Medineweb Forum/Huzur Adresi

Go Back   Medineweb Forum/Huzur Adresi > ..::.MEDİNEWEB FORUM GENEL.::. > Edebiyat > Makale ve Köşe Yazıları

Konu Kimliği: Konu Sahibi Yitiksevda,Açılış Tarihi:  05Haziran 2010 (23:15), Konuya Son Cevap : 05Haziran 2010 (23:23). Konuya 3 Mesaj yazıldı

Yeni Konu aç  Cevapla
 
LinkBack Seçenekler Değerlendirme
Alt 05Haziran 2010, 23:15   Mesaj No:1
Medineweb Emekdarı
Yitiksevda - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
Durumu:Yitiksevda isimli Üye şimdilik offline konumundadır
Medine No : 2
Üyelik T.: 10 Nisan 2008
Arkadaşları:3
Cinsiyet:Erkek
Memleket:MALAZGIRT
Yaş:47
Mesaj: 5.078
Konular: 295
Beğenildi:124
Beğendi:24
Takdirleri:153
Takdir Et:
Konu Bu  Üyemize Aittir!
Standart Cuma Namazını Kim Emrediyor, Kim Yasaklıyor?

Cuma Namazını Kim Emrediyor, Kim Yasaklıyor?

Bir dönemler ülkemizde cuma kılınırmı diye soru sorduğum Değerli Hocamın vermiş olduğu cevap:
Cuma Namazını Kim Emrediyor, Kim Yasaklıyor?
1. Kur'an, Cuma namazını emretmekte ve müslüman, Kur'anın hükümlerini uygulamak zorundadır. Allah, insanlara "niye falan müctehidi, filan fetvâyı uygulamadın?" diye sormayacak, ama mutlaka Kur'an'ın emrini uygulayıp uygulamadığından soracaktır. Kur'an Cuma namazını çok net bir şekilde emretmekte, bu konuda herhangi bir şart ileri sürmemekte, herhangi bir durum sözkonusu olduğunda Cuma namazının kılınmayacağından, işaret yönüyle bile olsa bahsetmemektedir. Müslümanların, Kur'an'ın herhangi bir hükmüne karşı nasıl davranmaları gerektiği de Kur'an'da çok net şekilde açıklanır.

Kur'an, Cuma namazına öyle bir önem vermiştir ki, özel olarak Cuma namazından bahsetmiş, hatta Kur'an'ın bir sûresi bu isimle adlandırılmıştır. Cuma namazına öyle önem vermiştir ki, helâl olan alışverişi Cuma vakti yasaklamış, herkesin ezanla birlikte Cuma namazına gitmelerini emretmiş ve gerçeği anlayan, bilen insanlar için en hayırlı şeyin bu olduğunu belirtmiştir: "Ey iman edenler! Cuma günü namaza çağrıldığı (ezan okunduğu) zaman, hemen Allah'ı zikretmeye gidin ve alış-verişi bırakın. Eğer siz gerçeği anlayan/bilen kimseler iseniz elbette bu, sizin için daha hayırlıdır. Namaz bitince yeryüzüne dağılın ve Allah'ın lütfundan isteyin. Allah'ı çok zikredin, umulur ki kurtuluşa erersiniz." (62/Cum'a, 9-10)

Müslüman, her şeyden önce Kur'an'a kulak vermeli, onun emirlerini hayata geçirmelidir. Ona ters düşen yorum, te'vil, anlayış ve uygulamalardan kaçınmalıdır. "Sana bu Kitab'ı her şeyi açıklayan ve müslümanlara bir rehber, bir rahmet ve bir müjde olarak gönderdik." (16/Nahl, 89). "...Bu Kur'an, her şeyin açıklanması ve mü'minler için bir kılavuz ve rahmettir." (12/Yusuf, 111). Müslümanlar, herhangi bir konuda anlaşmazlığa düştüklerinde, onu Allah'a ve Rasûlü'ne arzetmekle mükelleftirler (4/Nisâ, 59). "Biz sana Kitab'ı indirdik ki, hakkında ayrılığa düştükleri şeyi onlara açıklayasın ve iman eden bir kavim için yol gösterici ve rahmet olsun." (16/Nahl, 64). "İnsanlar için hidâyet rehberi olan Kur'an, yol gösterici ve hakkı bâtıldan ayırıcı (furkan), apaçık belgeler (beyyinât) olarak Ramazan ayında indirildi." (2/Bakara, 185). "De ki: 'en üstün delil (hüccetü'l-bâliğa) Allah'ındır. Allah dileseydi, elbette hepinizi hidâyete erdirirdi." (6/En'âm, 147). Allah, Kur'an'da hiçbir şeyi eksik bırakmamıştır (6/En'âm, 38). Bir müslüman, Kur'an varken, başka hakem arayamaz: "Allah size hakikati apaçık ve ayrıntılı olarak açıklayan Kitab'ı indirmiş iken, ben (neyin doğru, neyin yanlış olduğu konusunda) ondan başka bir hakem mi arayayım?" (6/En'âm, 114). "Rabbiniz katından size indirilene uyun. O'ndan başka önderlerin ardından gitmeyin. Ne kadar az öğüt tutuyorsunuz?" (7/A'râf, 3). İnsanlar, falan kişinin ictihad ve yorumuna uymaktan değil; Kur'an'a uyup uymadıklarından hesaba çekileceklerdir: "Muhakkak ki o Kur'an, hem senin hem de ümmetin için bir şeref ve öğüttür. İleride ona uyup uymadığınızdan sorguya çekileceksiniz." (43/Zuhruf, 44).

Kur'an, anlaşılması zor bir kitap değildir. Onun emirleri arasına kimse giremez. O, "apaçık" ve "anlaşılır" bir kitaptır (11/Hûd, 1-2; 15Hıcr, 1; 26/Şuarâ, 2; 28/Kasas, 2; 42/Şûrâ, 2; 43/Zuhruf, 2). "İşte bunlar, apaçık Kitab'ın âyetleridir. Anlayasınız diye onu Arapça bir Kur'an olarak indirdik." (12/Yusuf, 1-2). Allah, kullarına "kaldıramayacakları bir yük yüklememiş" (2/Bakara, 286), Kur'an'ı herkesin ve her seviyeden insanın anlayabileceği bir dil ve basit, sade, anlaşılır bir üslûpla göndermiş, anlaşılsın ve uygulansın diye kolaylaştırmıştır. "Tâ-hâ. Bu Kur'an'ı sana güçlük çekesin diye değil, Allah'tan korkanlara bir uyarı olsun diye indirdik." (20/Tâhâ, 1-3). "Yemin olsun! Bu Kur'an'ı öğüt almak ve düşünmek için kolaylaştırdık. Yok mudur öğüt alan?" (54/Kamer, 17, 22, 32, 40). Allah Teâlâ, kullarına, "ancak kaldıracakları kadar sorumluluk yükler." (2/Bakara, 285). Allah "dinde bir zorluk kılmamıştır." (22/Hacc, 78). Kur'an'a muhâtap olan mü'minlerin özelliği, Kur'an'daki her İlâhî fermanı işittiklerinde "semi'nâ ve eta'nâ: İşittik ve itaat ettik" demeleridir (2/Bakara, 285). "Aralarında hükmetmesi için Allah'a ve Rasûlüne çağrıldıkları zaman, iman edenlerin sözü, ancak: 'işittik ve itaat ettik' demeleridir. İşte umduklarına erenler bunlardır, bunlar!" (24/Nûr, 51). Dünya ve âhiret felâketlerinin en büyük nedeni, Kur'an'ın emirlerini (önemsemeyerek, te'vil ederek veya herhangi bir gerekçe ile) uygulamayıp arkaya, geri plana atmaktır. "O gün, haksızlığı kendisine yol edinmiş olan kişi ellerini kemirip 'ah, ne olurdu, Rasûl'ün gösterdiği yolu tutmuş olsaydım! Vah, yazıklar bana, ne olurdu filanı da kendime dost edinmeseydim. Çünkü o, gerçekten bana uyarıcı, hatırlatıcı mesaj geldikten sonra beni ondan (Kur'an'dan) saptırmış oldu. Şeytan da insanı yapayalnız ve yardımsız bırakandır.' Ve Peygamber dedi ki: 'Rabbim gerçekten benim kavmim, bu Kur'an'ı terkedilmiş bir kitap olarak bıraktılar." (25Furkan, 27-30)

Allah'ın indirdiği ile hükmetmeyenler, kâfir, zâlim ve fâsık olarak nitelendirilir (5Mâide, 44, 45, 47). Devamındaki âyetlerde de, başta Peygamber olmak üzere müslümanların Allah'ın indirdiği ile hükmetmesi emredilir: "Sana da, önceki kitapların bir kısmını doğrulayan ve onları düzelten bu Kitab'ı hak olarak indirdik. Aralarında Allah'ın indirdiği ile hükmet. Sana da hak geldikten sonra, onların hevâlarına uyma... De ki: 'Ben, sadece bana vahyolunana uyuyorum." (5Maite, 48-49). Kitaptan pay sahibi olanların, bildikleri ve inandıkları Kitabın hükümlerini uygulamaları, yolların ayrılış noktasıdır: "Kendilerine Kitab'dan bir pay verilenleri görmedin mi? Aralarında Allah'ın Kitab'ı hükmetsin diye çağrılıyorlar da, onlardan bir bölümü yüz çeviriyor. Onlar, işte böyle arka dönenlerdir." (3/Âl-i İmrân, 23). "...Onlara: 'Allah'ın indirdiğine ve Peygamber'e gelin' denildiğinde, o münâfıkların senden kaçabildiklerince kaçtıklarını görürsün." (4/Nisâ, 61)

Kimsenin Kur'an'ı devre dışı bırakma hakkı yoktur. Hangi niyetle olursa olsun Kur'an'la sâbit bir hükmü, bir ibâdeti kimse yasaklayamaz. Bazı kimseler, Kur'an'da ve sahih hadislerde hiç geçmeyen ve mezhepler arasında da tartışma konusu olan "dâru'l-harp" yaklaşımını sebep göstererek fâizi helâl kabul edebiliyor, bazıları da Cuma namazı gibi farîzaları yasaklayabiliyor. Birincisi, kolaylaştırma adına ruhsat, ikincisi de cihad adına azîmet diye takdim edilebiliyor. Biri, Kur'an'la sâbit bir haramı helâl, diğeri de Kur'an'la sâbit bir farzı haram ilân edebiliyor. Bu örneklerin her ikisi arasında pek bir fark yoktur. Dini tahrif eden yaklaşım, daha çok bu tür atmalar veya katmalarla olur. Kur'an'ı ve sahih sünneti devre dışı bırakan hiçbir yaklaşım, sırât-ı müstakîm olamaz. İmanından ve samimiyetinden şüphe etmediğimiz bazı müslümanların, Kur'an'daki çok net bir emri yasaklamalarına şaşmamak mümkün değildir. Kur'an'ın emrine uyup Cuma namazı kılanlar değil, bunu yasaklayanlar suçlanmalıdır. Ve Kur’an’ın ve Sünnetin kesin emrine rağmen Cuma’nın kılınmasını ısrarla kılmayıp başkalarına da yasaklayanların bu tavırlarıyla taban tabana zıt sloganı: “Temel kaynağımız Kur’an ve Sünnettir. Referansımız bu ikisidir. Biz Kur’an ve Sünnet’e bağlıyız!” Ya bu sözü söylemesinler, ya da Kur’an ve Sünnetin emrini suç saymasınlar, deme hakkımız olmalı değil mi?

2. Müslümanın ikinci kaynağı Sünnettir. Sünnet, hiçbir zamanın Kur'an'a ters uygulama içermez. Peygamberimiz de kendisine vahyedilen Kur'an'a uymak zorundadır. O, yaşayışıyla, canlı Kur'an olmuş, Kur'an'ın mücmel âyetlerini açıklamıştır. Peygamberimiz'in Cuma namazının faziletiyle ilgili onlarca hadisi hadis kitaplarını doldurduğu halde, Rasûlullah’tan zayıf bile olsa, herhangi bir durumda Cuma namazı kılınmaması gerektiğine dair bir rivâyet sözkonusu değildir. Yani, o, Cumanın şartlarıyla ilgili kesin bir şey söylememiş, hele hele "şu, şu şartlar yoksa, Cuma namazı kılmayın!" gibi bir söz onun ağzından kesinlikle çıkmamıştır.

Şu hadisin kapsamına girilip girilmediği bütün müslümanlar tarafından muhâsebe edilmelidir: "Allah bir toplumdan ilmi çekip almak sûretiyle kaldırmaz. Toplumlar, gerçek âlimlerin tükenmesiyle âlimsiz kalırlar. Gerçek âlimlerin tükendiği bu toplumda, insanlar câhil önderler edinirler. Bu câhil önderler ilimsiz fetvâ verirler. Bu sûretle kendileri de sapar, peşindekileri de saptırırlar." (Buhârî, İlim, 34, Müslim, İlim 13, Tirmizî, İlim 5; İbn Mâce, Mukaddime 8)

Sahih-i Müslim'de “Cuma'yı Terk Edenler Hakkında Gösterilen Şiddet Bâbı” adlı bölümde birçok hadis vardır. Onlardan biri olan şu hadis-i şerif çok önemli bir uyarıdır: "Birtakım kimseler, Cuma namazlarını terk etmekten ya vazgeçerler yahut Allah, onların kalplerine muhakkak sûrette mühür vurur da artık gâfillerden olurlar." (Müslim, Cuma 40, hadis no: 865, c. 4, s. 2412-2413)

Cuma namazının fazîletini belirten; terkedenleri, hafife alanları tenkit ve ihtar eden çok miktarda hadis bulunmasına rağmen, Cuma namazının kılınamayacağı ve kılanların sorumlu tutulacakları bazı şartlara dâir zayıf da olsa tek bir hadis rivâyeti yoktur. Aksi görüşte olanlar, Hanefî mezhebinin bu konudaki şartları için de ileri sürdüğü tek delil olarak İbn Mâce’nin kendisinin de “zayıf” dediği ve aslında hiç de Cuma’nın kılınmaması için bir çıkarım yapılamayacak olan ve Cuma namazı kılmayanları tehdit eden bu hadis ve râvîleri hakkında ileride enine boyuna geniş bilgiler verilecek olan şu zayıf hadisi delil olarak kullanıyorlar:

"Bilmiş olun ki, Allah Teâlâ Cum'ayı, benim şu durduğum yerde ve bu yılımın bu ayındaki bu günümde; size kıyâmet gününe kadar farz kılmıştır. Her kim hayatımda olsun, benden sonra olsun, âdil yahut câir (zâlim) bir devlet reisi varken onu istihfaf ederek (önemsemeyerek, hafife alarak) veya inkâr ederek terkedecek olursa, Allah iki yakasını bir araya getirmesin ve kendisine ait hiçbir hususu mübârek kılmasın (işini rast getirmesin). Haberiniz olsun ki, böylesi tevbe etmedikçe ne namazı, ne zekâtı, ne haccı, ne orucu, ne de başka bir hayrının sevabı vardır. Her kim de tevbe ederse Allah tevbesini kabul eder (etsin)." (İbn Mâce, Kitâbu İkameti's-Salât 78, hadis no: 1081; Râvîler arasında cerh edilen isimler olduğu için isnâdının zayıf olduğu belirtilir; Bkz. İbn Mâce)

Tekrar ifâde edelim ki, bu hadisten Cuma’nın bazı şartlarının çıkartılması ve Peygamberimiz’e “şu şartlar varsa ancak Cuma’yı kılabilirsiniz, yoksa Cuma namazı kılmayın” şeklinde bir ifâdede bulunduğunu ileri sürmek, Cumanın şartları için delil kabul etmek birçok yönden kesinlikle doğru ve mümkün değildir. Bu hadis rivâyetinin meşhur hadis âlimlerince niçin zayıf kabul edildiği ve niçin delil olarak kullanılamayacağı geniş olarak ileriki sayfalarda izah edilecektir.

