[JAZARİ]

İslam kurumları ve medeniyeti 9. ve 10. ünite sorular

İSLAM KURUMLARI VE MEDENİYETİ 9.ÜNİTE

1.bir kişiyle ilgili haklar kaç çeşittir?
El cevap:Allah hakkı(hukukullah) , insan hakkı(hukukul ibad) ve ortak hak olmak üzere üç çeşittir.

2.bir ülkeye yerleşmiş insan topluluğunun düzenini kuran ve temsil eden siyasi iktidarın ,kişiliğe ve egemenliğe sahip bir kuruluş biçimindeki görünüşüne ne ad verilir?
El cevap: devlet.

3.islama göre hakkın kaynağı nedir?
El cevap: ilahi iradedir.yüce Allahtır.çünkü başka hakim yoktur.

4.herşeyin ve herkesin hakkını verme , haksızlığa düşmeden düzenli ve dengeli davranma ,orta yolu tutma anlamına gelen sözcük hangisidir?
El cevap:adalet.

5.islamın adalet anlayışı ,hukuk ve yönetim biçimi kimlere açıktır?
El cevap: inanan ve inanmayan her insana.

6. fetva vermekte meşhur olan yedi şahsiyet kimlerdir?
El cevap: ömer b hattab,ali b ebi talib,hz aişe,Abdullah b mesud, zeyd b sabit, Abdullah b ömer,Abdullah b abbas tır.

7.bildiğimiz şekliyle hapishane kimin devrinde ortaya çıkmıştır?
El cevap:hz ömer

8.Hz ebubekirin hilafeti sırasında kadılıkla görevlendirilen hz ömer kendi hilafeti sırasında ise kimi kadılıkla görevlendirmiştir?
El cevap: ebu’d-derda

9.hz Osman dönmeminde kaza işlerine kim bakardı?
El cevap: muğire b nevfel b haris

10.islam ülkelerine kadılar tayin eden ilk şahsiyet kimdir?
El cevap: hz ömer(medineye:ebud derda…küfeye:kadı şüreyh ismiyle bilinen şureyh b haris el kindi…basraya:ebu musa el eş’ari…mısıra:Osman b kays…adlı şahsiyetleri kadılık görevlerine getirmiştir.)

11.hz ömer döneminde kanuni bir sistemin varlığını zorunlu hale getiren etmenler nelerdir?
El cevap:hızla artan nüfusa bağlı olarak arapla arap olmayanlar arasında zuhur eden problemlerin halledilme gerekliliği,arpla arap olmayan milletlerin kaynaşmasından sonra ortaya çıkan yeni medeni durum kanuni bir sistemi zorunlu hale getiriyordu.

12.icma ve kıyas ne anlam gelir?
El cevap: icma:bir asırdaki alimlerin bir konu üzerinde görüş birliğine varmalarıdr. Kıyas:kuran ve sünnette hakkında delil bulunmayan bir konu hakkında alimin hüküm vermesidir.

13’’.islam adliye teşkilatı’’ adlı eser kime aittir?
El cevap: Fahrettin atar.

14.emeviler devrinde muhakeme işleri ile ilgili öne çıkan özellikler?
El cevap: kadıların uymak zorunda oldukları dört mezhep o vakit olmadığı için içtihadının gerektiği doğrultuda kendisi karar verirdi. Ayrıca verdiği kararlar itibariyle bağımsızlardı.

15.abbasiler dönemindeki hukuk kurumları hangileridir?
El cevap: mahkeme,mezalim mahkemeleri ve hisbe ‘ dir.

16.hangi şahsiyetin devrinden itibaren kadıulkudat(başkadılık) kurumu ortaya çıkmış ,ayrıca bu kuruma getirilen ilk şahıs kimdir?
El cevap: Harun reşit devrinden itibaren….ilk kadıulkudat ise imam ebu Yusuf.

17. ırak,Suriye,kuzey Afrika,,mısır daki kadıların bağlı bulundukları mezhepler nelerdir?
El cavap: ırak:Hanefi…Suriye ve Afrika:maliki…mısır:şafii

18.’’bazı dönemlerde halifelerin kadıları kendi istekleri doğrultusunda hüküm vermeye zorlamaları sebebiyle fakihler bu görevi kabul etmemişlerdir.’’şeklindeki cümleyi destekler nitelikte örnek veriniz?
El cavap: ebu Hanife halife olan mansur’un kadılık teklifini redetmiştir.


19.kadının başlıca görevleri nelerdir?
El cevap: davalara bakma,çocuk, yaşlı kişilerin haklarını koruma,vakıflarla ilgilenmek,şer’i kanunlarını ihlal edenleri cezalandırmak.

