[Yusuf Beyy]

İslam Sanatlar Tarihi 1-10 Ünite Özeti



ilahiyat önlisans islam sanatları tarihi 1.ünite notları

*sanatın sözlük anlamı: el alışkanlığı ile yapılan
-ustalık
-hünerle yapmak
-eser yaratmak

*plastik sanatlar: resim heykel ve mimarlıktır..

*bir sanatı yapmak için geçerli bilgi ve hünere sahip olan kimseye kimseye sanatkar usta veya artist denir

*zanaat, sınaat, sanaat kelimesinden bozulmuş insanların maddi ihtiyaçlarını karşılamak için el emeği ve becerisi ile yapılan ve sanat özelliği olmayan iş anlamında kullanılmıştır..

*sanat kelimesinin ilk dönemlerdeki tanımının içine giren sanat dalları mimarlık heykel ve resimdir..

Hazırlayan :Emektar Üye

SORU CEVAP ŞEKLİNDE ÖZET


İslam sanat tarihi 2. ünite

1.emevi ordugah camileri?
Basra ve kufe camileri siddi ukbe fustat
2.kudüsteki mescidi akssayı ilk yapan?
702 halife abdülmelik
3.mescidi aksayı tekrar camiye dönüştüren?
Selahaddin eyyübi
4.emevilerin en önemli yapısı?
Emeviye camii
5.neyin yerine yapılmış?
Roma tapınağı ve bizaans bazilikası
6.mozaik süslemelerinde hangi figürler var?
Köşkler servi ağaçları cennet manzaraları
7.islamın ilk anıtsal yapısı?
Kubbetüs sahra
8.2.hac yeri denen yer?
Kubbetüs sahra
9.onarımını kim yapmış?
Kanuni
10.duvar resimleri önemli olan ürdündeki kasr?
Kusayru amre
11.emevi çöl sarayları?
Kasrül hayrül garbi kasrül müşetta hırbetül mefcer
12.kasrül müşettanın kabartmaları nerde?
Berlin pengamon
13.abbasi mimarisinin getirdiği en büyüyk yenilik?
Şehirleşme
14.hangi şehir kurulmuş?
Samerra
15.islam sanatındaki ilk türbe?
Kubbetüs süleybiyye
16.kimler gömülüdür?
Mutez müstansır mühteda
17.ühaydır sarayının özellikleri?
Ayrı ayrı avlular çevresinde beyt denilen bir düze
18.abbasilerin en büyük sarayı?
Cevsakul hakani
19.mütevekkili kendi merkezi için yaptırdığı saray?
Belkuvara
20.samerradaki alçı süsleme sanatı?
Mermer tozu ile alçı karıştırılarak.kalıpla veya yaşken çizilerek.
21.irandaki Abbasi eserleri?
Nayin camiive tarihane
22.samanoğulları türbesi nerde?buharada
23.emevi ve Abbasi devrinin sanat özelliği?
Geç antik devir mimarisi üzerine sentez.abbasi : Türklerin etkisiyle doğuya dönük b. Tarz.
24.kuzey afrikada model alınan eser?
Kayveran sidi camii
25.kurtuba camiini kim yaptırmış?
1. abdurrahman.içi kırmızı beyazdır.
26.batı İslam sanatın önemli seri?
Kurtuba camii
27.yapısı hangi mimarileri etkilemiş?
Kuzey Afrika Avrupa Akdeniz
28.ispanya beni ahmer devletinin merkezi?
Gırnata
29.gırnatadan kalan en önemli eser?
Elhamra sarayı.
30.meşver nedir?
Sultanın davalara bakıp tebaasını kabul ettiği bölüm.
31.harem kısmının merkezinde ne vardır?
Arslanlı havuz
32.planda ne tercih edilmiş?
Sağlamlıkta çok gösteriş ve rahat
33.fatimi mimarisinde örnek alınan eserler?
Kayveran ve tolunoğlu
34.fatimilerin eserleri?
Hakim cami akmer camii el cuyuşi camii seb abenat seyide rukiyye türbesi
35.mısırda eyyübi mimarisinde bişey kalmışmıdır?
İlk medrese ve bikaç türbeden başka bişey yok.
36.iranda kendinden sonra doğu İslam sanatlarını etkileyen devlet?
Büyük Selçuklu
