[makbergülü]

-EMSALÜ`L-HADİS: İçerisinde darbı mesel ya da mesel bulunan hadisleri derleyen kitaplara “emsâlü’l-hadis” denir.
2-VÂL-İ BÂTINA:Gizlenmesi mümkün olan altın, gümüş ve ticâret eşyâsı cinsinden olan zekât malları
3-VÂL-İ ZÂHİRE:Zekât hayvanları ve topraktan elde edilen mahsûl gibi gizlenmesi mümkün olmayan mallar
4-ENSAB:Hadis avilerinin ve muhaddislerin kimliklerini aciklayan ilim dalina ensab” denir.
5-ENSAR:Peygamber`e ve muhacirlere yardimci olan Medineli müslümanlar.Peygamberimizi Medineli arkadaslarindan olan ve muhacirlere yardim eden sahabi.
6-ERBAİN:Kirk sayisi esas alinarak Islami konularda yazilan eserlerin ortak adi.
7-ESBAB-I NÜZUL:ilmi âyet ve sûrelerin nerede ne zaman ve hangi olay hakkında nâzil olduğu konularıyla ilgilenmektedir.
8-ESBAB-İ NÜZUL:Tefsir ilminin ayet veya surelerin inis sebeplerini arastiran dali.
9-ESMAÜ-HÜSNA:Allah`in güzel isimleri ve sifatlari.Allah`a ait olan en güzel isimler.bunlar 99 tanedir.
10-EŞHURU`L -HURUM:Haram aylar;Zilkade, Zilhicce,Muharremve recep aylari.
11-ETBAUTEBE-İ TÂBİÎN:Sahâbe ve Tâbiînden sonra Peygamber efendimizin övdüğü nesillerden üçüncüsü olan Tebe-i tâbiîni görenler.
12-EVSAD-I MUFASSAL:Tarık” sûresinden “Lem yekûn” sûresinin sonuna kadar olan sûreler Evsat-ı Mufassal’dır.
13-EY EYYÂM-I BİYD:Ayın ışığının en aydınlık olduğu kamerî aylarının 13, 14 ve 15. günleri.
14-EYYAM-İ MADUDAT_(Sayili günler):Bes vakit namazin farzlarindan sonra tekbir alinan günlerdir.9 Zilhicce- 13 Zilhicce ikindi vakti.
15-EYYAM-İ MALUMAT:(belirli günler):Zilhiccenin ilk on günüdür
16-EYYÂM-I MİNA :Mina günleri demektir. Zilhicce ayının 10, 11 ve 12. günleridir. Bu günlerde hacılar Mina’da bulunurlar ve şeytan taşlama görevini yaparlar. Hacılar Mina da bulunduklarından dolayı, bu üç günleri de denir (İbn Mace, Menasik 57)
17-EYYAM-I NAHR Kurban kesme günleri demektir. Zilhicce ay›n›n 10., 11. ve 12. günleridir.
18-EYYÂM-I TEŞRÎK:Kurban bayramının 2, 3 ve 4. günleri.
19-EVVABİN NAMAZI:Aksam namazindan sonra veya kusluk vaktinde kilinan nafile namaz.
20-EYKE HALKI:Hz.Suayb`in kavmi idi.Eyke, birbirine girmis sik agaclar demktir.Suayb kavmi agaclik bir bölgede yasadigi icin onlara eyke halki denilmistir.
21-EZAN:Ezanın lügat mânası, îlân = bildirmek demektir. Dinî mânada ezan, Müslümanlara namaz vakitlerini bildirmek için okunan bâzı mübârek sözlerden ibarettir.Ezan okuyan kimseye müezzin denir.Ezan-Kamet:Vakitlerin degil, namazlarin sünnetidir.

22-FAİTE(Fevait):Vaktinde kılınmamış bir namaza da faite
23-FAKİH:Fikih ilminde uzman olan kimselere fakih , cogulu fukahadir.Din bilgini, fikih alimi.
24-FARZ:Dinen yapilmasi kesin olarak emredilmis is veya ibadetlerdir.
25-FARZ-I AYIN:Her mükellefin yapmasi gereken farz.
26-FARZ-I KİFAYE:bazi mükelleflerin yapmasi ile diger mükelleflerin üzerinden farz olusu düsen dinsel islerdir.