Cuma namazının bu ülkede câiz ve sahih olmadığını iddiâ edenler, Cuma konusundaki âyetin mücmel olduğundan dolayı bu çıkarımlara vardıklarını söylüyorlar. Mücmel olan bir âyeti Peygamberimiz tafsîl eder, açıklar, uygulamasıyla izah eder. Peygamberimiz (s.a.s.)'in hadislerinde kesinlikle "sultanın izni şarttır, halife bizzat kendisi veya tâyin ettiği kişi Cuma'yı kıldırmalıdır, yoksa sahih olmaz" veya benzeri zayıf bir rivâyet bile yoktur. O yüzden mücmel âyeti Peygamberimiz sözleriyle ve uygulamasıyla nasıl anlayıp anlattıysa o hükmü Kur'an ve Sünneti esas kabul eden kimseler -tüm âlimler farklı şey ileri sürseler bile-, Allah'ın emrini ve Rasûlü'nün kavlî ve fiilî açıklamasını tercih etmek zorundadırlar.

Sultanın/halifenin izni gibi şartlar, Kur'an'ın ve Sünnetin tâyin ve tesbit ettiği şartlar değildir; ictihâdî, dolayısıyla zannî bir yorumdur, o zamanın şartları dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Hiçbir ictihad, âyet ve hadisle sâbit olan bir farzı iptal edemez. "Allah'a ve Rasûlüne itaat edin ki size rahmet edilsin." (3/Âl-i İmrân, 132)

3. Temel kaynaklar Kur'an ve Sünnet olmakla birlikte, onlara ters düşmemek şartıyla, hatta bu iki kaynağın daha iyi anlaşılmasına hizmet ettiği müddetçe, delilleri sağlam, inandırıcı ve iknâ edici kabul edilince fıkhî ictihadlar, mezhebî görüşler de müslümanların ibâdetleri için istifade edilebilecek ikinci derecede kaynaktır. Müslümanlar, kendileri Kur'an ve Sünnetten hüküm çıkarabilecek ilmî yetenekte değilse, Kur'an'ın ve sünnetin kesin hükme bağlamadığı konularda delili sağlam olan müctehidin Kur'an ve Sünnete uygun hükmüne uyabilir. Bu konuda dikkat edilmesi gereken şeyler: Bağnaz olmamak, diğer fıkhî görüş ve ictihadları görmezden gelmemek, "benim mezhebim veya müctehidim mutlak doğrudur, diğer mezhep veya müctehidlerin hükmü kesin yanlıştır" dememek, farklı mezhepleri veya ictihadları taklit edenleri kınamamak şarttır. Unutulmamalıdır ki, mezhep İmamları ve müctehidler de birer beşerdir, hatâdan ma'sûm/korunmuş değildir. Onların ictihadları da zannîdir, mutlak doğru değil; göreceli doğrulardır, şüphe sözkonusudur. O yüzden delillerinin kuvvetli olmadığını, ya da bir âyet ve sahih hadise ters düştüğünü gördüğünde, hiçbir müslüman buna rağmen ictihadı öne çıkaramaz. Zaten "Kur'an ve sünnet" vurgusunu öne çıkaranlar, fıkıh bağnazlığının farkına varan, 1200-1300 sene önce yaşamış insanların günümüz şartlarını bilmelerini, kıyâmete kadar geçerli hükümleri hiç yanılmadan ve aşılamayacak şekilde en isâbetli tesbit ettiklerini iddia etmeyen (etmemesi gereken) bilinçtedir. Eski müctehidler, kendilerine ulaşan deliller ve kendilerini çevreleyen tarihî şartlarla, o günkü problemlere çözüm getirmeye çalışmışlardır. Ve bütün şuurlu müslümanların ittifak ettikleri tek bir mezhep veya müctehid yoktur. Yani, kimine göre bir konuda Hanefî mezhebi veya onun müctehidleri doğruyu yakaladıkları ve kuvvetli delillere sahip olduğu halde, kimine göre farklı bir mezhep ve müctehidler o konuda veya başka bir konuda daha doğru ve kuvvetli delillere sahip olabilir. O yüzden bir mezhebin veya müctehidin hükmünü tüm müslümanların uygulamalarını istemeye kimsenin hakkı yoktur. Bir müslüman, falan mezhebin hükmünü tercih edebilir, ama başkalarına dayatamaz, başkası da farklı bir mezhebin görüşünü tercih edebilir. Yoksa mezhepler din edinilmiş olur. "Yoksa onların, dinden Allah'ın izin vermediği şeyleri dinî kaide kılan ortakları mı var? Eğer azâbı erteleme sözü olmasaydı, derhal aralarında hüküm verilir (işleri bitirilir)di. Şüphesiz zâlimler için can yakıcı bir azap vardır." (42/Şûrâ, 31)

Cuma namazı muhkem bir farîzadır. Farziyeti Kitab, Sünnet ve İcmâ ile sâbittir. Kitab ve Sünnet gibi ana deliller mevcut iken, ictihâdî ve tâlî bir şartın yokluğu öne sürülerek, beşer sözü ile Cuma farîzası ortadan kaldırılamaz. "Şek/şüphe ile yakîn zâil olmaz." Hanefî mezhebinin dışındaki İslâm mezheplerinin tümü (cumhûr-ı ulemâ), Cuma namazını ne halifenin kıldırma şartını ileri sürer, ne dâr-ı harple işkisini kurar. Elbette hiçbir mezhep ve âlim, Cuma namazının devlet namazı olduğunu da ileri sürmez. Mezhep bağnazı olmayan "Kur'an ve Sünnet, Kur’an ve Sünnet!" diyen müslümanlar, Kur'an ve Sünnetin kesin emri konusunda, gerekirse başka bir mezhebin görüşüyle amel eder, Kur'an ve Sünnetin emrini çiğneme ihtimalini ortadan uzaklaştırır.

Kaldı ki, bu insanlar, kraldan fazla kralcı kesildiklerini fark etmiyorlar mı? Hanefî mezhebi adına Cuma namazının şartları oluşmadığı için Cuma namazının kılınmayacağını iddia edenler, Hanefî mezhebine ait "şu şartlar yerine gelmeyince Cuma namazı kılınmaz, kılmayın!" diye net bir fetvâdan bile bahsedemezler. Nice müslümanın kanını döktüğü gibi, kendisini de zindanlara atıp orada şehid eden zâlim bir yöneticinin hâkim olduğu şartlar altında Ebû Hanife'nin Cuma namazı kılmadığını veya kılınmasını câiz görmediğini kimse iddia ve isbat edememektedir. Onun zamanında da, ondan sonra da hanefî müctehidler, kendi çıkarımlarıyla tesbit ettikleri cumanın sıhhat şartları yoksa Cuma namazı kılmayın demedikleri ve tarihte Cuma namazı kılmayan cemaatlerden bahsedilmediği gibi, daha sonra gelen bazı hanefî müctehidleri, bu şartlardan bazıları yerine gelmediği için, Cuma namazı terk edilmez, belki sahih olmamıştır diye, öğle namazı yerine geçmek üzere "zuhr-ı âhir" adı verilen Peygamberimiz zamanında hiç bilinmeyen namazı tavsiye etmiştir. Başka hiçbir mezhebin bilmediği bu namazın tek bir gerekçesi vardır: Bir mezhebe göre şartların yerine gelmediğinde Cuma namazının terk edilmemesi, ama aynı zamanda Cuma namazı sahih olmayabilir endişesinden dolayı, öğle namazı yerine geçecek dört rekâtlık bu namazın da kılınması.

Tarihte olduğu gibi günümüzde de hiçbir ülkede Cuma namazını protesto etme ve Cuma namazının kılınmaması gerektiğini (belki bir-iki istisnâ dışında) âlimler gündeme getirmemiştir. Bu konuda yüzlerce âlimden kimler Cuma namazı kılınmasına karşıdır? "Bugünkü şartlarda Cuma namazı kılınmaz" diyen hangi âlimler sayılabilir? Çağımızda dünya çapında kabul gören Seyyid Kutub mu, Mevdûdi mi, Hasan el-Bennâ mı, Muhammed Kutub mu, Muhammed Ali Sâbûnî mi, Muhammed Gazâlî mi, Yusuf el-Kardavî mi, bunlara benzer âlimlerden Cuma namazının kılınmaması gerektiğiyle ilgili bir fetvâ, görüş veya uygulama iddiâ edilebiliyor mu? Bu konuyu Türkiye'de ilk ortaya atan Yusuf Kerimoğlu (Hüsnü Aktaş) bile bu görüşünden caymış, Cuma namazının kılınması için çözümler önermeye başlamıştır. Bu konuda şâz kalan rahmetli Sadreddin Yüksel Hoca'dan başka Türkiye'de veya diğer ülkelerde meşhur hiçbir âlim gösterilememektedir. İhvân-ı Müslimin'den tutun, ülkeleri işgal altındaki (dâru'l-harp kavramı için gerçek bir örnek, yani savaş ülkesi olan) Kudüs'te, Filistin topraklarında da Cuma namazı terkedilmemiştir ve hâlâ büyük katılımlarla kılınmaktadır.

Bu konu, tekfir konusuyla da (mevcut câmi İmamlarının kâfir olduğu ictihadı ile) ele alınmaktadır. Sadece Cuma değil, beş vakit farz namazlar da tabii ki müslümanların arkasında kılınabilir. Akaidinin sağlam olduğunu zannettiğimiz, yani küfre girdiğine dair kesin delillerimizin olmadığı her kıble ehlini müslüman kabul etmek zorundayız. Hutbesinde tâğutun dostu olduğunu (te'vil edilemeyecek açıklıkta) ifâde eden bir İmama rastladığında müslümanlar câmiyi terkeder, bir daha o İmamın arkasında namaz kılmazlar. Bu konuda diğer namazlarla Cuma namazı arasında fark yoktur. Yani, arkalarında beş vakit namaz kılınması câiz olan kimsenin Cuma İmamı olmasında, günümüz şartlarında bir sakınca yoktur. Okul diplomalarının, resmî nikâh işlemlerinin küfre ait birer vesika kabul edilmeyip düzenin dayattığı birer formaliteden ibâret kabul edildiği gibi, resmî görevler de birer formalite kabul edilebilir. Tâğutlara gönülden bağlı olmayan resmî görevlilerin, sırf memur diye Allah'ın değil, tâğûtî devletin emrinde olduğunu ve küfrü imana tercih eden kâfirler olduğunu iddiâ etmek, insanı büyük riske sokabilir.

20. y.y.ın ilk çeyreğindeki işgal ve savaş zamanlarında Maraş'taki bir imamı, o günkü özel şartlar nedeniyle farklı değerlendirdiğimizde, Cuma namazının Türkiye şartlarında kılınmaması gerektiği, Türkiye'de ilk defa 1970'lerin sonlarına doğru Yusuf Kerimoğlu (Hüsnü Aktaş) ve Sadrettin Yüksel tarafından ortaya atıldı. Osmanlı devletinde olduğu gibi, Cumhuriyetin ilânından sonra da Cuma namazının kılınmaması gerektiği gündeme gelmemiştir. Şeyh Said, Said Nursi, Atıf Hoca ve benzeri düzene karşı çıkan hiçbir âlim böyle bir fetvâ vermemiştir. Arap ülkelerinde de aynı şey geçerlidir. Bu konuyu Türkiye'de gündeme getiren kişiler, bununla aslında müslümanların şuurlanmasını, siyasî bilince ulaşmasını, devlet ve tâğut konusunun bu şekilde anlaşılabileceğini düşünmüşlerdir. Ama, hiçbir zaman böyle olmamıştır. Cuma namazı kılmayanların bu görüşünden devletin etkilenip geri adım attığı söylenemeyeceği gibi, halkın da Cuma namazını kılmayanlara tavrı beklentilerin tam aksine olmuştur. Cuma'yı terk, halkı şuurlandıracağına; terkeden gençlerin câmi cemaatinin gözünden tümüyle düşmesine sebep olmuştur. Cuma, terkedilerek değil; sahiplenilerek aslî hüviyetine kavuşturulabilir. Haccı (gidişleri Diyanet ve dolayısıyla düzenliyor ve hac paraları önceden bankaya yatırılıyor diye) câiz görmeyip terketmeye, câmileri şuursuz ve yaşlı insanlara bırakmaya, cemaate katılmamaya, Cuma namazını protestoya hiçbir müslümanın hakkı yoktur. Bu tavırlar, ilhâmını Kur’an ve Sünnetten alan davranışlar olmadığı gibi, tebliğe de zarar veren yanlışlardır.

Cuma namazı kılmayanların da hemen hepsi, Cuma vaktinde vicdânen rahat olmadıklarını, bir ibâdeti terk etmenin vebalini düşündüklerinden dolayı kalplerinin huzura kavuşmadığını -gizli veya açık- dillendirirler. Yine bunlardan bazıları, alternatif de oluşturamamakta, bazen de farklı şekilde Cuma namazı kılmak için özel bir yer bulduklarında kendi ictihadlarıyla çelişen tavırlara girebilmektedirler.

Kur'an'dan başka kutsal ve yanlışsız kitap, Peygamberimiz’den başka da mâsum insan yoktur. Müctehidlerin görüşleri de herkesi bağlamaz. Kaldı ki, hiçbir mezhepten hiçbir müctehid, hangi şartlar eksik olursa olsun, Cuma namazının kılınmaması gerektiğini net bir şekilde fetvâya bağlayıp şartlar eksik olunca Cuma’yı yasaklamamıştır. Çünkü Kur'an'ın emrini yasaklamak çok büyük bir cür'ettir. "Yoksa onların, dinden Allah'ın izin vermediği şeyleri dinî kaide kılan şerikleri/ortakları mı var?" (42/Şûrâ, 21)

Kendisinin müctehid değil; taklitçi olduğunu söylediği halde, müctehidlerin bile vermediği fetvâları, güya onların ictihadlarından yola çıkarak cesâretle vermek, kraldan fazla kralcılıktır; mezhepli olmak değil, mezhepçilik yapmaktır. Kur’an’dan başka kutsal kitaplar, Peygamber (s.a.s.)’den başka sözü eleştirilemez insanlar kabulü diye tanımlanacak problemlerle müslümanlar dünyada rahmet ve devlete, âhirette cennete zor kavuşur.

Bugün insanlara sunulan din; büyük oranda şudur: Beşerî görüşler, göreceli ve tartışmalı konular, cemaatlerin ihtilâflı yorumları, filân efendi hazretlerinin görüşleri, mezhebî ictihad ve kelâmî değerlendirmeler, hatta bazen Kur’an’ın bazı emirlerini yasaklayan, bazı yasaklarını mubah kılan tavırlar... Kur’an’ın ısrarla emrettiği halde, bazı müslümanların ısrarla yasakladığı kimi ibâdetler sözkonusu olabilmekte, bazı şahıs ve cemaatler Kur’an’a taban tabana zıt olan bir yasağı, meselâ Kur'ânî bir emrin, farîzanın terkini, fâiz gibi bir haramın mubahlığını cihad yorumu ve dâru’l-harp mantığı ile topluma empoze etmektir. Kimine göre İslâm, sanki cihad nutukları atmaktan veya Cuma kılmamak, câmileri boykot etmekten, İslâm’ın sadece siyâsî taraflarını öne çıkarmaktan ibârettir. Dâvet edilen din, altı çizilen esaslar bu tür beşerî yorumlardır.