37.mısırda erken İslam devri eserlerinden ayrılan yapı? Şerif teteba
38.üçgenlerle kubbeye geçiş hangi mimaride görülür?
Uygur
39.ilk karahanlı eserleri eyden yapılş?
Kerpiç sora tuğla
40.İlk kerpiç yapılara örnek?
Eski dehistan mezarlığında şirkebir
41.enine gelişmiş mihrap önü kubbeli camii( veya ilk merkezi planlı camii?
Hazar camii
42.diğer karahanlı camii?
Talhatan baba camii
43.buharada pişmiş toprak süslemeli camii?
Mugak atari camii
44.buharadak yapıları yapan?
Arslan han
45.sarı kırmızı küçük tuğlalı camii?
Namazgah
46.karahalı tuğla işçiliğinin an olgun örneği<*
Kalan minaresi- mescidi cumanın minaresi
47.İlk türbe?
Samerradaki kubbetüs süleybiyyye
48.özbekistandaki en eski karahanlı eseri?
Arap ata türbesi
49.karahanlı tuğla mimarisi eseri?
Ayşe bibi ve balacı hatun tübeleri
50.karahanlı kervansarayları?
Ribatı melik dehistan Akçakale daye hatun beşane
51.anadoludaki sultan hanlarının planını andıran?
Beşane
52.karahanlıların kervansaray mimarisinde geliştirdikleri?
Avlu eyvan kubbe kompozisyonları
53.gaznedeki ağaç direkli camii?
Arusi felek
54. minareleri kime ait?
1. si sultan 3. mesud 2. si behram şah
55.gazneli minarelerinin karahanlı minarelerinden farklılığı nerden belli?
Arusi felekin minarelerinden
56.en önemli gazneli camii
Leşkeri bazar
57.gazneli medreseleri var mıdır?
Hayır kalmamıştır.
58.gaznelileri bust şehrindeki sarayı?
Leşkeri bazar
59.taht salonunun duvarlarında ne var?
Sultan mahmudun hassa ordusunun figürleri
60.sultan mahmutun şehname yazarı firdevsiye yaptırdığı eser?
Ribatı mahi ( çahe)
61.Selçukludan önce eyvan kubbe birleşmesi nerdedir?
Gazneli Ribatı mahi
62.büyük Selçuklu Camii modeli?
Anıtsal camii
63.ilk örnekleri?
İsfahan mescidi cuması
64.isfanhandaki mescidi cumayı yaptıran?
Melikşah
65.klasik Selçuklu kubbe formu hangi eserde?
İsfahan mescidi cuması
66.bu kubbe şeması nerelere uzanır?
Anadolu ve mısır
67.hanımı terken hatuna yaptırdığı?
Kümbeti haki
68.gotik prensiplerinin görüldüğü?
Kümbeti haki
69.büyük Selçuklunun en olgun yapısı?
Kümbeti haki.
70.diğer mescidler?
İran kazvin mescidi cuması ve mescidi haydariye
71.Selçuklunun iranda tüm mimari özellikleri topladığı eser?
Zevvare Cuma Camii
72.Zevvare Cuma hangi camilere öncülük etmiş?
Asya camileri
73.7 45 lik kubbe ilk hangi eserde?
Zevvare Cuma
74.İran ve Orta Asya camilerinin vazgeçilmez planı?
4 eyvanlı avlu
75.aynı prensiplerle yapılan camii?
Ardistan mescidi cuması
76.4 eyvanlı avlulu camiinin kullanışı nasıldır?
Pratikte namaza elverişli değil ayrı mihraplar istiyor.
77.en erken medreseler hangi dönemde?
Gazneliler
78.melikşah devrinden kalan diğer eserler?
Hargirt ve rey
79.4 eyvanlı avlu nerde uygulanmış?
Önce medrese sonra anıtsal camii
80.büyük Selçuklunun mezar anıt tipleri?
Kümbet türbe
81.tuğrul bey zamanı kümbedi?
Kümbedi ali 8 gen kırk kızlar yuvarlak
82.önemli mezar anıtları?
Harekan 1-2
83.Selçuklu türbesinin en olgun örneği?
Sultan Sencer
84.bu kubbeyi geçen yapı?
Hoca Ahmet yesevi türbesi
85.büyük Selçukçu kervansarayları?
Ribatı enuşirvan

