[Mihrinaz]

DEUZEM İSLAM Ahlak Felsefesi ÖZET Çalışma-Medineweb

DEUZEM - Ünite 1
S-1:Ahlak ın kelime anlamı nedir?
C:arapça bir kelime olan hulk un çoğuludur.yaratmak ,şekillendirmek,form vermek vb . anlamlara gelir
S-2:terim olarak ahlak ne demektir?
C:huy,hareket tarzı,gibi anlamlara gelen ahlak;insanda yerleşmiş bulunan karakter yapısı,fertlerin iradi alanıyla ilgilenen bir alandır aynı zamanda ahlak.
S-3:islam ahlakının oluşmasına etki eden yerli en önemli iki kaynak nedir?
C:Kur an ve hadisler dir
S:-4mutezileye göre ahlak anlayışında doğru ve yanlışın ,belirlenebilmesi nasıl olmaktadır?
C:rasyonel ve dini emirlerden bağımsız belirlenebilir
S-5:islam öncesi araplarda ahlak anlayışının karakteri nelerdi?
C:-kabileci-dünyevi ve ahiret inacından yoksun bir ahlak anlayışı vardı
S-6:Hz. Peygamber sav in ahlakı nasıl tarıf edilebilir?
C:”O nun ahlakı Kur’an ahlakıydı”
S-7:Ahlak-ı alai” diye bilinen ahlak kitabı kime aittir?
C:---kınalızade ali efendi(türk )
S-8:Ahlak felsefesi denince ilk akla gelen Müslüman filozof kimdir? Ve eseri nedir?
C: Miskeveyh tir--- eseri;tezhib-ül ahlak
S-9:Tasavvufta ahlak nasıl tarif edilmiştir?
C:husn-ül hulk ve el-ahlak ur-radiyye
S-10):et-tusiden sonraki islam ahlakçılarında ameli felsefe veya hikmetin üç ana konusunu ne teşkil eder?
C:---ahlak (kişiyi ferdi ilgilendiren ahlak)
---tedbirul menazil(aile içi ahlak)
---siyaset ül müdün(sehirlrin ve ülkenin ahlakı)
S-):maturidinin ahlak anlayışı nasıldır?
Mutezile ve eşariyye nin ortasında bir ahlak anlayışı ..aklın ve naklin etkili olduğu özgür iradenin neticesi seçme hürriyetine sahip olduğu ve bunun neticesinde de sorumlu olacağı görüşü hakimdir.



Ünite 2
1) Ahlak kelimesinin Batı'da kullanılan karşılığı nedir?
Cvp : Ahlak kelimesinin Batı'da kullanılan karşılığı Cicero tarafından Yunanca ethos kelimesinden elde edilen moral kelimesidir
2) ''Hulk, öyle bir melekedir ki onun sebebiyle nefisten fiiller kolaylıkla meydana gelir.
Fikir ve düşünceye muhtaç olmaz'' Bu alıntıdan anlaşılan nedir?
Cvp: Bu alıntıdan hulk kelimesinin bir insan nefsinde yer eden bir çeşit meleke olduğu anlaşılmaktadır
3) Ahlak kelimesi nerden gelmektedir?
Cvp: Ahlak kelimesi, Arapça'da hulk kelimesinden gelmekte ve onun çoğulu olarak kullanılmaktadır. Bu kelime ise huy ve karakter kelimeleriyle karşılanmaktadır
4) İnsan nefsinin keyfiyet iki kısımdır.Bunlar nelerdir?
Cvp: Bunlar hal ve melekedir
5) Kişide bir anlık meydana gelen ve geçici olan durumlar neyi ifade eder?
Cvp: 'Hal'i ifade eder ( mesela ağlamak ve gülmek anlık zaman dilimlerinde
geçici durumları ifade ettikleri için hal olarak kabul edilirler)
6) Nefiste yerleşmiş, kökleşmiş ve çok güç kaybolan durumlar neyi ifade eder?
Cvp: Meleke
7) Boşluğu doldurunuz.
Bir şeyin huy olabilmesi için o şeyin ............... olması gerekir.
Cvp: Nefiste yerleşmiş
8) Bir kişide cömertlik huyu adet olsa ancak bunu dışarıdan gelen zorlama ve zahmetle yapıp içten yapmasa bu kişinin nefsinde yine cömertlik huyunun yerleşmiş olduğunu söyleyebilir miyiz?
Cvp: Hayır.Bu kişide muhtaçlara yardımda bulunmak için bağışta bulunmak kolaylıkla nefisten sadır olmamıştır.
9) Ahlakın konusu nedir?
Cvp: İnsanın niyet, tutum ve eylemleridir
Ahlâk çok genel anlamda, iyi-kötü değerlendirmesine tâbi olan her şeyi kapsayan alanı
ifade eder.
10) Tarih boyunca yapılan tanımlarından hareketle ahlâkta üç unsurun var
olduğunu görmekteyiz.Bunlar nelerdir?
