Konfüçyüs'den Sözler

[KEVİR]

Konfüçyüs'den Sözler

Konfüçyüs Hz. İsa dan yaklaşık 500 yıl önce yaşamış Çinli filozoftur. Sanılanın aksine bir din adamı değil siyaset bilimcisidir diyebiliriz. Din hakkında çok az şey söylemiştir, temelde felsefesi ahlak, sosyal ilişkiler, politika ve adalet kavramlarına dayanır. Erdemler, bilgi edinme gibi konulardaki sözlerinden dolayı kimileri onun peygamber olabileceğini söylemiştir. Ancak bu doğru değildir, çünkü Konfüçyüs pek nadir gökteki güçten söz etse de, yaratıcıdan ve ****fizik konulardan konuşmaktan hoşlanmaz, konuşulmasını da istemez. Öğretileri ölümünden sonra Çin toplumlarında resmi din halini aldı.

Aşağıdaki sözleri Konfüçyüs ün konuşmalar adlı kitabından seçtim.

*** Üstat dedi ki: "Öğrenmek ve sonra bunu başkalarına öğretmek zevk verici bir şey değil midir?"
- "Uzak ülkelerden gelmiş arkadaşları olmak hoş değil midir?"
- "Kendisini tanımadıklarından dolayı kaygılanmayan bir kimse, 'büyük ve üstün insan' değil midir?"
- "'Büyük ve üstün insan', kendini esas olan şeye verir. Bu esas şey ortaya çıkınca, 'gerçek ilkeler' gelişir; anaya babaya bağlılık ve kardeşlik sevgisi de kendini gösterir. Bunlar, 'İyilikseverliğin kökü değil midir?"

*** Üstat dedi ki: "Yaldızlı sözlerle erdem bağdaşamaz."

*** Üstat dedi ki: "Bin savaş arabası olan (büyük) bir ülkeyi yönetirken dikkatli, içtenlikli ve sonra ekonomik olmalı; insanlara karşı sevgi göstermeli ve halkı iyi bir yolda kullanmalı."

*** Üstat dedi ki: "Bir genç, evinde anasına ve babasına bağlı ve öteki büyüklerine saygılı olmalıdır. Sonra, ciddi ve dürüst olmalı, herkese sevgi göstermeli ve iyi kimselerle arkadaşlık etmelidir. Fırsat bulduğu zaman da onların bilgi edinmesine yardım etmelidir."

*** Üstat dedi ki: "Bir bilgin ağırbaşlı değilse, ona karşı saygı gösterilmez. Onun bilgisi de sağlam değildir."
- "Bağlılığı ve içtenliği birinci planda tut."
- "Kendine uygun olmayan kimselerle arkadaşlık etme."
- "Yanlışlarını düzeltmekten korkma."

*** Üstat dedi ki: "Bir kimsenin babası yaşıyorken onun isteklerine bak. Babası ölünce onun davranışlarına dikkat et. O kimse, üç yıl babasının yolundan ayrılmazsa, ona 'ana babasına bağlı bir kimse' denir."

*** Üstat dedi ki: "Büyük ve üstün insan, yemekte karnının doyup doymayacağını düşünmez. Evinde rahatını aramaz. Yaptığı işlerde ağırbaşlı, konuşmalarında dikkatli bir kimsedir. O ilkesi olan kimseleri araştırır. Bu kimse için 'öğrenmeyi seven bir kimse' denebilir."

*** Üstat dedi ki: "İnsanların beni tanımamış olmalarından dolayı üzülme. Ben onları tanımadığım için üzülürüm."

*** Üstat dedi ki: "Ülkesini erdemle yöneten kimse, yerini her zaman koruyabilen ve bütün yıldızların kendisine uyduğu kutup yıldızıyla karşılaştırılabilir."

*** Üstat dedi ki: "Şiir kitabında 300 parça şiir vardır; ama bir tümce hepsini içine alabilir: Kötücül düşüncelerin olmasın."

*** Üstat dedi ki: "Halk yasalarla yönetilir ve cezalarla yola getirilmek istenirse, onlar kendilerini cezalardan kurtarmaya çalışacaklar; ama hiç utanç duymayacaklardır. Onlar erdemle yönetilir ve terbiye gerekleriyle yola getirilmek istenirse, utanç duyacaklar ve böylece iyi olmaya çalışacaklardır."

