[lisam]

ŞEFAAT

1. ŞEFAATİN TANIMI

Şefaat kelime olarak,bir şeye mislini daha ekleyerek çift kılmak anlamına gelen ş-f-a dan türemiştir.Genel bir terim olarak şefaat, bir kimsenin bağışlanması için,onun adına af dileme,maddi ve manevi bir imkanı elde etmesi için yetkilisi nezdinde aracılık yapmaktır.İslami bir terim olarak ise;günahkar bir müminin affedilmesi için veya yüksel derecelere ulaşması için Allah nezdinde mertebesi yüksek olan birinin Allaha dua etmesi,dilekte bulunmasıdır.

2. ŞEFFATİN DELİLLERİ

A. Şefaatin Olmadığını Söyleyenlerin Delilleri:

Kuranı tek yönlü okuyanlar, bazı ayetlerinin ifadelerinden de yola çıkarak Kuranda şefaatin hiçbir şekilde olmadığı anlamını çıkarmışlardır. Şefaati ilk kabul etmeyen fırka mutezile fırkası olmuştur. Mutezileye göre herkes yaptıklarının tam karşılığını ahirette bulacaktır. Şefaat adalet ilkesi ile çelişir. Allah’ın bir kısım kullarına şefaat edip diğer bir kısmına etmemesi düşünülemez. Eğer herkese aynı şekilde ihsanda buyurursa zaten bu sefer şefaatin bir anlamı kalmaz.[Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...]Günümüzde de bir kısım insanlar şu ayeti delil göstererek şefaatin islamda olmadığını söylemişlerdir. Ve hiç kimseden bir kimseye bir şeyin ödenmediği ve ondan (hiç kimseden) bir şefaatin kabul olunmadığı ve hiç kimseden bir fidye alınmadığı ve onlara yardım da edilmediği günden sakının.[Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...]Ancak Mutezilenin kul hakkına girmeyen ve sevapların artırılmasına yönelik şefaati kabul etiği rivayetleri de vardır. Günümüzde özellikle Selefi yaklaşıma sahip ve yer yer sadece kuranı kendilerine kaynak gördüklerini söyleyen kesimler de şefaatin olmadığını söylemektedir. Oysa yukarıdaki ayetin iniş zamanı ve muhatap aldığı toplumu iyi okusak ne anlam ifade ettiğini daha iyi anlarız.

B.Şefaatin Hakk Olduğunu Söyleyenlerin Delilleri

Ehl-i Sünnete göre şefaat haktır.Ancak bu şefaat Allahın izni ile gerçekleşir.Zaten Ayet-ül Kürsi’de bu net bir şekilde söylenmektedir.”Onun izni olmadan onun nezdinde kim şefaat edebilir”[Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...]Çünkü Mekke müşrikleri Allahın izni olmadan da putlarının kendilerine şefaat edeceklerini sanıyorlardı. Yine Yahudiler de Hz. Peygambere inanmazlarsa bile eski peygamberlerinin kendilerine şefaat edeceklerini düşünüyorlardı. İşte bu ayet böyle bir anlayışları yıkmak için gelmiştir.

Biz şefaatin hakk olduğu konusunda ehlisünnet görüşünü paylaşıyoruz. Ancak kurana bütüncül bir şekilde bakılmadığı zaman bu konunun istismara açık olduğunu da düşünüyoruz. Bir kısım Müslümanlarda şefaat anlayışı, her ne olursa olsun bir salihin eliyle kurtulma gibi anlaşılmaktadır. Bu da şefaate karşı olanların tepkisini artırmaktadır.

Şu tespit şefaatin mahiyetini çok güzel açıklamaktadır.”Allah katında şefaat izni verilenlerin durumu ve yetkileri, ödül törenlerinde ödülleri vermek üzere kürsüye çağrılan şeref konuklarınınkine benzemektedir. Ödüllerin kime verileceğini bilen ve belirleyen onlar değildir. Ancak bu merasimi tertipleyenlere göre onlar şerefli, saygıya layık büyük kimseler oldukları için kendilerine böyle bir imtiyaz verilmiştir. İşte Allah katında şefaat edecekler de bunlar gibidir.[Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...]Bazıları ise şefaatin ahrete ait bir olgu olması ve Ahret ile ilgili tüm kavramların müteşabih olması sebebiyle şefaatin de müteşabih anlaşılması gerektiğini söylemişlerdir. Ancak mahiyeti ne olursa olsun böyle bir olgunun hakk olduğunu düşünüyoruz. Bunu da kuran söyleminin mutlak olarak ”şefaat hiçbir şekilde yoktur” şeklinde olmamasına bağlıyoruz.

