Müslüman kadın kimlerin yanında nasıl örtünmesi gerekir

[MERVE DEMİR]

Müslüman kadın kimlerin yanında nasıl örtünmesi gerekir

Hür ve müslüman kadın kimlerin yanında ve nasıl örtünür?
a) Kocasının yanında:
Karı-koca birbirinin bedenlerinin her yanına bakabilirler Eşler arasında örtünme zorunluluğu söz konusu olmaz Çünkü İslamî nikahla cinsel ilişki bile meşru olunca, bundan daha hafif olan bakma ve dokunmanın meşru oluşunda şüphe yoktur Bununla birlikte "galiz avret" sayılan haya yerlerine bakılmaması edebe daha uygundur Nitekim Hz Aişe'den; "Ben Nebî (sas)'in cinsel uzvuna (ferc) hiç bakmadım", başka bir rivayette "Onun fercini hiç görmedim, o da benden bir şey görmedi" dediği nakledilmiştir (bk Ahmed b Hanbel, VI, 63, 190; el-Kurtubî, age, XII, 154)
b) Mahrem hısımlarının yanında:
Kadın; baba, oğul, erkek kardeş ve üvey oğul gibi, aralarında ebedî olarak evlenme engeli bulunan hısımlarının yanında el, ayak, kol, saç, kulak, boyun ve dizden aşağı inciklerini açabilir Onların da bunlara bakmaları helaldir Çünkü yakınlıkları yüzünden bir takım iş ve hizmetlerin görülmesi, bu nedenle de bir arada bulunmaları gerekir ve bir fitne düşünülemez Ancak karın ve sırt kısmını açamaz, bu arsızlık olur Nitekim zıhar yolu ile boşamada koca, karısına "Sen bana anamın sırtı gibisin" diyerek boşama prosedürünü başlatır Zıharı ve pişmanlık durumunda dönüş yöntemini belirleyen ayette (el-Mücadele, 58/1; bk Elmalılı, age, VII, 450 vd) annenin sırtına dikkat çekilmiştir Bu yüzden annenin sırt ve bunun benzeri olan karın kısmının da yakın hısımlara karşı avret sayılması gerekir Aşağıda, kadının yanlarına örtüsüz çıkabileceği hısımları ayrıca inceleyeceğimiz için kısa geçiyoruz
c) Başka kadınların yanında:
Kadınların kadınlara karşı avret yeri, göbekle diz kapakları arasında kalan kısımdır Bunun dışındaki yerleri kadınların yanında açabilirler (el-Mevsılî, el-ihtiyar, l, 45) Ancak müşrik kadınlar kapsam dışında tutulmuştur Bu yüzden müslüman bir kadının müşrik ya da inkarcı kadınların yanında mahrem bir yerini açması caiz değildir Hatta İbn Cüreyc, Ubade b Nüsey ve Hışam el-Kari' gibi bilginler hıristiyan bir kadının müslüman bir kadını öpmesini veya onun avret yerlerine bakmasını mekruh saymışlardır Ubade b Nüsey, Hz Ömer'in, komutan Ebu Ubeyde b el-Cerrah'a (ö 18/639) yazdığı şu mektubu zikreder: "Zimmet ehli (hıristiyan veya Yahudi kadın tabea)nin müslüman kadınlarla birlikte hamamlara girdikleri haberi bana ulaştı Onları bundan menet Çünkü zimmiye bir kadının müslüman kadını çıplak olarak görmesi caiz değildir" Ebu Ubeyde mektubu alınca şöyle ilan etmiştir: Herhangi bir kadın özürsüz olarak hamama giderse, bununla yüzünü beyazlaştırmayı kastetmiş olur Allah kıyamet gününde yüzlerin beyazlaştığı (bkAl-i İmran, 3/106,107) günde onun yüzünü karartsın" (el-Kurtubî, age, XII, 155) Abdullah b Abbas (ö 68/687) bu konuda gayri müslim kadınların istisna edilmesinin nedenini şöyle açıklar: "Müslüman kadını tesettürsüz olarak hıristiyan veya yahudi bir kadının görmesi helal olmaz Çünkü bunlar müslüman kadının örtüsüz halini kocalarına anlatabilirler" (el-Kurtubî, age, XII, 155) Yine de konu İslam fakihleri arasında görüş ayrılığına neden olmuştur Nitekim müslüman bir hanımın, gayri müslim cariyesinin yanında örtünmesine gerek olmadığına fetva verilmiştir
d) Yabancı erkeklerin yanında:
Müslüman bir kadının yabancı erkeklere karşı yüzü, bileklere kadar elleri ve ayakları dışında bedeninin tamamı avrettir Ayaklarda görüş ayrılığı olmakla birlikte sağlam görüşe göre ayaklar açık kalabilir Bu yerlerin gerek namaz içinde ve gerekse namaz dışında örtülmesi farzdır Yukarıda başın ve bedenin örtünme şeklini ve örtüde aranan nitelikleri açıklamıştık Bu yüzden kısa geçiyoruz
e) Zaruret veya tedavi halinde örtünme:
Tedavi gibi bir zaruret halinde erkek veya kadının bedenine doktor, ebe, iğneci ve pansumancı gibi kimselerin bakması ve dokunması caizdir Ancak kadınların sağlık problemlerinde kendi cinslerinden olan doktor, ebe ve sağlık personelini tercih etmeleri gerekir Bunlar bulunmayınca veya bulunup da uzmanlık ve beceride geri olması durumunda "Zaruretler sakıncalı olan şeyleri mubah kılar" kuralı işletilir Ancak zaruretler de miktarlarınca takdir olunur (Mecelle, mad 21, 22)