Cvp: Birincisi, insanda var olan yapıyla ilgisidir.İkincisi, topyekûn
bir hayat felsefesini ifade etmesidir. Üçüncüsü, davranışı yöneten ilkeler ve kurallar
anlamındadır. Belli bir mesleğin dayandığı temel ilkeleri içermesi etiğin bu yönünü
ortaya koyar.Bu üç unsurun hepsi ahlâk kapsamına girmektedir
11) Etik ne demektir?
Cvp: Etik, ahlâk felsefesi demektir. Felsefenin ahlâk alanıyla ilgili soruşturma şubesidir
12) Ormanda bir insanı öldürmek için saklanmış bir kişinin amacına ulaşması için takip ettiği insanı öldürmesi ile o ormanda gezinen bir avcının yanlışlıkla bir kişiyi vurarak öldürmesi aynı mıdır?
Cvp: Hayır aynı değildir.İlk insan eylemini belli bir kötü niyet ve amaçla yaptığı
için cezai müeyyideye çarpıtılacak, ikinci kişi ise eylemini öldürme niyeti olmadan
yanlışlıkla yaptığı için ahlaki açıdan sorumluluk taşımayacaktır
13) Kant ahlaki değeri nerede aramıştır?
Cvp: Kant ahlaki değeri sadece eylemin niyetinde aramıştır.
14) Eşya, bitki, hayvan sorumluluk taşır mı,neden?
Cvp: Eşya, bitki, hayvan sorumluluk taşımaz çünkü bunlar için bilinçli bir tercih söz konusu değildir.
15) Ahlaki sorumluluk nedir?
Cvp: Ahlaki sorumluluk, akıl sahiplerinin belli niyet ve amaçla işledikleri fiillerinden doğan sorumluluktur
16) İnsandan sadır olan her hangi bir fiilin sorumluluğa sebep olması için gereken şartlar nelerdir?
Cvp: Akıl ve özgürlük. İnsandan meydana gelen fiilin faili bu iki şartı taşımaksızın o fiilin sahibine tam sorumluluk yüklenemez. Kişinin sorumluluk şartlarından akıl, kişinin sergilediği davranışın öncesini ve neticesini derinliğine düşünebilmesiyle ilgilidir. O halde herkesin sorumluluğu aynı olmayacak
kişinin akıl ve özgürlük durumuna göre de değişiklik gösterecektir.
17) Kişi kime sorumludur?
Cvp: Kişi onu yaratana karşı sorumludur, kişi kendisine karşı sorumludur, kişi en yakınından en uzağına diğer kişilere karşı sorumludur ve kişi içinde yaşadığı aleme karşı sorumludur.
18) Her insanda şu veya bu şekilde iyi ve kötünün ne olduğuna dair bir bilincin varolduğuna
ve bu vesileyle iyiye yönelmeye, kötüden ise sakınmaya çalıştıklarını gözlemliyoruz. İşte bu kendiliğinden ve fıtraten olan,özel bir ahlak eğitimi alınmaksızın her insanda var olan iyi bilgisine ne diyoruz?
Cvp: Vicdan
19) Vicdan öznel midir,nesnel mi?
Cvp: Öznel
20) Vicdan'ın mahiyeti ve kaynağı nedir?
Cvp: İnsanda fıtraten bulunur, ona her hangi bir eğitim almaksızın iyi yahut kötü hakkında
bilgiler verir.
21) Ahlaki sahada insanın karşı karşıya kaldığı ödevler kaç kısma ayrılır ve nelerdir?
Cvp: Beş kısma ayrılır:
1. İlahi vecibeler ve vazifeler
2. Şahsi vecibeler ve vazifeler
3. Ailevi vecibeler ve vazifeler
4. Vatani vecibeler ve vazifeler
5. İctimai vecibeler ve vazifeler
22) ....................ahlak felsefesinin imkânının temel şartıdır. Boşluğu doldurunuz.
Cvp: Özgürlük

23) Herhangi bir konuda ahlâklılıktan söz edebilmek için öncelikle neyin var olması gerekir?
Cvp: İrade Özgürlüğü'nün
24) Etik'in ayırt edici özellikleri nelerdir?
Cvp: Etikin ayırt edici özelliklerinden ilki, irade (istenç) özgürlüğüdür. Diğerleri,rasyonellik, objektiflik, özgecilik(diğergamlık), analiz-sentez, tutarlılık, ilkeye bağlılık, evrensellik, niyet, yanlış yapanı model almamak, fiile yansıma ya dayansıtma, bilinçlilik, iyiye yönlendirme Ģevki (melyorizm), kendimize yönelik ödev çıkarma ve değer vurgusudur
25) İrade özgürlüğünün her kullanımında 'ahlâklılık'tan söz edilebilinir mi? Örnekle açıklayınız.
