 Cevap: inkilap tarihi 1 notlarımız
LOZAN BARIŞ KONFERANSI 24 Temmuz 1923
TBMM Heyetinin Lozan’daki Amaçları
1. Misak-ı Milliyi gerçekleştirmek.
2. Türk topraklarında bir Ermenistan kurulmasına mani olmak.
3. Kapitülasyonları kaldırmak.
4. İtilâf devletleriyle olan sorunlarını çözmek.
5. Yeni Türk devletinin tanınmasını sağlamak.
Konferansa Katılan Devletler
- İngiltere, Fransa, İtalya ve Japonya konferansı toplayan devletlerdir.
- Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya tamamına katılmıştır.
- ABD gözlemci sıfatıyla katılmıştır.
- Sovyet Rusya ve Bulgaristan ise sadece Boğazlar konuları görüşülürken katılmışlerdır.
Görüşmelerin Kesintiye Uğraması
- Lozan görüşmeleri22 Kasım 1922’de başlamıştır. Bu görüşmelerde TBMM, kapitülasyonlar, Musul, Ermeni meselesi vs. gibi konularda taviz vermemiştir. Gerilen ortam nedeniyle görüşmeler 4 Şubat 1923’te kesilmiştir.
- Yeniden savaş ihtimalinin belirmesine rağmen, arabulucuların devreye girmesiyle görüşmeler 23 Nisan 1923’te yeniden başlamıştır.
Lozan Antlaşması’nın Esasları
1. Sınırlar:
Suriye Sınırı:
- Fransa ile imzalanan Ankara Ant. esas kabul edildi.
• Böylece Hatay sınırlarımız dışında kaldı.
Irak Sınırı:
- Musul sorunu nedeniyle Irak sınırı belirlenemedi. İngiltere ile ikili görüşmelere karar verildi.
• Lozan’da belirlenemeyen tek sınırdır. 1926 Ankara Ant. ile Musul İngiltere’ye bırakılmıştır.
Batı Sınırı:
- Meriç ırmağı sınır olarak kabul edildi. Karaağaç savaş tazminatı olarak alındı. Gökçeada ve Bozcaada Türkiye’ye diğerleri silahsızlanmak şartıyla Yunanistan’a verildi.
• Bu günkü Yunan sınırımız çizilmiştir.
2. Kapitülasyonlar:
- Kapitülasyonlar tüm sonuçları ile birlikte kaldırılmıştır.
• Ekonomik alanda da tam bağımsızlık kabul edilmiştir.
3. Savaş Tazminatı:
- Yunanistan’dan Karaağaç savaş tazminatı olarak alınmıştır.
• Yunanistan ekonomik sıkıntıda olduğundan burası alınmıştır.
4. Dış Borçlar:
- Osmanlı’dan kalan borçlar, Osmanlı’dan ayrılmış olan devletlere paylaştırıldıktan sonra, Türkiye’nin payına düşen kısmının taksitler halinde ödenmesine karar verildi.
- Duyun-u Umumiye İdaresi kaldırıldı.
5. Boğazlar:
- Boğazlar başkanlığını bir Türk’ün yapacağı uluslar arası bir komisyon tarafından yönetilecek.
- Boğazların her iki yakasında yaklaşık 20 km.lik alanda asker bulundurulmayacak.
- Ticaret gemileri boğazlardan serbestçe geçebilecek.
• Boğazlar Komisyonu’nun varlığı bağımsızlığı zedelemiştir. Bu konu 1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile çözümlenmiştir.
6. Ermeni Sorunu:
- Ermeni devleti fikrinden vazgeçilmiştir.
7. Azınlıklar ve Nüfus Mübadelesi:
- Azınlık ayrıcalıkları kaldırılmıştır. Türkiye’de bulunan azınlıklar Türk uyruklu kabul edilmiştir.
- Batı Trakya’daki Türkler ile İstanbul’daki Rumlar dışında kalanların değiştirilmesine karar verildi.
• Avrupalı devletlerin iç işlerimize karışması önlendi.
• Yunanistan mübadele konusunda sorun çıkardı.
8. Yabancı Okullar:
- Yabancı okulların öğreniminin Türk Hükümeti tarafından düzenlenmesi kararlaştırıldı.
• Bu konu daha sonra Türkiye ile Fransa ve Vatikan arasında sorun olmuştur.
9. Patrikhane :
- Patrikhane siyasî yetkilerinden arındırılmak şartıyla İstanbul’da kalmasına karar verildi.
• Patrikhaneden kaynaklanan Hıristiyan halkın bazı imtiyazları Medeni Kanunun kabulü ile ortadan kaldırıldı.
10. İstanbul’un Durumu:
- İtilâf Devletleri İstanbul’u altı hafta içinde boşaltacaklar.
Lozan’da Çözülemeyen Sorunlar
1. Musul ve Hatay sınırlarımız dışında kalmıştır.
2. Boğazlar üzerinde tam hakimiyet sağlamamıştır.
3. Batı Trakya ve Ege adaları geri alınamamıştır.
4. Patrikhane ülke dışına çıkarılamamıştır.
Lozan’ın Önemi – Sonuç
1. Osmanlı Devleti’nin sona erdiği resmen kabul edilirken yeni Türk devleti uluslar arası alanda tanınmıştır.
2. Kurtuluş Savaşı’nın askeri zaferi böylece, siyasî bir başarı haline geldi.
3. Misak-ı Milli büyük ölçüde gerçekleşti.
4. I. Dünya Savaşı sonrasında imzalanan en son antlaşmadır.
5. Yapılacak olan inkılaplar için zemin hazırlandı.
ALINTIDIR |