 Cevap: KPSS Tarih Konu Özeti
19. YÜZYIL ISLAHATLARI
II. MAHMUT DÖNEMİ (1808- 1839)
Alemdar Mustafa Paşa'nın çalışmalarıyla padişah Rumeli ve Anadolu'daki ayanlarla Sened-i İt-tifak'ı imzaladı. Böylece Osmanlı Devleti'nde ilk kez padişah kendi dışında başka bir gücün varlığını kabul etmiştir. Ayrıca ilk kez padişahın bu ittifakla yetkileri kısıtlanmıştır.
İdarî sahada memurların kılık kıyafeti düzenlenmiş fes, ceket, pantolon resmî kıyafet olarak kabul edilmiştir (1828). Divan-ı Hümayun kaldırılarak bakanlıklar kurulmuştur. Sağlık alanında karantina uygulanmış, askeri alanda Yeniçeri Ocağı kaldırılmış (Vakai hayriye), ilköğretim zorunlu hâle getirilmiştir.
Takvim-i Vekayı adıyla ilk gazete çıkarıldı (1831). Avrupa'ya ilk kez öğrenci gönderildi.
TANZİMAT FERMANI (1839)
Müslüman ve gayri müslim halkın eşitliğine dayanarak hazırlanmıştır. Böylece her gücün üzerinde kanun gücü olduğunu kabul etmiştir. Batılılaşma hareketleri hız kazanmıştır. Osmanlı Devleti Avrupa'nın baskısı olmadan Tanzimat Fermanı'nı ilân etmiştir.
ISLAHAT FERMANI (1856)
Avrupa Devletleri tarafından hazırlanmış ve Osmanlı Devleti'de Avrupa'nın iç işlerine müdahalesini engellemek amacıyla ilân etmiştir. Fermanda Müslümanlardan çok gayri müslimlerin hakları genişletilmiştir. Böylece Müslüman halk tepki göstermiştir. (Fermanın ilânına rağmen Avrupa Devletleri iç işlerimize karışmıştır.)
I. MEŞRUTİYET (1876 - 1878)
Osmanlı Devleti'nin ilk yazılı anayasası olan Kanun-i Esasi kabul edildi. Anayasal düzene geçilirken halk ilk kez yönetime katılmıştır (Demokratik dönem). 1877 - 1878 Osmanlı - Rus Savaşı sırasında meclis kapatılmıştır.
II. MEŞRUTİYET (1908)
Padişah II. Abdülhamit'e karşı ortamda İttihat ve Terakki Cemiyeti kuruldu. Bu arada Meclis içinde meşrutiyet yanlıları ile karşıtlarının çatışmaları ve bunun halka yansıması oldu. Avusturya - Rusya elçilerinin kışkırtmaları sonucunda 31 Mart Olayı patlak verdi. II. Abdülhamit tahttan indirildi. V.
Mehmet Reşat padişah oldu. Osmanlı tarihinde ilk kez rejime karşı çıkan bu isyanı Selanik'te kurulan Hareket Ordusu bastırmıştır.
I. ve II. Meşrutiyet Osmanlı Devleti'nin önemli demokrasi denemeleridir.
alıntı |