Medineweb Forum/Huzur Adresi

HADİS 6. ÜNİTE

SOSYAL VE KÜLTÜREL HAYATTA HADİS
KİMLİK, KÜLTÜR VE DÜŞÜNCE BİRLİĞİNİ SAĞLAMADA SÜNNETİN ROLÜ
*İslamın ilim ve amele dayalı kültür ve medeniyet tarihine rengini veren iki ana damar vardır:Kuran ve Sünnet.Dünyanın birbirine uzak bölgelerinde, birbirine çok yakın tavırlar sergileyerek yaşayan Müslüman milletleri tek bir kimlik altında birleştiren kuvvet, Hz. Peygamberin ashabıyla yolculuğa başlayan, nesilden nesile uygulanarak intikal eden bilgi akışındaki canlılık ve devamlılıktır.
*Hz. Peygamberden (sav) ümmetinin âlimlerine intikal eden rivayet mirasının müminleri aynı manevi çatı altında bir arada tuttuğu, kültürel ve kurumsal birliği sağladığı bir gerçektir. Şu durumda İslam toplumunu ortaya çıkaran ana ilkenin “ peygamberin sünnetine ittiba ” olduğunu reddetmeye imkân yoktur.“ Dinin elden çıkışı sünnetin terkiyle başlar. Halat nasıl lif lif kopup parçalanırsa, din de sünnein terkiyle bir bir ortadan kalkar. ( darimi)
SOSYO – KÜLTÜREL HAYATA DAİR HADİSLER
*Bütün çeşitleriyle hadis musannefatı, dini bilginin sac ayağını oluşturan iman, ibadet, muamelat ve ahlaka dair son derece değerli veriler içeren büyük bir hazinedir.Zira toplumla alakası olmayan hadis yok gibidir. Musannef, Cami ve Sünenler günlük hayatın pratik ihtiyaçları dikkate alınarak oluşturulmuş, islami yaşantının Kitap ve Sünnet çizgisinde yürüyebilmesini temin için gerekli olan bilgi ve belgeleri ihtiva eden sosyal içerikli bilimsel kaynaklardır.Önüne konulan yanlış, çirkin, saptırıcı; fakat cezbedici modeller yüzünden cahiliyye cereyanına kapılan günümüz toplumu için, Hz. Peygamberin hadislerinin taşıdığı mesajlar ve bunlardan çıkarılması gereken çözüm önerilerinin önemi eskiye göre çok daha fazladır.
*Zira Allah Rasulünün hayatı boyunca üzerine titrediği en önemli şey,cahiliyye toplumunda devralarak kısa sürede örnek ve aydınlık bir nesle dönüştürdüğü ashabının, düşünce ve yaşantıda yeniden karanlığa gömülmemesi için uyarı ve nasihatlerde bulunmak olmuştur.
TOPLUMHer biri toplumsal barış ve dayanışma üzerine ayrı bir çalışma konusu olan bu nebevi tavsiyeler, hangi ırka mensup olursa olsun, hangi dili konuşursa konuşsun, her çağda bütün Müslüman milletlerin aynı davranış kuralları etrafında birleşmesini sağlamış, kültür birliğinin çerçevesi hadisler vasıtasıyla belirlenmiştir. Vahyin hukukun üstünlüğü ilkesine dayanarak vurgu yaptığı evrensel değerin adı Adalettir.Adalete dayalı olmayan bir devlet sisteminin kalıcı olması, böyle bir toplumun ayakta kalması imkansızdır.
İlgili hadisler:
• “Ben amcalarımla birlikte gençliğimde Mutayyebinin katıldığı Hılf’ul fudul’e şahit oldum. Kırmızı tüylü bir deve sürüsüne malik olmaktansa o yemini bozmamayı tercih ederim.. şimdi aynı şey için çağırılmış olsam, derhal icabet ederim. ( Ahmet bin hanbel , müsned)
• “ Allah Rasulü bize yedi şeyi emretti, yedi şeyi nehyetti. Cenazelere katılmak, hasta ziyaretine gitmek, davete icabet etmek, haksızlığa uğrayana yardım etmek, verilen sözü tutmak, selam verene mukabele etmek, hapşırana hayır dua etmek…..( buhari, mezalim)
• “ Müslüman Müslümanın kardeşidir. Ona zulmetmez, haksızlık yapmaz, onu düşmana teslim etmez….. ( buhari, mezalim)
AİLE
Fertten topluma geçişin ilk basamağı ailedir. Aile, kişinin kendisini aşarak başka insanlarla birlikte yaşayabilmesini öğreten eğitim kurumudur.İslam toplumu, Allah Resul’ünün peygamberlik ve liderlik vasıflarının dışında, bir aile reisi, bir koca, bir baba, bir dede olarak da örnek alınmasıyla ortaya çıkar. Eş seçiminden çocuk terbiyesine kadar Müslümanların rol modeli, “Üsve-i Hasene” olan Hz. Peygamberin bizzat kendisidir.
