 RE: Konuşma Adabı
Müslüman, özür dilemek zorunda kalacağı bir sözü söylememelidir.
(İbn-i Mâce, Zühd, 15)
Hep güzel söz söylemelidir. Cenâb-ı Hak;“Kullarıma söyle, en güzel sözü söylesinler!” buyurur.
(el-İsrâ 17/53)
Güzel bir söz sadaka yerine geçer ve insan onunla da cehennemden korunabilir.
(Müslim, Zekât, 68)
Yerinde ve zamanında söz söylemelidir. Meşhûrî’nin dediği gibi; “Âkilân tâ söz mahallin bulmadıkça söylemez!” Lüzumsuz sözlerle meşgul olmak fâsıklık ve dalâlet olarak nitelendirilmektedir.
(Lokmân, 6; el-Mü’minûn, 3)
Bilgiçlik taslama ve kendini başkalarına üstün gösterme niyetiyle yapmacık konuşmalarda bulunmak veya insanların anlayamadıkları kelimelerle onlara hitap etmek şiddetle yasaklanmıştır.
(Ebû Dâvûd, Edeb, 94)
Boş ve bâtıl mânalar ihtiva eden zorlama şiirimsilik ve secili konuşma da hoş görülmemiştir.İki kişinin, yanlarında bulunan üçüncü kişiyi dışlayarak aralarında fısıldaşmaları yasaklanmıştır. Rasûl-i Ekrem Efendimiz; “böyle bir tavrın, yalnız kalan kimsenin üzülmesine sebep olabileceğini” belirtmektedir.
(Buhârî, İsti’zân, 47)
Gelecekle ilgili konuşurken “İnşaAllâh” demek, konuşma ile alâkalı bir diğer edeb kâidesidir.
(el-Kehf 18/23-24)
Kadınlar, erkeklerle konuşurken yumuşak, cilveli ve çekici bir tarzda konuşmamalı ki kalbinde hastalık bulunan kimse tamah etmesin, fesâda sürüklenmesin.
(el-Ahzâb, 32)
Konuşma ve tavırlarda erkeklerin kadınlara, kadınların erkeklere benzemeye çalışması da haram kılınmıştır.Allah’a ve âhiret gününe iman eden kimse ya faydalı söz söylemeli veya susmalıdır.
(Müslim, Îmân 77)
Hatta yerine göre konuşmanın ve susmanın eşit bir durum arzetmesi halinde, susmak sünnettir. Çünkü mübah bir söz bile bazen haram veya mekruh bir durumla neticelenebilir.Nasihat eden bir kimse, belli bir şahsı hedef almamalı, tıpkı Peygamber Efendimiz’in yaptığı gibi umumî konuşmalıdır.
Hâsılı Rasûl-i Ekrem Efendimiz şöyle buyurur:“Kim bana iki çenesi arasındaki (dili) ile iffet ve nâmusunu koruma sözü verirse, ben de ona cennet sözü veririm.”
(Buhârî, Rikâk, 23)
|