[Yitiksevda]

8.Zinete-hunne : hunne (Onların demek ) Ziynetinin zahir olan kısmı (yüz ve eller )

Kelimenin kökü Z-Y-N ‘den gelir : Kelimenin halleri 17 olup Hal anlamları ve geçtiği yerler 46 dır..

Zeyyene yuzeyyinu tez’yinnen : Güzelleştirmek,süslemek ,tezyin etmek.

Zeyyene : Enfal 48-Nahl 63-Neml 24-Ankebut 38 .

Zeyyenne :Enam 108-Neml 4-Saffat 6-Fussilet-12 Mülk 5

Zeyyenneha :Hicr 16 Kaf 6

Zeyyenehu :Hucurat 7

Fezeyyenu :Fussilet 25

Lauzeyyinne :Hicr 39

Zuyyine : Bakara 212-Ali İmran 14-Enam 122-Tevbe 37-Yunus 12-Rad 33-Fatır 8-

Mü’min 37-Muhammed 14-Fetih 12

ezzeyyene : Fiili : Aslı : Tezeyyene : Güzelleşmek,süslenmek,müzeyyen olmak

ezzeyyenet : ve süslendi, güzelleşti

Ezziynet : Süs Zinet

Zinnete : Araf 32- Yunus 88-Nahl 8-Kehf 7-Kehf 28-Nur 60-Saffat 6-Hadid 20

Ezzineti : Taha 59 ayette geçen süs gününden maksat,Firavunun tebeasının süslendiği bayram günüdür.

Ziynetekum : Araf 31

Ziynetihi : Kasas 79

Ziyneteha :Hud 15-Kasas 60-Ahzab 28

Ziynetihunne : Zinnetin zahir olan kısmı yüz ve eller Nur 31



9.illâ : ancak anlamında kullanır.

10.mâ : ‘’şey’’ anlamında

(senin bize öğrettin şeyden başka bizim hiç bir bilgimiz yoktur la ıl’melena illa ma allem’tena ) ayrıca olumsuzluk harfi olup isim ve fiil cümlesine girer.
(o kendi hevesinden konuşmaz vema yen’tiku anil heva) (Bu bir insan olamaz ma maheza beşerren .)

11.zahera : Zahir olan kısımlar ,gözüken kısımlar

Kelimenin kökü Z-H-R den gelir .Kelimenin halleri 43 olup Hal anlamları ve geçtiği yerler 59 dur.

Ezzeh’ru : Sırt,yüz,üzeri,arka. Cemi(çoğul)si : Zuhurrun

Zah’reke : Sırt İnşirah 3

Zah’rihi : Yüz üzeri (Şura 33) Sırt (İnşikak 10)

Zah’riha : Yüz üzeri Fatır 45

Zuhurikum : Sırtlar En’am 94

Zuhurihi : Sırtlar ve üstler ,üzerler Zuhruf 13

Zuhuriha : Arkalar (Bakara 189) Sırtlar,üzerler (En’am 138)

Zuhurihim :Sırtlar (Bakara 101 =Kitab arkaya atılmasında maksad ihmal edilip unutulmasıdır)
Ali İmran 187-En’am 31-A’raf 172- Sulbler kastedilmektedir .) Tevbe 35-Enbiya 39 Sırtlar

Zuhuruhuma : Sırt En’am 146

Ezzih’riyyu : Yardım ,destek,geri kuvvet arkadan gelen yardım/unutulan,hatırdan çıkarılan

Zıhriyyen :Arkaya atmak,yabana atmak Hud 92

Ezzehiru : Muavin,yardımcı-yardımcılar

Zahir : Sebe 22 Yardımcı Tahrim 4 Yardımcılar

Zahiren : Yardımcılar İsra 88-Kasas 17-86 ;Kafir,rabbine karşı (Allah’ın düşmanlarına yardımcı olmuştur .Furkan 55

Ezzahiretu : Gündüzün en aydınlık vakti Öğle vakti

Ezzahireti : Öğle vaktinden

Zahera yez’huru zuhuren : Zahir olmak,ortaya çıkarmak,gözükmek,açıkta olmak/(Üst çıkmak, üstünde olmak/bilmek/galip gelmek,üstesinden gelmek,kuvvetli olmak .İsmi fail (etken ortaç)

Zahirun cemi (çoğul) si : zahirine = Zahirune münnes (dişi) i Zahire

Zahera : Açıkta olmak En’am 151 – A’raf 33-Nur 31 ortaya çıkmak :Tevbe 48 –Rum 41

Yazherune : Üzerine çıkmak,Yükselmek Zuhruf 33 Galip gelmek Tevbe 8 –Kehf 20 Bilmek

Muttali olmak Nur 31

Yazheruhu : Üstüne çıkmak,aşmak Kehf 97

Zahir ( e ) Açık ,açıkta En’am 120-Ra’d 33

Ez zahiru : Allah’ın isimlerinden birisi (her şeyden yüksek yüce )Hadid 3

Zahiren : Zahiri,sathi,dıştan Kehf 22 ,Açıkta,gözüken dış görünüş Rum 7

Zahiru : Dış,zahir Hadid 13

Zahiretun : Dış açıkta Lokman 20 –Gözüken Sebe 18

Zahirine : Galib gelenler Mü’min 29-Saff 14

Âz’here yuz’heru : Açıklamak açığa vermek/ öğle vaktine girmek/muttali kılmak,bildirmek/ kuvvetlendirmek,galip getirmek/ ortaya çıkarmak.

