Medineweb VATANDAŞLIK "HAKLAR" KONUSU

[mehmet akif2]

Medineweb VATANDAŞLIK "HAKLAR" KONUSU

Kamu Hakları

Kpss vatandaşlık dersinde hakkın türleri içinde kamu hakları 2’ye ayrılmaktadır.

Özel Nitelikli Kamu Hakları: Belli kişilerle kamu kuruluşlarındaki ilişki sonucu olarak ortaya çıkan haklardır.

Memurun doğum izni, yıllık izin gibi haklar.


Genel Nitelikli Kamu Hakları: Vatandaşlara sağlanan haklardır. 3 başlık halinde incelenmektedir.

Kişi Hakları: Özel hayatın gizliliği, din ve vicdan özgürlüğü vs.

Sosyal ve Ekonomik Haklar: Sendika kurma hakkı, konut hakkı, eğitim ve öğrenim hakkı gibi haklardır.

Siyasal Haklar: Türk vatandaşlığı hakkı, dilekçe hakkı, vergi ödevi gibi.

[mehmet akif2]

Özel Haklar

Kpss vatandaşlık dersinde yer alan özel haklar, özel hukuktan doğan haklardır. Kişiler ile kişiler arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk kurallarından doğan haklardır. Bu haklara medeni haklar da denir.

Mahiyetlerine Göre Haklar: Mutlak haklar ve nisbi haklar olmak üzere ikiye ayrılır.

Mutlak Haklar: Herkese karşı ileri sürülebilen haklardır.

Eşya üzerindeki ayni haklar, ya da sanatçının yapıtı üzerindeki fikri haklar mutlak haklardır.


Nisbi Haklar: Sadece ilişkide bulunduğumuz diğer kişiye karşı ileri sürülebilen haklardır.

Alacaklı borçlu ilişkisinde, alacaklının borçludan alacağını isteme hakkı buna örnektir.


not: ayni haklar: Maddi mallar üzerinde sahip olduğu haklara “ayni haklar” veya nesnel haklar denir.

[mehmet akif2]

Konularına Göre Haklar:

Mal Varlığı Hakları: Para ile ölçülebilen , kişilerin maddi menfaatlerini koruyan haklardır.

Telif Hakkı, alacak hakkı vs.


Kişilik Hakları: Para ile ölçülemeyen, kişilerin manevi menfaatlerini koruyan haklardır.

Bir kişinin şerefi, haysiyeti, ismi, resmi vb.




Kullanımlarına Göre Haklar:

Devredilebilen Haklar: Başkalarına devri veya intikali mümkün olan haklardır.

Mal varlığı hakları, mülkiyet hakkı vs.

Devredilemeyen Haklar: Kişilik hakları, oturma hakkı, nafaka hakkı gibi devredilemeyen haklardır.

[mehmet akif2]

Amaçlarına Göre Haklar:

Yenilik Doğuran Haklar: Kullanılmalarıyla mevcut hukuki durumu etkiler.

inşai haklar da denir. 3’e ayrılmaktadır.

Kurucu Yenilik Doğuran Haklar: Bu hakların kullanılması ile daha önce mevcut olmayan bir hak kazanılır.

Satış sözleşmesi gibi.

Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar: Bu hak kullanıldığında var olan durumda değişiklik yapan haklardır.

Defolu bir malı değiştirmek gibi.

Bozucu Yenilik Doğuran Haklar: Kullanıldığında var olan durumu ortadan kaldıran haklardır. Daha önce mevcut olan hukuksal bir durum ortadan tamamen kalkar.

Fesih, askerlik dolayısıyla işe devam edememe gibi.

Yenilik Doğurmayan Haklar: Alelade haklar da denilen bu hakların kullanılması sonucu yeni bir hukuksal sonuç doğmaz.

Velayet gibi.

[mehmet akif2]

*** Hak ehliyetine kimler sahiptir ? HERKES

*** Ne zamandan itibaren sahip olurlar ? SAĞ DOĞMAK KOŞULU İLE ANA RAHMİNE DÜŞTÜĞÜ ANDAN İTİBAREN

*** Hak ehliyetinde geçerli olan ilkeler nelerdir ? GENELLİK ve EŞİTLİK

[mehmet akif2]

Hakları Doğuran Olaylar

Kpss vatandaşlık konusu içinde hakları doğuran olaylar 3 terimler açıklanabilir.

Hukuki Olay: Gerek insan iradesi gerekse irade dışında meydana gelen, hukuk düzeninin kendilerine hukuki sonuç bağladığı olaylardır.

Örneğin ölüm, ölen kişinin haklarını kaybetmesine sebep olurken, mirasçılarına hak kazandırabilir.

Hukuki Fiil: Hukukun sonuç bağladığı insan davranışlarına denir. Hukuki olayın insan iradesi ile gerçekleşeni diyebiliriz.

İkametgah.

Hukuki İşlem: Bir ya da birden fazla kişinin hukuki sonuç elde etmek üzere irade açıklamasında bulunmasıdır.

Evlenme.

[mehmet akif2]

Hakların Kazanılması

Bir hakkın kişiye bağlanması, bir hak ile kişi arasında bağlantı kurulmasını ifade eder.

Aslen Kazanma: Kimseye ait olmayan bir hakkın bir kişi tarafından kazanılmasıdır.

Nehirde tutulan balık. Velayet hakkı gibi.

Devren Kazanma: Hakkın hukuki bir işlemler ya da miras yoluyla bir kişiden başka bir kişiye geçmesidir.

Hakların kazanılmasında geçerli olan ilke İyi Niyet (Subjektif iyi niyet)’tir.

İyi Niyet (Subjektif İyi Niyet): bir hakkın kazanılabilmesi için gerekli bir şartın yokluğunun ya da hakkın kazanılmasına engel bir sebebin varlığının haklı bir sebeple bilinmemesidir.

Dürüstlük Kuralı (Objektif İyi Niyet): Bir hak sahibinin hakkını kullanırken ya da borçlarını yerine getirirken iyi, doğru, dürüst, makul, mantıklı, orta zekalı, aklı başında bir kimse gibi hareket etmesidir.

[mehmet akif2]

Hakların Korunması

Kpss genel kültür vatandaşlık dersinde Hak kavramı ile beraber işleyeceğimiz hakların korunması, kural olarak devlet tarafından gerçekleştirilir. Buna hakların kamu gücü ile korunması denir. Ancak bazı durumlarda kişiler haklarını bizzat kendileri de korumak zorunda kalabilir.

Meşru Müdafaa: Bir kimsenin kendi şahsına veya malına yapılan hukuka aykırı ve halen devam eden bir saldırıyı önlemek için yaptığı ölçülü karşı saldırıya meşru müdafaa denir.

Zaruret Hali (Iztırar): Kendisini veya başkasını bilerek sebebiyet vermediği zarardan veya derhal oluşabilecek tehlikeden kurtarmak için başkalarının mallarına zarar vermektir.

Kuvvet Kullanma: Hakkın kaybolma tehlikesi mevcutken ve o anda hükümet güçlerine başvurmanın imkansız bulunması durumunda bir kimsenin hakkını bizzat kuvvete başvurarak korumasıdır.