İslam sanat tarihi 3.ünite osmanlı mimarisi soru cevapları

1.osmanlıların klasik çağın temellerini attıkları eser?
Bursa ve Edirne de uzun bir mimari tecrübeden sonra edirnedeki üç şerefeli camii.
2.osmanlı mimarisinin klasik dönem özellikleri?
1. araziyi kullanmak 2.sadelik 3.malzeme kullanımı 4.ışık ve renk 5.proporsiyon-tenasüb
6.mukarnas ve silmeler 7. simetri
3.ehli hiref nedir*
Osmanlıda sanat zanaat grupları
4. tüm mimar esnafı kime bağlıydı?
Ssermimaranı hassa –hassa mimarbaşı-
5.mimarlık eğitimini zorluğu hangi eserlerde anlatılır?
Sai çelebi ‘in Tezkiretül bünyani(mimar sinanı anlatır)
Cafer ağanın risalei mimariye ( sulatan ahmed camiinin mimarı sedefkar Mehmet ağayı anlatır)
6.inşa edilecek camilerin plan ve krokilerine ne ad verilirdi?
Resim tasvir veya mimar karnamesi
7.hassa mimarlar ocağı ne zaman sonlanmış ve yerine ne gelmiş?
19. yy ın ortalarına kadar sürmüş sonra 2.mahmut zamanında enbiyei hassa müdürlüğü kurulmuştur.
8.daha sonra bu kuruluş nereye bağlanmıştır?
Ticaret ve nafia nezaretine
9.osmanlı inşaatlarında kullanılan malzemeler nelerdir?
Taş tuğla ahşap metal
10. süslemede neler kullanılmıştır?
Alçı taş çini (kaşi) kalem işi
11.doğrudan sıva üzerine boya ve altınla yapılan bezeme işine ne ad verilir?
Kalem işi
12.külliye nedir?
Osmanlıda cami merkez olmak üzere birbirine bağlı yapılar topluluğu.
13.ana yollar üzerinde bulunan külliyelere ne ad verilir?
Menzil külliyeleri
14. muvakkithane nedir?
Namaz vakitlerini tespit eden muvakkitin bulunduğu küçük yapı.
15.küçük külliyeler hangi yapılardan müteşekkildir?
Cami medres imaret- tabhane hama ve türbe
16. küçük külliye örnekleri?
Bursada yıldırım yeşil Muradiye
17.ilk çok programlı külliye hangi eserdir?
İstanbuldaki FATİH külliyesi
18.fatih külliyesinin mimarı kimdir?
Atik Sinan
19) .2. beyazıdın külliyeleri nelerdir?
Fatih külliyesinden 16 yıl sonra 3 külliye yaptırmıştır.bunlar;İstanbul Amasya ve edirnededir.
20. 2.beyazıdın tımarhanesi de olan külliyesi hangisidir?
Edirne deki beyazıd külliyesi
21. 2. beyazıdın türbesi hangi külliyesindedir?
İstanbuldaki külliyesinde
22. süleymaniyye külliyesini hangi sultan yaptırmıştır?
Kanuni sultan Süleyman
23.mimar sinanın ustalık eserim dediği esre hangi eserdir?
Süleymaniye
24.süleymaniye külliyesinde kimlerin türbesi vardır?
Mimzr Sinan *. kanuni sultan Süleyman * Hürrem sultan
25.şehzadebaşındaki küliiye kimin için yapılmıştır?
Kanuni sevgili oğlu şehzade mehmed için yaptırmıştır.
26.üsküdar atik valide külliyesi hangi devirdendir?
İstanbulda Sinan devrinde yapılan serlendendir.
27.selimiye külliyesinin özellikleri?
*daha dar bir programa sahiptir * merkezde dünyanın en başarılı mimari örneği olan Selimiye camii vardır.* 2 medrese mektep ve darulkurradan oluşur.
28.sultan ahmed külliyesinin mimarı?
Sedefkar mehmet ağa
29.ulu camii tipi hangi gelenekte görülür*
Bursa ve Edirne geleneği
30.iki minare ve iki şerefe yaptırabilme ayrıcalığı kime aittir?
Sadece sultanlara.
31.osmanlı camilerinde dış dünyayla ilişki nasıl sağlanmıştır?
Neredeyse zemine kadar inen alt sıra pencereler ve 2.-3. sıra pencerelerdeki renkli camlar
32. çok büyük merkezli tekkelere ne ad verilir?
Asitane
33.büyük asitane örnekleri?
Konya mevlevihanesi * İstanbul Mevlana kapıdaki Mevlevihane*seyyidgazi Makedonya- kalkandelendeki Bektaşi tekkesi
34.şahide nedir?
Kabir taşı.taş işleme sanatının en güzel örnekleri.
35.osmanlı medreselerinin yapı özellikleri nelerdir?
* kapalı avlulu Selçuklu medreselerinin açık avlulu hale dönüştürülmüş halidir.* üstü açık önü açık veya kapalı ve 8 kenarlı çeşitleri de vardır.
