[Allahın kulu_]

) Aşağıdakilerin hangisinde beş ismin i’rabı harekeyledir?
A) إِلَى أَيْنَ ذَهَبَ حَمُوكَ؟
B) مَتَى سَيَرْجِعُ أَخَوَاكَ مِنَ القَرْيَةِ؟
C) يُحِبُّ الآبَاءُ أَوْلاَدَهُمْ
D) اِفْتَحْ فَاكَ مِنْ فَضْلِكَ
E) ذُو الأَدَبِ مَحْبُوبٌ
2. Mütekellim yâ’sı dışında herhangi bir isme veya zamire muzâf olmalı.

3. Musaggar olmamalı. Yani küçültme vezninde (ism-i tasgir) olmamalı.

Bu şartları taşıyan beş ismin ref hali vav ( و), nasb hali elif ( ا) cer hali ise

yâ ( ي) ile olmaktadır.

Beş İsmin Muzâf Olarak Kullanılması

1. Beş İsmin Ref Hali:

Baban işten döndü. 1. رَجَعَ أَبُوكَ مِنَ العَمَلِ

Kardeşi Ankara’ya gitti. . 2. سَافَرَ أَخُوهُ إِلَى أَنْقَرَةَ

Ağzın dert görmesin. . 3. لاَ فُضَّ فُوكَ

Kayınpederi çok zengindir. . 4. حمَُوهُ غَنِيٌّ جِدًّا

Edep sahibi sevilir. . 5. ذُو الأَدَبِ مَحْبُوبٌ

Babamız ahlaklı bir şofördür. . 6. أَبُونَا سَائِقٌ ذُو خُلُقٍ

Ebû Bekir iyi bir adamdır. . 7. أَبُو بَكْرٍ رَجُلٌ طَيِّبٌ

Kardeşi ilim sahibiydi. . 8. كَانَ أَخُوهُ ذَا عِلْمٍ

Örnekleri incelediğimizde beş ismin ismi tasgir vezninde olmadığını,

müfred olarak mütekellim yâ’sı dışında bir zamir veya isme muzâf olduğunu

görmekteyiz. Beş isim örnek cümlelerde ref konumunda bulunduğu için vav

ile merfu‘dur. Birinci ve ikinci cümlelerde fâil, üçüncü cümlede nâibu’l-fâil,

dört, beş, altı ve yedinci cümlelerde mübteda, sekizinci cümlede ise كَانَ ’nin

ismi olarak gelmiştir.

ذُو sadece isme muzâf olabilir. Diğerleri hem isme hem de zamire muzâf

olabilirler. Ağız anlamına gelen فُو , ayrıca mim harfiyle de kullanılmaktadır .فَمٌ

Mim ile kullanıldığında muzâf dahi olsa irabı harekeyle olur. Misal: – فَمُهُ – فَمَهُ