[makbergülü]

2. ünite
sayı ve temyizi
okuma parçası:Ali bin ebi talib
Rasulullah s.a.v amcasının oğludur.Onun evinde terbiye gördü,huveylidin kızı hz haticeden sonra müslüman olanların ikincisidir.Allah onlardan razı olsun 9 yaşında müslüman oldu hicret gecesi rasulullah sav min yatağında uyudu rasulullah sav den üç gün sonra medineye hicret etti cesur ve güçlüydü rasulullah ile beraber savaşlara katıldı müşriklerle savaşıp islamı müdafa etti Ali hicretin 40.senesinde osmandan sonra müslümanların halifesi oldu 4 sene 9 ay hilafet etti 63 yaşında halifeliği sırasında küfede vefat etti ırakta küfeye yakın necefte defn edildi
düşün
9 sene تسعة أعوام
3gün بثلاثة أيام
63 sene ثلاث و ستون سنة

yukarıdaki cümlelerde gördüğünüz gibi sayıların yanındaki kelimeler sayıları açıklamak için gelmiştir sayıları açıklayan kelimelere sayı temyizi denilir

arapçada sayının ve sayılanın kuralları vardır bunu iyi bilmek için sayıları ve iğrablarını iyi bilmek ezberlemek gerekir
sayılar dört kısımdır
1-müfred sayılar 1'den 10'a kadar olan sayılardır
1ve 2 sayısında önce sayılan sonra sayı söylenir
طلب واحد bir erkek öğrenci
طالبان اثنان iki erkek öğrenci
طالبة واحدة bir kız öğrenci
طالبتان اثنتان iki kız öğrenci

yukarıda gördüğünüz gibi önce sayılan yani öğrenci sayılan önce sayı sonra yazılmıştır bir ve iki sayısında sayı saydığı şeye insan veya nesne hareke müenneslik ve müzekkerlik uyar

3 'den 10'a kadar olan sayılarda sayı saydığının tersine gelir yani sayılan müzekkerse sayı müennes sayılan yani temyiz çoğul olarak gelir ve izafetle mecrur olurlar

تلاثة طلاب sayılan öğrenciler çoğul müzekker sayı onun müfredinin tersine müennes
2- mürekkeb
11'den 19'a kadar olan sayılar
müzekkerlik ve müennelik bakımından küçük rakam temyizin yani sayılanın tersi onluk kısım temyize sayılana uyar
جاءنې أحد عشر طالبا
جاءتنې احدې عشرة طالبة
gördüğünüz bibi 11 ve 12 uyum içinde

جاءنې ثلاثة عشر طالبا sayılan taliben müzekker onluk kısım aşere müzekker uyumu ama küçük kısım selasetü temyizin tersi müennes
جاءتنې ثلاث عشرة طالبة burdada sayılan temyiz talibetün müennes onluk kısım müennes ama küçük kısım selasü müzekker

11'den 19'a kadar olan mürekkeb sayıların temyizi mensubtur

3-ukud
20 ,30,40,50........onar onar yükselen sayılar daima aynıdırlar değişmezler
زارنې عشرون طالبا
زارتنې عشرون طالبة
gördüğünüz gibi sayılan temyiz müzekker veya müennes olsada ukud olan 20 sayısı hep aynı değişmez bu sayıların temyizi müfred mensub gelir
4- matuf
21'den 99'a kadar olan sayılar
1ve 2 hariç küçük rakamlar müzekkerlik ve müenneslik açısından temyizin tersi gelir aynı mürekkebteki gibi aradaki fark büyük kısım ukud değişmez
مربې ثلاثة و عشرون طالبا
مرتبې ثلاث عشرون طالبة
temyizi müfred mensub

bu sayıların haricinde müfrede sokulan 100 ve 1000 sayıları ve bunların katları temyizi müfred olur tamlama nedeniyle mecrur gelir

aşağıdaki soruları parçaya göre cevapla
1-Ali keremallahü vecheyi kim terbiye etti?
2-müslüman olduğunda kaç yaşında idi
3-Ali medineye nezaman hicret etti?
4-o nasıl biriydi?
5-hilafeti ne kadardır?
6-vefat ettiğinde kaç yaşındaydı ve nerde defn olundu?

alıştırmalar
1-aşağıdaki cümlelerde sayıları harekelendir
izafet olanları mecrur la harekelendiriyorsunuz diğerleri mensub
2-parantez içindeki sayılanlardan yani temyizlerden uygun olanları boşluklara doldur
عشرة طلاب
aşeratü on sayısı müfred sayıdır temyiz sayının tersi olmuştur sayı müennes temyiz müzekker temyizi çoğul ve mecrur olmuştur
أربعون عاملا
erbeune sayısı ukud olduğundan değişmez temyizi müfred mensub gelir
ألف تلمېذ
elfün bin sayısı temyizi müfred tamlama nedeniyle mecrur
حمسة ضېوف
hamsetü beş müfred sayıdır temyizi çoğul ve mecrur gelmiştir
الطاءرة الثانې
sani iki sayısı temyizden sonra gelir her yönden uyumludurlar
ماءة ممرضة
100 sayısı nın temyizi müfred ve mecrur
اثناعشر صدېقا
on iki sayısı temyizi müfred mensubtur temyizde sayıda uyumludur
ستة عشر كتابا
onaltı sayısı mürekkeb sayıdır temyiz onluk kısma uyar müfred mensubtur

3-boşlukları uygun sayılanla yani temyizle doldur
دنار
صندوق
سعة---عشرة
الاربعون
الاثلاثون
رجل
الحمسون
4-rakamları yazı ile yaz
5-gereken değişiklikleri yaparak parantez içindeki kelimeleri cümleye sırayla yerleştir
6-seçeneklerden üstündeki cümleye uygun olanı işaretle
1-ب--
2-أ-
3-د-
4-ج-
kitabınızdaki özeti iyice anlayana kadar okuyun ve ezberleyin