[kamer34]

"Selamum Aleykum"

Numan hocam sağlığa zararlı olan her yiyecek ve içeceği harm hükmünde değerlendirirsek işin içinden çıkılmaz bir hal alacağını vurgulamak amacı ile açıklamaya çalıştım.Ben acizane diyorumki bazı konular vardırki islam devleti vuku bulduğunda ancak ortak bir fetva çıkabilir.

Çünkü bu mesele fıkhi bir meseledir. Mesela ÇAY KAHVE KAKAO türü içeceklerinde nikotin taşıdığı bağımlılık meydana getirdiği ve sağlığa zararlı bir takım maddeleri içerdiği bugün anlaşılmaktadır.

Fakat ben bı tarz içecekleri bir takım yorumlarla haram olarak kabul edilebilceğine doğrusu sakıncalı buluyorum. ŞİMDİ şağıya muteber alimlerimizin bu konu hakkındaki fetvalarını alıyorum.

Hanefilerden: Abdulgani Nablusi (es-Sulhu Beyne‟l-İhvan risalesinde), Şeyhulislam Altıparmak, Haskefi (Durru‟l-Muhtar sahibi), İbn Abidin, Muhammed el-Abbasi el-Mehdi (Fetava‟l-Mehdiyye adlı eserin sahibi), Malikilerden Ali el-Echuri (Gayetu‟l-

Beyan adlı risalesinde dört mezhebden muteber imamların tütünün mubahlığına dair fetvalarını nakleder) ed-Dusuki, es-Savi, el-Emir (Tehzibu‟l-Furuk sahibi), Muhammed Tahir b. Aşur (Mekasıdu‟ş-Şeria adlı eserinde), Şafiilerden; el-Hıfni, el-Halebi, er-Reşidi, eş-
Şebramellisi, el-Babili, Abdulkadir b. Muhammed b. Yahya el-Huseyni et-Taberi el-Mekki (Ref‟ul-İştibak An Tenavuli‟t-Tenbak risalesinde), Hanbeli‟lerden; Delilu‟t-Talib adlı eserin sahibi Mer‟î b. Yusuf el-Kermi (el-Burhan Fi Şe‟ni Şurbi‟d-Duhan risalesinde)

Selefî ulemadan Muhammed b. Ali eş-Şevkani ve Şeyh Mukbil b. Hadi el-Vadiî gibi ilim ehli sigaranın mubah olduğunu söylemişler, Vehbe Zuhayli ile er-Ruheybani; “Sigara hakkında haram ya da helal demek için kat‟î bir nas yoktur” demiştir.

İbn Abidin (5/295) Fetava’l-Hindiyye (5/298) el-Hamevi Ale’l-Eşbah (1/98) Muhammed Uleyş Fethu’l-Aliyyi’l-Malik (1/189-190) Tehzibu’l-Furuk (1/217-219) ed-Dusuki (1/50) Şerhu’s-Sagir (1/19, 323) eş-Şirvani Ala Tuhfetu’l-Muhtac (8/309) Haşiyetu’l-Cemel (1/170) Mer’i Yusuf el-Kermi Gayetu’l-Munteha (3/331) er-Ruheybani ****libu Uli’n-Nuha (6/217) el-Fevakihu’l-Adide (2/80-81) Şevkani İrşadu’s-Sail (s.50, 51)

İbn Useymin Şerhu Erbaini‟n-Neveviye‟de sigarayı bazılarının haram, bazılarının mubah, bazılarının mekruh saydığını, bazılarına göre namaz esnasında zihni meşgul etmemesi için namazdan önce içilmesinin vacip olduğunu ve bazılarının da ona teşvik ettiğini zikreder.

Bazı ilim ehli, dinde herhangi bir delil ifade etmemesine rağmen gayri Müslim tabiplerin ve onları takliden söz söyleyen Müslüman tabiplerin sigara aleyhindeki sözlerine dayanarak sigaranın haram olduğuna fetva vermişler, bu konuda bazı nasları delil getirmeye çalışmışlardır.

