[Emekdar Üye]

16. Kötülük, günah sebebiyledir, (Delil: "Size isabet eden her musibet, ellerinizle işlediklerinizden dolayıdır"(Şura/30))
17. "Allah insan ile kalbi arasına girer" ayetinin manası; müminle küfür arasına, kafirle iman arasına girer demektir.
18. Şüphesiz ki kulun kendisiyle kötülüğü işlediği güç, bizatihi kulun iyiliği işlemesi için de müsaittir. (Yani kötülüğe güç yetiren iyiliğe de güç yetirir. Allahu teala, kulundan bu gücü iyi bir şekilde kullanmasını bekler. Kötü şekilde kullananı da cezalandırır.)

19. Allah kullarını günah işlemeye zorluyor, daha sonra onları günahtan dolayı cezalandırıyor diyen kişi, şerri yaratanın Allah olduğuna inanıp da bunu söylüyorsa iddiası zaten çürüktür. Şerri Allah yaratmadı derse kafir olur. (Delil: "Yarattığı şeylerin şerlerinden sabahın rabbine sığınırım."
20. Allah küfrü ve imanı dilemiştir.
21. Allah, takvaya layık olan, mağfirete ehil olandır.
22. Allah taati dilemiştir, masiyeti değil.
22. Şirk, kelam nevindendir. Eğer Allah dileseydi, kafirlere şirk sözünü konuşturmazdı

24. Kişi isterse yapar, isterse yapmaz; isterse yer istemezse yemez, isterse içer, isterse içmez" diyen kişinin durumu:
Eğer bu kişi kulun dilemesi ile Allah'ın iradesinin önüne geçebileceğine iman ediyorsa kafir olur. Yani Allahın takdir ettiği bir şey mutlaka olur. (Ebu Hanife'nin buna delili: Allah İsrailoğullarının denizi geçmelerine hükmedip Firavunun boğulmasını takdir etti mi? diye sorulsa, bu kişi de evet dese, bunun üzerine, Firavunun Musa'yı ele geçirmek için gitmemesi, kendisinin ve arkadaşlarının boğulmaması vaki olur muydu? diye sorulsa ve evet derse kafir olur. Hayır derse önceki sözünü yalanlamış olur.)

25. İnsanın yaratılması, ana karnında kırk gün nutfe, sonra bunun gibi bir kan pıhtısı, sonra bunun gibi bir parça et olarak devam eder daha sonra Allah ona bir melek gönderir, üzerine rızkını ve ecelini, iyi ve şaki kötü olanı yazar.
26. Uzun müddet şerrle uğraşıp, cehennemlik ameller yapanlar vardır ki iyi bir amelle cennete gidebilirler.
27. Nice salih amel işleyen de vardır ki öyle bir günaha batıp cehenneme gidebilir.

28. Marufu emreden, münkerden nehyeden, bu hususta insanlar kendine tabi olmuşken, daha sonra cemaata karşı çıkan kimseye karşı düzeltme yöntemi yıkmak, dağıtmak ve fitne çıkarmak değildir. Kötülüğü durdurmak farz olsa da kan dökmek, haramı helal saymak ve malları yağmalamak gibi fiillerle, toplumda bozulan şeyler, düzeltilen şeylerden daha fazla olur. (Delil: Müminlerden iki zümre birbiriyle döğüşecek olurlarsa aralarını bulup barıştırın. Onlardan biri diğerine tecavüzde bulunursa, mütecaviz olan tarafla Allahın emrine dönünceye dek savaşın."(Hucurat/9))
29. (Yukarıdaki ayete binaen) Tecavüz eden zümreye karşı önce maruf emredilir, münkerden sakındırılır. Kabul ederlerse iş biter, yoksa onlarla savaşılır. (Bunu devlet yapar, kişilerin kendi kendilerine buna hakkı yoktur)
30. İmam zalim de olsa, adil zümreyle beraber olmalıdır.
31. Zalim olanın zulmü, adil olanın adaleti zarar vermez.

