[kamer34]

Dört Mezhepten Birine Uymak Şart Mıdır?

“Bismillahirrahamnirrahim”

Konuya girmeden önce şu hususu belirtmekte fayda vardır. İslam dininde EMİR sahiplerine veya din adamlarına uymak ancak şarta bağlandığı bu şartların yerine geldikten sonra itaat ve uymak söz konusu olabilmektedir.


“Ey müminler, Allah'a itaat ediniz; Peygambere ve sizden olan devlet yetkililerine de itaat ediniz. Eğer gerçekten Allah'a ve ahiret gününe inanmışsanız herhangi bir konuda anlaşmazlığa düştüğünüzde o meselenin çözümünü Allah'a ve Peygamber'e havale ediniz. Bu sizin hesabınıza en hayırlı ve en iyi akıbet vaad eden bir tutumdur.” Nisa/59


Allah’a itaat rasule itaat mutlaktır bundan gayrisine itaat ancak Allah ve rasulunun yoluna bağlı oldukları müddetçe itaat söz konusu olabilir.
Peygamberlerden gayrisine itaat şart’a bağlandığı bu ayette açıkça anlaşılmaktadır.


Günümüzde bu algının nasıl anlaşıldığına baktığımızda peygamberden gayrisine itaat adeta ismet sıfatını kendilerine verilircesine körü körüne bir itaatten söz etmemiz hiçte yanlış olmayacaktır.


Günümüz insanlarının mezhep imamlarına itaat ve bağlılık algıları tam bir taasup ve körü körüne taklittten öteye gitmediğine tanık olmaktayız. Gerek isimleri ön plana çıkmış imamlarımız olsun gerekse isimleri ön plana çıkmamış nice imamlarımız olsun asla bir mezhep kurup insanları bu mezhep etrafında topladıklarına tanık olmak mümkün değildir.


İmam Malik zamanında kendisinin Muvattası o dönemki devlet idaresi tarafından (Halife Mansur) devletin anayasası olma teklifi kendisine ulaşınca bunu red etmiş, bu tarz yaklaşımların iyi niyetli olmadığını dile getirerek sizler eğer samimi iseniz Kur’an ve sünnet daha cap canlı dururken neden benim kitabım devletin anayası olsun diyerek bu teklifi elinin tersi ile red etmiştir.


Yine günümüzde adeta körü körüne taklit edilen mezhep imamlarımızın bu hassas konudaki titizlikleri her nedense bugün taklitçileri tarafından görmezlikte gelinmektedir.

İmam ve Fakihlerin Fikir Hürriyetine Yaklaşımı

Sahabeler, peygamberden sonra en değerli kişilerdir. Gayet tabii ki sahabelerden hemen sonra dünyaya gelen "tabi-in" sahabelere son derece saygılıydılar. Ancak "tabi-in" (sahabelerden sonra gelen ve Hz. Peygamber (a.s.)'in dönemini yaşamamış olanlar), sahabelerin fikirlerini serbestçe tenkit edebiliyorlardı. Tabiiler, sahabelerin sözlerini enine boyuna tartışıp doğru bulduklarını kabul ederlerdi.


Nitekim, İmam Malik (r.a.) sahabeler arasındaki görüş ayrılığına temas ederek şunları söylemektedir: "Sahabe­lerin fikirleri hem doğru hem yanlış olabilir. Bu hususta siz kendiniz dü­şünüp karar vermelisiniz." Aynı şekilde İmam Ebu Hanife (r.a.) de şunları yazmaktadır: "Sahabelerin iki farklı rivayetinden biri muhakkak yanlış olacaktır."


Zaten sahabeler de kendilerinin masum olduklarını, hata işlemedikle­rini, sonrakilerin kendi fikirlerini unutup sadece onların fikrini kabul et­meleri gerektiğini hiçbir zaman iddia etmemişlerdir.


Nitekim, Hz.Ebu Bekr (r.a.) bir konuda kendi fikrini söylerken şunları eklemeyi unutmazdı: "Bu benim fikrimdir. Eğer doğruysa, Allah tarafından olduğunu düşünün, eğer yanlışsa, bu benim hatamdır ve ben Allah'tan af dilerim." Hazreti Ömer (r.a.) ise şunları söylemiştir: "Fikir yanlışlığını, ümmet için sünnet haline getirmeyin."


