[BEDİİ HAMİT]

Melikin dini mi, yoksa melikin yasaları mı ? Neden 76 ayette melikin dini diye geçer ?

Yusuf 76 ayetinde geçen fî dîni el meliki ifadesi birkaç anlama gelebilir.

Melikin dîninde, melikin milletinde, melikin kurallarında, melikin yasalarında gibi

76: Böylece (aramaya) kardeşinin heybesinden önce onların ( diğer kardeşlerinin) heybeleri ile başladı. Sonra onu kardeşinin heybesinden çıkardı. Yusuf için işte böyle bir düzen hazırladık. Allah'ın dilemesi hariç Melik'in milletinde (kurallarında) kardeşini (tutmak, alıkoymak) olmazdı. Dilediğimiz kimsenin derecelerini yükseltiriz. Ve bütün ilim sahiplerinin üstünde daha iyi bilen vardır.

Ayette geçen fî dîni el meliki mecaz anlamlı ve Müteşabih (mecaz ) anlatımlıdır. Asıl gerçek anlamı kralın kanunlarına göredir.

Melik'in yönetim kurallarına göre, kralın kural ve mevzuatına, kanunlarına göre ,yürürlükteki kanuna göre (cezaya göre )

Dinin ahireti de ilgilendiren boyutu var. Hem dünya ve hem de ahireti. ...

Fakat Kuran, dünyaevi olan devlet işlerine, yönetim tarzına, sosyal, siyasi, hukuki, ekonomik hayatı düzenleyen kurallar bütününe de mecazi anlam ve anlatımla din diyor. Melikin dini gibi.

Ayet mecaz anlamlı yani müteşabbih ayettir. Bundan dolayı Kuran pek mükemmel uslubu bir tarz anlatımla kralın dinine göre demiştir. Yani kralın mevzuatındaki yasasına göredir.

Yasayı çıkartan kral idi. Tanrılar değil. Tanrıların dininin yasası değil. Yasa da dinin yasaları değil, kralın yasalarıdır.

Dinde Kanun koyucu olarak kendisine tapılan totem veya bir put olduğu düşünülemez. Yasayı Nasıl koysun ki, konuşamayan aciz olan bir put olan tanrı. Zaten Pek çok mealde bu ( Kralın yasası ) anlamı verilmiştir.

Aynı mecazi anlatım Yusuf 42 ayetinde de vardır. BU ayette geçen rabb kelimesi ilah anlamında değildir.

YUSUF 42: Yûsuf o iki kişiden, kurtulacağını düşündüğüne şöyle dedi: "Rab edindiğin kişi yanında beni an." Ama şeytan o adama, rab edindiği kişiye hatırlatmayı unutturdu. Böylece Yûsuf yıllarca zındanda kaldı.

minhumazkurnî inde rabbike

Ayette geçen Rabb sözcüğü bizim bildiğimiz ilah anlamında değildir. Rabb, İlk ve gerçek anlamı ile ilah, yaratıcı anlamında değildir. Efendi, yönetici anlamındadır. Böyle olduğu için diğer anlamıyla mecaz bir anlama gelir ve anlatılır da. Mecazi bir anlatımla .

devam edeceğim