[enderhafızım]

Hadis ve Sünnetin Anlaşılmasında Genel İlkeler

Günümüzde sünnet ve hadislerin doğru bir şekilde anlaşılması ve yorumlanması hakkında çeşitli ilim adamlarınca yeni yaklaşımlar sergilenmiş ve yöntem çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışmalarda belirtilen başlıca esaslar şöyledir:

Sünnetin Kur’an ışığında anlaşılması, hadisin Kur’an’ın sarih ayetine aykırı olmaması,

Bir konudaki bütün hadislerin toplanarak, birlikte değerlendirilmesi,

Çelişkili gözüken hadislerin uzlaştırılması ya da birinin tercih edilmesi,

Hadislerin söyleniş sebepleri, şartlar ve maksatların dikkate alınması,

Hadisteki değişken vasıta ile sabit hedefin birbirinden ayırt edilmesi, yani araç ile amacın fark edilmesi,

Hadisteki hakikat ile mecazın ayırt edilmesi, dil ve üsluba dikkat edilmesi,

Gaybî olan ile olmayan hususların birbirinden ayırt edilmesi,

Hadis lafızlarının delalet ettiği anlamların iyi tespit edilmesi,

Peygamber’in hangi sıfatla uygulamada bulunduğunun belirlenmesi,

Peygamber’in fiillerinden âdet ile ibadetin ayırt edilmesi,

Din ile dünya işlerindeki tasarruflarının birbirinden ayırt edilmesi,

Hadis ve sünnetin tarihsel bağlamının dikkate alınması,

Hadis ve sünnetin toplumsal bağlamının dikkate alınması,

Hadis ve sünnetin ortaya çıktığı tabii-fiziki çevre, sosyo-kültürel ve iktisadi çevrenin dikkate alınması,

Hadis ve sünnetlerin, İslam’ın genel prensipleri (küllî kaideler), tarihi gerçekler ve kesinleşmiş bilimsel veriler ışığında değerlendirilmesi,

Terğib ve terhib hadislerinden amacın, hüküm koyma değil, iyiliğe teşvik ve kötülükten sakındırma olduğunun bilinmesi,

Hadislerin Arapça dil kurallarına uygun olarak anlaşılması ve o dönemin kullanımlarının esas alınması,

Hadis ve sünnetlerdeki illet ve hikmetlerin tespit edilmesi,

Hadisin, Sünnet ve Siret (Hz. Peygamber’in hayat tarzı ve ahlakı) bütünlüğüne uygunluğunun gözetilmesi,

Sünnetin bireysel ve toplumsal olan boyutuyla, evrensel ve tarihsel olan boyutlarının dikkate alınması.