 Cvp: Avamil
C – ( semai lafzi amillerden üçüncüsü ) : ismini ref’a ,haberini nasb eden harflerdir. Bunlar 2 tanedir ve bunlara ﺲﻳﻟ (leyse) ye benzeyen denir. Çünkü ﺲﻳﻟ (leyse) manasındadırlar.
1- ( ﺎﻣ ) “ ma” .
örnek : ﻥﺎﻜﻣﺑ ﺎﻧﻜﻣﺘﻣ ﻪﻠﻠﺍﺎﻣ ( ma llahu mütemekkinen bi mekanin ) ( ALLAH (c.c.) , her hangi bir mekanda yerleşik değildir - olmadı)
2- ( ﻻ ) “ la “ .
örnek : ﻪﻠﻠ ﺎﻬﺑﺎﺷﻣ ﺊﺷ ﻻ ( la şey un müşabihen lillahi teala ) ( Allah Teala ya benzeyen bir şey olmadı )
NOT : ﻻ harfi için verilen örnek uygun değildir. Kitabın aslına bağlı kalmak için örnekleri değiştirmiyoruz. Çünkü burada leyse ye benzeyen “la” değil , cinsinden hükmü nefyeden “la” kullanılmalıdır . ikisinin arasında bariz farklar vardır. Yani leyse ye benzeyen “la” ile cinsten hükmü nefyeden “la” arasında.
( MA leyse ye daha kuvvetli benzediği için( 1- hem olumsuzluk için hemde şimdiki halin olumsuzluğu için kullanılır. 2- haberine “ba” bitişir.
( ما زيد بمنطلق ) leyse gibi hem marifede hem de nekirede amel eder.
ما زيد منطلق - لارجل خيرأ منك
LA daha az benzediği için , ( 1- sadece olumsuzluk içindir.şimdiki halin olumsuzluğu için kullanılmaz.2- haberine “ba” bitişmez.) sadece nekirede amel eder. لارجل أفضل منك
Leyse ye benzeyen LA ile cinsi nefyeden LA arasındaki fark açıktır.
a) lafzen amelleri zıttır.
b) manen ise , cinsini nefyeden LA da recul cinsinden hiç kimse senden daha faziletli değildir, leyse ye benzeyen LA da ise başka biri senden faziletli olabilir manası vardır… şerhul muğni kitabı...)
D – ( semai lafzi amillerden dördüncüsü ) : Fiili muzariyi nasb eden harflerdir ki 4 tanedirler.
1- ( ﻥﺃ ) “ en” harfidir. Cümleyi mastara çevirir. Örnek : ﻰﻟﺎﻌﺗ ﻪﻟﻟﺍﻊﻳﻁﺍ ﻥﺃ ﺏﺣﺍ ( uhibbu en utiia llahe teala) ( Allah Teala ya itaat etmemi severim) .
2- ( ﻥﻠ ) “ len “ harfidir. Tekidi nefyi istikbal ,yani gelecek zamanın kuvvetli olumsuzluğu içindir. Örnek : ﻥﻳﺭﻓﺎﻜﻠﻟ ﻰﻟﺎﻌﺗ ﻪﻟﻟﺍ ﺭﻔﻐﻳ ﻥﻠ ( len yağfira llahu teala lil kafirine ) ( Allah Teala , asla kafirleri bağışlamayacaktır)
3- ( ﻰﻜ ) “ key “ harfidir. Sebep bildirir. Örnek : ﻡﻠﻌﻠﺍﻝﺻﺤﺍ ﻰﻜ ﺭﻤﻌﻠﺍ ﻞﻭﻁ ﺏﺣﺍ ( uhibbu tuulel umri key uhassıle l ilme ) ( ilim tahsil edebilmem için ömrün uzun olmasını severim)
4- ( ﻥﺫﺇ ) “ izen “ harfidir. Örnek : ( “Allah Teala ya itaat ediyorum” diyen kimseye cevaben söylediğin şu cümle gibi)
ﺔﻧﺟﻠﺍ ﻞﺧﺪﺘﻥﺫﺇ ( izen tedhule l cennete ) ( o halde – öyleyse cennete girersin).
E – ( semai lafzi amillerden beşincisi ) : Fiili muzariyi cezm eden harflerdir ki bunlar 15 tanedir.
1- ( ﻡﻟ ) “ lem” harfidir.
Örnek : ﺩﻠﻭﻳ ﻢﻟ ﻭ ﺩﻠﻴ ﻡﻟ ( lem yelid ve lem yuled) ( doğurmadı ve doğurulmadı) .
2- ( ﺎﻣﻟ ) “ lemma” harfidir.
Örnek : ﻯﺭﻤﻋ ﻊﻓﻧﻳ ﺎﻣﻟ ( lemma yenfa’ umri) ( henüz ömrüm fayda vermedi).
