Medineweb Forum/Huzur Adresi

Go Back   Medineweb Forum/Huzur Adresi > .::DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI.::. > Diyanet İşleri Başkanlığı > Kur'ân Kursları

Konu Kimliği: Konu Sahibi Emekdar Üye,Açılış Tarihi:  12 Ocak 2008 (00:08), Konuya Son Cevap : 12 Ocak 2008 (00:08). Konuya 0 Mesaj yazıldı

Yeni Konu aç  Cevapla
 
LinkBack Seçenekler Değerlendirme
Alt 12 Ocak 2008, 00:08   Mesaj No:1
Medineweb Emekdarı
Emekdar Üye - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
Durumu:Emekdar Üye isimli Üye şimdilik offline konumundadır
Medine No : 16627
Üyelik T.: 11 Şubat 2012
Arkadaşları:2
Cinsiyet:
Yaş:47
Mesaj: 4.081
Konular: 315
Beğenildi:48
Beğendi:0
Takdirleri:149
Takdir Et:
Konu Bu  Üyemize Aittir!
Standart Kuran-ı Kerim Harflerinin Sıfatları ve Manaları

Kuran-ı Kerim Harflerinin Sıfatları ve Manaları

SIFATLARIN MANALARI


FENN-İ TECVİD Fİ-BAHS-İ SIFAT-I HURUF
1) Hems: ﺍﻠﻬﻣﺱ ﻠﻐﺔ ﺍﻠﺨﻓﺎ ﻭﺍﺼﻼﺤﺎ ﺟﺮﯿﺎﻥ ﺍﻠﻧﻓﺱ ﻋﻧﺩ ﺍﻠﻧﻂﻖ ﺑﺎﻠﺤﺭﻑ ﻠﻀﻌﻒﺍﻻﻋﺗﻤﺎﺩ ﻋﻠﻰ ﺍﻠﻣﺧﺭﺝ

Hems’in lügat manası gizli olmaktır. Istılah manası harf nutk olunurken mahrecinden nefes akmasıdır. Bu nefesin akması da harf mahrecine zaifçe i’timad etmesindendir. Yani, Hems harfleri çıktıkları yerden çıkarken hafifçe çıktıkları yere dayanırlar da nefes de harfle beraber akar; fakat zıtları olan Cehr harfleri böyle değil, onlar mahreçten çıkarken mahrece kuvvetle dayanırlar da nefes hapsolur, akmaz. Bu defa ses aşikâre olur. Bu defa işte Hems sıfatının zıddı Cehr olmuş olur. Cehr sıfatı da bilinmiş oldu; fakat biz Cehr’i tekrar tarif edeceğiz.

2) Cehr: ﺍﻠﺟﻬﺭ ﻠﻐﺔ ﺍﻻﻋﻼﻥ ﻭﺼﻂﻼﺤﺎ ﺍﻨﺣﺒﺎﺱﺍﻠﻧﻓﺱ ﻋﻨﺩ ﺍﻠﻨﻁﻕ ﺒﺎﻠﺣﺭﻑ ﻠﻗﻭﺓ ﺍﻻﻋﺗﻤﺎﺪ ﻋﻠﻰ ﺍﻠﻤﺧﺭﺝ


Cehr lügat cihetinden aleni, aşikâre etmektir. Istılah cihetinden harf nutk olunurken nefes hapsolup akmaması demektir. Bu da harf mahrecine kuvvetle dayanmasından oluyor.

3) Şiddet:
ﺍﺸﺩﺕ ﻠﻐﺔ ﺍﻠﻗﻭﺓﺍﺼﻂﻼﺣﺎ ﺍﻧﺣﺑﺎﺱ ﺟﺮﻯ ﺍﻠﺼﻭﺕ ﻋﻧﺪ ﺍﻠﻨﻃﻕ ﺒﺎﻠﺤﺭﻑ ﻠﻜﻤﺎﻞ ﺍﻻﻋﺘﻣﺎﺩ ﻋﻠﻰ ﺍﻠﻤﺧﺭﺝ

Şiddet lügatte kuvvet demektir. Istılahen harf nutk olunurken sesin haps olmasıdır. Bu da harf mahrecinden çıkarken mahrecine kuvvetle, kemaliyle dayanmasından sebeptir.

4) Beyniye:ﺍﻠﺒﻳﻧﻳﺔ ﺣﺮﻭﻑ ﻣﺗﻭﺴﻂﺔ ﺑﻴﻥ ﺍﻟﺷﺩﺓ ﻭﺍﻠﺭﺨﺎﻭﺓ

Beyniye sıfatı olduğu harf şiddetle yumuşaklık arasında bir sıfatla mevsuftur.

