[mehmet akif2]

Birinci Dünya Savaşı sonunda İmzalanan Antlaşmalar - I. Dünya Savaşı’nı Bitiren Antlaşmalar –Önemi – Önemli Maddeleri I. Dünya Savaşı sonunda, İtilaf Devletleri İttifak Devletleri’ne çok ağır şartlar taşıyan barış antlaşmaları imzalatmışlardır. Bunlar antlaşmalar tarihe, I. Dünya Savaşı’nı bitiren antlaşmalar olarak da geçmiştir Şimdi bu antlaşmaların neler olduğuna genel hatlarıyla değinelim:

Brest-Litowsk Antlaşması (3 Mar t 1918): Sovyetler Birliği ile Osmanlı Devleti’nin içinde olduğu İttifak Devletleri arasında yapıldı. Bolşevik İhtilali sonucunda kurulan Sovyetler Birliği bu antlaşma ile I. Dünya Savaşı’ndan ayrılarak, işgal ettiği yerleri ve daha önce aldığı Kars, Ardahan ve Batumu Osmanlı Devleti’ne geri verdi.

Versay (Versailles) Antlaşması (28 Haziran 1919): Almanya ile İtilaf Devletleri arasında imzalandı. Almanya Alsace-Loraine (Alsas-Loren) topraklarını ve Almanya’nın bir kısım topraklarını Fransa’ya geri verdi. Almanya’nın bir kısım toprakları ve deniz aşırı sömürgeleri de İtilaf Devletleri arasında paylaştırıldı.

Sen Jerman (Saint- Germain) Antlaşması (10 Eylül 1919): Avusturya ile İtilaf Devletleri arasında imzalandı. Bu antlaşma ile

- Avusturya- Macaristan iki ayrı devlet durumuna getirildi
- Çekoslovakya ve Yugoslavya yeni devletler olarak ortaya çıktı.
- Avusturya bir kısım topraklarını Çekoslovakya’ya bıraktı
- Bosna-Hersek Yugoslavya’ya katıldı.

Triyanan (Trianon) Antlaşması (4 Haziran 1920): Macaristan ile İtilaf Devletleri arasında imzalandı. Macaristan’ın bazı toprakları Çekoslovakya’ya, Romanya ve Yugoslavya’ya, verildi. Bu antlaşmayla Macaristan, denizle bağlantısı olmayan küçük bir devlet haline geldi.

Nöyyi (Neuilly) Antlaşması (27 Kasım 1919): Bulgaristan ile İtilaf Devletleri arasında imzalandı. Bulgaristan’ın bir kısım toprakları Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya’ya verildi. Bu antlaşma Bulgaristan’ın Ege Denizi ile bağlantısını kesmiş oldu.

Sevr (Sevres) Antlaşması (10 Ağrustos 1920): Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında imzalandı. Bu antlaşmaya göre;

- Kapitülasyonlar yeniden uygulamaya konulacak,
- İstanbul ve Boğazlar İtilaf Devletleri’nin yönetimine bırakılacak,
- Osmanlı toprakları, Yunanistan, Fransa ve İngiltere arasında paylaştırılacak,
- Doğu ve Güneydoğu’da iki devlet kurulacak,
- Osmanlı ordusu dağıtılarak, sayısı sınırlandırılacak ve silahlarına el konacaktı.

Serv Antlaşması’nın Önemli Sonuçları: Sevr Antlaşması Türk milletine hayat hakkı tanımayan bir antlaşmadır. Sevr Antlaşması ile Osmanlı Devleti’ne Anadolu’da küçük bir toprak parçası bırakılıyor ve bağımsızlığı elinden alınıyordu. Ancak umutsuz anlarda bile birşeyler yapılabileceğine inanan Mustafa Kemal Anadolu’da Millî Mücadele’yi başlatmış ve vatanın sahibinin Türk milleti olduğunu açıklamıştır. Bu antlaşma Osmanlı Mebusan Meclisinde onaylanmadığı için hukuken geçersiz antlaşmadır ve hiçbir zaman yürürlüğe girmemiştir.

Kaynak: T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Açık Öğretim Okulları (Açık Öğretim Lisesi- Meslekî Açık Öğretim Lisesi) İçin Hazırlanan 11. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 2 Ders Notları, Alim ÖZTÜRK, s 23, 2007