[Esma_Nur]

Âdet gören kadının Kur'an okuması
Âdet gören kadının Kur'an okuması
Diyanet İşleri Başkanlığının gerçekleştirdiği istişare toplantısında alınan kararlarla ilgili bilir bilmez, kararları okumuş okumamış birçok kimsenin ileri geri konuşmaları ve yazmaları karşısında biz de Yeni Şafak'ta beş yazı yazarak alınan kararları değerlendirmiş, bu toplantıda ümmetin icmâ'ına aykırı bir karar alınmadı demiştik Kadının özel hallerinde (âdet ve lohusalık hallerinde) mescide girmesi, tavaf yapması, Kur'an'a dokunup onu okuması konularında karara geçen ifadeler de tartışma konusu yapıldığı için bu üç meseleyi Gerçek Hayat'ta biraz açmaya çalıştık Bu yazıda son konuyu ele alacağız
1 Dokunma konusu:
İbn Rüşd Mushaf'a dokunma konusunda özetle şunları söylemiştir: Cünüp olanın Mushaf'a dokunmasını bazı fıkıhçılar caiz görmüş, çoğunluk ise menetmişler; yani caiz olmadığı hükmüne varmışlardır Bunlar abdesti olmayan kimselerin de Mushaf'a dokunmalarının caiz olmadığın söyleyenlerdir Bu ihtilafın (farklı ictihadın) sebebi, "Ona tertemiz olanlardan başkası dokunamaz" (Vâkıa: 56/79) mealindeki âyettir Abdest bahsinde bu âyetle ilgili farklı anlayışlardan söz ettikHayızlı kadınların Mushaf'a dokunmasını caiz görmeyenler de yine aynı delile dayanmaktadırlar (31)
İbn Hazm de Mushaf'a abdestsiz veya cünüp ve hayızlı olanın dokunmalarının caiz olduğunu savunurken HzPeygamber'in (sa) Herakliyüs'e gönderdiği mektupta âyetin de bulunduğu, mektubun bir gayr-i müslime verildiği ve onun âyete dokunmasında sakınca görülmediği vâkasına dayanmaktadır Çoğunluğun dayandığı "Mushaf'a abdestsiz ve cünüp olanların dokunamayacağını ifade eden" rivayetin ise sahih olmadığını, sahih olanın ise mürsel olduğunu (HzPeygambere kadar raviler zincirinin kesintisiz olmadığını) ileri sürmektedir Yukarıda meali geçen âyete gelince İbn Hazm'in onunla ilgili yorumu şöyledir: Allah Teâlâ "dokunmasınlar" demiyor, "dokunmazlar diyor Biz vâkıa olarak Kur'an'a herkesin (temiz, pis, müslüman, kâfir) dokundukların görüyoruz; şu halde bu âyette geçen kitaptan maksat Mushaf değil, 78 âyette açıklanan "meknûn; yani gizli, saklanan" kitaptır, Kur'an'ın levh-i mahfuzdaki aslıdır ve ona ancak melekler dokunabilir (81-84)
2 Okuma konusu:
İbn Rüşd konuyu şöyle özetliyor: Bu konuda fıkıhçılar farklı hükümlere vardılar Çoğunluk cünüp ve hayızlı olanın Kur'an'ı okumasını caiz görmezken bazıları caiz gördüler İhtilaf sebebi "Hz Peygamber'i, Kur'an okumasını, cünüplükten başka hiçbir şey engellemezdi" mealindeki rivayettir Caizdir diyenlere göre bu rivayet bir şey ifade etmez; Hz Peygamber "Cünüplük yüzünden okuyamıyorum" demedikçe rivayetten bu sonuç çıkarılamaz; cünüp olduğunda okumamasının başka sebepleri de olabilir Caiz değildir diyenlere göre bu sözü rivayet eden sahâbî kendiliğinden bunu söyleyemez, bir bilgisi olmaldır Çoğunluk hayızlı kadın konusunda da iki guruba ayrılmışlardır İmam Malik, hayızın uzunca bir müddet sürdüğünü göz önüne alarak "az miktarda okur" derken diğerleri hayızlı ile cünübü birbirinden ayırmamışlardır (31-32)
İbn Hazm "Kur'an'ı okumak, tilavet secdesi, Mushaf'a dokunmak ve Allah'ı anmak; bunların hepsi abdestli olana ve olamayana, cünübe ve hayızlı olana caizdir" diye başlık attıktan sonra genel delilini şöyle açıklıyor: "Bunlar hayırlı işlerdir, teşvik edilmiş, sevap vadedilmiş fiillerdir; bunların bazı hallerde yapılamayacağın söyleyenlerin delil getirmesi (delil ile isbat etmeleri) gerekir" İbn Hazm karşı tarafın ileri sürdükleri delilleri ise ya sahih olmayan rivayetlerden ibaret oldukları veya hükme delalet etmedikleri gerekçesiyle reddetmekte, sahabe ve tabiûn müctehidlerinden kendi ictihadını destekleyen örneklere de yer vermektedir (77-81)
Fıkıhçıların ihtilaf ve ittifak ettikleri hükümleri açıklayan iki kaynaktan konumuz ile ilgili ictihadları aktarmış oldukGörülüyor ki "kadınların özel hallerinde namaz kılamayacakları ve oruç tutamayacakları" konularında ittifak (icmâ) var; "mescide girme, Kur'an'a dokunma ve onu okuma, gerekli tavâfı yapma" konularında ise ihtilaf edilmiş; çoğunluk bunları caiz görmemiş ama bazı fıkıh alimleri caiz görmüşlerdir İstişare toplantısı kararlarında da söylenen bundan ibarettir
Fıkıhta icmâ bağlayıcıdır, ama çoğunluğun görüşü bağlıyıcı değildir Meşhur dört mezhepte de bazan biri, diğerlerinin tamamına (bu mânada cumhura, çoğunluğa) muhalif olduğu halde mensupları -çoğunluğun ictihadını değil- tek kalmış olan mezhebin ictihadını uygulamaktadırlar
Özel hallerinde kadınları kimse mescide girmeye, Kur'an okumaya zorlamıyor; ama onlar farklı (caiz diyen) ictihada uyar da bunları yaparlarsa yine kimsenin onları engellemeye veya kınamaya hakları olamaz
Hayrettin Karaman