Bu gibi durumlar, karşısındakine ictihad hakkı vermeden, kendini veya reisini müctehid ilân etmektir. Hatta, müctehid hata yapabilecek kişi olduğu halde, kendi cemaat görüşünde, liderinde yanılma ihtimali kabul etmeyen kişinin bu tavrının ne anlama geldiği, dilin ifâde etmekten çekindiği fecî bir tavır olmaktadır. “Allah’ı bırakıp bilginlerini (hahamlarını), râhiplerini rabler edindiler...” (9/Tevbe, 31). Adiy bin Hâtem, Rasûlullah’ın yanına geldiğinde bu âyeti okuyunca, Adiy: “Yâ Rasûlallah, hıristiyanlar din adamlarına ibâdet etmiyorlar, onları rab ve ilâh edinmiyorlar ki” dedi. Rasûlullah (s.a.s.) bunun üzerine şöyle buyurdu: “Onlara haramı helâl, helâlı da haram yaptılar, onlar da uymadılar mı din adamlarına?” Adiy: “Evet” dedi. Efendimiz buyurdu ki: “İşte bu, onlara ibâdettir/tapınmadır.” (Tirmizî, Tefsiru’l-Kur’an 10, hadis no: 3292)

Din anlayışımız; özellikle akîdeye, haram-helâl ölçüsüne ve ibâdet hükmündeki ahkâma, mutlak doğrulara dayanmak durumundadır. Mutlak doğruyu te’vil edip beşerî yorumları din haline getiren anlayış, İslâmî anlayış olamaz. Falan hocanın veya filan İmamın bir görüşünü, İslâm’ın olmazsa olmaz bir unsuruymuş gibi din adına ileri sürmek, bu görüş doğru olsa dahi, çok yanlış bir yaklaşımdır. Her grubun, İslâm cemaatini kendisinin temsil ettiğini, kendi dışındakilerin sapma içinde olduğunu zannetmesi, hatta buna inanıp başkalarına dayatması Dinimiz için problem olmaktadır. Müslümanların kendi kanaatlerini, üstad, lider ve âlimlerinin yorumlarını din zannetmeleri, bugünkü ihtilâfların temelini teşkil etmektedir.

Meşhur hadis-i şerifte, bir kötülük görüldüğünde el, dil veya kalple onun (daha iyisiyle) değiştirilmesi emredilir (Müslim, İman 78; Tirmizî, Fiten 11; Nesâî, İman 17; İbn Mâce, Fiten 20). Bu hadis, aynı zamanda alternatif göstermeyi emretmektedir. Kur’an’da Mescid-i takvâ alternatifi gösterilerek mescid-i dırardan bahsedilmesi (9/Tevbe, 107-109) konuya örnektir. Takvâ Mescidleri oluşturmadan, diğer mescidlerin hangi mantıkla İslâm’ın mescidi olmadığını ilân edeceğiz? Yine, bugünkü mescidlerin dırar olduğuna; illetin tümüyle benzediğine kim karar verecek, müctehid olmadığını ısrarla vurgulayan müctehid taslakları mı? İctihad, ilgili nassla yaşanan olay arasında bağ kurabilmektir. Yaşanan hayatı yeterince tanımayan, tahlil edemeyen kimselerden doğru ictihad beklemek, elma ağacından armut beklemek gibidir. Allah aşkına bir bakın, dünyadaki şuurlu müslümanlar bu konularla mı uğraşıyor dersiniz?! Tabii, kabuklarından bir türlü çıkamayan, kapalı devre cemaatçilik oynayanlar, dünyadaki müslümanları tâkip etmek şöyle dursun, etraflarına bile doğru dürüst bakıyorlar mı ki...

Bekri Mustafa’nın İmam olmasıyla ilgili fıkrayı konumuza adapte edebiliriz: Öteki âlemdeki ruhlar sorarlarsa, onlara buralardaki müslümanların câmiye, cumâya, hacca, teşkilatlanmaya din adına karşı çıktıklarını söylersin, onlar gerisini anlarlar...

"Kendilerine apaçık deliller geldikten sonra parçalanıp ayrılığa düşenler gibi olmayın. İşte bunlar için pek büyük bir azap vardır." (3/Âl-i İmrân, 105). "Bazı insanlar ya Cum'a namazını terk etmekten vazgeçerler, yahut da Allah onların kalplerini mühürler de artık gâfillerden olurlar." (Müslim, Cumua, 12, hadis no: 865). Cuma namazını boykot etme ve kılmamak için dinî gerekçeler (bahâneler) aramak yerine; bu Kur'ânî emrin, en güzel şekilde nasıl kılınması gerektiğinin ve bugünkü toplumda tüm müslümanlar için kâmil mânâda Cuma namazını edâ etmenin yolları aranmalıdır. Ama, kâmil ve ideal anlamda ortam mevcut değilse bile, en ehven ortamı tercih ederek namaz mutlaka kılınmalıdır.

İdeal olanı, Müslümanların bir araya gelip aralarından birini cuma İmamı seçmesi ve onun arkasında Cuma namazını edâ etmesidir. Bu namaz ideal anlamda câmilerde kılınır; ama günümüz şartlarında câmilerin devlet dairesi olduğunu ve devlet memuru haline gelen imamların akîdelerinin arkalarında namaz kılınamayacak derecede bozuk olduğunu kabul edenlerin yapmaları gereken şey şudur: Uygun bir câmi bulunamıyorsa, bazı dernek ve vakıfların günümüzde câminin fonksiyonlarını resmî câmilerden daha fazla yerine getirdiğini değerlendirerek, câmilerden daha özgür bu alanlarda Cuma namazını kılmalıdırlar. Hatta buna da imkân bulamayanlar, uygun bir işyeri veya benzeri başka mekânlarda bu farîzayı edâ etmelidirler. Radikal gençlerin en ideal Cuma alanları ise meydanlar, parklar, kamunun dikkatini çekecek açık alanlardır. Gençler oralarda Cuma namazını kılarak cihad edebilirler. Halk, gazeteciler ve polisler sorsun “niye buralarda namaz kılıyorsunuz?” diye onlar da güzel bir üslûpla cevap versin ve bazı konuları kamuya yansıtabilsin. Gerekirse “parkta Cuma namazı kıldılar” diye, bu suçlarından(!) dolayı bazı Müslümanları tutuklasınlar. Televizyonlar göstersin, gazeteler yazsın; “Cuma namazından dolayı tutuklandılar!” diye. Bu durum, bir yönüyle Müslümanlar için şereftir; Allah’a ibâdet ediyor, namaz kılıyor diye başlarına sıkıntılar gelmiş, tutuklanmışlar; diğer yönüyle tebliğdir, bazı konuların kamuya ulaşmasına vesiledir.

Unutmayalım; Cuma namazı Allah ve Rasûlü tarafından kayıtsız şartsız farz kılınan bir ibâdettir ve Kur’an ve Sünnetin hükmüne göre yine kayıt­sız şartsız (bu iki kaynağın uygun gördüğü) her türlü ortamda kılınabilir, kılınmalıdır.

Hadis-i Şeriflerde Cuma Namazı

"Bazı insanlar ya Cum'a namazını terk etmekten vazgeçerler, yahut da Allah onların kalplerini mühürler de artık gâfillerden olurlar." (Müslim, Cumua, 12, 40, hadis no: 865; Nesâî, Cumua 2; Ahmed bin Hanbel, 1/239, 254, 335, 2/84; Abdurrazzak, el-Musannef, 3/166; İbn Ebî Şeybe, el-Musannef, 2/61; Beyhakî, Sünenu’l-Kübrâ, 3/171)

"Kim önemsemeyerek üç Cuma namazını (peş peşe) terkedecek olursa, Allah onun kalbini mühürler." (Ebû Dâvud, Salât 204, 210, h. no: 1052; Tirmizî, Salât 359, h. no: 500, Cumua 7; Nesâî, Cuma 2, h. no: 3, 88; İbn Mâce, İkamet 93; Dârimî, Salât 205; İmam Mâlik, Muvatta, 1/111; Beyhakî, Sünenü’l-Kübrâ, 3/172; Taberâni, Cumua 20; Ahmed bin Hanbel, 58)

“Her kim Cuma ezanını işitir de icâbet et­mezse, artık onun hiç bir namazı yoktur. Ancak bir mâzeretten dolayı olursa bu müstesna.” (Abdürrazzak, el-Musannef, 3/165; Beyhakî, Sünen, 3/185)

"İçimden öyle geliyor ki bir adama emredeyim de insanlara namaz kıldırsın. Sonra da gidip Cuma namazına gelmeyen kim­selerin evlerini üzerlerine yak4ereyim.” (Müslim, Mesâcid 251, 254; Ahmed bin Hanbel, 2/531, 539; Abdurrazzak b. Hemmam, el-Musannef, 3/166; İbn Ebî Şeybe, el-Musannef, 2/62; Hâkim Ebû Abdillah, el-Müstedrek, 1/430; Beyhakî, Sünen'ül-Kübra, 3/172)

İbn Abbas (r.a.)'dan rivâyete göre şöyle demiştir: "Her kim peş peşe dört Cuma namazını terkederse İslâm’ı arkasına atmışolur." (Abdurrazzak, el-Musannef, 3/165-166)

Rasûlullah (s.a.s.)'den rivâyete göre Rasûlullah şöyle buyurmuştur: "Her kim özürsüz olarak üç Cuma namazını terkederse, artık o kimse münâfıktır." (Mevârid'iz-Zeman ilâ Zevâid-i İbn Hibban, s. 146)

"Allah'a ve âhiret gününe inananlara Cum'a namazı farzdır. Ancak yolcu, köle, çocuk, kadın ve hastalar bundan müstesnadır." (Ebû Dâvud, Salât 215, h. no: 1067, h. no: 1067; Dârakutnî, II, 3; Bağavî, Şerhu's-Sünne, I, 225) Dâvud,)

“Her kim Allah'a ve âhiret gününe iman ediyorsa Cuma gününde Cuma namazı kendisine farzdır. Ancak kadın, yolcu, çocuk yahut köle bundan müstesnadır. Ve her kim bir oyun ya­hut bir ticâret sebebiyle ondan yüz çevirirse, Allah da ondan yüz çevirir. Allah ganîdir, hamîddir.” (Beyhakî, Sünen'ül-Kübra, 3/184)

"Cuma namazını özürsüz olarak kim terkedecek olursa bir dinâr para tasadduk etsin, (bu kadar) bulamazsa, yarım dinâr tasadduk etsin." (Ebû Dâvud, Salât 211, h. no: 1053-1054); Nesâî, Keffâret 3, h. no: 3, 89; İbn Mâce, İkamet 93, h. no: 1128)

"Ezanı her işitene cuma farzdır." (Ebû Dâvud, Salât 212, h. no: 1056)

"Her ihtilâm olan erkeğe cumaya gitmek vâcibtir. Cumaya her gidene de gusül vâcibtir." (Ebû Dâvud, Tahâret 129, h. no: 342; Nesâî, Cum’a 2, h. no: 3, 89)

"Cum'a, geceleyin ailesine dönebilen herkese farzdır." (Kelimeye bağlı tercümesi: "Gece, kimi âilesine sığındırırsa Cuma ona farzdır") (Tirmizî, Salât 360, h. no: 502)

"Cuma günü olunca şeytan çarşı ve pazara erkenden bayraklarıyla gider, insanlara binbir engel çıkararak mâni olmaya, onları cumadan (hiç olsun) geciktirmeye çalışır. Melekler de erkenden gidip mescidin kapılarına dururlar. Gelenleri birinci saatte gelenler, ikinci saatte gelenler diye yazarlar. Bu hâl İmam (hutbeye) çıkıncaya kadar devam eder. Kişi mescidde, İmamı görüp, dinleyebileceği bir yere oturup, can kulağıyla dinledi ve konuşmadı mı, kendisine iki kat sevap vardır. Kişi uzakta kalır ve İmamı dinleyemeyeceği bir yere oturur, sessiz durur ve konuşmazsa bir hisse sevap alır. Eğer, İmamı görüp dinleyebileceği bir yere oturur fakat boş konuşma yapar, sessiz kalmazsa, ona iki hisse vebal yazılır. Eğer, dileme ve görme imkânı olmayan bir yere oturur ve boş konuşur ve sessiz kalmazsa, ona bir hisse vebal vardır. Kimde yanındaki arkadaşına cuma günü ‘sus!’ derse ‘boş konuşmuş’ olur. Kim de boş konuşur ise, o cumadaki sevaptan nasibsiz kalır." (Ebû Dâvud, Salât 209, h. no: 1051)

"Ey insanlar, ölmeden önce Allah'a tevbe ediniz. (Başka işlerle) meşgul olmadan önce de sâlih ameller işlemeye çalışınız. Allah'ı çokça zikretmek ve gizli ve açık olarak çokça sadaka vermek sûretiyle sizin ile Rabbiniz arasındaki bağı güçlendiriniz. (Böyle yaparsanız) hem rızıklanırsınız. hem de (Allah tarafından) hatırınız hoş tutulur. Şunu biliniz ki: Yüce Allah şu bulunduğum makamda, şu günümde, şu ayımda ve şu yılımda sizlere Cum'a'yı farz kılmış bulunuyor. Ve bu kıyâmete kadar böylece devam edecek. Benim hayatımda, ya da benden sonra adâletli yahutta zâlim bir İmamı bulunduğu halde, onu hafife alarak yahut ta inkâr ederek kim terkederse; Allah, onun iki yakasını bir araya getirmesin, hiç bir işini mübarek kılmasın. Haberiniz olsun, böyle bir kimsenin ne namazı vardır ne zekâtı, ne haccı, ne orucu ve ne de iyiliği Tâ ki tevbe edinceye kadar. Artık kim tevbe ederse, Allah, onun tevbesini kabul etsin. Şunu da biliniz ki: Hiç bir kadın bir erkeğe İmam olmasın. (Okuması düzgün olmayan bir bedevî) Arap, bir muhacirin önüne geçip İmam olmasın. Fâcir bir kimse de, kılıcından ya da copundan korktuğu bir zorbanın kendisini zorlaması hali dışında da mü'min bir kimseye İmam olmasın." (İbn Mâce, Sünen, İstanbul 1401, I, 343, Hadis no: 1081; İbn Mâce hadisin isnâdının zayıf olduğunu belirtir. Çok sayıda hadis âlimleri de bu hadisi zayıf kabul ederler. Hanefî fıkhına göre cumanın şartı sayılan devlet başkanının kıldırması konusunda tek delil bu zayıf hadistir. Kaldı ki, bu hadisten cumanın devlet başkanı yokken kılınmaması gerektiğini çıkarmak çok zordur.)

"Bizler, bizden önce kitap verilenlere göre en sonuncusuyuz. Kıyâmette ise en öne geçeceğiz. Onlar, Allah'ın kendilerine farz kıldığı bu Cum'a gününde ihtilâfa düştüler. Allah onu bize gösterdi. Diğer insanlar bu konuda bize uyuyorlar. Ertesi gün yahûdilerin, daha ertesi gün ise hristiyanlarındır." (Buhârî, Cum'a, 1; Müslim, Cum'a hadis no: 856. Müslim'in lafzı az farklıdır.)

"Rasûlullah (s.a.s.)'a Cum'a gününe niçin bu adın verildiği sorulduğu zaman şöyle cevap vermiştir: "Babanız Âdem'in yaratılışı o günde oldu. Kıyâmet o günde kopacak, yeniden dirilme ve insanların hesap için yakalanması o günde olacaktır. Cum'a gününün üç saatinin sonunda öyle bir an vardır ki, o anda duâ edenin duâsı kabul olunur." (Ahmed bin Hanbel, 2/311)

"Güneşin doğduğu en hayırlı gün cumadır; Âdem o gün yaratılmış, o gün Cennete girmiş ve o gün Cennetten çıkarılmıştır; kıyâmet de cuma günü kopacaktır" (Müslim, Cum’a 5, 18)

"Âdem (a.s.)'in yaratılışı işte o gün oldu, yani vücudunun bütün parçaları o gün bir araya getirildi." başka bir hadiste de: "...O gün tevbesi kabul olundu ve o gün vefat etti. Kıyâmet de o gün kopacaktır. İns ve Cin'den başka hiçbir mahluk yoktur ki, Cum'a günü tan yeri ağardıktan gün doğuncaya kadar -kıyâmet belki bu gün kopar korkusu ile- kulak kabartmasın. Bir de o günün içinde öyle bir saat vardır ki, hiçbir müslüman kul tesadüfen o esnada namaz kılıp Allah'tan bir hâcetini dilemez ki, onu Allah O'na vermesin."