İNSANLAR ARASI İLİŞKİLER
EV –İŞ
• Şu üç şey bir kimsenin saadetini temin eden şeylerdendir: salih bir komşu, rahat bir binit, geniş bir ev. ( Ahmet bin hanbel)
• Evlerinizde namaz kılınız, onları kabre çevirmeyiniz.
GİYİM- KUŞAM
• Sizler kardeşlerinizin yanına geliyorsunuz. Elbisenizi öyle güzelleştirin ve develerinize öyle çeki düzen verin ki , insanların arasında (vücutta göze çarpan) bir benek gibi görünsün. Allah çirkin / ahlaksız davranışlar sergilemeyi ve bunlara özenmeyi sevmez.( Hakim, müstedrek)
DÜĞÜN- DERNEK, OYUN – EĞLENCE
HZ. Peygamber, insanın rahatlamaya, oynayıp eğlenmeye olan ihtiyacını görmezden gelmemiş, belli bir edep dahilinde eğlenceye izin vermiş, hatta teşvik etmiştir.
TÜRK KÜLTÜRÜNDE HADİSLER
*Türk kavminin İslamlaşma tarihini anlatan kitaplarda toplu ihtidalardan söz eden cümlelerle karşılaşırız. Örneğin Karahanlı hükümdarı Baytaş Arslan hanın gayretleri neticesinde Çin seddine yakın bozkırlarda yaşayan doğu oğuzlarının tamamına yakınının Müslüman oluşunu tarihi kaynaklar yazar. Türkleri Müslüman olmasından sonra onlara “türkü iman” adı verilir. Daha sonra bu lafız hafifletilerek “türküman” (türkmen) diye anılır. Zira Hz.
*Peygamberin mirasına hizmet eden Kütüb-i Sitte musanniflerinin hepsi de horasan bölgesinden; Ebu Davud el Ezdi hariç hepsi Oğuz- Türkmen soyundan geliyorlardı.Osmanlı, siyasal egemenliğini götürdüğü her yere bir hadis okulu açmış, Arap yarımadasından Bosna Hersek’e kadar bütün İslam coğrafyasına hadis kültürünü aşılamıştır.EDEBİYAT
*Türk –İslam edebiyatı tarihinde, Hz. Peygamberi konu edinen farklı türde bir çok edebi eser kaleme alınmıştır. Kaside, naat, mersiye, bediiyye,mevlid, siyerünnebi,esmaünnebi, hilye, miraciyye, reğaibiyye, gazavatname, hicretname, şefaatname, kırk hadis tercümeleri girer.Hz. Peygamberin hadisleri, Türklerin Müslüman olmasıyla birlikte ortaya konan ilk edebi eserlerden itibaren karşımıza çıkar. Yusuf Has Hacib’in Kutadgu Biligi, Edip Ahmet Yükneki’nin Atabetül Hakayık’ı, Ahmet Yesevi’nin Divanı hikmeti, Türklere Müslümanlığı ve İslam Peygamberini anlatan ilk eserler sayılır.
SANAT
İslam sanatı, islam ilkeleri ve inançları üzerinde yükselen bir medeniyetin ifadesidir.islam sanatının Hüsni hat, ebru, minyatür gibi alanlara yönelmesi, onun manevi gayesinin bir sonucudur.
GÜNDELİK HAYAT
Günlük yaşantımızı şekillendiren bir çok davranışın arka planında Hz. Peygamberin hadisleri olduğu muhakkaktır. Zira hadisler, Müslüman kültürünün her bir parçasını, toplumsal hayatın her bir karesini etkileme gücüne sahiptirler.Türk kültüründeki yerini göstermesi bakımından, atasözü haline gelerek günlük dile yerleşmiş olan bir sürü hadis vardır.
• Temizlik imandandır.• İçki kötülüklerin anasıdır.• Cennet anaların ayakları altındadır.• Veren el alan elden üstündür.• Sürüden ayrılanı kurt kapar.• Acele şeytandandır.