Cvp: Hayır,örneğin; karnı acıkan birinin lokantaya gittiğini düşünelim. Bu kişi şu yemeği değil de bu yemeği tercih ettiğinde ya da „seçtiğinde irade özgürlüğünü kullanmış olur. Ne var ki, bu durumda ahlâklılıktan söz edilemez. Ahlâklılığın var olabilmesi için irade özgürlüğüne ilaveten iyi-kötü değerlendirmesine tâbi olan davranışların ortaya konulması gerekmektedir
26) Objektiflik neyi ifade eder?
Cvp: Objektiflik, bir olayı, konuyu, bir ilişkiyi vb. değerlendirirken, karar verme, çıkarım ve muhakeme süreçlerinde hissiyatımızı (duygularımızı) dışarıda tutmayı ifade etmektedir
27) Gündelik hayatımızda bir takım değerlendirmelerden kaçamadığımıza ve onlara göre
davranışlar ortaya koyduğumuza göre, bu değer biçmelerimizin etik açıdan isabetli
olabilmesi için nasıl bir bilgiye dayanması gerekir?
Cvp: Açık ve seçik bilgiye
28) Açık ve seçik bilgiye nasıl bir yöntemle ulaşılır?
Cvp: Analiz ve sentez yöntemiyle
29) Bir şeyi açık bilmek için neye bakarız?
Cvp: . Bir şeyi açık bilmek için o şeyin ayrıntılarına, içerdiği şeylere bakarız.
30) Bir şeyi seçik bilmek için neye bakarız?
Cvp: Seçik bilmek için ise ayrıntılı incelemeyi, yani analiz işlemini izleyerek o şeyin diğer şeylerden farkını anlamak için daha genel çerçevede bir karşılaştırma yaparız.
31) Davranış ortaya konulurken, bu davranışın dayandığı ahlâki ilkenin bilinmesi, göz önünde bulundurulması, davranışın bilerek ve isteyerek yapılması hangi ilkenin bir gereğidir?
Cvp: Biliçlilik İlkesi'nin
32) İlke ve kural aynı şeyler midir?
Cvp: Hayır. İlke, tutumumuzu yönlendirir ve içselleşmiştir. Buradan kurallar çıkararak gündelik hayatımızı şekillendiririz
33) Tutarlılık nedir? Etik açıdan katkısı var mıdır?
Cvp: Tutarlılık, çok genel anlamda, benzer koşullar oluştukça benzer davranmamız gerekliliğini ortaya koyan bir ölçüttür. Etik açıdan, herkese iyi, adil ve hakkaniyetli davranmaya, ayrımcılıkları ortadan kaldırmaya katkı sağlar.
34) Pesimizm nasıl bir tutumdur?
Cvp: Her şeyin kötü olduğundan, hayatın gerçeğinin kötülük olduğundan söz ederek karamsar bir şekilde yaşar ve dolayısıyla hiçbir şeyin düzeltilemeyeceği, etik açıdan söylersek, hiçbir kötülüğün iyileştirilemeyeceği düşüncesiyle ilişkilerini düzenler ve davranış ortaya koyar. Sonuçta da iyi şeyler yapmamış olur.
35) Optimizm nasıl bir tutumdur?
Cvp: Optimizm, ilk etapta, etik açıdan olumlu bir şey olarak anlaşılabilir. Böyle bir tutumda,
hayatta kötü olan bir şey olmayacağı için, dolayısıyla düzeltilecek ve iyileştirilecek bir şey olmayacaktır. Bu anlayış da son noktada insanı kötü şeyleri düzeltmeye motive edemez; çünkü kötü şeylerin olmadığını savunur.
36) Bizi, kötü şeyleri ve yanlışlıkları düzeltmeye, iyi şeyler ortaya koymaya motive edecek anlayış hangisidir?
Cvp: Melyorizmdir. Kelime anlamı olarak, “iyiye yönlendirme yolu” demektir ve bizim iyi şeyler ortaya koymamızı bu konudaki inancımıza bağlayan bir anlayışı ifade eder.
37) ''Cehennemin yolu iyi niyet taşlarıyla döşelidir'' sözünden ne alıyoruz?
Cvp: İyi niyetli olduğunu (sadece) söylemek ve başka bir şey yapmamak ahlâken anlamsızdır. İyi niyete sahip olmak,Kant'ın diliyle söylersek, ödevinin ne olduğunu bilme ve ona göre davranmayı ifade etmektedir.
38) Huy-Karakter kelimelerinin karşılığı ne olabilir?
cvp: Ahlak
39) İnsan tamamıyla objektif olabilir mi?
Cvp: Hayır
40) Değer vurgusu nedir?
Cvp: Değer vurgusu, etiğin ayırt edici yönünü oluşturmaktadır. Bu ölçüt, gündelik hayatımızda ahlâklılığın oluşmasının temel koşullarından birisidir. Değer vurgusu davranışın, şu ya da bu şekilde değil, en iyi şekilde yapılmasını beraberinde getirmektedir. Biz değer verdiğimiz davranışları en iyi şekilde yapmaya çalışırız ve bunu yaparken de pek bir engel tanımayız. Ne yapıp edip değer verdiğimiz şeyi gerçekleştirmeye çalışırız.