*** Üstat dedi ki: "15 yaşımda kendimi öğrenmeye verdim."
- "30 yaşımda, istencime sahip olabildim."
- "40 yaşımda, kuşkulardan uzaklaştım."
- "50 yaşımda, 'göğün buyruğu'nu öğrendim."
- "60 yaşımda, seziş yoluyla her şeyi kavradım."
- "70 yaşımda, doğru olan şeylere zarar vermeden yüreğimin isteklerini yerine getirebildim."

*** Üstat dedi ki: "Bir insanın yapacağı işlere bak:
- "Onun davranışlarına dikkat et."
- "Dinlendiği şeylere bak."
- "Bir insan kişiliğini nasıl gizleyebilir?"

*** Üstat dedi ki: "Bir kimse, sürekli yeni bilgiler elde ederek eski bilgisini geliştirmeye çalışırsa, o kimse başkalarının öğretmeni olabilir."

*** Üstat dedi ki: " 'Büyük ve üstün insan' bir araç değildir."

*** Tzu-kung, "'üstün insan' kimdir?" diye sordu. Üstat yanıt verdi: "Konuşmadan önce eyleme geçer ve sonra eylemine göre konuşur."

*** Üstat dedi ki: " 'Büyük ve üstün insan' özgür düşüncelidir ve dar kafalı değildir. Ancak küçük bir insan dar kafalıdır ve özgür düşünceli değildir."

*** Üstat dedi ki: "Düşünmeden öğrenmek, zaman yitirmektir. Bir şeyi öğrenmeden düşünce ileri sürmek, tehlikelidir."

*** Üstat dedi ki: "Yu, sana bilginin ne olduğunu öğreteyim mi? Bir şey bildiğin zaman, onu bildiğini göstermeye çalış. Bir şey bilmiyorsan, onu bilmediğini kabul et. İşte bu bilgidir."

*** Üstat dedi ki: "Garip öğretiler üzerinde çalışmak, gerçekten zararlıdır."

*** Üstat dedi ki: Bilmiyorum, bir kimse nasıl oluyor da yalancılıkla işini başarabiliyor. Büyük ve küçük arabalar, nasıl oluyor da boyunduruk ve koşum olmadan gidebiliyor?"

*** Üstat dedi ki: "Kendisiyle ilgili olmayan bir ölüye sunu sunmak dalkavukluktur."

*** Konfüçyüs, kendi bölgesinde sekiz tür eğlence düzenleyen Chi ailesinin başkanı için dedi ki: "O, bu gibi işlere dayanabiliyorsa, dayanamadığı şey acaba nedir?"

*** Üstat dedi ki: "Büyük ve üstün insan, kavga etmez. Ama gerekirse de okla dövüşmez mi? Ama o yine düşmanını selamlar ve şerefe içki içer. O savaşında bile yine üstün bir insandır."

*** Üstat dedi ki: "En büyük törenlerde içki verildikten sonra, daha çoğunu görmeye dayanamıyorum."

*** Üstat yanıt verdi: "Göğü gücendiren bir kimsenin, dua edecek başka bir yeri olamaz."

*** Üstat dedi ki: "İnsanlar hoşgörülü olmazsa, törenlere önem verilmezse, cenaze törenlerinde gözyaşı dökülmezse, ben bunlara nasıl dayanayım?"

*** Üstat dedi ki: "Erdemli olmayan kimseler, uzun zaman yoksulluğa, sıkıntıya ve eğlenceye karşı koyamazlar. Erdem, erdem içinde yer alır. Akıllı olanlar bunu ararlar."

*** Üstat dedi ki: "İstenç, erdemin üzerine kurulursa nefret uyandırıcı davranışlar olmaz."

*** Üstat dedi ki: "Gerçekten erdemli olan bir kimse başkalarını sevebilir ya da onlardan nefret edebilir."

*** Üstat dedi ki: "Zenginlik ve onur, herkesin istediği şeylerdir. Bunlar doğru bir yolda kazanılmazsa, pek çabuk yitirilir. Yoksulluk ve düşkünlük insanların nefret ettiği şeylerdir. İnsanlar dürüst davranmazlarsa, bunlardan kendilerini sıyırmalarının olanağı yoktur."

*** 'Büyük ve üstün insan' erdemden uzaklaşırsa, o iyi bir ün kazanabilir mi?"

*** 'Büyük ve üstün insan', iki yemek arasında bile erdeme aykırı davranamaz. İvedi anlarında bile ondan ayrılmaz ve tehlikeli zamanlarında da onu bırakmaz."