36.medreselerin ortak özelliği nedir?
Öğrenci odalarının yanında dershane bulunması.
37.ikinci katıda medrese olan camii hangisidir?
Bursa murat hüdavendigar camii.
38. uygulamalı hastane birimi olan medreselere örnek?
Edirne 2. beyazıd külliyesindeki Bimarhane – akıl hastanesi * Süleymaniye tıp medresesi ve darüşşifası
39.sıbyan mektepleri kaç bölümden oluşur?
Ocaklı ve dolaplı olan kışlık (şitaiye ) ve etrafı açık yazlık havadar yazlık(sayfiye)olarak 2 bölümdeür.
40.ilk Osmanlı hastanesi?
Bursa yıldırım darüşşifası
41. istanbuldaki ilk hastane?
Fatih külliyesindeki hastane.
42.tabhane nedir?
Misafirhane
43.osmanlı su yapıları nelerdir?
Hamam-kaplıca-ılıca-su bendleri-kemerler-çeşme-şadırvan-sebiller.
44.hassa mimarları ocağında mimarbaşından sonra gelen rütbe hangisidir?
Su nazırlığı
45.hamamlar kaç ana unsurdan oluşur?
* camekan veya soğukluk * ılıklık *sıcaklık *külhan ve sıcak su haznesi
46.su kemerlerinden mühendislik ve mimarlık harikası olan eser?
Moğlova kemeri
47. Şadırvanın en güzel örneği ?
Ayasofya şadırvanı
48.kıymetli malların saklandığıve satıldığı yapılar nedir?
Bedesten
49.bedestenlar şehirlerde kaç tanedir?
Her şehirde 1 tane bulunuryalnızca istanbulda fatih 2 tane yaptırmıştır.
50.istanbuldaki en eski han ?
Fatih devrinde yapılan kürkçü hanı
51.en belirgin kervansaray örneği?
Sultan Süleyman kervansarayı
52.mostar köprüsünün mimarı?
Mimar hayrettin
53.mimar sinanın bilinen 8 köprüsünün en meşhurları ?
Sultan süleymanın Büyükçekmece deki köprüsü
*Sokullu Mehmet paşanın drina suyu üzerindeki vişegrad köprüsüdür.
54.evliya çelebi istanbulda kaç sary olduğunu söyler?
Elliüç hanedan ve vezir sarayı
55.lk Osmanlı sarayı?
Bursada kaleiçinde ikincisi ise dimetokada
56.istanbuldaki ilk saray?
Fatih tarafından İstanbul üniversitesinin yerindeki “eski saray”
57.daha çok hanım sultanların kullandığı saray?
Üsküdar sarayı
58.vezir saraylarının en ednası hangisidir ve şimdi ne olarak kullanılmaktadır?
İbrahim paşa sarayıdır.şimdi türk ve İslam eserleri müzesidir.
59.dolmabahçe sarayını kim yaptırmıştır?
19.yy da abdülmecid
60.günümüze ulaşan en eski yalı?
Kandillide amca Hüseyin yalısı
61.osmanlı mimarisi üslup ve karakter olarak kaça ayrılır?
Dört döneme ayrılır:*1.bursa ve Edirne dönemi ( 1299-1447)
*2.klasik dönem(1447-1700) ( 1.sinan öncesi 2.sinan dönemi*Sinan sonrası)
*3.Yabancı etkilerdönemi(1700-1890)(1.barok dönemi 2.ampir – art nouvea
*4.milli mimarlık dönemi ( 1890-1930)
62.tek veya iki kubbeli merkezi camilerin ilk örneği?
Orhan camii ve edirnede klasik çağın habercisi üç şerefeli camii
63.sinan öncesi dönemi mimarları?
*atik Sinan * mimar ayas * Yakup şahb.sultan şah *acem ali*hayrettin*kemaleddin
64.mimar sinanın ilk büyük külliyesi?
Kalfalık eseri olan şehzadecamii
65.sinanın çırakları kimlerdir?
*Davut ağa*dalgıç Mehmet ağa*sedefkar Mehmet ağa
66.sinan sonrası döneminin eserleri?
* yeni camii * yeni valide camii
67.barok döneminin en önemli eseri?
Nuruosmaniye külliyesi
68.barok dönemi eserleri?
Yeni fatih camii* laleli külliyesi *ayazma camisi *Mustafa paşa köşkü *Selimiye kışlası
69.barok döneminin önemli mimarları?
Kayserili Mehmet ağa * mehmet Tahir ağa
70.türk ampir dönemi eserleri?
Nusretiye * 3. selimin yaptırdığı Selimiye*hırkai şerif * Dolmabahçe ve Ortaköy camileri
* 2. Mahmut türbesi *Dolmabahçe ve beylerbeyi sarayı
71.ampir devrinin mimarları?
Mehmet emin ağa * abdülhalim efendi *balyan ailesi
72.türk ampir üslubunun özellikleri nelerdir?
Sade görünüşlü cepheleri vardır.barok unsurları da vardır yapılarda.antik çağ sanatından alınan biçim ve moifler yer alır.