"Bir kimse Cum'a günü gusleder, elinden geldiği kadar temizlenir, yağ veya koku sürünür, sonra mescide gider bulduğu yere oturur ve namazını kılar, hutbeyi dinlerse; geçen Cum'a'dan o Cum'a ya kadar işlemiş olduğu günahları affolunur." (Buhârî, Cumua, 6)

"Kim cuma günü cenabet guslü ile gusül yapar, sonra cumaya giderse sanki bir deve kurban etmiş gibi (sevaba nâil) olur. Kim ikinci saatte giderse bir sığır kurban etmiş gibi (sevaba nâil) olur. Kim üçüncü saat giderse boynuzlu bir davar kurban etmiş gibi (sevaba nâil) olur. Kim dördüncü saat giderse bir tavuk kurban etmiş gibi (sevaba nâil) olur. Kim beşinci saatte giderse bir yumurta tasadduk etmiş gibi (sevaba nâil) olur. İmam (hutbeye) çıkınca melekler hazır olur, zikri dinlerler." (Buhârî Cum’a 4, 19; Müslim, Cum’a 10, h. no: 850; Muvatta, Cum’a 1, h. no: 1, 101; Ebû Dâvud, Tahâret 129, h. no: 351; Tirmizî, Salât 358, h. no: 499; Nesâî, Cum’a 14, h. no: 3, 99; İbn Mâce, İkamet 82, h. no: 1092)

"Cuma günü olunca, mescidin her bir kapısında melekler vardır. İlk gelenleri sırayla yazarlar. İmam (minbere) oturunca defterleri kapatıp, zikri dinlenmeye giderler." (Müslim, Cuma 24, h. no: 850)

"Kim (cuma günü) yıkar ve yıkanırsa, kim erkenden (mescide) gider ve hutbenin başına yetişirse, yürür ve binmezse, İmama yakın durur, dinler, mâlâyâni söz etmezse ona her bir adım için bir yıllık amelin oruçları ve namazlarıyla sevabı yazılır." (Ebû Dâvud, Tahâret 129, h. no: 345, 346; Tirmizî, Salât 356, h. no: 496; Nesâî, Cuma 12, h. no: 3, 97; İbn Mâce, İkamet 80, h. no: 1027; Buhârî, Cuma 6)
__________________
Sakın başkasının kölesi olma; çünkü ALLAH seni hür yaratmıştır .

-İmam Ali- (a.s)
Alıntı ile Cevapla

Konu Sahibi Yitiksevda 'in açmış olduğu son Konular Aşağıda Listelenmiştir
Konu Forum Son Mesaj Yazan Cevaplar Okunma Son Mesaj Tarihi
Akılsız Bedenler Makale ve Köşe Yazıları Medine-web 1 2027 20Haziran 2017 01:11
Kibir hastalığı / mevlüt hönül Makale ve Köşe Yazıları Yitiksevda 0 2039 24 Mayıs 2016 17:24
Hainler! – Dokuzlu Çete ve Karakter(siz)leri /... Makale ve Köşe Yazıları İslaminesil 1 1798 19 Mayıs 2016 23:06
Çocuk İstismarı ve Ensest – Modern Lût Toplumu /... Makale ve Köşe Yazıları İslaminesil 1 1813 19 Mayıs 2016 23:02
Vicdanla Cüzdan Arasında / MEVLÜT HÖNÜL Makale ve Köşe Yazıları Yitiksevda 0 1750 19 Mayıs 2016 22:59

Alt 05Haziran 2010, 23:19   Mesaj No:2
Medineweb Emekdarı
Yitiksevda - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
Durumu:Yitiksevda isimli Üye şimdilik offline konumundadır
Medine No : 2
Üyelik T.: 10 Nisan 2008
Arkadaşları:3
Cinsiyet:Erkek
Memleket:MALAZGIRT
Yaş:47
Mesaj: 5.078
Konular: 295
Beğenildi:124
Beğendi:24
Takdirleri:153
Takdir Et:
Konu Bu  Üyemize Aittir!
Standart

Müslümanlardan
Cuma Namazı
Ercümend Özkan



«... Ey inananlar! Toplantı günü (Yevm'ül Cum'a) namaz için çağırıldığınızda Allah'ı anmaya koşun; Alım - satımı bırakın, bilseniz bu sizin için daha iyidir...»

Yazımızın başlığı ile ilgili bilgilerden önce konuyu ana kısımlara ayırıp, bu kısımlar hakkında kaynaklara dayalı olarak bazı tesbitler yapalım. Yaptığımız tesbitler muvacehesinde konuya açıklık getirmek ve tabii seyrini gözlemek mümkün olsun.

Önce «Toplantı Günü - Yevm'ül Cum'a» ile ilgili gelişmelerin tarihçesini ortaya koyalım.

'Bugün 'Cum'a Namazı' adı ile anılan namazın İslam Tarihine bakıldığında Îlk'inin kılındığı yer'in hi*lafsız Medine (Yesrib) şehri olduğu görülüyor(l). Yine bu ilk Toplantı Günü (Cu'm'a Günü) Namazını kıldıran imam'ın da Peygamber olmadığı kesin. Bildiğiniz gibi Mus'ab İbn Umeyr veya Es'ad İbn Zurare'nin isimleri üzerinde durulmaktadır. Hatta bazıları te'vil ederek önce birinin kendiliğinden bu işi yaptığını, bilahare ise Peygamber'den gelen habere dayalı ola*rak Mus'abın îmam olarak bu günde namaz kıldırdı*ğı söylenmektedir. Yine ilk toplantı günü (Cum'a) kılınan namazın zaman itibariyle ikinci Akabe Biati ile Resulullah (S.A.)'ın Medine'ye hicreti tarihleri arasında kılındığında da bir hilaf bulunmadığı görülü*yor. Özetlersek;

1. İlk Toplantı Günü (Yevm'ül Cum'a) Namazı (bugün Cum'a Namazı adı ile anılan namaz) Medine' de kılınmıştır.

2. Bu Namazın imamı kesin olarak Peygamber olmayıp Mus'ab veya Es'ad'dır.

3. Bu Namazın İslam Tarihi içindeki yeri (zaman bakımından) ikinci Akabe Biatı'nın yapıldığı 13. Yılın Hacc mevsimi ile birkaç ay sonraya rastlayan Resulullah'ın Medine'ye hicreti arasındaki zamana rast*lamaktadır.

Önce biz dilerseniz ayetten söz edelim: «Ey ina*nanlar! Cum'a Günü namaz için ezan okunduğu za*man Allah'ı anmaya koşun; alım - satımı bırakın; bil*seniz bu sizin için daha iyidir.»(2). Biz şimdi bu me*ali biraz daha açalım ve Cum'a Günü'nün yerine Türkçedeki karşılığını koyarak yeniden tercümesini verelim de biraz önümüz acılsın, ayetin manasını kav*ramak ve anlamak açısından.

«Ey inananlar! Toplantı Günü Namaz için ezan okunduğu (çağırıldığınızda) zaman Allah'ı anmaya koşun; alım - satımı bırakın; bilseniz bu sizin için daha iyidir.» Dikkatleriniz! ayetin delalet ettiği mananın üzerinde toplamaya çalışarak yaklaşınız ko*nunun üzerine. Görünen odur ki hitab şöyledir : «Ey iman edenler! Toplantı Günü namaz için çağırıldığınızda...» Buradan açıkça şu anlaşılmaktadır: Zikri geçen günün özelliği TOPLANTI GÜNÜ oluşudur. Bil*diğiniz gibi bu günün arablar arasındaki adı YEVM'ÜL ARUBA (Yedinci cennet günü anlamına geliyor)'dır. İlk TOPLANTI yapıldığından itibaren kullanıla kulla*nıla bu isim Müslüman arablarca terkedilmiş ve Arube günü artık TOPLANTI GÜNÜ yani YEVM'ÜL CUM'A olarak anılmaya başlanmış ve eskisi hatırlardan çıkarak bize kadar yalnızca TOPLANTI GÜNÜ anlamını ta*şıyan CUM'A GÜNÜ olarak gelmiştir, isim olarak arablar arasında CUM'A diye birgün yoktur, Aruba günü vardır. Lakin bu güne rastlayan günlerde Müs*lümanlar biz ÖZEL TOPLANTI (EL CUM'A) yapmaya başlayıp, sürdürüp geldiklerinden artık günün adı (gerçek adı) unutulmuş ve güne TOPLANTI GÜ*NÜ manasına gelen YEVM'ÜL CUM'A (Türkçesi Cum'a Günü.) denilmiş ve denilmektedir.

Buradan önce şunu anlamak mümkündür ki gü*nün özelliği namazdan değil, toplantı yapılan gün oluşundan kaynaklanmaktadır. Ayete bakıldığında zaten namaz için Cum'a Namazı değil, gün için Cum'a Gü*nü yani toplantı .günü denilmektedir. Ayetteki anlam yalnızca budur. Perşembe ile Cumartesi arasındaki Günün adı artık ARUBA GÜNÜ değil, TOPLANTI GÜ*NÜ olmuştur arab dilinde ve İslam ıstılahına da ay*nen geçmiştir. ,

Bildiğiniz gibi farslarda da günler (Yek şembe, düşembe, seşembe, çarşembe (çarşamba), pençşembe (perşembe), şeşşembe ve şembe'dir. Şembe haftanın başlangıç veya son günü anlamındadır. Yek şembe birinci gün, düşembe ikinci gün, seşembe üçüncü gün, çarşembe dördüncü gün, v.s. olarak anılırken farslar da Müslüman olduktan sonra şeşşembe (altın*cı gün)'yi İslam Istılahında yer eden ismiyle yani Yevm'ül Cum'a (Cuma Günü) olarak anmaya başla*mışlardır. Tıpkı arablarda olduğu gibi.. Müslüman olan bütün kavimler de aynı işi yapmışlar ve adı geçen altıncı güne kendi kavmî örflerinde ne deniyorsa onu terkedip, CUM'A GÜNÜ (TOPLANTI GÜNÜ) adı ile anmaya başlamışlar ve eski günlerinin isimleri de ancak çok eski kaynaklarda, tarih kitaplarında kalmıştır. Artık altıncı günün adı Müslüman olan her kavim için yalnızca TOPLANTI GÜNÜ manasına gelen CUM'A GÜNÜ'dür.

Diğer bir hususa değinmek istiyor ve diyoruz ki ayetlerin Mekkî veya Medenî olarak yazılışları genel*likle bir yanlış anlamaya meydan veriyor: Bu da başka bir rivayet bulunsa bile elimizdeki Kur'an'larda Mekkî veya Medenî olduğu yazılı bulunan surele*rin ne kadar ayeti varsa yüzeysel bakan ve temel bilgiler kendilerinde yerleşmemiş olanlarda filan su*renin tüm ayetlerinin üzerinde yazılı bulunan şehir*de nazil olduğu şeklindeki bir yanlış anlayıştır, örne*ğin Bakara Suresi Medenî bir suredir mi denilmektedir, çoğu insan sanıyor ki bütün ayetleri Medine'de nazil olmuştur. Kesinlikle böyle değildir gerçek. Üze*rinde Mekkî yazılı bir surenin de içindeki bir kısım ayetlerin Medenî olduğunu biliyoruz.

Bildiğiniz gibi Kur'an Tarihi ile ilgilenenlerin ra*hatlıkla anlayacağı gibi Resulullah (SA.), kendisine nazil olan ayetleri birer birer veya birkaçını birden isimlerini söylediği surelere yerleştirtiyor ve bir bakıma bir tasnif yapıyordu. Mekkî veya Medenî oluş*ları (i'simlendirilişleri) Peygamber zamanının sorunu olmayıp, daha sonraları hatta Kur'an'ın hareketlendirilerek istinsah edilişi sırasında söz konuşu olmuş ve belirlenmeye, isimlendirilmeye çalışılmıştır. Tabii bu iş yapılırken mezkur surelerin ayetlerinin nerede (han*gi şehirde) nazil olduğuyla ilgili rivayetlere itibar olunmuştur. Amma hemen Kur'an'ın bütününde ne surelerin Mekkî veya Medenîliği konusunda, ne de hele ayetlerin birer birer hangi şehirde nazil olduğu konusunda bütünüyle bir rivayet ittifakından söz edilmemektedir. .

Bu cümleden olarak galib zannımız odur ki TOPLANTI SURESİ (SURET'ÜL CUM'A)'nin ilk sekiz ayeti Medenî olsa bile son ayetlerinden 9 ve 10. ayet*lerin kuvvetle muhtemel olarak Mekkî olduğu, kanaatındayız. Bizi burada bilhassa 9 ve 10. ayetler il*gilendirmektedir. Zira Toplantının ilki Medine'de yapılmasına rağmen bu toplantıya işaret eden aye*tin Mekke'de indiği kanısındayız. Diğer yandan bi*lindiği gibi bu günde daha önceki benzerlerinde öğle vakti dört rek'at öğle (farz) namazı kılınırken toplan*tının yapıldığı bu ilk gün farz namaz olarak 2 rek'at namaz kılınmış ve bir de yine namazın bir rüknü olarak hutbe okunmuştur. Aynı gün bir de koyun kesilip eti pişirilerek toplantıya katılanlar arasında yenildiğini biliyoruz.

Şimdi Toplantı - Cum'a olayının bu şekilde cere*yan etmiş siyakına bakarak şunları daha rahat söy*leyebilir haldeyiz:

Müslümanlar din adına ne yapmışlar ve yapacak*lar ise mutlaka Allah'ın Resulü olarak kabul ettikleri Hz. Muhammed (S.A.)'den sorarak veya Onun söylemesi üzerine yapmışlardır. Teslim olmıuşluk da bu manaya gelmektedir. Haftanın altıncı günleri İsra Olayından bu yana öğle vakitleri dört rekat farz namaz kılan bu Müslümanlar; ikinci Akabe Biatından sonra, Medine'de ve Peygamber imamları olmadığı halde öğle namazı kılmayıp iki rek'at farz namaz kılıyorlar ve bir de hutbe irad ediyorlar. Bu durumda düşünmek gerekiyor ki .Müslümanlar bunu, dinde bir yeniliği kendiliklerinden yapamazlar. Hiçbir va*hiy de Hz. Muhammed'den başkasına gelmediğine göre onlar bunu' nasıl yapmışlardır? Biz diyoruz ki Toplantı Cu'm'a) Suresinin 9 ve 10. ayetleri Mekke' de nazil olmuştur. Lakin Peygamber bunu yapma yani toplantı tertib etme imkanından mahrum idi. Değil toplantı kendisinin bir kişi olarak bile artık Mekkelilerin gözünde fazla görülmeye başlandığının ve mes'elenin hayat-memat mes'elesi haline gelindiğinin farkında idi. Zira Kureyş'in kızgınlığı, azgınlı*ğı bu boyutlara ulaşmıştı.

Bu takdirde ikinci Akabe Biatını takiben Medine' de toplanmalarına karar verilen ve birer- ikişer ve gizlice Medine'ye giden Müslümanlardan birileri bu toplantı ile ilgili talimatı Medine'deki kardeşlerine Resulullah'ın emriyle alıp götürmüştür. Bu haber üzerinedir ki Medine'de'ki Müslümanlar böyle esaslı bir değişikliği Resulullah aralarında olmadığı halde yapabilmişlerdir. Zira Peygamber kendilerine bu ha*beri Medine'ye hicret eden bir Müslüman kardeşleriy*le göndermiş olmalıdır. Nitekim Dare Kutni'nin İbn Abbas'tan yaptığı nakilde «Aleyhissalatüvesselam hicret etmezden evvel Cum'a'ya (Toplantıya) me'zun olmuştu, fakat Mekke'de toplantı (günü kılınan toplu namaz kıldırmaya) kudreti yoktu. Onun için Mus'ab İbn Umeyr'e yazdı ve (Medine'ye hicret eden Müslü*manlardan biriyle) gönderdi. Diğer yandan Taberanî' nin Ebü Mes'udu Ensarî'den rivayetinin aynı .mahi*yette olduğu ve Medine'de ilk Cum'a (toplantı) günü namazını kıldıranın Mus'ab olduğunu(3) bildiriyor.