Âz’herehu : Bildirmek Tahrim 3

Yuz’hire : Ortaya çıkarmak Mü’min 26 ,bildirmek muttali kılmak Cin 26

Liyuz’hirehu : Kuvvetlendirmek,galip getirmek : Tevbe 33- Fetih 28-Saff 9

Tuz’hirune : Öğle vaktine girmek Rum 18

Zahere yuzahiru ziharen muzahereten : Zıhar yapmak (Karısına : sen bana-anamın
sırtı gibisin, demek .) Min harfi cerri ile : Uzaklaşmak,boşanmak,ayrılmak.

Yuzahirune : Zıhar yapmak, boşanmak Mücadele 2

Tuzahirune : Zıhar yapmak,boşanmak Ahzab 4

Zahere Yuzahiru :Yardım etmek ,muavenet etmek

Zaheru : Mümtehine 9 Ahzab 26 Tezahere yetezaheru Yardımlaşmak

Tezahere : Kasas 48 (Birbirinden yardım almak,birbirine kuvvet vermek yardımlaşmak) Aslı : Tetezahere Tahrim 4

Tezaharune : Bakara 85 Yardımlaşmak

12.min-hâ : Ondan

13.vel yad’ribne (ve li yad’ribne) : Ve örtsünler

D-R-B Kelimenin kökü Kelimenin hali 21 olup Hal anlamları ile 59 yerde geçer .

Darebe yed’ribu dar’ben : Vurmak,dövmek/ (Boynunu )uçurmak ân harfi cerri ile : Kaldırmak,vazgeçmek,bırakmak (Misal) getirmek, (misalle izah etmek/kuşatmak örtmek kaplamak /yürüyüşe geçmek,sefere çıkmak/açmak

Darebe : İbrahim 24-Nahl 75-76-112-Rum 28-Yasin 78-Zümer 29-Zuhruf 17-Tahrim 10-11 ( Misal ) getirmek

Dareb’tum : Yürüyüşe geçmek,sefere çıkmak :Nisa 94-101- Maide 106

Dareb’na : ( Misal ) getirmek,İbrahim 45-Furkan 39-Rum 58-Zümer 27
Fedareb’na ala azanihim : Örtmek bürünmek ‘’Kulaklarının bürüdük’’ cümlesi uyutmak manasına gelir : Kehf 11

Darebu : Yürüyüşe geçmek,sefere çıkmak Ali İmran 156 (Misal ) getirmek İsra 48
Furkan 9

Darebuhu : Zuhruf 58 –Ted’ribu : Nahl 74 Ned’ribuhu : Ankebut 43 –Haşr 21- Yed’ribe : Bakara 26- Rad 17-İbrahim 25-Nur 35-Muhammed 3- (Misal )getirmek anlamında

Âfened’ribu : Vazgeçmek,kaldırmak Zuhruf 5

Yed’rib’na : (Yere) vurmak Nur 31 (Ayakların yere yahut birbirine vurulmasından maksad,dikkati üzerine çekmektir. Kadınlar bu suretle erkeklerin dikkatini üzerlerine çekmiş olurlar ki ,bu hal ayetle men edilmiştir.)

Vel yad’ribne : Örtmek Nur 31

Yed’ribune : Vurmak : Enfal 50-Muhammed 27 ; yürüyüşe geçmek,sefere çıkmak Müzemmil 20

Ed’rib : Vurmak : Bakara 60-Araf 160-Şuara 63-Sad 44 ; ( Misal ) getirmek : Kehf 32-45 Yasin 13- Yol açmak : Taha 77

Ed’ribu : Vurmak,uçurmak : Enfal 12

Ed’ribuhu : Vurmak : Bakara 73

Ved’ribuhunne : Nisa 34 Vurmak

Duribe: ( Misal ) getirilmek Hac 73 Zuhruf 57 ; Kuşatılmak çevrilmek ,çekilmek Hadid 13

