Tekil Mesaj gösterimi
Alt 15 Nisan 2018, 16:06   Mesaj No:9

nurşen35

Medineweb Emekdarı
nurşen35 - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
Durumu:nurşen35 isimli Üye şimdilik offline konumundadır
Medine No : 38944
Üyelik T.: 09 Şubat 2014
Arkadaşları:61
Cinsiyet:Bayan
Mesaj: 9.476
Konular: 1144
Beğenildi:4414
Beğendi:3686
Takdirleri:14203
Takdir Et:
Konu Bu  Üyemize Aittir!
Standart

HUKUK KURALLARI (9. ÜNİTE)

Devlet: Bir ülkeye yerleşmiş insan topluluğunun düzenini kuran, temsil eden, siyasi iktidarın kişiliğe ve egemenliğe sahip kuruluş biçimidir.*Hak adalet anlamıyla ( Mümin 40/20) “ Allah hak ( adaletle ) hükmeder” ayetinde geçer.Bir kişinin 3 hakkı vardır: Allah hakkı, insan hakkı, ortak hak.1) Hukukullah ( Allah hakkı) : anahatı Kur’an sünnette belirlenmiş yapıldığı takdirde Allah’a yaklaştıracak emir- yasaklardır.2) Hukuku’l-ıbâd( ınsan Hakkı) : “kul hakları” kavramıyla ele alınır, kişi hakkını korumaya yöneliktir.3) Ortak Hak: Allah ve insan hakkının bir arada bulunduğu haklardır.

Toplumu katl suçundan temizlemek Allah hakkı, maktülün velisinin kinini dindirip gönlünü hoş etmek kulun hakkıdır.*Allah hakkı olan ibadetleri normal zamanda azimete; acz, hastalık-yolculuk halinde ruhsata uyup ifa etmek mümin için görevdir.Kul hakkını yerine getirmede istek ve rızası belirleyicidir.Ruhsat ve Azimet kelimeleri terim olarak hangi anlamlara gelir?Azimet; her mümini ilgilendiren her mükellefin uymak zorunda olduğu esastır. Ruhsat; kulların özrü nedeniyle kolay olan 2. derece meşru kılınan şeydir.Ruhsat hususidir, geneli bağlamaz.İSLAM’ın adalet anlayışıyla ilgili ayet ve hadiler için syfa- 184-185’e bakınız.*Ashab arasındaki anlaşmazlıkları Resullâh yürütüyordu.Peygamberimiz kadılık-hakimlik görevini de yerine getiriyordu.Hz.Peygamber’in sağlığında fetva veren sahabiler; Ömer b. Hattab, Ali b.Ebi Talib, hz.Aişe, Abdullah b. Mesûd, Zeyd b. Sabit, Abdullah b. Ömer, Abdullah b. Abbas’dır.*Hapishane Hz.Ömer devrinde ortaya çıkmıştır.Hulefâ-i Râşidin Devri: Hz.Ebu Bekir halife seçilince Hz.Ömer’e adli işlerde görev verdi; ama henüz kadılık ünvanı almamıştı.*Hz.Ömer kendi hilâfeti döneminde bu görevi Ebu’d-Derdâ’ya vermiş.*Hz.Osman zamanında Mugire b. Nevfel b. Hâris bakıyordu.

*İSLAM ülkesi vilayetinde kadılar tayin eden ilk kişi Hz.Ömer’dır.Ebu’d-Derdâ’yıMedine kadılığına, “Kadı şureyh” olarak ünlenen şureyh b. Haris el- Kindi’yi Kûfe kadılığına, Ebu Musa el- Eş’ari’yi Basra kadılığına,Osman b. Kays’ı Mısır kadılığına tayin etti.şam bölgesi müstakil kadılık haline geldi.ıcmâ ve Kıyas kavramları hangi anlamda kullanılmaktadır?ıcmâ; herhangi bir asırda İSLAM ümmeti müctehitlerinin bir meselede görüş birliği etmesi. Kıyas; Kur’an’da Resullah’ın sünneti hakkında delil olmayan hüküm verilmemiş fıkhi meselede hüküm vermektir.*ılk zamanlar kadının kararının toplandığı “sicil defteri” yoktu.