20.islamın ilk dönemlerinde davalara mescitte bakılırken sonraları bu uygulamayı yasaklayan halife kimdir?
El cevap: halife mu’tazım

21.mezalim mahkemelerinin görevleri nelerdir?
El cevap:mevki ve nüfuz sahibi kişilerin zulüm ve haksızlıklarına mani olmak amacıyla kurulmuştur.

22.mahkemelerdeki duruşmalarda hazır bulunmaları gereken beş görevli kimlerdir?
El cevap: muhafızlar,kadılar,fakihler katipler,şahitlerdir.

23.mahkemelerdeki davalara bakan görevlilere ne ad verilir?
El cevap: sahibul mezalim ya da kadi’l mezalim

24.selçuklular devrinde adli teşkilatın ve de ilmiye sınıfının başında bulunan kadıul kudat kim tarafından seçilirdi?
El cevap: sultan tafından…(kadılkudat büyük Selçuklular devrinde bağdatta Anadolu selçulularında ise konyada otururdu.)

25.selçuklularda ilmiye sınıfının başındaki kişiye ne ad verilir?
El cevap: kadıl kudat.(mülki işlerde ‘’merkezi idarenin temsilcisi’’görevini yapardı.)

26.selçuklularda orduda görev yapan ve askerler arasındaki davalara bakan kimdir?
El cevap: kadıasker veya kadıleşker

27.selçuklularda adalet bakanı veya başsavcı durumundaki görevliye ne ad verilir?
El cevap: emir’i dad

28.osmanlılarda şer’i ve örfü hukukun dayandığı temel ilkeler nelerdir?
El cevap: şer’ihükümler:kuran ,sünnet,icma ,kıyas
Örfü hükümler:hükümdarın çıkardığı fermanlar

29.osmanlı mahkemeleri aldıkları kararlar itibariyle hangi kurum tarafından denetlenir?
El cevap:divanı hümayun

30.hangi devlet döneminde mahkemelerde bir bilirkişilik(avrupadaki jüri) kurumu meydana getirilmiştir?
El cevap: Osmanlı devleti.ayrıca şuhudul hal veya ududul müslimin adlarında şahitler nezaretinde davalar görülürdü.

31.hukuk alanında Abbasi devrinin önceki dönemlerden farklılığının enönemli yanı nedir?
El cevap:her vilayette dört mezhebi temsil eden kadıların bulunması.

32.islam hukukuna göre kadılık görevlisinde bulnması gereken özellikler nelerdir?
El cevap: görme,duyma,konuşma organlarının sağlamlığı,hukuk formasyonu ,Müslüman ,akıl, baliğ,hür ,adalet ve içtihat ve birtakım ahlaki özellikler.

33.hz ömer döneminde küfe kadılığına getirilen ve abdulmelikin iktidara gelişine kadar altmış yıl görevde kalan kimdir?
El cevap: kadı şureyh.

34.kadı kudat lık kurumu Abbasiler devrinde kurulmuştur.acaba kadı kudat kimdir?
El cevap: ebu Yusuf.

35.kitabul haraç adlı yapıt kimin eseridir?
El cevap: ebu Yusuf.

36.’’hukuk sisteminde yaygın olan yaylancı şahitlil meselesini kökünden temizlemiş olan kadı ….. verdiği hükümlerde isabetli olmakla meşhur olmuş hatta halife Mansur ile eşini eşit şartlarda yargılamıştır.’’ Şekildeki boşluğu uygun biçimde doldurunuz?
El cevap: halife gavs.

37.kendi zamanına kadar devam eden ‘’valinin meclisinde hazır bulunma’’adetini terk edip adeta uygulamanın temellerine dinamit koyan ve valiye başkaldırmakla beraber bu uygulamanın son bulmasını sağlayan kimdir?
El cevap: ibn mesrük el-kindi.

38.kadikudat kurumunun Endülüs devrindeki bir diğer ismini yazınız?
El cevap: kadi’l cemaa.

39.selçuklu sınırları içinde Şafiilik mezhebinin de yaşamanı sağlayan etmen neydi?
El cevap: vezir nizamulmülk ün Şafii alimlere hoşgörülü davranması.

40.osmanlı devletinde ilk kadı kimdir ve kim tarafından getirilmiştir?
El cevap: ilk kadı şeyh edebalinin damadı ve talebesi olan dursun fakih tir.göreve getirense Osman gazi dir.

41.naib(kadıların yardımcıları)ler görevleri itbariyle kaça ayrılır?
El cevap:kadı naibleri , mevali naibleri , bab naibleri , arpalık naibleri olmak üzere dörte ayrılır.

42.osmanlı döneminde davacılarla davalıları mahkemeye çağırana ne ad verilir?
El cevap: muhzır.başkanına ise muhzırbaşı adı verilirdi.