*** Üstat dedi ki: "Erdemi seven birini henüz görmedim. Erdemden hoşlanmayan bir kimseden nefret edene daha rastlamadım; erdemli bir kimse, bundan başka şeye değer vermez. Erdemli olmayandan nefret eden kimse, kendisine erdemsiz birinin yaklaşmasına engel olacak yolda erdemi yerine getirecektir."

*** Üstat dedi ki: " 'Büyük ve üstün insan' dünyada bir şeye karşı ne düşkünlük gösterir, ne de onu küçümser. O, doğru olan şeyi izler."

*** Üstat dedi ki: " 'Büyük ve üstün insan' erdemi, küçük insansa rahatını düşünür. 'Üstün insan' yasalar konusunda kafasını çalıştırır; küçük insansa kendi çıkarını aramaya bakar."

*** Üstat dedi ki: "Hep kendi çıkarını göz önünde tutmaya çalışan kimse, pek çabuk düşman kazanır."

*** Üstat dedi ki: "Yüksek bir konumda bulunmadığından dolayı telaşlanma. Asıl o konuma uygun olup olmayacağından dolayı endişe et."

*** Üstat dedi ki: "Ailenize hizmet ederken eleştirilerinizde incelikli olmalısınız. Sözlerinize aldırış etmediklerini görseniz bile, daha çok saygılı olmayı sürdürün. Bu sizi yorsa bile, kızmayın."

*** Üstat dedi ki: "Sevinç ve üzüntü anları için, ana ve babanın yaşı kesinlikle bilinmelidir."

*** Üstat dedi ki: "Eski insanlar sözlerinde aşırılığa kaçmamışlardır; çünkü yaptıkları işlerde başarıya erişemeyeceklerinden korkmuşlardır."

*** Üstat dedi ki: " 'büyük ve üstün insan' sözlerinde dikkatli, davranışlarında ağırbaşlı olmalıdır."

*** Üstat dedi ki: "Erdem olduğu yerde kalmamalı, komşuları da etkilemeli."

*** Üstat dedi ki: "Sakıngan davranışlarda, pek az yanılgı olur."

*** Üstat dedi ki: "Hükümdara hizmet ederken, sürekli olarak ona yanlışını söylemek, o kimseyi gözden düşürür. Arkadaşlar arasında kırıcı sözler kullanmak, arkadaşlığın bozulmasına yol açar."
*** Üstat dedi ki: "Eğilmeyen bir kimse görmedim." Biri, "Shan Ch'ang var," dedi. Üstat yanıt verdi: "Shang Ch'ang isteklerinin etkisi altındadır. O eğilmeyen bir insan olabilir mi?"

*** Tzu-kung dedi ki: "Bana yapılmasını istemediğim şeyleri başkasına yapmam.
—Üstat yanıt verdi: "Ts"ze, sen bu denli olgunlaşmış değilsin."

*** Üstat dedi ki, "İstencini gerçek ilkeler için kullan.'
—Erdemli olan şeyleri kazanmaya çalış."
—Kendini iyiliğe ver.
—Eğlencelerin sanat için olsun."

*** Üstat dedi ki: "Derslerim için kuru bir et parçası getiren bir kimseye bilgi vermekten asla kaçınmam."

*** Üstat dedi ki: "Bilgi edinmeye istekli olmayanlara bir şey anlatamam. Kendini gösteremeyen kimselere yardım edemem. Bir kimseye bilgimin bir bölümünü öğrettiğimde, o kimse bunun öteki üç bölümünü öğrenemezse, dersimi bir kez daha yinelemem."

*** Üstat dedi ki: "Yiyecek pirincim, içecek suyum ve kolumu dayayacak bir yastığım var. Bunlarla ben mutluyum. Zenginlik, san, onur doğru olmayan bir yolda elde edilirse, bunlar benim için uçan bulutlar gibidir."

*** Üstat dedi ki: "Ben doğuştan bilgisi olan bir insan değilim. Eskiyi seven ve onu aramayı zevk edinen bir insanım."

***Üstat dedi ki: "İyi insanlar, benim görmek istediğim kimseler değildir. İlgi duyduğum kimseler 'sonsuzluğu kazanmış' insanlardır! İşte istediğim budur."

*** "Bir şeyi olmadığı halde, varmış gibi davranıyor. Boş, ama dolu olduğunu gösteriyor. Sıkışık bir durumda, ama özgürmüş gibi görünüyor. Böyle 'sonsuzluk'u elde etmek güçtür."

