Medineweb Forum/Huzur Adresi - Sistematik Kelam [Ünit 04 Ders Özeti] (Dokuz Eylül)

4. ÜNİTE VARLIKLA İLGİLİ KAVRAMLAR

VARLIK VE YOKLUK(VÜCUD-ADEM)KELAMDA’ malum’konusu içinde ele alınmakta ve değerlendirilmektedir.
NESNE: laboratuvara konu olan hissi ve maddi varlıktır.
MALUM: sadece nesnel olanı değil,soyut mücerred varlıkları,yok olanıda içine alan(madum)bir tabirdir.
Eski yunanda fizik yanında felsefenin asli konusu olanmetafizik eski ifadesi ile “ma badet tabi-a içinde malumun ifade ettiğikonular da yer almakta idi.KURAN-I
KERİM’DE 2 alemden söz edilmektedir.
GAYB ALEMİ: ALLAH TARAFINDAN BİLİNEN ALEM
ŞEHADET ALEMİ:İDRAK EDİLEBİLEN ALEM
BİLME OLAYI BİLİNENDEN BİLİNMEYENE İSTİDLALLE OLUŞAN BİR DURUMDUR.ESERLERİN(MEF’UL-SONUÇLAR)HER ZAMAN İÇİN MÜESSİRİ HATIRLATMASI
GEREKİR.HİÇBİR ESER MÜESSİRSİZ HİÇBİR MEF’UL FAİLSİZ;HİÇBİR MA’LUL İLLETSİZ OLMAZ.

SADETTİN TAFTAZANİ :felsefi kültür zamanla Müslümanlar arasında yayılınca,alimler dine muhalif gördükleri konuları reddetmeye çalışmışlar.bu durum öyle bir
safhaya ulaştı ki KELAMDAKİ habere dayalı bahisleri olmasaydı kendisini felsefeden ayırt etmek imkansız bir hale gelmişti.
Varlık yokluk çeşitleri:Aklın genel olarak varlık ve yokluk üzere verdiği hükümler mevzuların kendi yapılarından kaynaklanan özellikleriyle VACİB,HADİS/MÜMKİN
VE MUHAL OLMAK ÜZERE 3’E ayrılır.
Kelamcılara göre bir varlık ya VACİB yada HADİS olabilir.Zaman açısından bakınca hadisin zıddı Kadim ontolojik açıdan Vacibin zıddı mümkindir.
MALUM 2’YE AYRILIR.
A)MA’DUM:zihnimizin dışında yani dış dünyada gerçekleşmeyen ve tahakkuk etmeyen şeydir.Mutezileye göre şey:mutlak ma’lum olandır.mevcud ve ma’duma
da şey adı verilebilir.
Ehli sünnete göre:ancak mevcuda şey denir.Dolasıyla yok olana bu isim verilmez.
MA’DUM KENDİ İÇİNDE 2’ye ayrılır.
1.MUHAL/İMKANSIZ:varlığı aklen düşünülemeyen şeydir.müstahil ve mümteni gibi isimlerle anılılabilir.
Muhal zatı itibarıyle 2 kısımda mütalaa edilir.A)zaruri muhal:2 zıt şeyin birarada bulunmamasıdır.B:nazari muhal:zaruri muhalin aksine ancak üzerinde düşünerek
veya istidlaller yaparak verilebilir.
2.MEVCUD:Madumun aksine dış dünyada tahakkuk eden şeydir.mevcud 2 kısma ayrılır.
1)KADİM VACİB:BAŞLANGIGICI OLMAYAN EZELİ VARLIKTIR. Vacib 2 şekilde mütalaa edilmiştir.
a-Vacib Li zatihi:vücudun sıfat olup olmaması .vücudun zata zait olup olmaması ile ilgilidir.
b-vacib li gayrihi:ALLAH’ın zatına mahsus sıfatlarıdır.
2)HADİS:ademle mesbuk olan öncesinde yokluk bulunan.hadis kelamcılar tarafından
AYN: ZATI İLE YER KAPLAYAN.CEVHER:BÖLÜNMEYEN CÜZ.CİSİM:BÖLÜNEBİLEN VARLIK.ARAZ:CİSİMLERİ NİTELEYEN ŞEYDİR şeklinde ayrılmıştır.
Maddenin aslı ve hakikati olmadığını ileri süren sofistler 3 gruba ayrılmıştır.
1.İNADİYYE: eşyanın hakikati ve aslı yoktur. Eşya tamamiyle evham ve hayalden ibarettir.
2.İNDİYYE:Eşya sabit değil,nisbidir. Şahsa ve inanca göre değişir.1’ine göre varsa diğerine göre yoktur.
3.LA-EDRİYYE:Eşyanın hakikatini bilmek imkansızdır.SOFİSTLERE GÖRE EŞYANIN HAKİKATİ YOKTUR.
HADİS VARLIK ÜZERİNDE CEREYAN EDEN OLAYLAR 2 ŞEKİLDEDİR.
1)ADİ OLAYLAR:ALLAH tarafından tespit edilen ve eşyaya yerleştirilen kanunlar dahilinde ortaya çıkmaktır.
2)GAYR-İ ADİ OLAYLAR:SÜNNETİ İLAHİYE DAHİLİNDE DEĞİL,HARİKULADE BİR TARZDA ORTAYA ÇIKAN OLAYLARDIR.