Mus'ab ibn Umeyr (R.A.) Medine'den cahiliyye haccı zamanında Mekke'ye hacca gelmiş, Müslüman olmuş ve Medine'ye geri dönmüş birkaç Medine'linin ertesi yıl geldiklerinde Peygambere »— Ya Resulallah! Biz geçen yıl sizden öğrendiklerimizi Medine'de ka*bile ve kavmimizden birçok insana anlattık ve gör*dük ki durum çok müsaittir. Lakin biz fazla bilmediğimizden ikna edici olarak anlatamıyoruz. Bize İslamı iyi bilen birini versen de yanımızda alıp götür*sek. Orada yedirip içirir, evimizde yatırırız. Ve yanı*mızda onu gezdirip, oradaki insanlarla görüştürürüz. Umuyoruz ki Allah'ın dinine girenler bu suretle çoğa*lır.» demişler ve Resulallah bu münasebetle kendisini Medine'ye göndermişti. Bir bakıma Medine'de Resulullah'ı temsil ediyor. Onun getirdiği dini anlatıyor, tanıtı*yor ve kabul edenlere belletiyordu, ikinci Akabe Biatın*dan sonra Medine'ye toplanması istenilen Müslüman*lara liderlik de ediyordu Resulullah'a vekaleten diyebiliriz. Bu sebeble diğer namazlarda da olduğu gibi ilk toplantı namazını kendisinin kıldırması tabii gö*rünüyor. Zaten haberin de Peygamber tarafından kendisine gönderildiği rivayet ediliyor.

Şimdi biz Mekke'de bu Toplantının neden yapıla*madığını, yani Resulullah'ın toplantı tertib ederek namaz kıldırması ve hutbe irad etmesinin neden mümkün bulunmadığına müteallik Mekke'nin şartlarından kısaca bahsedelim.

Başından beri 'kendileriyle bir türlü uzlaşmaya yanaşmayan Muhammed'in giderek kendilerini kız*dırdığını, bu kızgınlığın çeşitli işkence, ambargo ve Habeşistan'a hicretlere neden olduğunu da biliyoruz. Kendi'sine yapılan «— Gel eskisi gibi yine beraber olalım. Ziyanı yok bir gün senin Rabbine bir gün de putlarımıza tapmakta günleri eşit olarak paylaşalım vs aramızdaki ihtilaf kalksın ve sarstığın Kureyş'in itibarı yerine gelsin!» teklifine yanaşılmamıştır (4). Daha sonra kendisini koruyan amcası Ebu Talib'e defaatle hey'etler halinde gidilerek «Yeğenim bu iş*ten vazgeçirmesi ya da onu 'korumaktan vazgeçip kendileriyle başbaşa bırakması» taleblerinin sonuçsuz kalması, ve en son kendisine yapılan «— Gel seni başımıza geçirelim. Dinini de yay. Lakin bir tek ricamız var : Şu putlarımıza birşey deme!» tekliflerinin de kabul edilmemesi Peygamberi de Onun getirdiği dine inananları da gittikçe zorlaşan bir duruma sokmuş, kendilerince hiçbir uzlaşmaya, anlaşmaya yanaşma*yan ve gücü de bulunmayan (kendi kalabalıklarına göre zayıf durumda bulunan) Müslümanlara ve on*ların lideri, önderine karşı büsbütün hiddetlenmeye başlamışlardı.

Bütün bunlara ilave olarak bir de o yılın Hacc Mevsiminde hacca gelmiş Medinelilerin bir kısmının da olsa «Kureyş aleyhine Muhammed'le anlaştıkları» haberi onları büsbütün çileden çıkarmış ve Müslü*manların varlıklarına tahammüllerini iyice bitirmişti. Medinelilerden tanıdıklarını Akabe Biatının yapıl*dığı gecenin sabahında bu haberi duyduktan sonra sıkıştırmalarından anlıyoruz bunu. Medinelilerîn he*nüz müşrik ve Kureyş ile araları iyi olanlarıyla yapı*lan bu görüşmelerde Medineliler Kureyş'i yeminle temin etmeye çalışmışlar ve Medinelilerin Kureyş aleyhine asla böyle birşey yapmayacaklarını söylemişlerdi. Bu biat (ikinci akabe biati) çok gizli ve bü*yük tedbirler alınarak yapıldığından kesin bir bilgi*leri yoktu Medinelilerin. Zira Müslümanlar Akaba Kayalıkları arkasında sabaha yakın saatte Resulullah la gizlice görüşmüşler, herbiri yataklarından sezdir*meden çıkıp, randevu (buluşma) yerine gelmişti.

Bu'na rağmen Kureyş'in kulağına kar suyu kaç*mış ve zaten kızıp durdukları ve nasıl yapacaklarını bilemediklerinden birşey yapamadıkları Müslüman*lara ve hele onların liderinin bir de aleyhlerine baş*kalarıyla anlaştığı haberi onları büsbütün çıldırtmıştı. Fakat yaptıkları araştırmada bu haberin doğruluğu yönünde bir ize rastlamadıklarından haberi biraz kulak ardı ettilerse de kızgınlıklarım azaltıcı değil, belki aşırı birşey yapmalarım çabuklaştırmadı o ka*dar.

Bu biattan sonra Müslümanların birer-ikişer Mekke'yi terkedişleri, göz önünden kayboluşları Mekke'lilerin böyle bir anlaşma yapıldığı yolundaki zannlarını güçlendirmeye başlamış ve gidişler çoğaldıkça artık Muhammed bin Abdullah'ın da gideceği ve kendileri için tehlikenin büsbütün artacağını düşünmeye başlamışlar ve bu dıırum karşısında ne yapacakları gündemlerinin baş maddesi haline gelmişti. Mekke de esen hava bu idi ve her hareketlerinden bu an*laşılıyordu. Kureyş artık bu işi bitirecekti, karar gecikmiçti bile. Bilindiği gibi Resulullah'ı öldürme planları üzerinde konuşmalar da bir sonuca varmış ve bütün kabile temsilcilerinin aralarında anlaşma sağlanmıştı. Her kabileden bir kişi bu cinayet şebekesinde bulunacak ve Benî Haşim kan davası güdemeyecek ve ister istemez de diyete razı olacaktı.

Müslümanların ancak canlarını kurtararak kaçabildikleri, Resulullah'ın da hayatının gittikçe tehlikeye girdiği bu ortamda gitmemesini, kendisine ar*kadaş olarak kalmasını istediği Hz. Ebü Bekir (R.A.) ile Peygamber de bir takım gidiş (kaçış) planları ha*zırlıyorlar, tedbirler alıyorlar ve Allah'a tevekkül edi*yorlardı. Bu cümleden olarak Hz. Ebu Bekir yapacak*ları bu yolculuk için bir kendisi, bir de Peygamber için iki güçlü deve satın almış fakat hemen de bu develeri gözönünden uzaklaştırarak yine parası ile tuttuğu bir de yol kılavuzunu develerle birlikte gözden uzaklaştırmış ekke'den çıkarmıştı. Develeri Mekkelilerin gözünden uzak bir yerde yayacak olan kılavuzun Hz. Ebu Bekir biliyor ve gerektiğinde ona ha*ber göndererek istedikleri yere gelmesini tenbih etmişti.

Şimdi böyle bir ortamda yani Peygamberin bile hayatının azamî tehlikede bulunduğu bir ortamda yani Müslümanların birinin bile varlığının, görülmesinin Kureyş için tahammülü mümkün olmayan hale geldiği bir ortamda Peygamber kendisine inananları da başına toplayarak 'Kureyş'in gözüönünde Kureyş açısından adeta GÖVDE GÖSTERİSİ mahiyeti de ta*şıyacak bir toplantı tertib edecek, onlara topluca na*maz kıldıracak ve bir de İslam'ın ve Müslümanların kaderleriyle ilgili konuşma (hutbe) yapacaktı. Bu mümkün değildi. «Cum'a kıldırmaya istitaatı yoktu. Bunun için Mus'ab'a yazdı» diyen İbn Abbas (RA.) gerçeği ifade ediyordu.

Bilindiği gibi bir şer'î kaide vardır : «Bir vacibin vücubu için birbaşka şey elzem ise bu elzem olan şey de vacib olur». Örneğin pek küçük yaşta çocuk*ların nikahlanması, bir diğer ifade ile bu çocuklardan birinin karı, digerinin koca olması demek anlamınrıda olmakla birlikte bu vücubun yerine gelmesi için bir başka şey elzemdir: Bu da erkek çocukta erkeklik iktidarı (gücü) varlığı, kız çocukta da kadınlığın (ka*dınlık iktidarının). teşekkül etmesine ihtiyaç vardır. îşte ancak bu suretledir ki 'bunlardan biri karı, diğe*ri koca olabilir. Karı - Kocalık için erkeklik ve kadın*lık iktidarına nasıl ihtiyaç var ise, aynı illete bağlı olarak Resulullah'ın da Mekke'de böylesi bir gövde gösterişi niteliği taşıyan TOPLANTI (CUM'A) yapması aynı iktidara sahip olmasını gerektiriyordu fakat Mekke'de bu iktidara malik değildi, zira orada bulu*nan Müslümanların Kureyş'e nisbetle güçleri çok zayıftı ve başa çıkabilecek halde değildiler. Böylesi bir toplantı bir diğer açıdan varlık belirtisidir, ayrı bir cemaatın varlığının dışa vurulması, gösterilmesi şeklidir dışa dönük yanı bakımından. Bir başka ifade ile de iktidar (güç) sahibi olmanın belirtisidir. Zira herkese rağmen bu ÜMMET (CEMAAT) kendine has bir ümmettir ve varlığı başkalarına rağmendir. Bu*nun izharı ise ancak bir gücü (iktidarı) gerektirir. Bu güç de Mekke'de Müslümanlarda' yok idi. Bundandır ki orada TOPLANTI (CUM'A) yapılamadı ve toplu namaz kılınıp, hutbe irad edilemedi. Bunun mümkün olduğu Medine'ye haber salındı ki orada yapılsın ve ÎLK TOPLANTI (CUM'A) Medine'de yapıldı, namaz kılındı ve hutbe irad olundu. Peygamber'in Cum'ası Medine'deki Müslümanlarınkinden. dört - beş Cum'a eksiktir. Zira bilindiği kadarı ile Peygamber bu toplan*tıdan 4 ila 6 hafta sonra Medine'ye Hz. Ebu Bekir ile birlikte gelebilmiştir.

Resulullah'ın Medine yakınlarındaki Küba'da ilk konak yerini seçtiği, burada bir mescid inşa ettiği ve birkaç gün burada kaldığı bilinmektedir. Bugün, mez*kur mahaldeki Mescid KÜBA MESCÎDÎ olarak anıl*maktadır. Küba'dan ayrılarak Medine'ye doğru yola koyulmuş ve Medine'li Müslümanlardan Salim bin Avf Oğulları'nın RANUNE denilen vadisinde ÎLK TOPLANTI'yı yapmış ve gün adı olduğu halde son*radan namaza da adını veren CUM'A NAMAZI'nı kıldırmış, ilk hutbeyi de irad etmişti.

Şimdi biz bu kadar bilgiden sonra ve konusulan unsurlarını ortaya çıkarmamızı takiben. MEDÎNE'de Resulullah tarafından kurulan ilk ÎSLAM DEVLETÎ'nde Cum'a (toplantı) günü kılınan namazların bu namazların bir rüknü olan ve CUM'A HUTBESÎ adı ile anılan hutbelerin anlamı ve kapsamı üzerinde biraz duralım.

Bize ulasan bilgilerden biliyoruz ki Resulullah (SA.) haftanın diğer günleri işleri, güçleriyle meşgul olan, ticaret veya ziyaret için, ziraat veya hayvan sürülerinin basında veya bir başka münasebetle yeni teşekkül etmiş bu cemaatın ulaştığı son nokta olan ÎSLAM DEVLETi'nin daha sağlıklı yürümesini sağ*lamak, yönettiği kişilerde vaki olacak dağınıklıkları giderek, unuttuklarını hatırlatacak, kendileri için vaki tehlikelerden onları haberdar edecek, ne yapmaları, nasıl yapmaları gerektiği konusunda bilgi ve*recek velhasıl müşterek problemlerini birlikte çöze*cek, istişare edecek en iyi ortamı (imkanı) ancak bu TOPLANTI (Cum'a) larda buluyordu. Hayat hergün bu denli birsıraya gelmeye elvermeyecek kadar işler ile doludur. Lakin insan için onca yorgunluk, meşgale ile geçirdiği günlerin ardından haftada birgün böyle bir toplantı yapılması, bu toplantıya katılması, kendi iradeleri ile seçtikleri din üzerinde teşekkül eden Devlet'lerinin işlerinden haberdar olmaları, kendile*rini nelerin beklediğinden bilgi almaları, neler yap*maları gerektiğini öğrenmeleri, sürüp giden hayatın dağıttığı fikirlerini gözden geçirip toparlanmanın sağlanması için böyle bir toplantı mutlaka hayatî önemi haizdir.

Böylesi disipline bir toplantının insan hayatı için öneme ışık tutacak bir teşbih île konuyu anlamayı kolaylaştıracağı; mülahazası ile söyle bir örnek ver*mek istiyoruz: Düşününüz ki aynı anda alınmış iki otomobil vardır. Bunlardan birisi rasgele ve kah 6 ayda bir defa, kah ayda bir defa bakıma götürülüyor. Diğeri ise her hafta muntazam bakıma sokuluyor. Yı*kanıyor, yağlanıyor, aküsüne, yağma, lastiklerinin havasına, motoruna, ve her tarafına bakılarak kont*rol ediliyor velhasıl. Yani ne gibi bir eksiği varsa ta*mamlanıyor, ne gibi bir arıızası varsa gideriliyor ve ne gibi bir gevşemiş vidası somunu varsa sıkılıyor yani elden geçiriliyor baştan aşağıya. Mutlaka her hafta bakıma alınan araba bu kadar titizlikle üzerinde du*rulmayan ve rastgele bakıma götürülen bir arabadan çok daha fazla dayanacak, daha uzun süre kendisinden 'yararlanılacak halde kalacaktır.

Belki örnek önemsiz ama günlük hayatımızdan alındığı ve anlatılmak istenilen şeyi anlatıcı gördüğü*müz için verilmiş ve bu haftalık bakıma benzettiği*miz CUM'A (TOPLANTI) GÜNÜ kılınan namazın ve verilen HUTBE'nin, ÜMMET'in bakımı manasında anlaşılması gerektiğine değinmek istiyoruz. HAFTA*LIK BAKIM'ın sağlandığı gündür YEVM'ÜL CUM'A pratikte. Resulullah ya da Onun halefleri ÎSLAM ÜMMETÎ'ni CUM'A (TOPLANTI) GÜNLERÎ toplu*yor ve onlarda geride bırakılan hafta içinde vaki ol*muş ne gibi eksiklik, değişiklik, arıza, bilgisizlik var*sa hepsini o gün ve birarada gideriyorlardı. Müslü*manlar da bugünde birbirlerini görüyor, dostluklarını tazeliyor, haberleşiyorlar, bilinçleri yenileniyor, bilmediklerini öğreniyorlar, duymaları gerekenleri duyuyorlar, yapmaları gerekenleri öğreniyorlar vel*hasıl daha sağlıklı hale geliyorlardı Cum'a'dan son*ra. Yenilenmiş, elten geçmiş, eksikleri giderilmiş, bilmedikleri öğretilmiş, bir hafta içinde dünyada ve ülke (dar) de olup bitenlerden haberdar olmuşlar, kardeşlikleriyle ilgili bilinçleri perçinlenmiş, İslam'ın nasıl bir nimet olduğunu daha iyi ve tazelenmiş olarak anlamış ve bir sonraki haftaya kadar yine «Namaz bitince yeryüzüne yayılın; Allah'ın lütfundan rızık isteyin; Allah'ı çok anın ki saadete erişesiniz» dağılıp işleriyle uğraşmak üzere yeryüzüne yayılırlar. Bir bakıma .bakımdan çıkıp yeniden hayatın içine dağılıyorlardı.