ﻭﺍﻧﻤﺎ ﻭﺼﻓﺕ ﺒﺬﺍﻠﻚ ﻻﻥ ﺍﻠﺼﻭﺕ ﻠﻡ ﻴﻧﺣﺑﺱ ﻣﻌﻬﺎﺍﻧﺣﺒﺎﺳﻪ ﻣﻊ ﺍﻟﺷﺩﺓ ﻭﻠﻢ ﻴﺧﺭﺝ ﻣﻌﻬﺎ ﺟﺭﻴﺎﻧﻪ ﻣﻊ ﺍﻠﺭﺨﻭﺓ
Beyniye harflerinin beyniye sıfatıyla sıfatlanması o harfler okunurken o harfle beraber ses, şiddetle haps olmadığı gibi yumuşaklığıyla beraber de nefes cereyan etmedi. Yani, öyle bir sıfattır ki, ne şiddeti fazla ve ne de yumuşaklığı fazla olmayıp ikisi ortası bir sıfattır.

5) Rihve:
ﺍﻠﺭﺨﺎﻭﺓ ﻠﻐﺔ ﺍﻠﻠﻳﻥ ﻭﺍﺼﻂﻼﺤﺎ ﺟﺭﻴﺎﻥ ﺍﻠﺼﻭﺕﻤﻊ ﺍﻠﺤﺭﻑ ﻠﺿﻌﻑ ﺍﻻﻋﺗﻤﺎﺩ ﻋﻠﻰ ﺍﻠﻣﺧﺭﺝ

Rihve, lügaten yumuşaklık, gevşekliktir. Istılahen sesin harfle beraber akmasına derler. Bunun da sebebi Rihve harfi okunurken mahrece dayanması zayıf olmasıdır.

6) Müsta’liye:
ﺍﺴﺗﻌﻼﺀ ﻠﻐﺔ ﺍﻻﺭﺗﻓﺎﻉ ﻭﺍﺼﻁﻼﺤﺎ ﺍﺭﺗﻓﺎﻉ ﺍﻠﻠﺴﺎﻥﻋﻧﺩ ﺍﻠﻧﻂﻖ ﺒﺎﻠﺣﺭﻑ ﺍﻠﻰ ﺍﻠﺤﻧﻚ ﺍﻻﻋﻟﻰ
İsti’la lügaten yükseltmek demektir. Istılahen İsti’la harfi okunurken dil üst çene tarafına kalkmasıdır.

7) Müstefil:
ﺍﺴﺗﻓﺎﻠﻪﻠﻐﺔ ﺍﻻﻨﺤﻓﺎﺽ ﻭﺍﺼﻃﻼﺤﺎ ﺍﻧﺤﻂﺎﻂ ﺍﻠﻠﺳﺎﻥ ﻋﻧﺩ ﺍﻠﺤﺮﻭﻑ ﻣﻥﺍﻠﺣﻧﻚ ﺍﻟﻰ ﻗﺎﻉ ﺍﻠﻓﻢ
Müstefil lügaten alçak olmak demektir. Istılahen, harf okunurken dil alçalır. Ağzın düzlüğüyle müsavi olur demektir.

8 ) Mutbeka:

ﺍﻃﺒﺎﻕ ﻠﻐﺔ ﺍﻻﻠﺗﺼﺎﻕﻭﺍﺼﻁﻼﺣﺎ ﺗﻼﺻﻕ ﻣﺎ ﻴﺧﺎﺫﻯ ﺍﻠﻠﺳﺎﻥ ﻣﻥ ﺍﻠﺤﻧﻙ ﺍﻻﻋﻠﻰ
Mutbeka lügaten ﺍﻠﺗﺼﺎﻕ, yapışmak demektir. Istılahen, harf okunurken dil üst damak tarafına kalkmasıdır.

9) İnfitah, Münfetih: ﺍﻻﻨﻓﺗﺎﺡ lügaten açılmaktır. ﺍﺼﻂﻼﺣﺎ ﻋﺒﺎﺮﺓ ﻋﻦ ﺍﻧﻓﺗﺎﺡﻣﺎﺒﻴﻥ ﺍﻠﻠﺳﺎﻥ ﻭﺍﻠﺣﻧﻙ
Lisan ile üst çene birbirinden ayrılmasıdır.