32. Tahkimci Haricilerin durumu: Onlar havaricin en kötüleridirler. Onları tekfir (kafir olmakla itham )edemeyiz.
33. Ancak, Hz. Ali ve Ömer bin Abdulaziz gibi hayırlı imamların yaptığı gibi onlarla harbedilebilir.
34. Havariç isyan sırasında işlediği suçlar için kovuşturma yapılmaz. Hadd tatbiki ve kısas yoktur. Çünkü bu isyanı aslında bir tevil (yorum) neticesinde yapmışlardır. (Ebu Hanife'nin delili: Hz.Osmanın katli hususunda insanlar arasında ortaya çıkmış olan fitneden ashab; bir tevil neticesinde kana bulaşanlara kısas yapılmayacağı, tevil sonucu haram ilişkilerde bulunanlara had uygulanamayacağı, yine teville bir mala sahip çıkan birisi için takibatta bulunulamayacağında ittifak ettikleri hadisinden dolayıdır. Fakat mal mevcut olursa sahibine iade edilmesi gerekir.)
35. Bir kişi kafiri kafir olarak bilmem diyorsa o da kafir gibidir.
36. Kafirin son gideceği yer neresi bilmem diyorsa Allahın kitabını inkar etmiş olacağından kafir olur.
37. "Sen mümin misin?"diye sorulan kimse "Allah daha iyi bilir" diye cevap veriyorsa imanında şüphe vardır ama o kimse münafık değildir.
38. Ben cennetliğim diyen yalan söylemiştir.
39. Mümin; imanı sebebiyle cennete giren, işledikleri sebebiyle ateşte azab gören kimsedir. Müminin gerçekten müminim demesi gerekir.
40. Kendisinin cehennem ehli olduğunu söyleyen yalan söylemiştir. Şüphesiz ki O Allah'ın rahmetinden umudunu kesmiştir.
41. Amelde kusur ederse de gerçekten mümindir.
42. Cehenneme girenler tamamen iman etmişlerdir.
43. Kafirler, hesap günü cehenneme atıldıklarında iman edeceklerdir. (Delil: "Onlar bizim cezamızı görünce, biz yalnız Allah'a inandık, Şirk koştuklarımızı reddettik,dediler. Onların azabımızı gördüklerinde iman etmeleri fayda vermez." (Mümin/84-85))
44. Haksız yere başkasını öldüren, hırsızlık eden veya yol kesen yahut günah işleyip facirlik eden yahut da içki içip sarhoş olan kişi günahkar bir mümindir, kafir değildir. Bu durumdakiler işledikleri kadar cehennemde kalırlar, ama imanları sebebiyle cehennemden çıkarılırlar.
45. İman edilecek hususların hepsine inanan, fakat İsa ve Musa peygamber midir? değil midir? diyen kafir olur.
46. Kafir cennete mi, yoksa cehenneme mi gider, bilmem, diyenler kafir olur.
(Delil: "Kafirler için cehennem ateşi vardır, onlar öldürülmezler ki ölsünler." (Fatır/36),
"Onlar için yakılma azabı vardır." (Buruc/11)
"Onlar için şiddetli bir azab vardır." (Al-i İmran/5))
47. Kafirleri bulundukları mevkiie indirmeyen, onlar gibidir. (Yani, kafirin kafir olduğunu ve yerinin cehennem olduğunu kabul etmeyen/inanmayan/söylemeyen)
48. İman eden fakat namaz kılmayan, oruç tutmayan, bu amellerin hiç birini işlemeyen kimsenin işi Allah'a kalmıştır. Dilerse azab eder. Allah'ın kitabından her hangi bir şeyi inkar etmeyen kafir olmaz.
49. Namaz kılan, oruç tutan, hacceden, cihadda bulunan, köle azad eden, zekat veren ama Allah ve rasulünden şüphe eden biri kafirdir.
50. Namaz kılmayan, Oruç tutmayan, haccetmeyen, zekat vermeyen, fakat Allah ve Rasulüne inanan Allahın affını ummalı, azaba uğrayacağından da korkmalı.
51. Şüphe ile amel fayda vermediği gibi, imanla beraber herhangi bir şey de zarar vermez.
52. Bize saldıran kimselerle, küfürlerinden dolayı değil, haddi tecavüzlerinden dolayı savaşılır.
53. Eğer cemaat zalim ve mütecavizlerden müteşekkil ise, onlardan ayrılmak şarttır. (Delil: "Allahın arzı geniş değil miydi?Hicret edeydiniz."(Nisa/97)
54. Bilmiyorum, "Rabbim semada mı yoksa arzda mıdır?" diyen kafir olur.
55. Allah'a dua ederken yukarıya yönelinilir, aşağıya değil. Çünkü aşağının Rububiyyet ve uluhiyyetle alakası yoktur.
56. Kabir azabını bilmem diyen helaka uğrayanlardandır (Delil: "Biz onları iki defa azablandıracağız"(Tevbe/101)
"Zalimler bundan başka azaba da uğrayacaklar" (Tur/47))
57.Ben (56.maddedeki kabir azabını işaret eden) ayete inanıyorum ama tefsir ve teviline inanmıyorum derse kafir olur. Çünkü Kuranda tevili, tenzilinin aynı olan ayetler vardır. Eğer bunu inkar ederse kafir olur.
58. Falanca cennettedir, falanca cehennemdedir, demek azaba düşürür.
59. Kulları cennet ya da cehenneme gönderme yetkisi Allah'ındır.,