Nasıl ki bu topl'antıya (Cum'aya) «... Alım-satı*mı bırakarak Allahı anmaya koşmaları daha iyi ol*duğu» gerekçesi ile koşmuşlardı. Bu toplantıdan son*ra da yeryüzüne yayılıp Allah'ın lutfundan rızık arayacaklardı. Fakat elden geçmiş olarak, eksikleri ta*mamlanmış, bilmedikleri öğretilmiş, bildikleri yeni*den hatırlatılmış bir balama akünün şarj edilmişli*ği gibi ŞARJ olup dağılıyorlar, hayata karışıyorlardı.

Devlet (İslam Devleti) yönettiği ümmeti böylece her an taze tutuyor, bilincini geliştiriyor, zamanı ya*şar hale getiriyor, zamanın gerisinde kalınasının önüne geçiyor, paslanmasının, köhnemesinin önüne ge*çiyordu. Yönetenlerle yönetilenlerin her hafta böyle*sine birarada sorunlarının ideolojileri (dinleri) istikametinde çözülmesini sağlayan bir diğer ifade ile HAFTALIK KONGRE (TOPLANTI) yapmaları, aralarına girecek soğukluklara meydan vermiyor, birbi*rinden habersiz bırakmıyor, birbirlerinden haberli kılıyor, hasta olanlarından, derdi bulunanlarından, sevincine iştirak edilmesi gerekenlerinden haberdar olurlar haftada bir olsun hep birarada bulunarak.

Toplantı (Cum'a) Günleri hem Devlet ile halkın| hem de halkın biri ile diğeri arasındaki ilişkileri taze) ve sağlıklı tutmayı mümkün kılan bir LUTF-U ÎLAHÎ dir gerçekten. Böylesi bir müessese bir başka dünya görüşünde, hayat tarzında yoktur, denilse yeridir. Her ne kadar Pazar ve Cumartesi'nin hııristiyan ve yahu diler için aynı maksadı gerçekleştirici günler olarak kullanıldığı biliniyorsa da onların dinlerinin İslam Dini ile kıyasının mümkün olmayacağı kadar farklılıklar arzetmesi ve İslam'ın Allah'ın Kelamına dayala bir din olduğu ve hiçbir değişiklik olmadan günümü ze kadar geldiği gibi kıyamete kadar da Allah'ın koruyuculuğunu Bizzat yüklendiği bir din oluşuna karşılık adı geçen bu iki dinin ruhban sınıflannın uy durmalarından ibaret hale gelmiş olmaları sonuçla TOPLANMA GÜNLERİ olan Pazar ve Cumartesileri ibadet için bir araya geldiklerinde yalnızca Papaz rahib ve Hahamları konuşurlar ve cemaat yalnızca dinler. Dinledikleri ise uydurulmuş şeyler olup Allah ın kelamı diye takdim olunan şeylerdir.

İslam'da TOPLANTI (CUM'A) GÜNÜ irşad edilen hutbe ise çok yanlı, ve yönlüdür. Başta gelen vasfa Hutbe'nin resmî beyanat niteliğini taşıyor oluşudur Ve mutlaka ya Devletin fiilî başı (İmam, Emir'ül Mü'minîn, Halife veya Devlet Başkanı) tarafından ve ya ister merkezde ister taşrada olsun onun tarafın dan tevkil edilmiş ve kendi adına konuşan bir görevli tarafınan bu konuşmanın yapılıyor oluşudur. Bir kere İslam'da DÎN ADAMI diye bir kavram bulun madığından ne namazın kıldırılmasında ne de Hut be'nin iradında bu tür bir sıfat taşıyanın -ki yasaktır bu tür sıfat taşımak bulunması söz konuşu ola maz.

Bu TOPLANTI (Cuma) İslam Devleti tarafından tertib olunan bir toplantıdır ve bu toplantıda Devlet temsil edilir. Ya bilfiil bu devletin başınca bu temsil yerine getirilir veya onun vekil ettiği kişi yina ona vekaleten devleti temsil ederek namazı kıldırır ve hutbeyi okur. Değindiğimiz gibi bu toplantıyı devlet tertib etmekledir. Devletin kendisi -Ümmetin seçimi ile başa Allah'ın Kitab'ı ve Resulü'nün Sünneti ile hükmetmek üzere getirilen Ümmet'in başı bu toplantının da tabii başkanıdır. Ya da onun vekalet verdiği bir resmî devlet görevlisi bu görevi (toplanti başkanlığı, bir diğer ifade ile Cum'a İmamlığını) ya pacaktır.

Toplantıya çağırılanlar bu devleti kuran ve Allah'ın Kitab'ı ve Resulü'nün Sünneti üzere kendiberini idare etmek üzere kendisine biat eden ÎSLAMÎ TEBEA'dır.

Toplantının gündemi Müslümanların umuru, dev*letlerinin durumu, dünyada ve 'Dar'da neler olup bit*tiği, Yapılan ve Yapılacak îşler ile Müslümanların fer*den ferda Allah ile aralarındaki ilişkileri sağlam temellere oturmaktır. Kitabullah ve Sünneti Resulullah'ın ışığında kitleler bu toplantılarda bilgilendiri*lir, yönlendirilirler.

Mahiyeti, açıklamaya çalıştığımız türden olan bu resmî toplantının neden bölük-pörçük cemaatler halinde birçok camide kılınması yerine merkezî ve müsait bir tek camide veya mahalde kılınması ge*rektiği daha iyi anlaşılıyor. Burada Hanefiyye ve Ca'feriyye'nin; CUM'A'nın neden bir yerleşim merkezinde (şehir veya benzeri bir yer) bir imam arkasında bir tek cemaat oluşturmak gerekliğine dair ictihadlarının isabeti daha iyi alışılmaktadır. Devletin res*mî görüşü etrafında tebeayı birleştirmek, aralarındaki bağları pekiştirmek, bilgi ve bilinç düzeyini yük*seltmek, Devleti'nin amacını daha iyi anlaması ve benimsemesine imkan tanımak ezcümle YÖNETENLERLE YÖNETİLENLER arasında en güçlü bağları kur*mak korumaktır bu toplantının amacı, İslam Devleti'nde gerek Devletin gerekse İslam tebeanın ALLAH'I RAZI ETME ÎSTÎKAMETÎNDE katedeceği yolun haftalık durak ve lojistik vakitleridir Cum'a Vakitleri.

Herhangi bir vakit namazını cemaatla kılmak Resulullah (S.A.) tarafından teşvik edilmiş ve 25 ila 27 misli sevabı bulunduğu bildirilmiştir. Gerek farz vakit namazları gerekse nafile olarak eda edilecek herhangi bir namazın imamı, bu namazı kılacaklar arasından ve bir takım şartlar (kıraat v.s. gibi) aranarak seçilebilir ve onun arkasında namaz eda edi*lebilir iken CUM'A GÜNÜ kılınan ÎKÎ REK'AT farz namazın imamı mutlaka resmî sıfatı olan birisi olmalıdır. Zira bu toplantıda Devleti temsil etmektedir. Devlet adına konuşacak (hutbe) tır. Resmî bir beyanatın güven vericiliğinin ilk şartı ise bu beyanatı verenin resmî kişiliğidir. Bu konuşmayı yapacak kişi rastgele bir imam olmayıp Devlet'i temsil eden ÎMAM (Devletin başı) olmak gerekmektedir. Veya onun tev*kil ettiği fakat kendi yerine kaim bir resmî yetkili. Vilayetlerde Devleti Vali temsil ettiğinden mutlaka Va!i tarafından Vali'nin fevkalade bir meşguliyeti var ise ve yerine vekil ittihaz ettiği kişinin kıldırması ve bilhassa resmî beyanat anlamındaki HUTBE'yi okuması gerekmektedir. Zira CUM'A'daki Hutbe Devletin sesi, tebeasının duyması gereken sesi demektir.

Bu vasıflarıyla Cum'a kılınan namaz bir siyasî namaz, okunan hutbe de bir siyasî konuşmadır. Ki İslam Devleti'nin ne dediği anlaşılır bu konuşmadan.

Resulullah (S.A.) zamanında Cum'a Günü okunan hutbe esnasında Müslümanlar Resulullah'a soru sorarlardı. Açıklanmasını istedikleri hususu öğrenmek isterlerdi. Resulullah'ın sünneti olarak bu tatbikat Hz. Ebu Bekr, Hz. Ömer, Hz. Osman ve hz. Ali (R.A.)' lerin Devlet başkanlıkları gününde de devam etti.. Bilindiği gibi Hutbe için Minbere çıkan Emir'ül Mü' minin Ömer İbn'ül Hattab'a cemaatın içinden birisi bir gün önce ganimetten herkese eşit olarak dağıtı*lan fakat kimseye bir elbise çıkacak kadar olmayan kumaştan üzerinde bir elbise görüp sorması ve Hz. Ömer'in oğluma düşen miktar ile birleştirerek o ku*maştan bir elbise yaptırabildiğini söylemesi Hutbe sırasında DEVLET TEBEA ilişkilerinin hiçbir rejim*de emsaline rastlanamayacak .kadar yüzyüze, açık, murakabe edilebilir, hesab sorulabilir olduğunu gös*termektedir.

Yaptıklarının hesabını veremeyecek durumda bu*lunanların Müslümanlara başkan oldukları müteakib yıllarda ise Cum'a (Toplantıda)'da konuşmanın yasaklanması başlamış ve günümüze kadar dinin bir gereği gibi sürdürülüp gelmiştir. Resulullah (S.A.)'ın belki pek gereksiz bir konuyu o kadar insanı meş*gul edecek şekilde topluluğun önünde sormaması gerektiğini bir tür bir soru sahibine minberden açıklaması sonrakiler için suistimal edilerek kendi emellerinin istikametinde kullanılmış ve Müslüman ce*maat (yönetilenler) susturulmuştur. O gün bugündür de bu suskunluk sanki din sanılarak sürdürülmekte hatta nereden çıkarıldığı bilinmeyen bir takım mesnedlerle «Camide (hutbe sırasında) konuşana sus de*mek bile caiz değildir» derecesinde kendisinden sevab umulan bir amel olup çıkmıştır. Peygamber'in gününde dinde bulunmayan birşey olması itibariyle de bir BÎD'AT'tır ve her bid'at gibi de haramdır bu tutum.

Elbetteki toplantı yerleri (Camiler) herkesin, her kafadan bir ses çıkardığı, kiminin ne dediğinin an*laşılmadığı yerler değildir. Toplantılar Devletin riya*seti ve İslami disiplin içinde yapılırlar. Hutbeler de yine resmi görevlilerce verilir. Lakin İslami Tebea kendini yönetenlere sualleri burada tevcih ederler, onlara dertlerini bu toplantılarda anlatırlar, onlarla buralarda içiçeleşir, birleşir, saflarını sıklaştırırlar. Bunun yapılmasında da anarşiye yer vermezler. Belli bir edeb içinde konuşur, sorar, söylerler. Ümmetin söylediklerini dinlemeyen Yöneticide hayır olmadığı gibi, Yöneticisini uyarmayan ümmette de hayır yok*tur.

Muaviyye bin Elbu Süfyan Şam'da bilinen yollar*la Müslümanlara Emîr olduktan sonra bir gün ken*disi gibi Resulullah'a VAHÎY katîplîğî de yapmış olan birine der ki : «— Sen Resulullah'ın yanında benden fazla bulundun. Bana Ondan bir hadis nakleder misin?». Sorduğu kişi ise kendisine şu hadisi nakleder; «— Şehidlerin efendisi Hamza'dır. Kim caiz (zalim) bir hükümdar zamanında yaşar ve ona hakkı söylediği için onun tarafından öldürülürse bu kimse de şehidlerin efendisi Hamza gibidir.» Bu ha*disi işiten Muaviyye nakledene «— Anan ölsün emi Bula bula bu hadisi mi buldun nakledecek!» diye ta*rizde bulunur. Zira Müslümanların Emirliğini şeriatta hîle varmış gibi hile-i şer'iyye ile ele geçiren ve bu kadarla da kalmayıp, İslam tarihinde Saltanat( BA*BADAN oğula SULTAYIN DEVRÎ)'ın ilk mucidi kendisidir ve bu ilk Bid'at'ın sahibidir. Yaptıklarını bildiğindendir ki kendisine yukarıda nakledilen tür*den bir hadis nakledilmesi onu rahatsız etmiş ve hoşlanmamıştır.

Camilerde, hutbe esnasında ve giderek hemen her zaman konuşmak işte yaptıklarından gocunanların günlerinde yasaklanmaya başlamıştır ve günümüze kadar bildiğiniz biçimine bürünerek gelmiştir. Zira Müslümanların tümünün birarada bulunduğu bir zamanda cemaatten birinin yapılan bir yanlış işi açıkça söylemesi mü'minlerin otoritesini onların da, Allah'ın da razı olmayacağı yollarla ele geçirenler için elbette düşünülemezdi. Yaptıkları yanlışlar kendilerini de aşarak zamanımıza kadar gelenlerin elbette bu yanlışlarından sorulacaklarını biliyoruz.

Cami (Toplantı Yeri)'de konuşulmaz: Ne demektir bu? Nasıl olur böyle birşey? Olmuştur işte. Allah' tan az korkanların günlerinde bu bid'at işlenmiş, bu cinayet işlenmiş ve günümüze kadar tek tük bazı Müslümanlar bu konuda da seslerini çıkarmışlarsa da sesleri kaybolup gitmiş ve günümüze kadar nicesi gibi batıllar, bid'atlar hak kılığında çıkıp gelmiştir. Dinini atalarından tevarüs eden, atalarından kalanları elden geçirmediği gibi üzerine de birşeyler koyayım endişesi taşımayanlar da böyle şeyleri gerçek din sanarak yaşatmaya azamî gayret gösteregelmişlerdir.

Resulullah (S.A.)'ın zamanında ve onu takib eden kısa da olsa yıllarda CAMÎ (TOPLANTI YERÎ), özel adı ile MESCÎD-Î NEBEVÎ hemen herşeyin içerisinde konuşulduğu, yabancı (kafir) ziyaretçilerden elçilere kadar herkesin kabul edildiği, Ümmet'in kadın -erkek hayatı ile ilgili en önemli şeylerin konuşuldu*ğu, dertleşildiği, tedbirlerin alınıp gereğiyle tevessül edildiği, velhasıl Ümmet'in YÖNETÎM YERÎ olduğunu da biliyoruz. CAMÎLER/MESCÎDLER İslam'da ilk örneğini Peygamberimizde gördüğümüz gibi Devletin idare Merkezi'dir. Ümmetin hayatinin etrafında dönüp durduğu bir mihverdir. Okuldur, sosyal bir tesistir aynı zamanda. Bir yandan devlet yönetilmektedir buralarda, diğer yandan yatacak yeri olmayanların sofasında barındığı bir sosyal tesisdir.

Resulullah (S.A.) ve Onun halefleri gününde MESCÎD'ÜN NEBEVÎ İslam Devlet ve Toplum hayatının etrafında dönüp durduğu, tüm yaşamın kendisiyle ilgisi bulunduğu bir Merkez'di. Devlet yönetiminin Mescidlerden saraylara geçici Şam'daki yönetimle olmuştur. Her ne kadar bilhassa Hz. Ömer zamanında nüfusu artan, işleri çoğalan, sınırları iyiden iyiye genişleyerek, başka kavimden olanların da girmesiyle büs*bütün gerçek cihanşümul niteliğine bürünen İslam Devleti'nin çoğalan işlerinin rahat görülebilmesi için Mescid Yönetim Merkezi kalmak kaydı ile ikinci dere*cede (Beyt'ül Mal'ın saklanması ganimet mallarının muhafazası dağıtılana kadar ve diğer ihtiyaçlar için) binalar da devreye girmişse de MESCİD merkezî önemini korumuştur. Benzer uygulamayı Asr-ı Saadet'e motifleri taşıyan İran'daki İslamî Devrim sonrasında da görüyoruz. Bu uygulama bilhassa Toplantı (Cum'a) Günleri kendini bütün heybeti ile göstermektedir. Asgarî l milyon Müslümanın Tahran Üniversitesi bahçesinde Cum'a imamı olarak ya Devlet Başkanının veya Meclis Başkanının kıldırdığı Cum'a Günü namazında görmek, İslam'ın ilk yıllarının hafızalarda canlanmasına neden olmaktadır.