43. mahkemelerde olup bitenleri kayda geçirenlere ne ad verilir?
El cevap: katip.

44. 1917 de şer’i makemler adliye nezaretine devredilmiştir.kaç yılında bu mahkemeler asliye mahkemelerine bırakılmış ve dolayısıyla türkiyede kadılık ünvanına son verilmiştir?
El cevap: 8 nisan 1924.

45.kadıaskerlik kurumu hangi devirde kurulmuştur?
El cevap: Abbasiler döneminde kurulmuş.asker kadısı ve ordu kadısı anlamlarına da gelir.

46. Osmanlılarda ilk kadıasker kimdir ve kim tarafından tayin edilmiştir?
El cevap:çandarlı kara Halil dir. I.murat tarafından göreve getirilmiştir.

47.fatih dönemine kadar bir olan kadıasker sayının artırılması fikri kime aittir?
El cevap: karamani Mehmet paşa.

48.kadıasker(kazasker) lik kurumu bugünkü hangi kuruma denk gelmektedir?
El cevap: milli eğitim ve adalet bakanlığı.

49. varlığı hz peygamber dönemiden itibaren bilinen hisbe/ihtisab kurumunun temel dayanağı olan ilkesi neydi?
El cevap: emri bil ma’ruf we nehyi anil munker(iyiliği emretme , kötülüğü yasaklama.)

50.muhtesib olmanın şartlarından biri olan ‘’erkek olmak’’prensibinden söz edilmesine rağmen peygamberimiz döneminde bu göreve kim getirilmiştir?
El cevap: şifa binti Abdullah adında bir kadın.

51.hisbe sistemini ilk defa uygulamaya başlayan kimdir?
El cevap: hz ömer uygulamayı başlatmış. Ancak Abbasi halifesi mehdi zamanında muhtesib ünvanı kullanılmaya başlanmıştır.

52.osmanlılarda muhtesibin tarihçesiyle ilgili bilgi veriniz?
El cevap: ilk defa I.murat devrinde tayin edildiği söylenir.ayrıca evliya çelebinin dökümanlarında ise fatih dönemi işaret edilir.

53. Osmanlılarda köklü değişimler kim zamanında gerçekleşmiştir?
El cevap: II.mahmut.(1826 da yeniçeriliğin kaldırılmasıyla yerine ihtisab nezareti kurulmuşturbaşında bulunana ise ihtisab nazırı denilirdi.)

54.ihtisab teşkilatındaki yardımcılara ne ad verilir?
Arif , emin gulam , avn ,huddamı ihtisab , terazicibaşı , koloğlanları dır.(şehirde görev yapanlara muhtesib veya sahibussuk(çarşı ağası) denilirdi.)

55. islamda enüst yargı makamı hangisidir ve günümüzde hangi kurumlara denk gelmektedir.?
El cevap: mezalim mahkemesidir.günümüzde ise istinaf mahkemesi , temyiz , Danıştay mahkemelerine denk gelir.

56. islamda önceleri davalar haftanın herhangi bir gününde karara bağlanırdı.tam teşkilatlı haline emeviler döneminde bürünen mezalim mahkemelerinde görülen davaların karara bağlamak üzere haftanın belli bir gününü bu işe ayıran emevi halifesi kimdir?
El cevap: abdulmelik bin mervan.

57.abbasiler döneminde halifeye arzedilmek suretiyle merkezi idareye akseden şikayet ve ihtilaflar için oluşturulan divana ne ad verilir?
El cevap: divanul mezalim.

58.mezalim in başlıca görevleri nelerdir?
El cevap: hak ve adaletten sapan idareciler hakkında şikayetleri inceleme,vergi vb lerinde yolsuzluğu önleme,divan katiplerini denetleme, memur maaşlarının gecikmesi veya eksik verilmesiyle ilgili şikayetleri dinleme,yöneticilerin gaspettiği mallarla ilgili şikayetleri dinleme,vakıfları denetleme,kadı mahkemelerinin verdiği kararları uygulama,hutbe hac benzeri ibadetlerin yerine getirilmesini sağlamadır.
59.mezalim mahkemelerinin oturumlarında hazır bulunanlar kimlerdir?
El cevap: hükümdar,vezir,vali,sahibul mezalim(özel mezalim görevlileri),kadı,hukukçu,müftü,şuhud(kararın uygunluğunu sorgulayan),ordu ve maliye teşkilatı ve bazen muhtesib sahibuş şurta(polis).

60.günümüz emniyet teşkilatına benzer bir görev üstlenen ve kaza yetkisiyle de donatılan kurumun ismi nedir?
El cevap: sahibuş şurta.



HACIYSK

*Bu hizmet [Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...] ailesine mahsustur*