10) Müzleka, İzlak:
ﺍﻻﺍﺫﻻﻕ ﻟﻐﺔﺣﺩﺓ(Q) ﺍﻠﻠﺳﺎﻥ ﻭﻁﻼﻗﺗﻪ® ﻭﺍﺼﻂﻼﺣﺎ ﺍﻻﻋﺗﻣﺎﺩ ﻋﻟﻰ ﺫﻠﻕ ﺍﻠﻠﺳﺎﻥ ﻭﺍﻠﺷﻓﺔﺍﻯ ﻁﺭﻓﻳﻬﺎ
İzlak, lügat bakımından dilin fesahatle çabuk hareketidir. Istılah bakımından Müzleka harfleri okunurken harfleri olan ﻓﺭﻣﻥﻟﺐ den ﺮ ﻦ ﻝ harflerinde dilin uç tarafına i’timad ﻑ ﻡ ﺏ harflerinde de iki dudağın uçlarına i’timad etmektir.
Müzleka harflerine Müzleka ismi verilmesi bu harfler okunurken hafif olduklarından lisan bunlardan kendiliğinden kolay ve seri’ geçebildiğinden bu altı harften başkası Müsmate harfleridir.

11) İsmât, Müsmate:
ﺍﻻﺼﻤﺎﺕ ﺍﻠﻣﻧﻊ ﻭﺣﺭﻭﻓﻪ ﻣﺎﻋﺪﺍﻠﻣﺫﻠﻗﺔ ﻭﺳﻣﻴﺕﻣﺼﻣﺗﺔ ﻻﻧﻬﺎ ﻣﻣﻧﻭﻋﺔ ﻣﻥ ﺍﻧﻓﺭﺍﺪﻫﺎ ﻓﻰ ﻛﻟﻣﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﺭﺑﻌﺔ ﺍﺣﺭﻭﻑ ﺍﻭﺧﻣﺳﺔ ﻳﻌﻧﻰ ﺍﻥ ﻜﻝ ﻛﻟﻣﺔ ﻜﺎﻧﺕ ﻋﻠﻰ ﺍﺭﺒﻌﺔ ﻜﺟﻌﻓﺭﺍﻭﺧﻣﺳﺔ ﺍﺤﺭﻑ ﻛﺳﻓﺭ ﺟﻞ ﻻﺑﺩ ﻣﻥ ﺍﻥ ﻳﻜﻭﻥ ﻓﻳﻬﺎ ﻣﻊﺍﻟﺣﺭﻭﻑ ﺍﻠﻣﺼﻣﺗﺔ ﺣﺭﻑ ﻓﺎﻛﺛﺭ ﻣﻥ ﺍﻠﺣﺭﻭﻑ ﺍﻠﻤﺫﻟﻗﺔ
İsmat men’ demektir. Harfleri Müzleka harfleri olan ﻓﺭﻣﻥﻟﺐ harflerinden başka olanlardır. Bu harflere men’ manasında olan ﻣﺼﺕ ismi bir sıfat olarak verilmesi, bunların nutkunda çetinlik, kelamdan men’ hassası bulunduğundandır. Zira, bir kelimenin harfleri dört tane Müsmate harflerinden olmaz olursa içlerinden birisi Müzleka harflerinden olur ﺟﻌﻓﺭ gibi. Ve eğer Müsmate harflerinden dört harfli olsa nutkunda güçlük olur. Ve eğer bir kelime beş harfli olursa yine birisi veya ikisi Müzleka harflerinden olur, tek başına dört harfli kelimenin veya beş harfli kelimenin bütün harfleri Müsmate harflerinden olamaz ki nutk, Müzleka harfleri sebebiyle kolaylaşmış olsun.

12) Zıddı olmayan sıfatlardan Safir sıfatı:
ﺍﻠﺼﻓﻴﺭﺼﻭﺕ ﻳﺷﺑﻪﺼﻭﺕ ﺍﻟﻃﺎﺋﺭ ﻳﺼﺣﺏ ﺍﻟﻧﻂﻕ ﺑﺎﺤﺩ ﺤﺭﻭﻑ
Safir sıfatı bir savttır ki kuşun uçmasının sesine benzer o harfe bu Safir sıfatı arkadaştır.(١)
13) Kalkale:
ﻭﻫﻰ ﻋﺒﺎﺭﺓ ﻋﻥ ﺗﻘﻠﻘﻞ ﺍﻠﻤﺧﺭﺝ ﺑﺎﻠﺣﺭﻑ ﻋﻧﺩ ﺧﺭﻭﺟﻪ ﺣﺗﻰ ﻳﺳﻣﻊ ﻟﻪﻧﺑﺭﺓ ﻗﻭﻳﺔ
Kalkale, harf mahrecinden çıkarken mahrecin deprenmesidir kuvvetli bir ses işitilinceye kadar.
Kalkale hakkında tecvid kitaplarında Kalkale harfleri kelimenin ortasında veya sonunda sakin olursa Kalkale olur yazar. Bundan sakin olmayan harfin Kalkale sıfatıyla mevsuf olmaması icab eder. Hâlbuki öyle değildir. Zira, sıfat-ı hurufta Kalkale sıfatı sıfat-ı lazımedendir. Gerek harekeli olsun ve gerek sakin olsun. Yalnız şurasına dikkat dikkat lazımdır ki Kalkale harfi harekeli ise Kalkale sıfatı az olur. Yani depretmek az olur. Sakin olup kelimenin ortasında ise depretmek daha fazlaca olur. Kelimenin sonunda sakin ise depretmek yani kalkalelik daha ebyan olur. Yani ziyade beyan edilir.

