Konu Başlıkları: İslam Tarihi III 1-8. Haftalar
Tekil Mesaj gösterimi
Alt 27 Aralık 2013, 14:14   Mesaj No:4

Medineweb

Medineweb Emekdarı
Medineweb - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
Durumu:Medineweb isimli Üye şimdilik offline konumundadır
Medine No : 13301
Üyelik T.: 04 Şubat 2011
Arkadaşları:6
Cinsiyet:erkek
Yaş:37
Mesaj: 4.833
Konular: 926
Beğenildi:339
Beğendi:0
Takdirleri:62
Takdir Et:
Konu Bu  Üyemize Aittir!
Standart Cevap: İslam Tarihi III 1-8. Haftalar

2. HAFTA 2. DERS
SACOĞULLARI (890-929)
Sacoğulları ailesi aslen Uşrusana menşelidir. Aileden İslam devleti hizmetine giren ilk kişi Ebu’s-Sac
Divdad bin Yusuf Divdest’dir.
Mu’tasım (833-842) döneminde Babek isyanını bastırmakla görevlendirilen orduda ise küçük bir birlik komutanıdır. Ve savaş meydanından kaçan Babek’i takip ederek önce aile fertlerini, sonra bizzat Babek’i yakalayarak (15 Eylul 837) Afşin’e göndermiştir.
Mutevekkil (847-861)’in son yıllarına doğru kendisine Tarik Mekke Valiliği verilmiştir (242/856-857). Bu görev muhtemelen Irak’la Mekke arasındaki Hacc yolunun güvenliğini temin etmekle ilgilidir.
Ebu’s-Sac, Rebiulevvel 254/Mart 868’de Diyar-ı Mudar, Kinnesrin, Halep ve Avasım Valiliğine
getirildi. Daha sonra Saffariler safında yer alan Ebu’s-Sac, tekrar bbasilerin hizmetine girmek amacıyla Bağdat’a gelirken 879 yılının son aylarında Cundişapur’da oldu.
Bağdat’ta bir grup askeri birliğe ona nisbetle, Ecnadu’s- adiyye denilmişti.

Ebu Ubeydullah Muhammed el-Afşin (890-901) bu’s-Sac’ın Muhammed el-Afşin ve Yusuf adlı iki oğlu vardı. Babalarının olumu üzerine daha sonra Sacoğulları hanedanını kuracak olan Muhammed el-Afşin’e, Tarik Mekke Valiliği ile Harameyn Valiliği’nin rlikte verildiğini görüyoruz (266/880).
İşte bu cekilişle eski bölgelerini kaybeden Muhammed el-Afşin’e Halife Mu’temed’in kardeşi Ebu
Ahmed el-Muvaffak, Azerbaycan Valiliğini verdi (276/889-890). Bu tayin bolgede bir devletin, babalarının smine izafeten Sacoğulları diye adlandırılacak devletin kurulması sonucunu doğuracaktır.
Bilindiği gibi Ermeniye’nin güneydoğusuna Müslümanların ilk seferi 641 yılı başlarında
Mezopotamya fatihi Iyaz b. Ganem tarafından gerçekleştirilmiş, fakat bölgede fasılalı da olsa, fiili
hakimiyet Hz. Osman’ın hilafetinde 645 sonlarına doğru mümkün olabilmişti.

Bu sırada Ermeniler kendi kendilerini idare etmekte idiler. Hatta 862’de Aşot b. Simbat Ermeni naharar ve işhanlarının başı, İşhanlar İşhanı tayin edilerek kendisine hil’at giydirilmiştir. Düzenli idaresi ve vergiyi zamanında göndermesi sebebiyle 269/882-883’te aynı kişiye kral unvanının verildiği görülmektedir. Muhammed el-Afşin’in Azerbaycan valisi tayin edildiği sene, Ermeniye’de Kral Aşot olmuş yerine oğlu Simbat geçmişti (890).