***Üstat dedi ki: "Erdem uzak bir şey midir? Erdemli olmak istersen, ona kolayca erişebilirsin."

*** Üstat dedi ki: "Zeka şiirle gelişir."
- "İnsanın özyapısı, eğitim ve toplum kurallarıyla oluşturulur."
- "Ve müzikle yetkinleşir."

*** Üstat dedi ki: "Halk bir dizgeye uymaya zorlanır; ama onu anlamaya asla zorlanamaz."

*** "Bir ülke iyi yönetiliyorsa, yoksulluk ve düşkünlüğün varlığı utanç verici bir şeydir. Bir ülke kötü yönetiliyorsa, zenginlik ve onur gibi şeylerin varlığından utanç duyulmalıdır."

*** Üstat dedi ki: "Bir kimsenin devlet hizmetinde bir yeri yoksa, ülkenin yönetimi için plan yapmasına gerek yoktur."

*** Üstat dedi ki: "Çalışkan olmak, ama dürüst olmamak; budala olmak, ama incelikli olmamak; sıradan olmak, ama içten olmamak. İşte böyle bir insanı anlamıyorum."

*** Üstat dedi ki: "Hedefine erişemeyecekmiş gibi öğrenmeye çalış. Sanki onu yitirecekmiş gibi korku içinde ol."

*** Üstat dedi ki: " 'Üstünlükle ne demek istiyorsunuz?" Tzu-chang yanıt verdi: "Bütün ülke içinde ve kendi boyunda tanınmış bir kimse."
Üstat dedi ki: "Bu ünlü olmaktır; üstünlük değildir."
"Üstün bir insan, sağlam özyapılı, dürüst ve doğruluğu seven bir kimsedir. O, insanların sözlerini ölçer, kişiliğini inceler ve başkalarına karşı alçakgönüllü olmaya çalışır. Böyle bir adam, ülkesi ve boyu içinde tanınır."
"Ünlü bir insana gelince; o, görünüşte erdemlidir; ama, bunun tersini yapar ve kendisinden hiç kuşku duymaz. Böyle bir insan da, ülkesi ve boyu içinde bilinir."


*** Üstat dedi ki: "Konuşulacak bir insan olduğunda, onunla konuşamamak, onu yitirmek demektir. Konuşulamayacak bir insanla konuşmaksa sözlerin boşuna harcanması demektir. Akıllı olan, ne o insanı yitirir, ne de sözleri boşuna harcar."

*** Üstat dedi ki: "İstençli bilginler ve erdemli insanlar, erdemlerine zarar verecek bir yaşama yolunu aramazlar; dahası, erdemlerini yetkinleştirmek için yaşamlarını bile verirler."

*** Üstat dedi ki: "Her şey bitti! Güzelliği sevdiği kadar, erdemi de seven bir insan görmedim."

*** Üstat dedi ki: "Bir insan, 'bu konuda ne düşünebilirim? Bunun için ne düşünebilirim?' diye bir düşünce ileri süremezse, benim de onun için bir diyeceğim olmaz."

*** Üstat dedi ki: "Bir küme insan bir arada olup da bütün gün doğruluk konusunda bir tek sözcük söylemez ve sıradan bir konuda öneriler ileri süremezlerse, onların durumu gerçekten kötüdür."

*** Üstat dedi ki: "Büyük ve üstün insan, yeteneksizliğinden üzüntü duyar; insanların onu tanımamasından kaygı duymaz."

*** Üstat dedi ki: " 'büyük ve üstün insan' ölümünden sonra adının unutulacağından dolayı kaygı duymaz."

*** Üstat dedi ki: " 'büyük ve üstün insan' kendi kendisini bulmaya çalışır. Düşük insansa başkalarını aramaya çabalar."

*** Üstat dedi ki: " 'büyük ve üstün insan', gururludur; ama kavga etmez. O, bir toplum adamıdır, partizan değil."

*** Üstat dedi ki: " 'büyük ve üstün insan', bir kimseyi sözlerinden dolayı yükseltmez, ne de o insan için güzel sözlerden vazgeçer."

*** Üstat dedi ki: "İki yüzlü konuşmalar, erdemi sarsar. Küçük şeylere karşı sabırsız olmak, büyük tasarıları bozar."

*** Üstat dedi ki: "Halk bir kimseden nefret ettiğinde, bunu incelemek gerekir. Halk bir kimseyi seviyorsa, yine bunu incelemek gerekir."

