[Allahın kulu_]

Sayı ve Temyiz soruları

Sayı ve Temyizi العَدَدُ وَتَمْيِيزُهُ

Sayı ve Temyiz konusunu kabaca 5 maddede özetleyebiliriz:

A- 1 - 2 sayıları için;

1-2 sayılarının temyizi ile mümeyyezi aynı kelimelerdir.

Örnek:

قَرَأْتُ كِتَابًا Bir kitap okudum.

يَعْمَلُ فِي هَذَا المَصْنَعِ العَامِلاَنِ الآنَ Şu anda bu fabrikada iki işçi çalışıyor.



B- 3 - 10 sayıları için (3 ve 10 dahildir);

3-9 arası sayıların temyizi cemi ve mecrurdur.

Örnek:

ثَلاَثَةُ رِجَالٍ Üç adam

عَشْرَةُ إِخْوَةٍ On kardeş

تِسْعَةُ رِجَالٍ Dokuz adam

خَمْسَةُ كُتُبٍ Beş kitap

سَبْعَةُ أَقْلاَمٍ Yedi kalem

اِشْتَرَيْتُ خَمْسَةَ كُتُبٍ Beş kitap satın aldım



C- 20 – 90 (ukud) sayıları için (20 ve 90 dahildir);

20-90 (onar) basamaklı sayıların temyizi müfred, mansubdur.

Örnek:

عَشَرَ تِلْمِيذًا On öğrenci

تِسْعُونَ طِفْلاً Doksan çocuk

سِتُّونَ رِسَالَةً Altmış mektup



D- 11- 99 sayıları için (11 ve 99 dahildir);

11-99 sayıların temyizi müfred, mansubdur.

Örnek:

أَحَدَ عَشَرَ كَوْكَبًا On bir yıldız

تِسْعَةٌ وَتِسْعُونَ قَلَمًا Doksan dokuz kalem

تِسْعَةٌ وَتِسْعُونَ كِتَابًا Doksan dokuz kitap

خَمْسَةٌ وَأَرْبَعُونَ مُسَافِرًا Kırk beş yolcu

اِشْتَرَوْا تِسْعَةً وَتِسْعِينَ كِتَابًا Doksan dokuz kitap satın aldılar



E- 100 - 1000 sayıları için (100 - 1000 dahildir);

Bu sayıların katlarının temyizi müfred, mecrur.

Örnek:

مِائَةُ عُصْفُورٍ Yüz serçe

أَلْفُ شَجَرَةٍ Bin ev

ثَلاَثُمِائَةِ بَيْتٍ Üç yüz ev

سِتَّةُ آلاَفِ فَارِسٍ Altı bin süvari

2 ) Aşağıdaki seçeneklerden hangi cümle yanlıştır?

A) تنتهي الإمتحانات في الثاني عَشرَ مِنْ هذا الشَّهر

B) فِي الكِتَابِ اثنتى عشرَ صُورَةً تَوْضِيحِيَّة

C) اليومُ أَربعٌ و عشرونَ ساعةً

D) أنا مشترك في ثلاث جرائد يوميَّة

E) يتكوَّنُ فريقُ كُرة القَدم مِنْ أحَدَ عَشَرَ لاَعِبًا

Yanlış olan cümle B şıkkıdır. Iki sebepten dolayı yanlıştır. Birincisi sayı kısmının mansup değil merfu olması gerekirdi. İkincisi 12 sayısının mağdudu müennes olduğundan sayının da müennes olması gerekirdi. Doğrusunu yazalım: في الكتابِ اثنتا عشرة صورةً توضيحيةً



8 ) Aşağıdaki seçeneklerden hangisi yanlıştır?

A) كنتُ الأولَ بين عشرةِ طالبٍ

B) دخلتُ الكلية و عمري تسعةَ عشرَ عامًا

C) مضى من الوقتِ اربع ساعاتٍ

D) اشتريتُ ثلاثةَ مجلاتٍ من السوق

E) قرأتُ خَمسةَ فصولٍ

Bu soruda A şıkkı ve D şıkkı yanlış. A şıkkındaki yanlışlık bizim yazım hatamızdan kaynaklanıyor. Doğrusunun عشرة طلابٍ şeklinde gelmesi gerekirdi. Yani 10 sayısının temyizi çoğul ve mecrur gelir. Oysa A şıkkında yanlışlıkla tekil ve mecrur yazılmış.

D şıkkının yanlışlığı üç sayısının kullanımından geliyor. 1-9 arası sayılarda sayı ile sayılan arasında cinsiyet bakımından zıtlık olur. Oysa bu şıkta üç dergi derken her ikisi de müennes yazılmış. Doğrusu şöyle olmalıydı: اشتريت ثلاثَ مجلاتٍ من السوق Bu şıkdaki bir diğer hata da meful olan ثلاث kelimesinin merfu gibi ötreli yazılması. Oysa اشتريت (satın aldım) fiilinin mefulü yani alınan şey üç dergidir. Dolayısıyla ثلاثَ şeklinde mansup olarak gelmesi gerekir.

11 ) ...... شَارَكَ فِي العَمَلِ الشَّعْبِي مِئَةُ cümlesindeki boşluğa aşağıdaki seçeneklerden hangisi gelmelidir?

A) فلاحًا

B) فلاحٍ

C) فلاحُ

D) فلاحون

E) فلاحاتٌ

Doğru cevap B şıkkıdır. Yüz sayısı مائة temyizini tekil ve mecrur olarak alır. Muzaafun ileyh gibi irablanır. Cinsiyet uyumu aranmaz. Dolayısıyla şıklar arasında mecrur olan tek şık فلاحٍ kelimesidir.



19 ) ...... اِشْتَرَيْتُ مِنَ السُّوقِ ستة عشر cümlesindeki boşluğa aşağıdaki seçeneklerden hangisi gelmelidir?

A) كُتُبٌ

B) مجلةٍ

C) كتابًا

D) مجلاتٌ

E)طاولةً

16 sayısının temyizi 13-19 arası sayıların kurallarına bağlı olarak gelir. Yani birler basamağı olan ستة kelimesiyle zıt cinsiyetli, onlar basamağı olan عشر kelimesiyle aynı cinsiyetli, tekil ve mansup olarak gelir. Şıklar arasında sadece mansup olanlara baktığımızda zaten a, b ve d şıklarını eleyebiliyoruz. Geriye c ve e şıkları kalıyor. E şıkkı müennes