Hz.İbn Mes'ud şu ikazlarda bulunmuştur: "Sakın, kimse din konusunda başkalarını körü körüne takip etmesin. Biri müminse öbürü­nün de mü'min, biri kafirse öbürünün de kafir olması gerekmez. Yanlıştık ve kötülükte kimse kimseyi takip edemez."


İmam Malik (r.a.)'in sözleri şöyledir: "Ben bir insanım. Söylediğim sözler yanlış da olabilir, doğru da. Siz fikrimi gözden geçirin. Hangisi Kitap ve Sünnet'e uygunsa kabul edin, hangisi değilse kabul etmeyin."

İmam Şafi-i aynı konuda şunları söylüyor. "Delil aramaksızın ilim tah­sil eden şahıs tıpkı, gece karanlığında odun toplayan adam gibidir. Bu adam, gece topladığı odunlar arasında, kendisini sokabilecek bir yılanın saklı olabileceğinden habersizdir.


Günümüzde herhangi bir mezhebe bağlı olunmadığı takdirde imanın gerçekleşemeyececeği fikri adeta imanın şartı imiş gibi algılanmış olduğuna şahit olmaktayız.Herhangi bir mezhebe bağlı olmayanlar dini Kur’an ve sünnetten öğrenmeye çalışan Müslüman toplum tarafından mezhepsiz olarak damgalanmaktan kurtulamamaktadır.


Oysa ki bu mezhep imamlarımızın çalışmaları bize Allah’ın bir lütfu olarak kabul etmemiz gerekirken bizler adeta Mekke müşriklerinin Allah’ın rasulune karşı göstermiş oldukları taasup gibi bir tutum içerisine girmekteyiz. Bizler atalarımızı nasıl bulduysak öyle inanmaya devam etmektyiz.
Benim mezhep imamım senin mezhep imamını döver mantığıyla herkes kendi imamı ile övünüp durmaktadır.


"...Her grup, kendisinde bulunan ile sevinip övünmektedir."
(Mü'minun: 23/53)

"Senden önce hangi memlekete uyarıcı göndermişsek, mutlaka oranın varlıklıları, 'Biz babalarımızı bir din üzerinde bulduk, biz de onların izlerine uyarız' derlerdi." (Zuhruf: 43/23)

Bazı kişiler şöyle derler:

"Mezhebe muhalefet etmek caiz değildir, her ne şekilde olursa olsun kesinlikle mezhebe uyulmalıdır." derler.
Bunlar, her imamı kendisine uymak açısından adeta peygamber konumuna getirmişlerdir. İşte bu, dini değiştirmektir.

Ahmed (r.h.) şöyle diyor:

"Hadisin isnadını ve şahinliğini bildikleri halde Süfyan'ın reyine uyanlara şaşarım, oysa Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:


"...Onun emrine aykırı davrananlar, başlarına bir bela gelmesinden veya kendilerine çok elemli bir azap isabet etmesinden sakınsınlar."(Nur: 24/63)

İbni Abbas der ki:

"Yakında gökten üzerinize taş yağacağından endişe etmekteyim. Ben "Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu" diyorum, siz "Ebu Bekir ve Ömer şöyle dedi" diyorsunuz."


İşte bütün bunlardan sonra söylenecek söz şudur. Mezhep imamlarımızın fikirleri çalışmaları ölümüne verdikleri mücadeleleri bizim için bir rahmet bir bereket kaynağı olması gözüyle bakılması gerekmektedir. Onları körü körüne taklit yerine onların inançları uğruna verdikleri siyasi mücadeleleri fıkıh hususunda derin ilimlerinden faydanlanmak lazımdır.


Onların ilim derinlikleri ve mücadelelri hakikaten takdire şayandır. Ben kendim şahsen hiçbir mezhebe tabi değilim tam tersine tüm mezhep imamlarımızın hepsini dinde kardeşlerim ilimde önderlerim olarak telaki etmekteyim.
Bugün Hanefi maliki şafi-i Hanbel-i olduklarını iddia edenleride Allah için birazcıkta olsa samimiyete davet ediyorum. Din adına dinden olmayan bu kadar bidat ve hurafelerin içerisine batmışken birde mezepçilik bidatını ortaya çıkarmayalım.

Allah’a Emanet Olunuz