27-FECR-İ KAZİP:Tan yerinde güne dogmadan önce görülen ve kısa bi süre sonra kaybolan geçici karanlık. Sabaha karşı doğuda tan yerinde ufuktan göğe doğru dikey olarak yükselen, piramit şeklinde, akçıl ve donuk bir beyazlıktır. (birinci fecir)
28-FECR-İ SADIK:Tan yerinde günes doguncaya kadar devam eden sürekli aydinlik.Gercek aydinlik.
29-FEDÂİLÜ’L-KUR’ÂN:Kur’ân ilimlerinden birisi de Fedâilü’l-Kur’ân (Kur’ân’ın faziletleri) ilmidir.
30-FEDEK:Hayber`in fethinden sonra barış yoluyla alınan ve yarısı Hz.Peygamber`e tahsis edilen köy.
31-FERAİZ:Islam miras hukukunu inceleyen ilim dali. İslâm Hukukunun mühim bir kısmını teşkil eden mîrasla ilgili bir takım mes’ele ve kaidelerin bütünüdür.
32-FERSAH :Bir uzunluk ölcü birimi.5685 metre uzunluk
33-FETİH:Cemaatla kilinan namazlarda imamin yanlis okuyusunu düzeltme veya unuttugu ayeti hatirlatma anlaminda fikih terimi.
34-FETRET:Peygamberimize gelen vahyin bir süre kesilmesi ile ilgili olarak fetret denilmistir.
35-FEVAT:Haccin iki farzindan biri olan Arafat`taki vakfe`ye yetisememek.
36-FEY:Islam devletinin gayri müslim tebaadan aldigi cizye, harac, ve ticaret mallari vergilerinin ortak adi.
37-FEYZ-İ ZEVAL:Öğle namazının vakti, güneşin tam tepe noktasına geldikten sonra batıya doğru meyletmesi ile başlar. Güneşin tam tepeden batıya meyletmesi anına “Fey-i Zeval” denir.
38-FEZAİLÜ’L-KUR’AN: Kur’an’ın bazı sûre ve âyetlerinin faziletinden bahseden rivayetleri bir araya getiren ilme fezâilü’l-Kur’ân denilmiştir.
39-FİCAR SAVAŞLARI:Ficar harbi, haram aylarda zorlayici bir sebeple harp cikarsa buna „Ficar Harbi” denir.
40-FİL OLAYI:Fil :Fil vakasinin meydana geldigi sene ye fil yili denir.Peygamberimizin dogumundan 55 gün önce meydana gelen olay.
41-FİTRE:Ramazan ayinin sonunda gücü yeten müslümanin ödemekle yükümlü oldugu sadaka
42-FIKIH:İslam ibadet ve hukuk ilmi.
43-FÜRU-İ FIKIH:Fıkhın,şer’i delillerden elde edilen fıkhi hükümleri sistematik tarzda ele alan dalına Füru-i fıkıh denir
44-FÜSUK: Taatten ayrılıp mâsiyet sayılan şeyleri yapmak.
45-FUKAHA-İ SEB`A:Ashab-i Kiram`dan sonra Medine-i Münevvere`de de fetva vermeye baslayan yedi meshur fakihe verilen isimdir.
46-FÜRU:Islam hukukunun ameli-tatbiki bölümünü ve miras hakkinda alt soy hisimlari ifade eden fikih terimi.

47-HADİS KİTAPLARININ TÜRLERİ:Hadis kitaplarının türlerinden bir kısmı şunlardır: Cami: Akaid, ahkam, zühd, edeb, tefsir, siyer, fitneler, menakib konularındaki hadisleri toplayan eserlere denir. Mesela Buhari’nin sahihi bir “cami” dir. Sünen: Yalnızca namaz, oruç, taharet vb. ahkam hadislerini havi kitaplardır. Sünen-i Ebu Davud, Sünen-i Nesai gibi. Tirmizi’nin sünenine cami de denilir. Müsned: Hadislerin onları rivayet eden sahabe adları altında gruplandığı kitaplardır.
48-HAFAZA MELEKLERİ :İnsanın sağ ve sol yanında bulunup bütün söz, fiil ve davranışlarını kaydeden meleklere denir.
