Duada Din Büyüklerini Vesile Yapmak

[enderhafızım]

Duada Din Büyüklerini Vesile Yapmak

Duada Din Büyüklerini Vesile Yapmak

Soru:

Bir defasında "Filanca kişinin hürmetine... filancanın yüceliğine..." diyerek dua etmenin İslâm'da yeri var mı diye sormuştum. Siz de sûfilerin genellikle bunu yaptıklarını belirtmiş, fakat Kitap ve Sünnet'te hakkında bir hükmün olmadığını söylemiştiniz.
Oysa Bakara Sûresi'nde, ehl-i kitap hakkında:
"Hz. Peygamberin risaletinden önce yahudiler kâfirler üstüne zafer duaları ediyorlardı"[357] buyurulmaktadır.
İmam Râğıp Müfredat adlı eserinde bu ayetin tefsirini yaparken diyor ki:
"Onlar Hz. Peygamber'in risaletini vesile yaparak dua ederlerdi. Hatta yahudilerin 'Bize putperestlere karşı Hz. Muhammed'in vesilesiyle zafer bağışlansın' dedikleri rivayet edilmektedir. Yine onların Hz. Peygamber'i anarak, onun vesilesiyle Allah'tan zafer diledikleri de rivayet edilmiştir. " demektedir.
Tirmizınin"ed-Deavât" bölümlerinde hasen sahih garîb bir hadis rivayet edilmektedir: "Görmeyen bir kişi, Hz. Peygamber'e gelip acısının bitmesi için kendisine dua etmesini istedi. Peygamber Efendimiz (s.a) istiyorsan dua ederim, fakat sabredebiliyorsan sabret. Sabretmen senin için daha iyidir" buyurdu. Ama o kişi duâ etmesini istedi. Hz. Peygamber de(s.a) ona abdest almasını söyledi. Sonra da şu duayı öğretti:
"Ey Allah'ım! Ben, Rasûl'ün Muhammed (s.a) aracılığıyla sana dua ediyorum. Sana yöneliyorum. Ey Rabbim! Sana bir ihtiyacım nedeniyle yöneldim. Sen benim ihtiyacımı gider. Ey Allah'ım! Hz. Peygamber'in hakkımdaki şefaatini kabul eyle."
Yukarıdaki ayet ve hadisteki dua, Hz. Peygamber'i vesile kılmayı ispatlamıyor mu? Bu delillere dayanarak caiz ve doğru olduğu söylenebilir mi?

Cevap:

Ben, söz konusu ayetten yahudilerin risaletinden önce Hz. Peygamber'i vesile yaparak kafirlere karşı zafer duası ettikleri anlamını çıkarmıyorum.
İmam Râğıb'ın ilk iki sözü de bu ayeti açıklıyor. Ayrıca bu ayeti tefsir eden sahih hadislerle de karşılaşıyoruz.
Hz. Peygamber'in risaletinden önce yahudiler kitaplarında haber verilen peygamberin yüzü suyu hürmetine dualarının kabul edilmesini Allah'tan isterlerdi. Gelen peygamberle kafirlere karşı üstünlük sağlayacaklarına inanıyorlardı.
Nitekim İbn Hişam, Mekke'de hac esnasında Medineli bir kaç kişinin Hz. Peygamber (s.a) ile görüştüklerini, Hz. Peygamber'in onları İslâm'a davet ettiğini rivayet etmektedir. O kişiler:
"Ey insanlar! Vallahi Hz. Muhammed yahudilerin sizi korkuttuğu rasul'dür. Sakın onlar sizden önce ona sahip çıkmasın." demişlerdi. [358]
İbn Hişam, bu ayetin tefsirinde Medine'deki Ensarın yaşlılarından şu sözü rivayet etmektedir:
Bu ayet, bizim ile yahudiler hakkında nazil oldu. Cahiliye döneminde onlardan üstündük. Biz, ehl-i şirk, onlar da ehl-i kitap idiler. Onlar bize sık sık yakında bir peygamber gönderileceğini, gönderiliş zamanının geldiğini ve gelince bizleri öldüreceklerini söylerlerdi. Fakat Allah Teâlâ rasulünü Kureyş'ten gönderdi. Biz Hz. Peygamber'e uyduk, yahudiler de O'nu inkar etti."
Tirmizı'den rivayet ettiğiniz hadisin muhtevası, Hz. Peygamber'den duâ yapmasının istenmesiyle ilgilidir. Hz. Peygamber de şu duayı yapmasını söylemişti:
"Ey Allah'ım! Ben rasulünün vesilesiyle sana hacetimi getirdim. Sen peygamber'inin hakkımdaki şefaatini kabul eyle."
Bunun anlamı, Hz. Peygamber'in haklarında dua etmiş olmasıdır. Ayrıca ona da kendini vesile ederek hacetini talep etmesini ve şefaatinin kabul edilmesi için de dua etmesini bildirmiştir. Bu da çok doğal bir durumdur.
Örneğin birisi benden filanca hakime gidip aracı olmamı istese, ben de kendisine hâkime gitmesini, ona kendisini benim gönderdiğimi, hatırım için ihtiyacını giderirse memnun ve minnettar olacağımı hakime söylemesini bildirsem, bunun ne sakıncası olabilir.
Fakat farklı bir durum da var: Bir kişi, benden habersiz ve iznimi almadan hakime gidip benim gönderdiğimi söyler, hacetini ifade eder.
Bu durum birincisiyle nasıl kıyaslanır?
Birinci duruma ilişkin bir hükme dayanarak ikinci durumu da o hükmün kapsamına sokmak doğru değildir. Çünkü, hadiste ifade edilen birinci durumdur. İkinci durumun caiz olabilmesi için Hz. Peygamber'in tüm müslümanlara, ihtiyaçları olduğu zaman kendini vesile ederek dua etmeleri için izin verdiğini gösteren bir hadisin olması gerekir. Böyle bir hadis olsa, her müslüman hacet talep ederken Hz. Peygamber'i vesile yapabilirdi.[359]

[357] Bakara: 2/89.
[358] İbn Hişam, 11/70
[359] Tercüman'ul Kur'an, Cemadiyelevvel, 1372/ Şubat, 1953

Yazar: Mevdudi
Kitap: Fetvalar Cilt 1