Kolay Hafızlık İçin Uygulanacak Metotlar
Bu çalışma bünyesinde birkaç unsur dikkate alınmalıdır. Bunları; Hafızlık yapacak olan öğrenci, hafızlığı yaptıran hoca, hafızlığın yapıldığı mekan, hafızlığı yapma ve yaptırma metotları ve hafızlık sonrası hıfzın korunması başlıkları altında ele almak mümkündür.
HAFIZLIK YAPAN ÖĞRENCİ
Öğrencinin hafızlık yapmayı isteyip istememesi konusunda kanaatini belirtmesi.
Yüzüne okuması çok işlek hale gelmesi
Hafızlık öncesinde tecvit kurallarının iyice kavranarak uygulanması
Çok hızlı ve çok yavaş olmayıp normal anlaşılır bir akıcılıkla tekrarların yapılması
Ezberlenen yeri dinletme ve kontrol ettirme
Hafızlık yapan kişinin problemsiz olması (maddi ve manevi)
Hafızlık yapan kişiye dinlenme imkanı sağlanması
Hafızlık yapan kişinin kendisini belli bir zamana dersi yetiştirmeye odaklaması.(Aksi taktirde günün çok uzun ve zamanın bol olacağı kanaati tembelliğe sevk eder ve zamanında dersini yetiştiremeyebilir.)
Hafızlık yapan kişiye kapasitesine ve gücüne göre ezber verilmeli.(Bir sayfa, daha çok veya az)
Hafız ezber yapmağa azimli ve kararlı olmalı, usanmamalı.
Hafızlık yapanlar buldukları kolay ezberleme yöntemlerini kendi aralarında paylaşmalıdırlar.
METOD
Ezber yapılacak yerin (sayfa veya sure) öncelikle hoca tarafından okunması
Sayfada dikkat edilecek özellikli kelimelerin belirtilerek öğrenciye kavratılması
Sayfada yer alan ve başka yerlerde de geçen benzer (müşabih) kelime ve ayetlerin dikkate alınarak oluşturulacak metotlarla (not alma, liste tutma … gibi) mukayeseli olarak ezberletilmesi
Ezber yapılacak yere bir gün öncesinden başlayarak hazırlanılması
Bilgisayardan veya diğer dinleme cihazlarından dinleyerek kelimelerin doğru algılanmasının sağlanması
Ezberin akşamdan tamamen halledilmesi
Sayfa baştan sona değil, her ayet birkaç tekrar edildikten sonra dile yatkınlığı sağlanıp önceki ve sonraki ayetlerle bağlantısının oluşturulması
Yazısı kolay okunan bir Mushaf tan takip edilmesi
Öğrenciler arasında yardımlaşma ( daha çok ezber yapmış olanların sonrakilere rehber ve örnek olmaları bu vesile ile öncekilerin ezberleri de sağlamlaştırılır.)
Ezber yapılan yerde geçen ayetlerin meallerinin ilgili olduğu hususlar dile getirilmelidir.
Hafızlık yaparken ayetleri veya kelimeleri zihinden sıraya dizecek şekilde ezberlemek şeklinde değil, sayfaya başlayınca düşünmeden okuyabilecek bir akış kazandırmak gerekir.( Bunun zıddı erken unutmaya , karıştırmaya sebep olur) İyice ezberledikten sonra yavaş okuma zamanla oluşacaktır.
Ezberlenen sayfaya veya sureye başlanınca sona kadar gidecek kuvvette olmalıdır.
Ezber yapılan her bir bölümün (ayet, sayfa, sure,Cüz ) sonrası ile bağlantısı kurulmalıdır.
Ezber yapmanın şekli hocaya ders verecek tarzda olmalıdır.
Ezberlenecek sayfa mutlaka yukarıdan aşağıya doğru ezberlenmelidir.
Ezberlenen yerler bir sonraki dönüşte mutlaka yine okunmalı ve dinletilmelidir.
Sesli okuma ezberi kolaylaştıracağı için öğrenciye bu imkan sağlanmalıdır.
Hafızlığı sağlam yapmaya teşvik için her bir beş sayfalık dilimlerde ödüllü yarışmalar tertip etmek faydalı olacaktır.
Öğrencilerin dersi yapmalarına bağlı olarak özel isteklerinde (istirahat, oyun, eğlence vb.) kendilerine töleranslı davranılacağını bilmeleri, çok katı sınırlamaların konmaması.
ÖĞRETİCİHafızlık yaptıran hocaların mutlaka hafız olmaları tercih edilmelidir
Hocalar aldığı dersle ilgili kanaatini (iyi, zayıf, doğru, hatalı… gibi) belirten bir çizelge ile sonraki dönüşe bilgi anlamında hazırlık yapmalıdır.