*** Üstat dedi ki: "Bir insan, yanlışları olup da bunları düzeltmezse, bunları benimsemiş demektir."

***- Üstat dedi ki: "Bütün gün yemek yemedim, bütün gece uyumadım, düşündüm; hiç yararı olmadı. En iyi şey öğrenmektir."

*** Üstat dedi ki: "'Büyük ve üstün insan'ın hedefi gerçekliktir. Yemek onun hedefi olamaz. Kıtlık olduğu zaman bile çift sürülebilir; böylece, bilgiyle kazanç elde edilebilir. Üstün insan gerçeği elde edemeyeceğinden kaygılanır, ama yoksul kalacağından kaygı duymaz."

*** Üstat dedi ki: " 'Erdemli bir insan', 'üstün bir insan', sıradan konularda tanınmamış olabilir; ama büyük bir ilgi görebilir. Küçük insanlar, büyük bir ilgi görmeyebilenler; küçük olaylarda tanınabilirler.

*** Üstat dedi ki: "Erdem, bir insan için su ve ateşten de önemlidir. Ben ateş ve su içinde ölen insanlar gördüm; ama erdem içinde ölenleri görmedim."

*** Üstat dedi ki: "Öğretimde sınıf farkı olmamalıdır."

*** Üstat dedi ki: "Yolları ayrı olan insanlar birbirlerine yardım edemezler."

*** Üstat dedi ki: "Konuşmalarda anlam aranır."

[Emekdar Üye]

Vakarı olmayan bir talabe saygınlık kazanamayacaktır; bu da onun öğrendiklerinin sebat bulmamasına neden olur. Talabenin en önemli ilkeleri vicdan ve samimiyet olmalıdır. Kendisine denk olmayanlarla arkadaş olmasın. Hata yapınca telafi etmede tereddüt göstermesin."

· "İnsanlar beni anlamıyorlar diye üzülmeyeceğim; insanları anlamıyorum diye üzüleceğim."

· "Halkı kanunlarla yönetip cezalarla düzeni sağlarsınız, onlarda cezalardan kaçınacaklardır; ama bu arada ar duyguları da kaybolacaktır. Fakat onları kendi güzel ahlakınızla yönetip düzeni de vazifelere bağlılığınızla sağlarsanız, ar duyguları onları terketmeyecek ve bu ölçüye göre yaşayacaklardır."
·
"Eski bilgilerini yeniden gözden geçirip yeni bilgiler edinen kişidir ancak başkalarına öğretmenlik yapabilecek olan."

· "Derin olan kuyu değil, kısa olan iptir."

· "Onbeş yaşımda zihnimi vicdanıma bağladım. Otuzumda dimdik durdum. Kırkımda şüphelerimden kurtuldum. Elli yaşımda ilahi kanunları anladım. Altmışımda uysal bir kulağım oldu. Şimdi yetmişimde, doğruluğu elden bırakmadan kalbimin tutkularının peşinden gidebilirim."

· "Düşünmeden öğrenmek faydasızdır. Öğrenmeden düşünmekse tehlikeli..."

· "Karanlığa söveceğine kalk bir mum yak."

· "Allahım, senden başka hiçbirşeyi olmayan ben senden başka herşeyi olanlara acırım."

· "Bildiğini bilenin arkasından gidiniz. Bildiğini bilmeyeni uyandırınız. Bilmediğini bilene öğretiniz. Bilmediğini bilmeyenden kaçınız."

· "Erdemsiz bir insan mahrumiyete fazla tahammül edemez; nasıl ki mutluluk içindeyken bile rahat edemezse. Fakat erdemli insanın barındığı yer yine erdemin içindedir, akıl sahipleri hep bunu arar."

·"Yanlızca erdemli kişilerdir sevmeye ve nefret etmeye güç yetirebilecek olan."

· "Kamil insan; kişsel olarak ciddi, büyüklere hizmet ederken saygıyı elden bırakmayan, halka karşı çok nazik olan ve onları yönetirken de adaletli davranan kişidir."

· "Doğa eğitimin önüne geçerse, bir dağ adamı yetiştirmiş olursunuz. Eğer eğitim doğanın önüne geçerse, katip yetiştirmiş olursunuz. Doğa ve eğitim doğru oranla harmanlanabilirse ancak o zaman üstün özellikleri olan insanlar yetiştirebilirsiniz."

· "Erdemli kişi, ne kadar zor olursa olsun, hizmeti öne koyar, ondan ne fayda temin edileceği ise daha sonra düşünülecek bir meseledir