[EyMeN&TaLhA]

Ey nefsim! Bil ki, evvelki adam, kâfirdir. Veya fâsık, gafildir. Şu dünya, onun nazarında bir matemhane-i umumiyedir. Bütün zîhayat, firak ve zevâl sillesiyle ağlayan yetimlerdir. Hayvan ve insan ise, ecel pençesiyle parçalanan kimsesiz başıbozuklardır. Dağlar ve denizler gibi büyük mevcudat, ruhsuz, müthiş cenazeler hükmündedirler. Daha bunun gibi çok elîm, ezici, dehşetli evham, küfründen ve dalâletinden neş’et edip onu mânen tâzip eder.

Diğer adam ise, mü’mindir. Cenâb-ı Hâlıkı tanır, tasdik eder. Onun nazarında şu dünya bir zikirhane-i Rahmân, bir talimgâh-ı beşer ve hayvan, ve bir meydan-ı imtihan-ı ins ü cândır. Bütün vefiyât-ı hayvaniye ve insaniye ise, terhisattır. Vazife-i hayatını bitirenler, bu dâr-ı fâniden, mânen mesrurâne, dağdağasız diğer bir âleme giderler ta yeni vazifedarlara yer açılsın, gelip çalışsınlar. Bütün tevellüdât-ı hayvaniye ve insaniye ise, ahz-ı askere, silâh altına, vazife başına gelmektir.

Bütün zîhayat, birer muvazzaf mesrur asker, birer müstakim memnun memurlardır. Bütün sadâlar ise, ya vazife başlamasındaki zikir ve tesbih ve paydostan gelen şükür ve tefrih veya işlemek neş’esinden neş’et eden nağamattır. Bütün mevcudat, o mü’minin nazarında, Seyyid-i Kerîminin ve Mâlik-i Rahîminin birer mûnis hizmetkârı, birer dost memuru, birer şirin kitabıdır. Daha bunun gibi pek çok lâtif, ulvî ve leziz, tatlı hakikatler, imanından tecellî eder, tezahür eder.

Demek iman bir mânevî tûbâ-i Cennet çekirdeğini taşıyor. Küfür ise mânevî bir zakkum-u Cehennem tohumunu saklıyor. Demek selâmet ve emniyet yalnız İslâmiyette ve imandadır. Öyle ise biz daima “Elhamdü lillâhi alâ dini’l-İslâm ve kemâli’l-îman”1 demeliyiz.

İkinci Söz

Lügatler :
âdil : adaletli
ahz-ı asker : askere alma
aksetmek : yansımak
bahtiyar : talihli
batn : iç
bedbaht : talihsiz
Cenâb-ı Hâlık : Yüce Yaratıcı, Allah
dağdağasız : sıkıntısız, ızdırapsız
dalâlet : hak yoldan sapkınlık, inançsızlık
dâr-ı fâni : geçici yer, dünya
dehşetli : korkunç
diğer bir âlem : âhiret, öteki dünya
divane : deli
ecel : ölüm vakti
elîm : üzücü, acı verici
evham : vehimler, kuruntular
fâsık : günahkâr
firak : ayrılık
hakikat : gerçek
halet : hal, durum
intizam perver : düzeni seven
işret : içkili eğlence, sefahet
mânen : mânevî olarak
matemhane-i umumiye : genel yas evi
melik : hükümdar
merhametkâr : merhametli, şefkatli
mesrur : mutlu
mesrurâne : mutlu olarak
mevcudat : varlıklar
muktedir : güçlü, iktidar sahibi
mü’min : imanlı, Allah’a inanan
müşfik : şefkatli
nazar : bakış, dikkat
nedamet etmek : pişman olmak
nefis : kişinin kendisi
neş’et etmek : kaynaklanmak
nihayet : son
raiyetperver : halkına iyi davranan
sille : tokat, şamar
tasdik etmek : doğruluğunu kabul etmek
tâzip etmek : azap vermek
terhisat : serbest bırakılmalar, salıverilmeler
tevehhüm etmek : kuruntuya kapılmak, zannetmek
vefiyât-ı hayvaniye ve insaniye : hayvanların ve insanların ölümleri
vehim : zan, kuruntu
zahir : dış
zevâl : geçip gitme, kaybolma
hakikat : gerçek
küfür : inkâr, inançsızlık
lâtif : güzel, hoş
leziz : lezzetli
Mâlik-i Rahîm : sonsuz şefkat ve merhamet sahibi olan herşeyin sahibi Allah
mesrur : mutlu
mevcudat : varlıklar
mûnis : sevimli, dost
muvazzaf : vazifeli, görevli
mü’min : imanlı, Allah’a inanan
müstakim : dosdoğru olan
nağamat : nağmeler, hoş sesler
nazar : bakış, dikkat
neş’et etmek : doğmak, kaynaklanmak
sadâ : ses
selâmet : güven, esenlik
Seyyid-i Kerîm : ikram ve cömertlik sahibi efendi, Allah
tecellî : yansıma
tefrih : ferahlama
tesbih : Allah’ı kusurdan yüce tutarak şanına lâyık ifadelerle anma
tezahür etmek : görünmek
tûbâ-i Cennet : Cennetteki tûbâ ağacı
ulvî : yüce
zakkum-u Cehennem : Cehennemdeki zakkum ağacı
zîhayat : canlı
zikir : Allah’ı anma



alıntıdır

sorularla risale