Bazıları da kıyas yoluyla sigaranın haramlığını ispatlamaya çalışmışlardır. Kıyas yoluyla konulan hükümler makbul değildir. Zira dinde şer‟î delil ancak Kur‟an ve sahih sünnettir. Kıyas hakkında ise şu hadisi zikretmekle yetinerek, bu konuda geniş malumatı “Kıyas ve Taklid‟in İptali” adlı risaleme bırakıyorum: Avf bin Malik el-Eşcai radıyAllahu anhden gelen bir rivayette, Allah Rasulu sallAllahu aleyhi ve sellem
Seyyid Muhammed el-Huseyni Ebu^’s-Suud Umdetu’n-Nazir (175)

’Ümmetim yetmiş küsur fırkaya ayrılır, onların fitne bakımından en büyükleri; meseleleri kendi şahsi görüşleriyle kıyas eden, Allah’ın helal kıldığını haram kılan ve haram kıldığını helal kılan bir kavimdir.‟‟

Hadisin Sıhhatinin İspatı:
Ebu Zur‟a dedi ki: “Nuaym‟ın bu rivayetini Yahya b. Main‟e sordum.
Karşı çıktı ve: “Bunu kim getirdi? O karıştırmıştır” dedi. İbn Abdilber dedi ki: “İlim ehline göre bu hadis sahih değildir. Bununla Nuaym b. Hammad‟a yüklenmişlerdir.” Ahmed ve Yahya b. Main: “Bu hadisin aslı yoktur” dediler.

İbn Adiy aşırı giderek “Nuaym b. Hammad re‟y ehline karşı çok sert olduğu için bunu uydurmakla itham edildi” dedi. Allah İbn Adiy‟e rahmet etsin. Nuaym b. Hammad saduktur, lakin Takrib‟de de belirtildiği gibi çok hata eder.

Nuaym‟ın hata ettiği söylense bile uydurmakla itham edilemez. Nuaym bundan uzaktır. Bu hadisi rivayet ettikten sonra Beyhaki: “Nuaym bu rivayette tek kaldı” demiştir. Fakat durum böyle değildir. bilakis bir topluluk buna mutabaat etmiştir:

Hatib Tarih‟inde (13/308) Ali b. Ahmed er-Razzaz4 – Ahmed b. Süleyman en-Neccad5 – Hilal b. el-A‟la6 – Abdullah Sahihtir. Ebu Zur’a ed-Dımeşki Tarih (1/622) Hakim (3/457, 4/430) Bezzar (7/186)Taberani (18/50) İbn Ebi Asım es-Sunne (68) el-Lalkai (149) Ebu Said en-Nakkaş Fevaidu’l-Irakiyyin (s.46) Hatib (13/307) İbn Abdilberr Cami (2/891) İbn Batta el-İbane (272) Beyhaki Medhal (207)İbn Asakir (62/151) Herevi Zemmu’l-Kelam (261) Mecmau’z-Zevaid (1/179) İbn Hazm Muhalla (1/62) heysemi dedi ki: “Taberani ve Bezzar Sahihin ricali ile rivayet ettiler.” Hakim: “Buhari ve Müslim’in şartlarına göre sahih” demiştir.Ali b. Ahmed er-Razzaz saduktur. Bkz.: Zehebi Mizan (4/33) İbn Hacer Lisan (4/196)

Ahmed b. Süleyman en-Neccad da saduktur. Bkz.: Zehebi Mizan (1/101) “Fıkıhta ve rivayette önder idi… derim ki: o saduktur” demiştir. Lisanu’l-Mizan (1/180) Hatib Tarihinde b. Cafer (er-Rakkî)7 – İsa b. Yunus yoluyla rivayet etmiştir. bu isnad hasendir.

Hatib der ki: “Bu rivayette Nuaym‟a Abdullah b. Cafer er-Rakki ve Suveyd b. Said el-Hadesani muvafakat etmiştir. Amr b. İsa b. Yunus‟dan da geldiği söylenmiştir. Hepsi de İsa‟dan rivayet etmişlerdir.

” Hadisin başka mutabileri de vardır. Suveyd b. Said‟den mutabisini: İbn Adiy el-Kamil‟de (3/429) Hatib Tarih‟inde (13/308) rivayet etmişlerdir. Abdulvehhab b. ed-Dahhak el-Faradi‟den mutabisini: Hatib Tarih‟inde (13/309-310) ve Ebu Said en-Nakkaş Fevaidu‟l-Irakiyyin‟de (30) rivayet etmiştir. İbn Adiy dördüncü ve beşinci mutabilerinin en-Nadr b. Tahir ve el-Hakem b. el-Mubarek yoluyla geldiğini söylemiştir. İbn Adiy “el-Hakem b. el-Mubarek hakkında sakınca yoktur” dendiğini zikretmiştir.