Emeviler Devri:Kadılık görevini yürütenler halkın seçtiği kimselerdir.Halife onların kararıyla ilgilenir, adaletten sapanları azlederdi.*Kadınların verdiği kararı toplandığı defter ihtiyacı doğdu.Emevilerde Muhakeme ışleri: 1) Kadı içtihadın gerektirdiği doğrultuda bizzat kendisi karar verir.2) Kadı kararında bağımsızdır,yargı siyasetten etkilenmez.

Abbasiler Devri: Bu dönemdeki hukuk kurumları, adliye teşkilâtı,mahkeme, mezâlim, mahkemeleri, hisbe teşkilâtından oluşuyordu.*Harun Reşid devrinden itibaren kâdilkudâtlık ( başkadılık) müessesi ortaya çıktı. Bu göreve ilk olarak ımam Yusuf getirildi.*Irak kadısı, Hanefi Mezhebine, Suriye- Kuzey Afrika kadısı Mâliki Mezhebine, Mısır kadısı şafiî mezhebine göre hüküm verirdi.Sonraher vilayete 4 mezhebi temsil kadılar tayin edildi.*Kadının görevi; davalara bakmak, yetim, mecnun-ergenlik çağına gelmemiş çocukları korumak, vakıflarla ilgilenmek,şerî kanunları ihtilal edenleri cezalandırmaktır.*ılk dönemde davalara mescitte bakılırken halife Mu’tazıd bu uygulamayı kaldırmıştır.

Selçuklular Devri: Hukuk kurumunda Abbasileri taklit etmişlerdir.Adli teşkilâtın başında “kâdilkudat” bulunuyordu.*Kâdilkudatlar ilmiye teşkilâtının da başıydı.*Selçuklularda Emr-i Dâd başkanlığında mezalim mahkemesi vardı ve örfi hukuk geçerliydi.

Osmanlılar Dönemi: şerî ve hukuki tüm meseleler şer’î karara bağlanmıştır.şer’î hükümler Kur’an, hadis vs.Örfî hüküm hükümdarın yetkisi fermanlarını kapsar.Örfi hukukun hazırlanmasında Divan-ı Hümayun ve Nişancılar önemlidir.*Davalarda alınan kararlar sicil defterine kaydedilmiştir.*Mahkemeler açık, kadın-çocuk vs. kendini savunamayacak durumdakileresüratli ve adil karar vermiştir.

İSLAM Medeniyetinde Oluşan Hukuk Kurumları: 1) Kadılık: Müslüman, ergen, akıl sahibi, hür, sağlıklı duyu organına sahip, adalet- içtihat bilgisine sahip olması gerekir.Hz.Ömer Devrinde Kûfe kadılığına tayin edilen Emevi Hükümdarı Abdülmelik’in iktidara gelişine kadar görevde kalan kimdir?Kadı şureyh ünvanıyla tanınan şureyh b. Haris el- Kindî’dır.*Hz.Peygamber Hz.Ömer ve Hz.Ali’yi Medine’ye tayin etmişti.*Hukuk alanında Abbasi devrinin önceki dönemlerden farkı; her vilâyette 4 mezhebi temsilen kadı bulunmasıdır.*Abbasi halifeleri kadilkudât (başkadılığı) kurmuşlardır.Bu ünvanı alan ilk kişi “Kitâbu’l- Harâc” kitabını yazan Ebu Yusuf’tur.*Abbasi Devrinde Mısır’da Kadı Gavs yalancı şahitlik sorununu çözdü.*ıbn Mesrûk el- Kindî valinin meclisinde hazır bulunma âdetini terk etmiştir.