3- ( ﺭﻣﻷﺍﻢﻻ ) “ emir lam ı” dır.
Örnek : ﺎﺣﻠﺎﺼ ﻼﻤﻋ ﻞﻣﻌﻴﻟ ( li ya’mel amelen salihan) ( salih amel yapsın).
4- ( ﻻ ) “ nehy lam ı “ dır.
Örnek : ﺐﻧﺫﺗ ﻻ ( la tuznib) ( günah işleme).
Bu dört tanesi sadece bir fiili muzariyi cezm ederler.
5- ( ﻥﺇ ) “ in “ harfidir.
Örnek : ﻚﺒﻭﻧﺫ ﺭﻓﻐﻳ ﺏﺗﺗ ﻥﺇ ( in tetub yuğfer zunuubuke) ( eğer tövbe edersen günahların bağışlanır).
6- ( ﺎﻣﻬﻣ ) “ mehma “ dır.
Örnek : ﻪﻧﻣ ﻞﺋﺳﺗ ﻞﻌﻓﺘ ﺎﻣﻬﻣ ( mehma tef’al tus’el minhu ) ( her ne yaparsan ondan sorulursun).
7- ( ﺎﻣ ) “ ma “ dır.
Örnek : ﻰﻟﺎﻌﺗ ﻪﻟﻟﺍ ﺩﻧﻋ ﻩﺩﺠﺗ ﺮﻳﺨ ﻥﻣ ﻞﻌﻓﺘ ﺎﻣ ( ma tef’al min hayrin tecid hu ind allahi teala) ( hayır olarak ne yaparsan , ALLAH teala yanında onu bulursun).
8- ( ﻥﻣ ) “ men “ dir.
Örnek : ﺎﻴﺠﺎﻧ ﻦﻜﻳ ﺎﺣﻠﺎﺼ ﻼﻤﻋ ﻞﻣﻌﻴ ﻥﻣ ( men ya’mel amelen salihan yekun naciyen) ( kim salih amel yaparsa o kurtulan olur).
9- ( ﻥﻴﺃ ) “ eyne “ dir.
Örnek : ﺖﻮﻣﻠﺍ ﻚﻜﺭﺩﻳ ﻥﻛﺘ ﻥﻴﺃ ( eyne tekun yudrikkel mevtu) ( nerede olursan ol ölüm sana yetişir).
10- ( ﻰﺗﻣ ) “ meta “ dır.
Örnek : ﻚﻟﻬﺗ ﺩﺴﺤﺘ ﻰﺗﻣ ( meta tahsud tuhlik) ( ne zaman hased edersen helak olursun ) .
11- ( ﻰﻧﺃ ) “ enna “ dır.
Örnek : ﻰﻟﺎﻌﺗ ﻪﻟﻟﺍ ﻚﻣﻠﻌﻳ ﺏﻧﺫﺗ ﻰﻧﺃ ( enna tuznib ya’lemkallahu teala) ( nerede günah işlersen işle Allah Teala seni bilir).
12- ( ﻯﺃ ) “ eyyu” dur.
Örnek : ﻰﻟﺎﻌﺗ ﻪﻟﻟﺍ ﻪﺿﻐﺒﻴ ﺭﺒﻛﺗﻳ ﻢﻟﺎﻋﻯﺃ ( eyyu alimin yetekbber yubğizhullahu teala) ( hangi alim kibirlenirse Allah Teala o alime gazaplanır).
13- ( ﺎﻣﺛﻳﺣ ) “ haysuma “ dır.
Örnek : ﻙﻟﻌﻓ ﺏﺗﻜﻴﻝﻌﻓﻳ ﺎﻣﺛﻳﺣ ( haysuma yef’al yukteb fi’luke) ( her nerede yaparsan , amelin (fiilin) yazılır).
14- ( ﺎﻣﺫﺇ ) “ iz ma “ dır.
Örnek : ﻚﺗﺒﻭﺘ ﻝﺒﻗﺗ ﺏﺗﺗ ﺎﻣﺫﺇ ( izma tetub tugbel tevbetuke) ( ne zaman tövbe edersen tövben kabul olur).
15- (ﺎﻣﺍﺫﺇ ) “ iza ma “ dır.
Örnek : ﺲﺎﻧﻠﺍﺭﻳﺧ ﻥﻜﺗ ﻚﻣﻟﻌﺒ ﻝﻣﻌﺗﺎﻣﺍﺫﺇ ( izama ta’mel tekun hayrennasi) ( ilminle amel ettiğin zaman – ne zaman ilminle amel edersen , insanların en hayırlısı olursun).
Bu son 11 tanesi 2 fiili muzariyi cezm ederler. Birincisine şart, ikincisine ceza denir.
|