[medinelii]

Görgünün Temeli

Sual: Görgünün temeli nedir?

Cevap: Görgünün temeli; her zaman, her yerde, herkese karşı güler yüzlü, tatlı dilli olmak, haddini bilmek, eliyle ve diliyle hiç kimseyi incitmemektir. [B]Sual: Aksırana ne demelidir?

Cevap: Selam verenin selamını almak farz olduğu gibi, aksırana da "Yerhamükellah" demek

Hanefide "Farz"dır. Bu farz-ı ayn değil, farz-ı kifayedir. Yabancı kadınlara selam vermek ve aksırmalarına duâ etmek caiz değildir.

Bir toplantıda, bir kimse aksırıp "Elhamdülillah" dese, orada bulunan biri, "Yerhamükellah" demezse, hepsi günah işlemiş olur.

Biri derse diğerlerinin de söylemesi gerekmez. Söylemeleri ise iyi olur. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Selamı ve teşmiti yayın!) [İbni Asakir] [Teşmit; aksırıp da, "Elhamdülillah" diyene, "Yerhamükellah" demek,

hayır ve bereketle duâ etmek demektir.]

Aksırınca Elhamdülillah veya Elhamdülillahi Rabbil-âlemin veya Elhamdülillahi ala külli hâl demeli, bunu duyan müslüman da,

Yerhamükellah demelidir! Daha sonra aksıran Yehdina ve yehdikümullah demelidir! Orada bulunan başka biri de aynı duâyı söyleyebilir. (R.Muhtar)

Aksırma ile ilgili birkaç hadis-i şerif meali:

(Aksırmak Allahtan, esnemek şeytandandır.) [Tirmizî]

(Müslümanın müslüman üzerindeki beş hakkından biri aksırıp Elhamdülillah diyene, Yerhamükellah diye teşmit etmektir.) [Buharî]

(Aksırıp elhamdülillah diyene yehdikümullahü ve yuslihu baleküm de) [E.Davüd]

(Aksırınca Elhamdülillah diyen, 70 türlü belâdan korunur.) [İ.Neccar]

(Peşpeşe üç defa aksıran müminin imanı kalbinde sabittir.) [Tirmizî]

(Aksıran hamdetmemişse, hatırlatmak için Elhamdülillah de! Çünkü aksıranın hamdetmesi her derde devadır.) [Deylemî]

(Duâ ederken aksırmak, duânın kabulüne işarettir.) [Taberânî]

(Aksırınca "Elhamdülillah" diyen gözağrısı görmez.) [Taberânî]

(Aksıranı teşmit etmek, diş ve kulak ağrısından korur.) [Şira]

(Aksırandan önce, "Elhamdülillah" diyen yan ağrısı görmez.) [Taberânî]

(Konuşurken aksırmak, adaletli bir şahittir.) [R.Muhtar] [Konuşanın doğru söylediği anlaşılır.]

Nezle ve Aksırma
Sual: Nezle olan, üçten fazla aksırsa, her aksırışta Elhamdülillah dese caiz olur mu?

Cevap: Caizdir. Böyle nezle olan kimseye (Elhamdülillah) derse bir defa (Yerhamükellah) denir. Bundan sonra Elhamdülillah dese de, yerhamükellah demek gerekmez. Dense de mahzuru olmaz. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Aksıranı 3 defaya kadar teşmit et. Daha sonra ister et, ister etme!) [Tirmizî]

(Arkadaşın aksırınca üç defaya kadar teşmit et, daha fazla aksırırsa nezle olmuş demektir.) [Ebu Dâvud]

Esnemek ve Aksırmak

Sual: Çok kuvvetli aksırıyor ve anormal şekilde esniyorum. Mahzuru var mıdır?

Cevap: Uykusuzluk veya asabiyetten ileri gelenler hariç, esnemek iyi sayılmaz. Esnerken ağzı, dudağı ısırarak kapamak mümkün olmazsa, sol elin dışı ile kapatmalıdır! Aksırırken de, çok ses çıkmaması için ağzı kapamaya çalışmalıdır! Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:

(Kuvvetli aksırmak ve esnemek şeytandandır.) [İbni Sünni]

(Esnerken ağzını kapat!) [Müslim]

(Genirirken, aksırırken yükselen sesten şeytan hoşlanır.) [Beyhekî]

Helada Aksırmak

Sual: Helada iken aksıran Elhamdülillah der mi?

Cevap: İçinden söyler veya heladan çıkınca "Elhamdülillah" der. (Halebi)