Osmanlı Döneminde Kadılık: ılk kez Osman Gazi tarafından Dursun Fakih ile başlar.*Osmanlı toplumundaki kadılar biri Anadolu, diğeri Rumeli 2 kadıaskerliğe bağlıdır.*Osmanlıda kadı olmak için yüksek dereceden mezun olmak gerekir.*Mahkeme sırasında kadının yanında jüri ( şuhûdu’l- hâl) bulunurdu.*Mahkemelerde nâiblerde ( kadı adına keşif yapar) vardı.*Davacı- davalıları mahkemeye çağıran Munzır adında görevli de vardı.*12 Mart 1917’de tüm şerî mahkemeler Adliye Nezaretine devredildi, 8 Nisan 1924’te kadılık ünvanı kaldırıldı.Kazasker/Kadıasker: Asker-ordu kadısı anlamındadır.*Abbasilerde ortaya çıkmıştır.*Osmanlıda kazaskerlik 1.Murat zamanında ortaya çıktı.ılk kazasker Çandarlı Kara Halil’dır. *Fatih Devrine kadar 1 kazasker vardı, Fatih bu sayıyı 2’ye çıkardı.*Açık duruşma yapılması istenen mahkemede adaleti en hızlı şekilde sağlama kazaskerin görevidir.*Sadece vezir-i âzama karşı sorumludur,kadı- müderris tayin eder.*Milli Eğitim Bakanlığı ve Adalet Bakanlığına karşılık gelen kavramdır.Hisbe/ıhtisab: ıyiliği emretmek ve kötülüğü yasaklamak.ıhtisab Kurumunun dayanağı olan “iyiliği emretmek, kötülüğü yasaklamak” Kur’an’da nasıl geçer bu terim nasıl anlaşılmalıdır?“Emr-i bi’l- ma’ruf ve nehy-i ani’l- münker” diye geçer.Maruf; iyi, güzel, doğru olan hususlar; Münker kötü, çirkin, yanlış konular*Hisbe sistemini ilk uygulayan Ömer b.Hattab’dır.Muhtesib ünvanı Abbasi halifesi Mehdi zamanında kullanılmıştır.*Muhtesib olmanın şartından biri erkek olmaktır ; ama Peygamberimiz Medine çarşısı üzerine şifa binti Abdullah kadını görevlendirmiştir.*Muhtesib yardımcıları Ârif,emin, gulam,ayn,huddam-ı ihtisab,terazicibaşı, koloğlanları vs. isimler verilirdi.

Mezalim Mahkemesi:ıstinaf Mahkemesi,Temyiz, Danıştay vs. karşılık gelir. Yargı alanı dışı idari- mali vs. görevleri yerine getirir.*Hz.Peygamber ve 4 halife döneminde de rastlanan kurumTam teşkilâtlı olarak Emeviler Döneminde ( Abdülmelik b. Mervan) ortaya çıkmıştır.*Abbasilerde Divanü’l- Mezâlim vardı, devletin temel organlarındandı.*Endülüs Emevilerinde Sahibu Ahkâmi’l- Mezâlim vardı.Mezâlimin Görevi; Halka sert davranıp adaletten sapan idarecileri denetlemek, vergi haksızlığını ortadan kaldırmak,divan katiplerini denetlemekvakıfları denetlemek vs. ( Bakınız syf-198)

Kadı, Muhtesib, Mezâlim Hâkimleri Arasındaki Farklar: Kadı; dini mesele ve anlaşmazlıkları çözer.Muhtesib; kamu düzeni bazen de cinayetlerle ilgilenmek. Mezâlim; hakimin görevi, kadı- muhtesibin görevine yapılan itirazlara bakar.Kadı- Muhtesibin zıtlığı; Kadı hakimin işini araştırıp hüküm vermede yavaş davranır, Muhtesib acele davranır.Zıtlık buradadır.Sahibu’s-şurta: Emiyet teşkilâtını yürütür, ceza hukuku alanında kaza yetkisiyle donatılmıştır.Devlet güvenliği ve kamu düzeniyle ilgili suçlarla ilgilenmiştir.
__________________
O (cc)’NA SIĞINMAK AYRICALIKTIR
Alıntı ile Cevapla