14) Lîn: ﻋﺒﺎﺭﺓ ﻋﻥ ﻣﺩ ﺤﺭﻓﻰ ﺍﻠﻭﺍﻭ ﻭﺍﻠﻴﺎﺀﺍﻠﺳﺎﻛﻧﺗﻴﻥ ﺑﻌﺩ ﻓﺗﺢ ﺤﺎﻠﺔ ﺍﻠﻭﻗﻑ

Lîn, üstünden sonra gelen sakin ﻭ ile ﻯ ‘yi mülayemeten vakıfta med etmekten ibarettir.

15) İnhiraf: ﺍﻧﺤﺭﺍﻑ ﻭﻫﻭﻋﺒﺎﺭﺓ ﻋﻥ ﻣﻴﻞ ﺍﻠﺭﺍﺀ ﻭﺍﻠﻼﻡ ﻋﻥ ﻣﺧﺭﺟﻬﻥ ﺍﻟﻰ ﻂﺭﻒ ﺍﻠﻠﺳﺎﻥ
İnhiraf sıfatıﻝileﺭmahrecinden çıkarken dilin ucuna meyl etmeleridir. Zira “lam” “ra” mahreç bahsinde yazıldığı üzere dilin yarıdan yukarı tarafına çakarlar. Ra ise en ucundan çıkar. İnhiraf sıfatı da bu iki harfte olduğu sıfat bahsinde mezkûrdur.

16) Tekrîr:

ﻭﻫﻭ ﻋﺑﺎﺭﺓ ﻋﻥ ﻗﺒﻭﻞ ﺍﻠﺭﺍﺀ ﻠﻠﺗﻛﺮﻴﺭ ﻻﺭﺗﻌﺎﺩ(۲) ﻄﺭﻓﺎ ﻠﻠﺴﺎﻥ ﻋﻨﺩ ﺍﻠﻧﻂﻖ ﺑﻬﺎ ﻭﻫﺫﻩ ﺍﻠﺼﻓﺔ ﺘﻌﺭﻑﻠﺗﺟﺗﻧﺑﻪ ﻻﻠﻴﻌﻣﻞ ﺑﻬﺎ
Tekrîr demek ﺭ nutk olunduğu vakitte kendisinde deprenmek hassası olduğundan tekrarlığı kavl etmesi demektir. Ve bu sıfatın bilinmesi tekrarlığın fazlalığından sakınmak içindir. Yoksa tekrarlığı fazla icra etmek için değildir.

17) TefeşşîS) ﻭﻫﻭ ﻋﺑﺎﺭﺓ ﻋﻥﺍﻧﺗﺷﺎﺭ ﺍﻠﺭﻴﺢ ﻓﻰ ﺍﻠﻐﻡ ﻋﻧﺩ ﺍﻠﻧﻃﻖ ﺑﺎﻠﺷﻴﻥ
Tefeşşî, harf yani ﺵ harfi nutk olunduğunda ağızda nefesten çıkan rüzgarın intişar etmesinden ibarettir.
18) İstitâle: ﻭﻫﻰ ﻋﺒﺎﺭﺓ ﻋﻥ ﺍﻤﺗﺪﺍﺩ ﺍﻯ ﺍﻣﺘﺩﺍﺩ ﺍﻠﺿﺎﺩ ﻓﻰ ﻣﺧﺭﺟﻬﺎ ﺣﺘﻰ ﺗﺗﺼﻞ ﺒﻣﺧﺭﺝﺍﻠﻼﻡ İstitâle sıfatıﺽharfini kendi mahrecinde ﻝmahrecine muttasıl oluncaya kadar uzatmaktan ibarettir. ﺽ harfi ﺍﺿﺭﺍﺱ dişlerinden dilin yan tarafıyla çıkar. Dil ﻝ mahreci başlayacağı dahik dişiyle onun daha gerisinden tahin dişlerinden bir ikisine daha temas eder. Bu temas tatbik edilirken yarım elif miktarı veya az daha fazla ki bir elif miktarını bulmadan meydana bir uzunluk gelir. Yani ﻀﺎﺩharfinde dil mahrecinden birden kaymaz. İşte İstitâle sıfatı budur.

