[RemLe]

EĞİTİM AÇISINDAN FORMASYON

Vaizede İlahiyat eğitimi yanında, sosyal konulara vukufiyet, günceli yakalama, entelektüel birikim de gerekmektedir. Bu donanıma sahip olmayan vaizeler halka karşı olumsuz davranabilmekte ve halkı eksik, yanlış veya yanlı bilgilendirebilmektedir. Bu vaizeler bağlı bulunduğu kurumun da halk nezdinde
eleştirilmesine ve yıpranmasına neden olmaktadır.

HİTABET AÇISINDAN YETERLİLİK

Ses, ses ayarlama, diksiyon, mimik, jest, beden dilini kullanma gibi durumları içermektedir. Bazı vaizeler formasyon açısından yeterli olmakla birlikte, bu eksiklikler sebebiyle cemaatle iletişimi ve
konunun aktarımında başarısız olmaktadır. Bu ise din hizmetinin verimini düşürmektedir.
Dolayısıyla vaizelerin iletişim teknikleri açısından geliştirilmesi gerekir.

PSİKOLOJİK OLARAK HAZIRLANMA

Vaize görevinin halkla ilişkiler olduğunu bilmeli ve kendini buna hazır hissetmelidir. Daha önce mesleki motivasyonunu sağlamış olan vaizeler görevlerine adaptasyonda başarılı olmaktadırlar. Vaizeliği sadece memuriyet görevi olarak algılayanlar ise mesleki yaşamlarında hayal kırıklıkları yaşayabilmektedirler.
Ancak, dini bilgi ve eğitimle donanmış idealist hoca hanımlar mesleklerinin bidayetinde bazan bu ilimlerini aktaracak yeterli düzeyde dinleyicilerle karşılaşmadığından hayal kırıklığı yaşamış olsalar da; insanların dini öğrenmedeki istek ve ihtiyaçlarını müşahede ettikçe Cenab-ı Hakk’ın ;
“Sizden hayra çağıran, iyiliği emredip, kötülüğü men eden bir topluluk bulunsun. İşte onlar kurtuluşa erenlerin ta kendileridir” (Ali İmran-104) ayetinin muhatabı olduklarını bilmeleri vaizelere şevk verir.
Zira onlar kadınların eğitilmesinin toplumun eğitilmesi demek olduğunun bilincindedirler.
Ayrıca vaize sunduğu konuların anlaşıldığını, pratize edildiğini, cemaatte görünce, karşılık olarak bu ona yetmektedir.
“Hocam vaazlarınıza geldikten sonra aile düzenim oturdu, boşanmadan vazgeçtim. kaynanamla daha iyi anlaşıyorum, çocuklara daha sevgiyle yaklaşıyorum, artık namazlarımı geçirmiyorum”
vs şeklindeki ifadeler vaizenin sıkça duyduğu, onu mutlu eden cümlelerdir.
Diğer taraftan vaizelik bazan mesleki donanımı yüksek olan vaizeleri tatmin etmemekte, bilakis köreltmektedir. Bunda, mekan olarak çoğunlukla dini hizmetlerin az önce şartlarını ifade ettiğimiz camilere hapsedilmesi etkili olduğu gibi; halka ait sosyal, kültürel profilin yetersizliği de önemli bir etkendir.
Dolayısıyla vaizeler donanım açısından sınıflandırmaya tabi tutulabilmeli, statüsü ona göre belirlenmeli ve hitap ettiği kitlede de bu durum gözetilmelidir.

KURUMLA İLİŞKİLER

Halkımızın yarıdan çoğu bayan olduğu halde, bayanlar Diyanet İşleri Başkanlığının hizmetlerinden yeterince yararlanamamakta ve dini konularda aydınlanamamaktadırlar. Bu eksikliğin giderilebilmesinin temel taşlarından biri olarak Diyanet teşkilat yapısında bayanlara da yeterince yer verilmesi gerekmektedir.
Bunun için de gerek merkezde gerekse il ve ilçe teşkilatlarda vaizelerin ve diğer İlahiyat Fakültesi mezunu bayanların, öncelikle akademik çalışması olanların görevlendirilmesi gerektiğine inanmaktayız. Bu imkanın verilmesi vaizenin başarısını artıracaktır.
Her ne kadar ilahiyat mezunu bayanlar vaize veya Kur’an Kursu öğretmeni olarak görev yapsalar da; teşkilatlarda bayan idareciler bulunmadığından, erkek idareciler bayanların ihtiyaçlarına ve sorunlarına yabancı kalmakta, vaizelerin önüne plan-proje koyamamaktadırlar. Bu hizmetler tamamen kişisel çabalar ölçüsünde yürütülmektedir.
Bayan din görevlisi sayısı vaizeler de dahil 2616’dır. Ülkemizdeki bayan nüfus sayısının yaklaşık kırk milyon olduğu gözönüne alındığında, bayan din görevlisi sayısının ne kadar yetersiz olduğunu takdirlerinize sunuyorum.

KADIN SORUNLARI AÇISINDAN KARŞILAŞILAN PROBLEMLER

Vaize önce kendisi bir bayan olduğu için, vaizlerin karşılaşmadıkları bazı sorunlarla karşılaşabilmektedir.
Bunların başında, konuşmamın bidayetinde aktardığım ; vaizelere bir hoca hanım, meslektaş olmaktan çok kadın olarak değerlendirilmesi gelir. Hanımların çalışmasını henüz özümseyememiş çevrelerle muhatap olması da buna etkendir.
İkinci olarak, dini de olsa hala bayanların eğitiminin gereğine inanmayan bir kitlenin varlığını müşahede etmekteyiz.
Kadınlar namazını kılacak kadar dini bilsin, kocasına itaat etsin yeter anlayışı hala toplumumuzda ciddi bir yekün teşkil etmektedir.
Vaizelere gelen soruların arasında -kocası izin vermediği için- kocasından izin almadan vaaza gelirse günaha girip girmeyeceği sorusu da hala yer almaktadır.
Bazan gelen cemaat vaizeyi bir kurtarıcı gibi görüyor ve sorunlarını anlatmaya başlıyor. Kocasından şiddet gören hanımların yanında kayınvalidesinden şiddet gören hanımlar bu grupta yer almaktadır. Vaize bu tür kişilerin sadece sorularını cevaplamakla kalmamakta, sorunları paylaşmakta ve adeta psikolojik danışmanlık yapma durumunda kalmaktadır.

Kadriye Erdemli
Küçük Çekmece Bayan Vaizi