49-HANNANE:Resûlullah efendimizin dayanarak hutbe okuduğu, Mescid-i Nebevî’de dikili bulunan hurma kütüğü
50-HANE-İ SAADET:Peygamberimizin hanimlarina ait bu odalar mescide bitisik oldugundan
51-HANZALA:Hz.Hanzala Uhutta sehit olan ve meleklerin yikadigi sahabe.
52-HANÎF:Sapıklıktan, yanlış inanışlardan Hakk’a, doğruya meyleden, dönen, müslüman. İslâmiyet’ten önce Arabistan’da putlara tapmayıp, hazret-i İbrâhim’in dîni üzerine bulunanlara verilen isim. Çoğulu hunefâ’dır.
53-HARAM AYLAR:haram aylar”ın, “Zilkâde, Zilhicce, Muharrem ve Recep”
54-HAREM BÖLGESİ:Harem bölgesinin Mekke`ye en uzak olan siniri Cidde istikametindeki Hudeybiye, en yakin siniri ise Medine istikametindeki “tenim” dir. Harem sinirlari disinda kalan yerlere “HILL” denir.
55-HAREM-İ ŞERÎF :Şerefli harem anlamına gelen “harem-i şerîf”, Mescid-i Haram için kullanılan bir tabirdir.
56-HASEN HADİS: Terim olarak hasen, sahih ile zayıf arasında yer alan, ancak sahihe daha yakın olan bir hadis çeşididir.
57-HATENEYN:İki dâmât; Resûlullah efendimizin iki mübârek dâmâdı olan hazret-i Osman ile hazret-i Ali.
58-HAVASSU’L-KUR’AN:Kur’an’ı Kerim’in bazı ayet ve surelerinin özelliklerinden bahseden ilimdir.

59-İHTİLAF-İ ****Lİ:Kameri ayların tesbiti hususunda, hilalin bir yerde görülürken bir başka yerde görülmemesi ifade etmek kullanılan kavram.
60-İHVE-İ SELASE (Üç Kardeş Meselesi’):Eş’arî’nin mensup olduğu Mu’tezile mezhebini eleştirel bir tarzda incelemesini sağlayan ve deyim yerinde ise tetikleyen olay, Ihve-i Selâse diye meşhur olan Üç Kardeş Meselesi’dir
61-İKALE :İkale, alışverişi feshetmek demektir. Az veya çok olamaz. Ödenen bedel ne kadarsa o kadardır.
62-İKRAR :Baliğ ve Akil olan bir hür, bir hakkı itiraf ederse gerek malum gerek meçhul olsun kendisini ilzam etmesine denir.
63-İLK EZAN:Ilk ezan 623 yilinda Medine`de sabah namazinda okundu.Bilal-i Habes okudu.
64-İLK ŞEHİD:Ensardan ilk sehit;Haris bin Süraka`dir.
65-İLK DAVET:Peygamber Efendimiz(sas) peygamberligini Safa tepesinde ilan etti.peygamberimiz peygamberligini ilan ettiginde ilk ona karsi cikan amcasi Ebu Leheb oldu.
66-İSLAM`IN ÜÇ NESLİ:Sahabe,Tabiin ve tebe-i Tabiin dönemi.
67-İLK CUMA DIŞ EZANI:Cuma günü disarida okunan Cuma ezani, Hz.Osman devrinde ihdas edildi.
68-İLK MİNBER:Hz.Peygamber tarafindan yapilmistir.
69-İLK MÜSLÜMANLAR:Hz.Hatice,Hz.Ebubekir, Hz.Ali,Zeyd b. Harise.
Hz.Hatice,Hz.Ali,Zeyd hane-i saadette bulunuyordu.
70-İLK MESCİD:Peygamberimizin insa ettigi ilk mescid olarak bilinen ; Kuba Mescidí`dir.
71-İLK SERİYYE:Ilk seriyye,Hz.Hamza`nin seriyyesidir.
72-İLK TÜRKÇE EZAN:Ilk Türkce ezan 29 Ocak 1932 yilinda Istanbul`da okundu.
73-İLK TÜRKÇE HUTBE:Ilk Türkce hutbe,06.Ocak.1932 de Süleymaniye camiinde okundu