Öğretici öğrencilerine güven verici tarzda yaklaşmalı, onları inandırmalı, onlara karşı kırıcı olmayıp sevdirerek derslerin yapılmasını sağlamalıdır.
Hocalar öğrencilerine ne şekilde ders çalışmaları gerektiği planını anlatmalıdır.
MOTİVASYON
Hafızlığı sağlam yapmaya teşvik için beş sayfalık dilimlerde ödüllü yarışmalar tertip etmek.
Hafızlık yapmanın mümkün ve kolay olduğu anlatılarak örneklerin verilmesi (ancak çalışma metotlarına sadık kalınmasının gerekliliği)
Öğrenciler hafızlık cemiyetlerine götürülerek teşvik edilmelidir.
Her bir dönüşte öğrenci taltif edilmelidir.
Hafızlığını tamamlayan öğrenciye son sayfasını ezber yapıp dersini dinletince öğrenci huzurunda kursta ailesiyle bir program yapılmalıdır.
GENEL HUSUSLAR
Ezberleme yeteneği olan öğrenciler hafızlığa ayrılmalı (Yeteneği olmayan öğrenciler yanlış örnek oluşturup diğerleri için korkutucu olabilirler)
Hafızlık istekle yapılabilir,arzu edilen şey için mutlaka gayret gösterilmesi gerektiği öğrencilere anlatılmalıdır.
Beden sağlığını korumak için gerekli tedbirler alınarak devamlılık sağlanmalıdır.Hatta gıda olarak ceviz, bal, yumurta gibi zekayı kuvvetlendiren yiyeceklerin tüketilmesi önerilmeli ve yatılı kurslarda da bunlara yer verilmelidir.
Gündüzlü öğrencilerin evde hıfzlarını rahatça devam ettirebilecekleri ortamın sağlanması hususunda aile bilgilendirilmelidir.
Hafızlığın yatılı olarak yapılması zorunluluğu yoktur.
Hafızlığı yapan öğrenci unutma ile korkutulmamalı
Mekan ders çalışan kişiyi ve zihnini meşgul etmeyecek bir yer olmalı (çok sıcak veya soğuk, gürültülü , rahatsızlık veren her hangi bir durum …) gibi
EZBERİ KORUMA
Kalıcı olması için ezberleyince hemen bırakmak yerine çokça tekrar yapılmalıdır.
Ham veya çiğ olarak tabir edilen ilk ezberleme tamamlandıktan sonra ilk olarak bir tekrar yapılarak (has) ezber sağlamlaştırılmalı;ardından hatalı ezberlenen yerler olmuşsa onlara ağırlık verilerek bir tekrar da öyle yapılmalı;düzeltilmiş bir şekilde daha da kuvvet kazanması için yine bir cüzle tekrar yapılmalı, sonrasında hafızın yapabileceği kadar cüz dinlemeye geçilmelidir.
Hafızlık sonrasında ezberin kalıcılığı için bölüm planı cüzler halinde olmalıdır.Çünkü bu şekilde akılda daha kolay kalacaktır.
Hafızlık tamamlandıktan sonra unutmamak için tedbir alınmalı
§ Hafızla diyalog sürdürülerek gerektiği zamanlarda ezber mukabele okuması ve görevlendirilmesi takip edilmelidir.
§ Böyle bir durum olmasa dahi hafız hıfzının büyük bir nimet ve büyük bir çaba sonucu bunu elde ettiğini bilerek koruma bilincine sahip olmalıdır.
§ Belgesini alan ve din hizmetleri alanında çalışanlar da hıfzlarını koruma zaruretine inanmalıdırlar.
§ Gün otuz Cüz otuz olmalı
§ Mümkünse hatimle teravih kıldırmalı
BİLGİSAYAR DESTEKLİ PROGRAMDA
ü Bilgisayarda yer alan konulardan bahsedilmeli
ü Bilgisayarın kullanımı öğretilmeli (en azından okumada istifade edeceği kadar)
ü Aynı dersleri yapanların grup halinde çalışmaları
SINAVA HAZIRLAMA
Hafızlığını tamamlayan öğrencileri sınav öncesinde karma dinlemek suretiyle farklı yerlerden okumaya alıştırmak ve kendilerini her hangi bir yerden okumağa cesaretlendirmek.
Sınav öncesinde öğrencilerin bir komisyon huzurunda okumaya alıştırılmaları
Kaynak: Evrensel Hafızlar Derneği