CEMAATLE İLGİLİ KARŞILAŞTIKLARI PROBLEMLER
Her ne kadar vaizelerin faaliyet alanları oldukça geniş ise de uygulamada daha yoğun olarak, camilerde bayanlara dini bilgiler anlatırlar. Camilere gelen cemaatın yapısı ise çok karmaşıktır.
Vaizelerin karşılaştıkları cemaat profili görev yapılan il, ilçe hatta beldeye göre önemli farklılık arzetmektedir.
Merkezdeki bir cemaatle varoşlardaki cemaat, kentteki bir cemaatle köydeki bir cemaat çok farklıdır. Üniversitelerin olduğu bir bölgedeki cemaat ile mahalle camiindeki cemaat farklıdır. Bu nedenle vaizelerin muhatap oldukları cemaat profilini cami içi ve cami dışında olmak üzere ikiye ayırmak mümkündür.
CAMİİ İÇİ CEMAAT PROFİLLERİ
Vaizenin hitap edeceği insanları kültür ve bilgilerine göre seviyelendirme imkanı yoktur.
Dini bilgiye ihtiyaç duyan eğitimli-eğitimsiz, kentli-köylü, tasavvufu günlük hayatında önceleyenler
tasavvufa önem vermeyenler bir aradadır.
Camilerdeki cemaat yaş açısından da heterojen bir görünüm arzeder. Cemaatte genç, orta yaşlı ve yaşlı hanımların bir arada bulunması şu tür beklentileri karşımıza çıkarmaktadır. Yaşlılar cennete gönderilmeyi ve soruların cevaplarının doğru-yanlış, helal-haram, caiz-caiz değil gibi birer kelimelik kesinlik ifade etmesini beklerken, gençler ve bazan orta yaşlılar cennete götüren fiilleri ve bunların uygulama metotlarını,
hükümlerin arkasındaki hikmeti öğrenme psikolojisi ile vaizenin karşısına çıkmaktadır.
Ayrıca daha çok, yaşlılar hikaye anlatılmasını ve ağlayarak günahlarının dökülmesini beklemekte ; gençler ise pratiğe dökülecek bilgiler beklemektedir. 
Camiye gelen eğitimli hanımlarla vaize daha kolay diyalog kurabilmekte ve vermek istediği mesajı
daha rahat sunabilmektedir. Onların sorduğu sorular ise daha nitelikli ve öğrenmeye yönelik sorular olarak vaizenin karşısına çıkmaktadır. Eğitim düzeyi düşük veya hiç eğitim imkanı elde edememiş hanımlar ise,
bazan anlatılan konuyla ilgisi olmayan sorular sorabilmekte, vaizeyi daha zor anladığı müşahede edilmektedir.
Cami hizmetinin bir başka pozitif boyutu da hanımlara sosyal aktivite imkanı vermesidir.
Gündelik hayatında bir çok alandan engellenen hanımın, evinin dışında gidebileceği öncelikli yerin
cami olduğu müşahede edilmektedir. Bu anlamda da cami hizmetleri önemli bir boşluğu doldurmaktadır.
Çoğu zaman vaize için her kesimden insanı sıkmadan bilgilendirmek ve anlattıklarının anlaşılmasını sağlamak bir maharet gerektirir. Dünyada her insanın din hakkında az ya da çok, olumlu veya olumsuz düşünce ve kanaatları vardır. Dolayısıyla din en etkili sosyolojik olgudur.
CAMİ DIŞI CEMAAT PROFİLİ
Konferans salonları, kültür merkezleri, vakıflar, dernekler, hastahaneler, hapishaneler, çocuk esirme kurumu, huzur evleri ve ağırlıklı olarak evler cami dışındaki görev alanlarını oluşturmaktadır.
Konferans salonları, kültür merkezleri, vakıflar ve derneklerde yapılan hizmetler kutlu doğum haftası,
kandiller, aşure günü, dünya kadınlar günü gibi kültürel etkinlikleri içermektedir.
Bu mekanlarda yapılan programlarla dini yaşamak isteyenlerin yanında, din hakkında fikir edinmek ve bilgilenmek isteyenlere de ulaşılmaktadır.
Çocuk esirme kurumu, huzur evleri ve bazan da hapishanelerde, valilikten vaaz için izin alınmasına rağmen, buraların yönetimi veya personeli tarafından din hizmetinin yapılması engellenebilmektedir.
Vaizelerin gerek cami içi gerekse cami dışındaki görev alanları, çok geniş bir sahaya yayılmaktadır. Vaize bazan iki-üç vasıta değiştirerek gideceği yere, toplu taşıma araçlarıyla en az bir buçuk iki saatte gidebilmektedir. Ancak, diğer devlet memurlarına toplu taşıma araçlarında sağlanan imkanlar vaizelere sağlanmamaktadır. Ayrıca vaizeler görev yapacağı alana ulaşması için Müftülüklerin araçların yararlandırılmamaktadır. Bu konuda DİB’nın Müftülüklere gönderdiği tebliğde bahsedilen “vaiz ve vaizelerin faaliyetlerine, eğitimlerine, kendilerini geliştirmelerine değişik açılardan ve ulaşım açısından da kolaylık sağlanması ile ilgili” hususlar pek uygulanmamaktadır.
...