Şimdi biz Benî Umeyye'nin sultayı bilinen yollar*la ele geçirmesinden sonra yine konumuz olan Top*lantı (Cum'a) günü namazlarıyla ilgili neler olup bittiğine dair bazı bilgiler vermeye çalışarak konumuza tarihten ışıklar da tutalım.

Şimdi biz Benî Umeyye'nin sultayı bilinen yollar*la ele geçirmesinden sonra yine konumuz olan Top*lantı (Cum'a) günü namazlarıyla ilgili neler olup bittiğine dair bazı bilgiler vermeye çalışarak konumuza tarihten ışıklar da tutalım.

İbn Nüceym El Bahr'ür-Raîk isimli eserinde Tabiîn'in ileri gelenleri (müctehid)'nden İbn Muhacir ve İbrahim Nehai'nin Benî Umeyye emirlerinin kıldırdığı namazlara Cum'a günleri gitmediklerini, evlerinde öğle namazı kıldıklarını anlatmaktadır. Böylesi ileri gelenlerin, yani Müslümanların gözlerinin üzerlerinde bulunduğu böylesi takva sahibi 'kişilerin Cum'a'ya (toplantıya) gitmemeleri ve namazı kılmaktan kaçınarak, o (Cum'a) günü evlerinde öğle namazı kıldık*ları haberini alan Benî Umeyye sultasının sahipleri (Vali, kumandan ve diğer görevliler)'nin bu gibi ileri gelen müctehidleri evlerinden zorla alıp Cum'a (Toplantı)'ya iştirak ettirdikleri ve kendilerine «— Bili*yoruz siz neden Cum'a'ya gelmiyorsunuz. Bizim yönetimimizi tasvib etmemek anlamına gelen bu hareketinize asla müsaade etmeyeceğiz. Sizi sürükleye sürükleye de olsa cemaatın içine götürecek ve orada bulunduğunun görünmesini sağlayacağız. Bunu döverek, hapsederek de olsa yapacağız!.» dediklerini nakleden İbn Nuceym eserinde daha da ileri giderek cemaatın bile Cami'de namaz için toplanmasına rağmen Benî Umeyye'den birinin imamlığa geçtiğini görmeleri üzerine namaza kalkılmasına rağmen camiyi terkettiklerini de yazmaktadır. Buna engel olmak için o günkü yönetimin cami-mescid kapılarına kolluk kuvvetlerinden kişiler yerleştirdikleri ve cemaatten ayrılmak isteyenleri kırbaçlayarak onlara engel olmak istediklerini ve cemaatın buna rağmen camiyi terkettiklerini de nakletmektedir.

İbrahim Neheî, İbn Muhacir ve daha başkalarının da aynı şekilde hareket ettiklerini, o yönetimde evlerinde öğle namazı kıldıklarını nakletmesi, Cum'a ile ilgili Resulullah günü uygulamalarına uygun düşmektedir. Zira Cum'a (Toplantı) Günü kılınan namazın, irad olunan hutbenin ve bu amaçla meydana getirilen Toplantı'nın gerçek anlamını taşımadığı zamanlar şartlarının bulunmadığı diye fıkıh kitaplarına geçmiştir- Öğle Namazı farziyyetini korumakta, fa*kat Cum'a namazı onun yerini alamamaktadır. Nite*kim Resulullah (S.A.) da Medine'de Müslümanlar Cum'a Günü iki rek'at farz namazlı ve hutbeli farz namazı kılarlarken, kendileri Mekke'de bu imkana kavuşana kadar aynı günler öğle vakitlerinde öğle namazı kılmaya devam etmişlerdir. Müslümanların Resulullah'ın hareketlerinin inceliklerine vukufunu gösteren davranışları. Onun getirdiği dinin gerçeğine uygun şekilde bilinip, anlaşıldığı, taklidin yaygınlaşmadığı yıllarda onunkine benziyordu. Zira onlar tef*him ederek, tefekkür ederek İslamı yaşamaya çalı*şıyorlar ve bunu da çoğu başarıyordu.

Bilindiği gibi yukarıda adı geçen İbrahim Nehaî Ebu Hanife'nin kendisinden ders aldığı hocalarından biridir ve önde gelenlerindendir. Ebu Hanife'nin ve diğer müctehid imamların da gerek Benî Umeyye Sultası döneminde gerekse Benî Abbas Sultası dönemlerinde Resulullah'ın Allah Katından getirdiği dini yaşamaya, onu yaşatmaya çalışmaları karşısında bu yönetimlerde neler çektiklerini tarih kitapları kaydetmiş ve günümüze kadar da bu bilgiler ulaşmıştır. Meşru bulmadığı yönetimini tasvib anlamına geleceği ve Müslüman halkın da böyle anlayacağı endişesi ile Abbas Oğulları Emîrlerinden Harun'ur-Reşîd'in kendisine teklif ettiği Kad-ul Kudat (Başkacılık) görevini kabul etmemesi ve bu sebeble hapislerde ömrünü geçirmesi, kırbaçlanması yine bildiğimiz olaylardandır. Bu olayların geçtiği yıllar da devlet temelinde Allah'ın hükümleriyle hükmedilen bir devlet idi. Buna rağmen yöneticilerde görülen zulüm nitelikli söz, tavır ve . uygulamalar karşısında İslamı bilenlerin yukarıda anlatıldığı gibi davrandıklarını görüyor ve günlük hayatımızda bunları örnek hareketler olarak da anıyoruz çoğu kez. Azıcık bu konularda mürekkep yalamış olanların bile İslam mefahiri olarak mezkur olayları imrenti içinde naklettiklerine hemen her yerde rastlıyorsunuz.

İslam Devleti, hukukunun Allah'ın hükümlerinden teşekkül ettiği bir Hukuk Devleti idi. İşte yaşadıkları zaman bu hukuka riayet eder görmedikleri yöneticilerine Müslümanlar yukarıda pek az da olsa verdiğimiz örneklerde görüldüğü gibi davranıyorlar ve yöneticilerini bu hareketleriyle hukuka uygun hareket eden yöneticiler olmaya zorluyorlardı. Cum'a'ya (toplantıya) iştirak etmemek de bu cümleden mütalea olunuyordu, İslam Hukuku'nun carî bulunduğu ve temelde uygulamanın bu hukuka uygunluğu söz konuşu olduğu dönemlerde bile Hukuka uygun düşmeyen görünüşteki idarenin tasarruflarına karşı muhlis-müctehid Müslümanlar böyle davranırlarken, adı geçen hukukun tümden sözünün bile edilmediği, bilakis mezkur hukuktan tümüyle vazgeçildikten sonra nasıl hareket edilmesi gerektiği kendiliğinden ve anlaşılır şekilde ortaya çıkıyor değil midir?

Biz, ele aldığımız ve tamamen kaynaklara dayalı olarak vermeye çalıştığımız bilgilerle istedik ki okuyucularımız veya konuyu İslam Tarihi ve nassların ışığında anlayıp kavramak isteyenler doğru bir muhakeme sahibi olsunlar, mes'eleyi gerçeğine uygun olarak bilsinler. Nasıl amel edecekleri konusu ise artık doğruları bildikten sonra nasıl hareket edileceği ortaya çıktığından tamamen kişilere kalmakta ve basiret ve takvaları ile ilgili bulunmaktadır. Şunu dileriz elbette ki insanlara doğru ulaştıktan sonra insanlar, kendilerine ulaşan doğrularla amel etsinler. Fakat buna rağmen alışkanlıklarını din edinenler, düşünmeden mukallidlik edenler, babalarını yürür buldukları yolda yürümeyi doğru bilenler her zaman bulunmuştur, şimdi de vardır, belki çoğunluktadır da. Lakin bu hal üzere bulunmanın sakıncaları Kur'an' da defaatle örneklendirilerek kınanmakta ve bu gibiler için 'Kötü bir yer hazırlandığı'ndan söz edilmek*tedir. Mü'min olana, iman ettiğinin emirleri istikametinde inanmak ve amel etmek düşer ki Allah yine çoğu yerde «Ya Eyyühellezine amenü ve amilüssalihati!. (Ey iman eden ve salih amel işleyenler!) ».diye hitab etmektedir.

Müslüman olarak ne aklen, ne de kalben kimsenin kötülüğünü isteyecek ruhsatımız yoktur. Cennet geniştir ve Allah'a, O'nu razı edecek şekilde inananlar ve yine O'nun belirttiği salih amelleri işleyenlerin hepsini alacak kapasitededir. Bu sebeble biz de elbette insanların tümünün Allah tarafından belirtilen 'Doğrular' üzerinde bulunmasını diliyoruz. Lakin bilinmelidir ki yalnız bizim dileyip istememizle kendisi için dilekte bulunduğumuz Cennet'e girici değildir. İlla ki kendisi de bunu istemelidir. Nitekim Resulullah (SA.) hayatı boyunca kendisini koruyup, kollayan amcası Ebu Talib'in cennete girmesini çok istemiştir, hem de vazgeçmeden.. Fakat Ebu Talib de aynı şeyi istemeyince bu gerçekleşmemiştir. Bildiğiniz gibi Peygamber'in kendisine ölüm döşeğinde iken sevgi, merhamet dolu ifadelerle: «— Ey amcam! Ne olur şu anda bari Allah'tan başka Allah olmadığına ve benim de O'nun kulu ve Elçisi olduğuma iman et! İman et ki Senin için Allah'a yalvarabileyim..» demiş durmuş fakat amcasının cevabı bize kadar in*tikal eden bilgilere göre şöyle olmuştur : «Mekke'nin kadınlarının Ebu Talib ölümden korktu da Müslüman oldu' demelerinden çekinmese idim, sana iman ederdim.».

Görüldüğü gibi tek taraflı istek birşey ifade etmemektedir. Gerçekten biz Müslüman olarak herkesin Cennete girmesini, Allah'ı razı etmesini diliyor,istiyor ve bunun için uğraşıyoruz. Lakin kendileri için istediklerimiz de aynı şeyi ister olmadıkça bu gerçekleşemeyecektir. Allah herşeyi bilendir.

Dipnotlar:

(*) Yevm'ül Cum'a, Toplantı Günü anlamına gelmektedir. Bakınız: Cum'a (Toplantı) Suresî 62/9

(1) İlk Toplantının yapıldığı ve Toplantı Namazı'nın kılındığı mahallin Medine olduğu için bütün İslam Tarihi kaynaklarına bakınız.

(2) Cum'a (Toplantı) Suresi 62/9

(3) Elmalılı H. Yazır; Hak Dini, Kur'an Dili, C. 7, S. 4977

Konuya ışık tutucu gördüğümüz için buraya almak gereğini duyduğumuz bazı bilgileri de dipnot olarak vermekte yarar umduk.

Alman müsteşriki Julius Wellhausen Emevî Devleti'ne tahsis ettiği eserinde, Emevî iktidarına karşı vücuda getirilen muhalefet cephesinde; din alimleri, fukaha ve Kurra'nın mevki alış sebebini şu şekilde beyan ediyor ; «Müslüman sözle ve fiille iyiyi belirtmek ve fenayı reddetmek (Emr-i bil ma'ruf, nehy-î anil münker) 'le muvazzaftır (vazifelidir). O, sadece, Allah'ın iradesini bizzat yerine getirmekle değil, onu cemaatte muzaffer kılmaya yardıma da mecburdur. Quietisme (Tasavvurla selameti Allah sevgisinde bulanların mesleği)'e yer yoktur. Din her şahsı ayrı ayrı onu, fiilinde bütüne karşı mes'ul tutmak suretiyle, amme hayatına mudahaleye icbar eder. Dinin iştigal sahası politikadır. »

Muhterem Pror. Dr. Mehmed Said Hatiboğlu henüz yayınlanmamış olan Siyaset İsimli eserinde Hacc suresinin 41. ayetinin Medine'de nazil olduğunu ve ayette zikri geçen 'Emir ve Nehy'in iktidar olmaya meşru bulunduğuna işaret etmektedir. Aynı anlamdaki Nahl suresi 90. ayeti, Al-i İmran Suresi 104. ayeti, aynı surenin 110. ayeti'nin de anlam ayniyetleri gözönünde bulundurularak gözden geçirilmesinde yarar ummaktayız. Yine yukarıda adı geçen muhakkik yazar «Cum'a namazında siyasî otoritenin temsil edildiği camide uzun zaman görünmeyen bir kimse o siyasî otoriteyi tanımıyor demekti» demekte, ve Haccac'a karşı dayak ve kılıç korkusundan ağızlarını açamayan sahabe ve tabiinin çokluğundan bahisle (Ahkam'ül Cessas, 111. Cilt, 404. Sahife) (İbn Sad 7.cilt, 176. sahife) 'lerden alıntılar yapmaktadır.

Emevîlerin şahsen imamlık yaptıkları zamanlarda (Fazilet Ehli)'nin onların arkasında namaz kılmak istemediklerini, camiden çıkmak için kapılara koştuklarını, muhafızlarında onları kırbaçlamaya başladığını zikr ile, tabiinin camiden çıkıp kurtulana kadar da durumun devam ettiğini kaydetmektedir. İbn'ü l Arabi'nin Ernevîlere karşı gelen İlim Erbabı'nın davranışlarından uzun uzadıya bahsettiğini de kaydetmektedir.

Konumuzla ilgili olarak Ebu Vail Şakîk İbn'ül Seleme (H. 1 - 82 veya l00)'nin Cum'a günü öğle namazını evinde kıldıktan sonra Toplantı (Cum'a) Namazına nafile olarak, yukarıda zikrettiğimiz zulüm sebebiyle katıldığını belirtiyor. Aynı konularda başka örnekler için Abdürrezzak'ın Musannef'ini 2. Cildi, 386. sayfasına da bakılmalıdır.

İbn Nuceym (ikinci Ebu Hanife adı İle meşhur) 'in El Bahr'ür-Raik isimli eserinin 2. Cildi, 160. safasında Yezd zamanında Tabiîn'in müctehidlerinde İbrahim Nehaî (H. 47-36) ve İbn Muhacir (Ö. H. 94)'in Cum'aya nafile namaz olarak katıldıkları kaydolunmaktadır. İbrahim Nehaî'nin Ebu Hanife'nin hocalarından olduğunu biliyoruz. İbn Muhacir'inde fakih ve muhaddislerin ileri gelenlerinden olduğu kaynaklarda kaydolunmuştur. Yukarıda adı geçen eserin sahibi İbn Nuceym ise Kanunî Sultan Süleyman (H. 970 - M. 1563) zamanı alimlerinden ve ileri gelenlerindendir.

Yukarıya aldığımız kısa fakat özlü malumatın okuyucuyu güçlendireceği, besleyici değeri yüksek bulunduğu kanısı ile kaydediyor ve umulan iz'anın teşekkülünde ayakların sağlam yere basmayı şiar edinenlere sunuyoruz.

mevlüt hönül kardeş bu yazıyı okuyup yukarda verdiğiniz bil giyle karşılaştırıp kısa bir sonuc çıkartıp beni bilgilendire bilir misiniz,saygılar.....
__________________
Sakın başkasının kölesi olma; çünkü ALLAH seni hür yaratmıştır .