Sıfat-ı lâzımelerin burada bahsi bitti.


Sıfat-ı Arıza’lara geçelim: Tefhim, Terkik, İhfa, İzhar, Med, Kasr, Ğunne, Adem-i Ğunne, İdğam, Vakf, Sekit, Hareke, Sükun gibi sıfatlardır. Mesela:ﺭ da tefhimlik sıfat-ı arızadır. Çünkü ﺭ her zaman tefhim değil, terkikliği de arız sıfattır. Çünkü her ﺭ da her zaman terkiklik yoktur ila ahir… ([1])

Q ﺤﺩ ﺕ tezlik, çabukluk demektir.

R ﻂﻼﻗﺕ,ﻓﺼﺎﺣﺕ açıklık demektir.

١ Veyahut kuş sesine benzer.

۲ Depretmek demektir.

S Tefeşşî fışıltı demektir.

[1] Bu metin merhum Mehmed Rüşdü Aşıkkutlu Efendi’nin Tayyibe Şerhi adlı el yazması eserinden çevrilmiştir. İlgilenenlere, mevzunun siyak ve sibakının vuzuhu için mezkûr esere başvurmaları tavsiye olunur.


Allah'a emnet olun
Alıntı ile Cevapla

Konu Sahibi Emekdar Üye 'in açmış olduğu son Konular Aşağıda Listelenmiştir
Konu Forum Son Mesaj Yazan Cevaplar Okunma Son Mesaj Tarihi
Hz. Ali ile Fatıma'nın Aç Kalmaları İslam/Dinler/Mezhepler Emekdar Üye 0 2204 31 Temmuz 2008 02:53
Seleme bin el-Ekvâ'nın Hz Peygambere Ölüm Üzerine... Ölüm-Ahiret-Sırat-Mizan-Kader Emekdar Üye 0 2151 31 Temmuz 2008 02:52
Mekke, Savaşılmadan Nasıl Fethedildi? İslam/Dinler/Mezhepler Emekdar Üye 0 2576 31 Temmuz 2008 02:51
Hz. Peygamber'in Hac Esnasındaki Hutbeleri Hacc-Umre-Kurban GÖKCEN_AZRA 1 2822 31 Temmuz 2008 02:49
Bu Mübarek Zat kimdir ?? Hz.Muhammed(s.a.v) Mihrinaz 4 2602 31 Temmuz 2008 00:27

Cevapla


Konuyu Toplam 1 Kişi okuyor. (0 Üye ve 1 Misafir)
 
Seçenekler
Konuyu değerlendir
Konuyu değerlendir:

Benzer Konular
Konu Başlıkları Konuyu Başlatan

Medineweb Ana Kategoriler

Cevaplar Son Mesajlar
Cüz Cüz Kuran'ı Kerim'i Tanıyalım Mihrinaz Tefsir Çalışmaları 26 03 Ağustos 2023 16:44
Kuran-i Kerim'den Dualar Emekdar Üye Dua Bölümü 4 30 Ocak 2023 15:03
Kuran-ı Kerim Okuyorum-Medineweb Medine-web Kur'ân-ı Kerim Genel 12 25 Temmuz 2022 03:58
Kuran'ı Kerim Öğretme Teknikleri Emekdar Üye Kur'ân Kursları 4 08 Nisan 2008 20:40
Kuran-ı Kerim Harflerinin Sıfatları ve Manaları Medine-web Kur'ân-ı Kerim Genel 1 07 Şubat 2008 03:46

Bir Ayet Bir Hadis Bir Söz | www.kaabalive.net Bir Ayet Bir Hadis Bir Söz | www.medineweb.net Yeni Sayfa 1
.::.Bir Ayet-Kerime .::. .::.Bir Hadis-i Şerif .::. .::.Bir Vecize .::.
     

 

 Medineweb Sosyal Medya Gruplarımız:  Medineweb  Medineweb  Medineweb  Medineweb Medineweb     

  www.alemdarhost.com sunucularını Kullanıyoruz.