Altıncı mutabisi: İbn Adiy el-Kamil‟de (1/185) ve Hatib Tarih‟inde (13/310) İsa b. Ahmed es-Sadefi – Ebu Ubeydullah ibn Ahi İbn Vehb (ismi Ahmed b. Abdirrahman b. Vehb‟dir) yoluyla rivayet etmişlerdir.
Ahmed b. Abdirrahman b. Vehb saduktur, ömrünün sonlarında hafızası karışmıştır.8 Ahmed b. İsa es-Sadefi; İbn Adiy‟in şeyhi olup hali bilinmemektedir. Diğer ravileri sahihin ricalidir.
(4/188) onun hakkında: “Saduk ve arif idi” demiştir 6 Hilal b. el-A’la er-Rakkî de saduktur. Bkz.: Ebu Hatim er-Razi saduk demiştir: el-Cerh ve’t-Ta’dil (c.9 no:318) Hafız İbn Hacer de et-Takrib’de saduk olduğunu söylemiştir.

Ebu Abdirrahman Abdullah b. Cafer b. Gaylan er-Rakkî el-Kuraşi güvenilirdir. Lakin ömrünün sonlarında ihtilata uğramıştır. Et-Takrib’de belirtildiği gibi ağır bir karıştırması olmamıştır. İbn Hibban es-Sikât’ta (8/351-352) şöyle demiştir: “Bazen muhalefet etse de onun ağır bir karıştırması olmamıştır.” Onun hafıza karışıklığına uğraması vefatından iki sene önce olmuş, Hilal b. A’la er-Rakki de buna işaret etmiştir. bkz.: Tehzibu’l-Kemal (14/378) 8 Bkz.: Zehebi Mizan (1/113)

Hadisin yedinci mutabisi: Hatib Tarih‟inde (13/309) Amr b. İsa – babası İsa b. Yunus yoluyla rivayet etmiştir. isnadında Muhammed b. Abdilaziz b. Cafer el-Berzai vardır. Hatib onun hakkında: “Ondan hadis yazdım fakat onda şüphe vardır” dedi. Amr b. İsa ve ondan sonraki raviler tanınmamaktadır.

Hadisin sekizinci mutabisi: Hatib Tarih‟inde (13/310) Muhammed b. Selam el-Menbeci – İsa b. Yunus yoluyla rivayet etmiştir. Hatib bunu şeyhi Yusuf b. Rabah el-Basri‟den rivayet etmiştir. Zehebi: “Onda bir sakınca bilmiyorum” demiştir.9 Hatib Tarih‟inde (13/311) “Muhammed b. Selam huccet değildir” demiştir.
Diğer ravileri güvenilirdir. Rivayet yollarının toplamı ile hadis sahihtir. Şeyhulislam İbn Teymiyye bu hadisin sahih olmadığını söyleyenlere Fetava‟l-Kubra‟da (6/143-144) şöyle demiştir: “Bu hadis Nuaym b. Hammad el-Mervezi‟den meşhurdur. O güvenilir bir imamdır.

Ancak İbn Main‟den “Bu hadis batıldır, aslı yoktur, bunu karıştırmıştır” dediği rivayet edilmiştir. Bu İbn Main‟den başkasından da rivayet edilmiştir. Bazı insanlar İsa b. Yunus‟tan rivayet eden diğer topluluğun ise bunu Nuaym‟dan çaldıklarını söylemiştir. Bunu söyleyen insanların bir delili yoktur.

İsa b. Yunus‟tan rivayet edenlerden biri olan Suveyd b. Said‟i imam Ahmed överdi. Yine babası da onu övmüştür.
Müslim ve başkaları ondan rivayette bulunmuştur. İbn Main hadisin tek yoldan geldiği gerekçesiyle karşı çıkmıştı. Sonra başkasından rivayetin bir aslı bulunmuştur…” Sonra İbn Teymiyye hadisin rivayet yollarından bir kaçını zikrederek isnadının ceyyid olduğunu söyler.

Allah‟tan yardım isteyerek aşağıda sigaranın haramlığına dair icma vaki olmadığını ve şimdiye kadar haramlığına dair getirilen delillerin tutarlı olmadığını beyan edeceğim.

Bkz.: Siyeru A’lami’n-Nubela (16/464) 10 İbn Makula el-İkmal’de (7/322) es-Sem’ani el-Ensab’da (11/476) cerh ve tadilde bulunmadan zikretmişlerdir.

Sonuç: Olarak sigara ve benzeri içecekler üzerinde kesin nas olmamakla birlikte icmada bulunmamaktadır. Bu sebeple sigara içememek kanımca işlerin en hayırlısıdır. Şüpheli şeylerden kaçınmak Allah'a daha yakın olmak anlamına gelir demekten başka birşey diyemiyorum.

Allaha Emanet Olunuz