3. ŞEFAAT ÇEŞİTLERİ
Birkaç açıdan çeşitlere ayırabiliriz.
A.Gerçekleştiği zaman açısından
B. Şefaat edecek kişiler açısından
C.Şefaatin gerçekleştiği olaylar açısından
D.Kendilerine şefaat yapılanlar açısından

A. Zaman açısından Çeşitleri

Şefaat, İslami literatürde her ne kadar zamansal olarak sadece ahirette gerçekleşeceği sanılıyorsa da tanımına bakarsak böyle bir olayın dünyada ada gerçekleşebileceğini görüyoruz. Böylece gerçekleştiği zaman açısından bunu dünyevi şefaat ve uhrevi şefaat olmak üzere ikiye ayırabiliriz.

1. Dünyevi Şefaat

Dünyevi şefaat, iki kişinin anlaşmadığı bir konuda üçüncü kişiyi araya sokup sorunu çözmeye çalışmasıdır. Bunun hakikate uygun olması ve islamın temel ilkeleriyle çelişmiyor olması gerekir. Nitekim Kuranda şöyle buyrulmaktadır. Kim güzel bir (işte) aracılık ederse ona o işin sevabından bir pay vardır. Kim de kötü bir (işte) aracılık ederse ona da o kötülükten bir pay vardır. Allah’ın her şeye gücü yeter.[Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...]Bunun gibi hırsızlık yapan bir soylu Kureyşli kadının peygamber nezdinde affedilmesi için Üsame’nin aracılık yaptığını ancak Hz. Peygamberin bunu kabul etmediği ile ilgili hadis meşhurdur.[Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...]

O halde biz dünyevi şefaati de iyi ve makbul ile kötü merdud şefaat olmak üzere ikliye ayırabiliriz. Hatta birazdan işleyeceğimiz uhrevi şefaatte de müşriklerin ve Yahudilerin şefaat anlayışının merdud şefaat olduğunu da söyleyebiliriz. Bunu diğer kategoride işleyeceğiz. Ayrıca dünyevi şefaate tevessül(birini vesile kılmak) denilebilir.

2. Uhrevi şefaat

Ahirette günahkârların affedilmesi başta olmak üzere birçok konuda gerçekleşecek olan ve yaygın olarak şefaat denilince akla gelen şefaattir. Nasıl ve hangi konularda gerçekleşeceğini ve kimler tarafından gerçekleşeceğini ve kimlere karşı gerçekleşebileceğini diğer kategorilerde işleyeceğiz. Bu şefaatin olup olmadığı konusunda ehl-i sünnet ile mutezile arasında değişik görüşler mevcuttur. Bu deliller ve tarafların dayanakları hakkındaki detaylı açıklamalar şefaatin delilleri bölümünde işlenmiştir. Bunun için özellikle bu bölümle ilgili açıklamayı burada kısa tutmanın daha faydalı olacağını düşünüyoruz.

B. Şefaat Edecek Kişiler Açısından

Bunlar da kendi arasında birkaç kısma ayrılır. Biz bunları maddeler halinde veriyoruz.
1. Hz. Peygamberin Şefaati. Şefaat-ı Uzma(en büyük şefaat) olarak adlandırılan ve en önemli ve kapsamlı olan şefaattir. Şefaatin gerçekleşeceği olayların çoğunluğunda daha çok şefaat-ı uzma vardır. Bu olayları da ilgili bölümde işleyeceğiz.
2. Alimlerin şefaati
3.Şehidlerin şefaati
4. Çocukların anne ve babalarına şefaati
5.Kuranın şefaati
6.İyi Amellerin şefaati(oruc gibi)
7.Meleklerin şefaati
8.Cennetliğin cehennemliğe şefaati

C. Şefaatin Gerçekleştiği Olaylar Açısından

Şefaatin ahrette hangi olaylar üzerinde gerçekleşeceğini de maddeler halinde yazıyoruz.
1.Mahşerde bekleme azabından kurtarmak
2. Hesapsız cennete gitmek
3. Günahı çok olan müminin cehennemden kurtarılması
4.Cennettekilerin derecelerinin artırılması

D.Kendilerine Şefaat Yapılanlar Açısından

1.Müslüman olanlar. Bu diğerleri için de ön şarttır.
2.Büyük günah sahipleri
3.Günah ve sevapları eşit olanlar
4.Kuran okuyanlar.
5.Ezan duasını okuyanlar
6.Medine’de ölenler

Yukarıdaki maddelerin çoğunluğunun delili hadislerdir.


4. SONUÇ

Bu değerlendirmeler ışığında şefaat haktır. Bununla ilgili deliller kuvvetlidir. Ama konunun istismara açık olması bazılarının bunu sui istimal etmelerine sebep olmuştur. Allahın iznine bağlı olup Allahın dışında kimin şefaat edeceğini kime şefaat edileceğini kimse bilmez.





[Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...] Abdülhamid, İslam’da İtikadi Mezhepler, s. 118; Bekir Topaloğlu, Kelam İlmine Giriş, s. 175

[Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...] Bakara Süresi,48.Ayet.

[Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...] Bakara Süresi,255.Ayet.

[Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...] [Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...]

[Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...] Nisa Süresi: 85.Ayet

[Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...] Buhari Hudud 12, Müslim Hudud, 8-9.