-İmam Ali- (a.s)
Alıntı ile Cevapla
Alt 05Haziran 2010, 23:20   Mesaj No:3
Medineweb Emekdarı
Yitiksevda - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
Durumu:Yitiksevda isimli Üye şimdilik offline konumundadır
Medine No : 2
Üyelik T.: 10 Nisan 2008
Arkadaşları:3
Cinsiyet:Erkek
Memleket:MALAZGIRT
Yaş:47
Mesaj: 5.078
Konular: 295
Beğenildi:124
Beğendi:24
Takdirleri:153
Takdir Et:
Konu Bu  Üyemize Aittir!
Standart

MEVLÜT HÖNÜL
SİZ EY imana ermiş olanlar! Cuma günü namaz için çağrıldığınızda her türlü dünyevi alış verişi bırakıp Allah'ı anmaya koşun: eğer bilseniz, bu sizin yararınızadır. Ve namaz bittiğinde yeryüzüne serbestçe dağılın ve Allah'ın lütfundan [rızkınızı] aramaya devam edin; mutluluğa ulaşabilmek için de Allah'ı sıkça anın! Ama insanlar, dünyevi bir kazanç [fırsatı] veya geçici bir eğlence gördükleri zaman ona doğru koşup seni ayakta [ve konuşur durumda] bırakıverirler. De ki: “Allah katında olan, bütün geçici eğlencelerden ve bütün kazançlardan çok daha hayırlıdır! Ve Allah rızık verenlerin en iyisidir!”
(Cum’a 9-10-11)

Cum’a günü İslam’dan önce ‘’Yev’mul Arubeti’’ ‘’Arube’’ günü diye isimlendirilirdi yevmilcumu'ati adlandırması, halkın namaz ve hutbe için bir araya gelmeleri sebebi iledir. Kur’an’da toplanmak, bir araya gelmek, yardımlaşmak, cemaat, beraberce bütününe gibi anlamlarda kullanın C-M-A kökünden gelir Kelimenin halleri 44 olup Hal anlamları ile 129 yerde geçer…

(Ya eyyuhellezine amenu) Siz ey imana ermiş olanlar! Hitabı genel bir anlamda kullanılır kadın-erkek-hür-köle-yolcu-misafir gibi imana ermiş olan tüm insanlara hitap etmektedir. Ayeti kerimelerde bir çok yön bulunmaktadır, ne zaman toplanılacağı, kimlerin bu toplantıya katılma zorunluluğunun bulunduğu, salat ve zikrin ne olduğu, neden alışverişin bırakılması gerektiği gibi hususların açıklanması ile Cuma konusu açıklık kazanacaktır. Ancak bütün bu kapalı yönler, Resulullah (s.a.a)'ın Sünneti'yle netleşmekte, açıklık kazanmaktadır

Cum’a toplumsal, siyasal bir toplantı ve tebliğ adına birçok siyasi kararın alındığı bir toplantıdır.

Savaşa katılma zorunlulukları bulunmayan kadınların, yapıları gereği had cezalarının uygulamasında da tahammülleri zayıftır. Siyasi kararlarda ve toplumsal sorunların tartışılmasında söz sahibi olmayan kölelerin ve yolculukları gereği böylesi kararlarda insiyatifleri bulunmayan yolcuların da, bu sayılan konularda etkin ve aktif rolleri yoktur. Bundan dolayı bunların katılmasında zorunluluk yoktur.

Köle: Hür olmayan, bir başkasının bağlısı olan, kul, bende. Bir gücün (otoritenin) tahakkümü altında bulunan kişi veya topluluk.

Ülkemizi ele alacak olursak, laik Kemalist sistem uygulanmakta, emevi zihniyetli idareciler toplumu yönetmektedirler. Kur’an emir ve yasaklarına rağmen Allah’ın yasakladığı bütün fiilleri, tağuti sistemlerin desteği ile açık bir şekilde inanç değerlerini yok sayacak derece yasaklamalar ile tağuti ölçüleri dayatan zihniyetler Müslümanların inançlarına saldırmaktan geri durmamaktadırlar. Örnekleri en bariz şekilde olan Kur’an’ı öğrenme yaşı belirleme, başörtülü kardeşlerimizin okullardan atılması, dini emirleri yerine getiren müminleri fişleme ve benzeri köle durumundan daha aşağı bir seviyeye indiren tağuti sistemler içerisinde hangi bazda bir siyasi Cum’a kılındığını düşünebiliriz?

Bugün Kur’an’a rağmen hakları ellerinden alınan Müslümanlar Cum’a namazını eda etmeyi düşünmekten ziyade Cuma’yı oluşturan şartları hazırlamak ile mükelleftirler. Cuma’da alınması gereken hususlar ele alınmıyor ve insanlar bir konuda birleşemiyor iseler Cuma’yı hafife almaktır anlayamamaktır.

Cuma hutbelerine baktığımızda Laik sistemin kendi lehine belirlemiş olduğu mevzuları okutması, hurafe ve bidatleri tekrar-tekrar insanlara dayatması Cuma’nın belirlemiş olduğu hedefi en basit bir seviyeye indirgemektir.Bide beni en çok üzen durumlardan biri CUM’A namazında bir tefeci ile aynı saflarda namaz kılmak bana kıldığım namazdan bir şey kazandırmak bir yana adeta istemeden kılınan bir namaz şevki veriyor istediğim hazzı alamıyorum…

Sütçü İmam! Demokrat Fransızların işgal ettiği Maraş'ta Cuma günü toplanan kalabalığa ‘’Müslümanlar’’ bu akşam Maraş kalesinde dalgalanan, İslam ümmetinin vahdetini simgeleyen bayrağımız indirilmiş, yerine demokrasi ile idare edilen Fransız bayrağı çekilmiştir. Cuma Namazı'nın bir insana farz olması için onun “hür” olması gerekir. Küfrü temsil eden Fransız bayrağı o kaleden indirilmediği ve İslam bayrağı tekrar o kalede dalgalanmadığı müddetçe, bu beldede Cuma Namazı kılınmaz” diye haykırmıştır. Günümüzde işgal altında olmasak bile İslam ve İslamın kutsallarına saldırı had safhadadır.

Cuma (toplantı) günü'nün tespitini de Resulullah (s.a.a) belirliyor, Medine'de Müslümanların sayısı çoğalıp Müslümanlar, belli bir güce ulaşınca, Resulullah’a (s.a.a) giderek, Medine'deki Yahudilerin cumartesi, hıstiyanların ise pazar günü toplanıp bir araya geldiklerini, kendilerine de bir günün tespit edilerek bir araya gelmeleri için izin verilmesini rica ediyorlar. Resulullah’da onların “Arube günü bir araya gelmelerini” söyleyerek yanlarına Mus'ab Bin Umeyr 'i muallim olarak görevlendirip Medine'ye gönderiyor.

“Medinelilerden -bir kısım halk Müslüman olunca, Peygamber Efendimizden bir muallim istemişler, Resulü Ekrem Mus’ab bin Umeyr 'i göndermiştir. Mus'ab bin Umeyr, Ebu Umame Esad bin Zurare’in nezdinde misafir olmuş ve onun yardımı ile mevcudu kırka varan ehli imana Cuma günleri Medine haricindeki Neki'ul Hadamet (yahut Neki'ul Hudman) denilen mevkide namaz kıldırmıştır.”
(Gurer ve Durer, sh;238.)

Kur’ani kerim müminlerin birliktelik içinde hareket etmelerini ve ayrılıp dağılmamalarını emretmektedir, çünkü ayrılıklar güçsüzleşmeye ve dağılmaya sebebiyet verir.Şu notuda eklemeyi uygun görmekteyim bu görüşler bana ait kimseye kıl yada kılma diye bir yol gösteremem herkes kendi fiilinden sorumludur Allah katında sorumluluk gerektiren bir hususta özellikle FARZ kılınmış ayetle sabit bir konuda hüküm vermek Allah’a karşı sorumluluk gerektiren bir fiildir Kur’an ve Sünnet ile sabit olan bir hususta kimseyi yönlendirmek istemem ama fikirlerimide beyan ederim…
__________________
Sakın başkasının kölesi olma; çünkü ALLAH seni hür yaratmıştır .

-İmam Ali- (a.s)
Alıntı ile Cevapla
Alt 05Haziran 2010, 23:23   Mesaj No:4
Medineweb Emekdarı
Yitiksevda - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
Durumu:Yitiksevda isimli Üye şimdilik offline konumundadır
Medine No : 2
Üyelik T.: 10 Nisan 2008
Arkadaşları:3
Cinsiyet:Erkek
Memleket:MALAZGIRT
Yaş:47
Mesaj: 5.078
Konular: 295
Beğenildi:124
Beğendi:24
Takdirleri:153
Takdir Et:
Konu Bu  Üyemize Aittir!
Standart

Abdulhamit.
Cuma Namazı'nın bir insana farz olması için onun “hür” olması gerekir. Küfrü temsil eden Fransız bayrağı o kaleden indirilmediği ve İslam bayrağı tekrar o kalede dalgalanmadığı müddetçe, bu beldede Cuma Namazı kılınmaz” diye haykırmıştır. Günümüzde işgal altında olmasak bile İslam ve İslamın kutsallarına saldırı had safhadadır.
MADEM Kİ KONU AÇILMIŞ ben de fikrimi beyan edeyim.

İşgal altında olsak bile, zulum ve baskı altında tağut rejiminde olsak bile Cuma namazını kılmak Allahın bir emridir. Cuma namazı ile müslümanlar cemaatleşir. Her türlü dert, sıkıntı, hal çareleri ile konuşulur, tartışılır. Böyle bir imkanımız yok ve bulamıyoruz diyenlere , Müslüman aciz midir ? ki bu mekanda işte müslümanlar...............

Müslüman şuuru ile hareket eder, etrafını da bu şuur ile nurlandırır. Toplantı yerinin ( Cuma namazı kılma yerinin ) Cami olması şart mı ? Müslümanların Bir araya gelecek Allahın başka mekanı mı kalmadı ?

Ki işte bu mekanda müslümanlar toplumsal, siyasi ve tebliğ adına Cumanın ruhuna çözümler üretirler.

CUM'A'daki Hutbenin de Devletin sesi, tebeasının duyması gereken ses olması şart mı ?

Toplantı yerinin de devletin belirlemesi şartı var mı ? Toplantı yerinin Cami olması şart olmadığı gibi Hutbe sesinin de devletten onay alması şart değil.

Müslümanların Bir araya gelecek Allahın mekanı mı kalmadı ? Müslümanların Bir araya gelecek liderleri mi kalmadı ? Müslümanları bir araya getirtecek ve Hutbeyi okutacak liderleri yok mu ? Yoksa eyvah bize.

«... Ey inananlar! Toplantı günü (Yevm'ül Cum'a) namaz için çağırıldığınızda Allah'ı anmaya koşun; Alım - satımı bırakın, bilseniz bu sizin için daha hayırlıdır...»

Hayırlı olduğunu ne kadar bildik ve halen de ne kadarını kavrayabiliyoruz.

Alıntı:Bugün Kur’an’a rağmen hakları ellerinden alınan Müslümanlar Cum’a namazını eda etmeyi düşünmekten ziyade Cuma’yı oluşturan şartları hazırlamak ile mükelleftirler. Cuma’da alınması gereken hususlar ele alınmıyor ve insanlar bir konuda birleşemiyor iseler Cuma’yı hafife almaktır anlayamamaktır

Alıntı:Kur'an, Cuma namazını emretmekte ve müslüman, Kur'anın hükümlerini uygulamak zorundadır. Allah, insanlara "niye falan müctehidi, filan fetvâyı uygulamadın?" diye sormayacak, ama mutlaka Kur'an'ın emrini uygulayıp uygulamadığından soracaktır. Kur'an Cuma namazını çok net bir şekilde emretmekte, bu konuda herhangi bir şart ileri sürmemekte, herhangi bir durum sözkonusu olduğunda Cuma namazının kılınmayacağından, işaret yönüyle bile olsa bahsetmemektedir. Müslümanların, Kur'an'ın herhangi bir hükmüne karşı nasıl davranmaları gerektiği de Kur'an'da çok net şekilde açıklanır.

EVET KATILIRIM

KARAKÖSE
cuma günü öğlene doğru camiye çağrıldığımızda, gerçekten cuma namazınamı çağrılıyoruz, islamamı çağrılıyoruz,bundan emin değilim.

Abdulhamit
KARAKÖSE Yazılan: cuma günü öğlene doğru camiye çağrıldığımızda, gerçekten cuma namazınamı çağrılıyoruz, islamamı çağrılıyoruz, bundan emin değilim.
MADEM Kİ TEREDÜDÜNÜZ VAR

Alıntı:Abdulhamit
İşgal altında olsak bile, zulum ve baskı altında tağut rejiminde olsak bile Cuma namazını kılmak Allahın bir emridir. Cuma namazı ile müslümanlar cemaatleşir. Her türlü dert, sıkıntı, hal çareleri ile konuşulur, tartışılır. Böyle bir imkanımız yok ve bulamıyoruz diyenlere , Müslüman aciz midir ? ki bu mekanda işte müslümanlar...............

CAMİYE GİTMEK İSTEMEYENLER BAŞKA NEREDE KILABİLİR ?

1-Akabe (istanbul) ve ilkav(ankara) kendi vakıflarının mescidinde kılarlar başka yerde kılmazlar.
2- Vahdet vakfı. bir camiyi (mezarlık camisi) üss edinmişler.kendi imamları arkasında kendileri ve bilenler kılarlar
3- İktibas dergisi ASLA kılmazlar.zira kılınması için islam devleti şartını ararlar.
4- Hizbin ne yaptığı hakkında bilgi alamadım (ihmalkarlık)

Sonuç= Vahdet vakfının cuması vasat.

İlkav güzeldir ama Akabede kılınan cumaya mutlaka gitmenizi öneririm. yalnız 1 saat sürüyor haberiniz olsun. mustaf islamoğlu hutbeye çıkınca susturabilene aşkosun.Allah razı olsun ama çok güzel bir hutbe ve cuma namazıydı.

Ankaradakilere ilkavın cumasına istanbuldakilere akabenin cumasına gitmesini ısrarla öneririm. Bayanlara da duyurulur (zira yer mevcut )

İSLAMİ DÜŞÜNCE SİTESİNDEN ALINTIDIR
__________________
Sakın başkasının kölesi olma; çünkü ALLAH seni hür yaratmıştır .

-İmam Ali- (a.s)
Alıntı ile Cevapla
Cevapla


Konuyu Toplam 1 Kişi okuyor. (0 Üye ve 1 Misafir)
 
Seçenekler
Konuyu değerlendir
Konuyu değerlendir:

Benzer Konular
Konu Başlıkları Konuyu Başlatan

Medineweb Ana Kategoriler

Cevaplar Son Mesajlar
Filistinliler cuma namazını sokaklarda kıldı EyMeN&TaLhA İslami Haberler 0 28 Eylül 2014 10:11
Cuma Namazını Terketmenin Hükmü MERVE DEMİR Namaz-Abdest-Teyemmüm 1 09 Nisan 2014 21:40
Cumhurbaşkanı Gül Cuma namazını Ahmet Hamdi Akseki Camii’nde kıldı RemLe Ezan-Kamet-Camii 0 26 Nisan 2013 23:16
Cuma namazı Müslüman, akıl baliğ, hür olan her erkeğe farzdır Cuma namazını terk etme MERVE DEMİR Namaz-Abdest-Teyemmüm 0 09 Nisan 2009 22:27
Üç kez cuma namazını terk etmenin hükmü nedir? KuM TaNeSi Bilgi Dağarcığı 0 09 Nisan 2009 18:14

Bir Ayet Bir Hadis Bir Söz | www.kaabalive.net Bir Ayet Bir Hadis Bir Söz | www.medineweb.net Yeni Sayfa 1
.::.Bir Ayet-Kerime .::. .::.Bir Hadis-i Şerif .::. .::.Bir Vecize .::.
     

 

 Medineweb Sosyal Medya Gruplarımız:  Medineweb  Medineweb  Medineweb  Medineweb Medineweb     

  www.alemdarhost.com sunucularını Kullanıyoruz.