Bilindiği uzere Muhammed el-Afşin’in Azerbaycan valisi olduğu donem, merkezi otoritenin iyice
zayıfladığı ve mahalli hanedanların mustakil hareket etmeye başladığı bir donemdir. Nitekim Mısır’da
Tolunoğulları, Musul, Halep, el-Cezire ve çevresinde Hamdaniler (905-1004), Maveraunnehir’de Samaniler (819-1005) ve ülkenin değişik bölgelerinde muhtelif hanedanlar hüküm sürmekte idi. Muhammed el- Afşin’in de bu gelişmelerden uzak kalmadığı tespit ediliyor. O bulunduğu bölgeyi, Tolunoğulları ve İhşidiler benzeri bir düzene kavuşturmuş, kısacası bir Türk-İslam Devleti kurmuş ve babasının ismine nispet edilen hanedanı oluşturmuştur.

Ebu’l-Kasım Yusuf (901-927)
Ancak onun arzusu hilafına yerine kardeşi Yusuf geçti. Donemin halifesinin bu değişikliğe müdahale etmemesini merkezi otoritenin zayıflığı yanında,Sacoğulları’nın oldukça bağımsız hareket ettiklerinin göstergesi şeklinde değerlendirmek mümkündür.Nitekim Yusuf, Azerbaycan’da iktidarı ele geçirmesinden kısa bir müddet sonra 289/902’de Erdebil’de adına gümüş dirhem bastırmıştır. Bu sikke üzerinde kendi ismi yanında Halife Mu’tezid’in isminin de bulunması, onun halifeye tam olarak bağımlı olduğunu göstermez. Zira benzer bir uygulamayı Halife ile savaş halinde iken Tolunoğlu Ahmet ve Humareveyh’te de görmekteyiz.
Vezir Ahmed el-Hasibi, Halife
Muktedir (908-932)’e, Karmatilere karşı Azerbaycan valisi Yusuf’un gonderilmesini tavsiye etti. Halife
Muktedir’in 314/926-927’de Yusuf’u, Azerbaycan ve Ermeniye valiliği de dahil olmak uzere geniş
selahiyetlerle butun doğu bolgelerinin valiliğine tayin ettiğini goruyoruz. İdaresine bırakılan yörelerin
vergilerini de merkeze göndermeyip, kendi birliklerinin ihtiyacı icin harcayacaktır. Bununla birlikte Halife ondan, Karmatilerle savaşmak üzere Irak’a gelmesini istemektedir. Fakat Kufe önündeki savaşta Yusuf, zaferin mutlak kendinde olduğunu duşunduğu bir sırada Ebu Tahir Suleyman el-Karmati’ye esir duştu (8Aralık 927) ve onun tarafından idam edildi.

Ebu’l-Musafir Feth b. Muhammed (928-929) ve Sacoğulları’nın Sonu
Yusuf b. Ebu’s-Sac’ın olumu üzerine yeğeni Ebu’l-Musafir Feth b. Muhammed, Halife Muktedir (908-
932) tarafından Zilhicce 315/Şubat 928’de Azerbaycan ve Ermeniye valiliğine tayin edildi ise de, bunun iki seneye yakın valiliği esnasında hicbir siyasi ve askeri faaliyeti kaynaklara aksetmemiştir. Şaban 317/Eylul- Ekim 929’da Ebu’l-Feth’in olumu üzerine ise Sacoğulları’nın bölgedeki hakimiyeti son bulmuştur.Sacoğulları’nın Azerbaycan ve kısmen Ermeniye’deki hakimiyetleri 890’dan 929 yılı sonuna kadar surdu. Geniş İslam devleti sınırları içerisinde bulunmakla birlikte, iç ve dış siyasetlerinde tamamen mustakil hareket eden Sacoğulları, donem olarak Mısır’daki Tolunoğulları ile İhşidiler arasında yer alan ikinci Türk hanedanıdır. Hanedanın merkezinin Muhammed el-Afşin zamanında Meraga’da olduğu kaynaklarda belirtilmiş ise de, Yusuf döneminde Erdebil’in ülkeye merkezlik yaptığı anlaşılmaktadır.
Alıntı ile Cevapla