Duribet : Örtülmek,kaplanmak,bürünmek : Bakara 61 –Ali İmran 112

Fedarbe : Vurmak,uçurmak Muhammed 4

Dar’ben : Vurmak Saffat 93 ; Sefere çıkmak Bakara 273






14.bi humuri-hinne : Başörtülerini
Kelimenin kökü H-M-R gelir Kelimenin halleri 7 olup Hal anlamları ile geçtiği toplam 9 yerdir.
El-Hamru: Sarhoşluk verici şarab,içki.
El hamri :Bakara 219 sarhoşluk veren şeyler, şarap, içki Maide 90-91 aynı anlamda
Hamren : Yusuf 36 –Üzüm Yusuf 41 –Sarhoşluk verici Şarab .
Hamrûn : Kur’an’da cennette sarhoşluk vermeyen bir çeşit içkiye ıtlak edilmiştir.
Hamrin : Muhammed 15 ayette Şarabtan
EL Himaru : Başörtüsü cemi( çoğul) si : El Humuru

15: Ala: Üzerinde, üzerine… E,a anlamında (eve, okula gibi)
16: Cuyûbi-Hinne : Yakaları

Kelimenin kökü C-Y-B ‘Den gelir Kelimenin halleri 3 olup Hal anlamları ile 3 yerde geçer.
Yaka,cep. Cemi(çoğul)si Cuyûbun (bazen yaka ile koyun kastedilir.)

Neml 12 ayette ceybike: elini koynuna sok Kasas 32: elini koynuna sok

Anlamlarında…

17: ve lâ yubdîne : ve açmasınlar, açığa vurmasınlar, teşhir etmesinler.
lâ şu manalara gelir : 1 nefiy bildiri.Olmaz,olamaz,değildir,hayır,yok vb.Cümledeki kullanılışına göre manalandırılır. Mesela Yasin 40 ayette Nehiy yasaklam bildirir Enam 151 ayette Bazen zaid=fazladan olarak gelir ki,sözü takviye yahut tekid içindir. Araf 12 ayet ve Taha 93 ayetteki Lâ’nın zaid olarak gelmediğini,yalnız bu ayetlerdeki mana fiilinin sevk etmek veya kılmak yahut müsaade etmek,izin vermek manalarında olduğunu söylemişlerdir.
Yubdîne : Kelimenin kökü B-D-V’den gelir Kelimenin halleri 21 olup Hal anlamları ile 31 yerde geçer : Beda yeb’du bed’vven buduvven : Zuhur etmek,ortaya çıkmak/kıra çıkmak,kırda oturmak (kırda oturmaktan maksad,dışarıdan gelen yerli olmayandır.)
Beda : Zuhur etmek,ortaya çıkmak, En’am 28-Zümer 47-48 Casiye 33-Mümtehine 4 Yusuf 35
bediyer ra'y : Hud 27 ,(Sana tabi olmaları ancak tetiksiz,düşünmeksizin kendilerine zahir olan reyleriyle,basit görüşleriyle olmuştur demektedirler.)


18: zinetehunne :Cazibe ve güzelliklerini,ziynetlerini
19: illâ : Ancak, dışında, hariç
20: li buûleti-hinne : eşleri, kocaları
21: ev :veya
22: âbâi-hinne : babalarından
23: : ev :veya
24: âbâi buûleti-hinne : kocalarının babaları,kayınpederlerinden
25: ev :veya
26: ebnâi-hinne : oğulları
27: ev :veya
28: ebnâi buûleti-hinne : kocalarının oğulları, üvey oğullarından
29. ev: veya
30. ıhvâni-hinne: erkek kardeşleri, Kardeşlerinden
31.ev: veya
32.benî ıhvâni-hinne: erkek kardeşlerinin oğulları
33.ev: veya
34.benî ehavâti-hinne: kız kardeşlerinin oğulları
35.ev: veya
36.nisâi-hinne: kadınlar, kendi evlerindeki kadınlardan
37.ev: veya
38.mâ meleket eymânu-hunne: ellerinin altında sahip oldukları,
39.evit tâbiîne (ev et tâbiîne): veya onlara tâbî olanlar, hizmetliler
40.gayri ulî el irbeti: kadına ihtiyaç duymayan
41.min er ricâli: erkeklerden
42.evit tıflillezîne: veya çocuklar ki onlar
43.lem yazharû: zahir olmaz, farkına varmaz
44.alâ avrâtin nisâ: kadınların avret yerlerine
45.ve lâ yadribne: ve vurmasınlar
46.bi erculi-hinne: (onların) ayakları
47.li yu'leme: bilinsin diye
48.mâ yuhfîne: gizlediklerini
49.min zîneti-hinne: ziynetlerinden
50.ve tûbû: ve tövbe edin
51.ilâllâhi (ilâ allâhi): Allah'a
52.cemîan: topluca (hepiniz)
53.eyyu-hâ: ey
54.el mu'minûne: mü'minler
55.lealle-kum: umulur ki böylece siz
56.tuflihûne: felâha eresiniz