73..milli mimari devrinin mimarları?
* mimar Vedat * mimar kemaleddin * mimar muzaffer *mimar Talat



4.ÜNİTE HAT SANATI SORU CEVAP
1.Hat sanatkarlarına ne ad verilir ?
Katip muharrir verrak hoşnuvis hattat
2.cahiliye devri arap yazısı nereye dayanır?
Fenike alfabesine dayanan nabati yazısı
3.cahiliye dönemi arap yazısına ne ad verilir?
El cezm
4.islamın doğuşunda kaç çeşit yazı biliniyordu?
Meşk ve cezm
5.ilk vahiyler hangi yazıyla yazılmıştır?
Biçimsel ve kurallı olduğu için geometrik cezm.
6.geometrik yazı hangi adları almıştır?
Mekki medeni kufi
7.geometrik yazı nerelerde kullaılımış?
Özellikle Mushaf yazımında taş üzerine hakkedilen kitabe ve parşömene yazılan mühim belgelerde.
8.yumuşak ve kavisli harflerin hakim olduğu meşk hattı nerelerde kullanılmış?
Devlet kurumlarında günlük işlerde ve mektuplarda
9.emeviler devrinde hüsnü hatla yazdığı mushafla öne çıkan kimdir?
Halid bin ebul heyyac
10.halidin özellikleri?
İlk celi yazı hattatıdır.mescidi nebevinin kıble duvarına şems suresinden kur’anın sonuna kadar altınla ilk abidevi yazı yazan hattattır.
11.emevi sarayında ücretle çalışan ve de Mushaf yazan kimdir?
Malik b.dinar
12emeviler devrinde yetişen ilk büyük yazı ıslahatçısı kimdir?
Kutbe el muharrir.
13.tumar nedir?
Parşömen ve papirüsten hazırlanmış büyük boy yaprak.
14.emeviler devrinde muhtelif boy kağıtlar ve bunların kalemlerini tesbit eden kimdir?
Kutbe el muharrir
15.mevzu ve asli hatlar hangi yazı tarzından gelişmiştir?
Yuvarlak müstedir
16.okuma güçlüğünü giderme noktasında ilk ciddi çalışmayı yapan kimdir?
Ebul esved ed düeli
17.ebul esved ed düelinin seslendirme sisteminasıldır?
Fetha için üste nokta kesre için alta nokta zamme yerine de harfin önüne nokta.tenvin için de 2 şer nokta.
18.arap alfabesinde harekelemeyi yapan?
Halil b. Ahmed
19.islam hattının şekil ve ölçülerinde kesin kuralve düzenlemeler getirip 11 yazının kurallarını belirleyen kimdir?
Memunun güçlü saray hattatı ahvel el muharrir
20.aklamı site hangi yazı grubunun ayıklanması sonucu ortaya çıkmıştır?
Abbasi veziri ibni mukle nin mevzun hatları sınıflandırmasıyla.
21.aklamı sitte yi güzelleştiren kimdir?
İbnül bevvab
22.kufi hattının Mushaf yazımında önemi ne zaman azalıp yokolmuştur?
Aklamı sitenin çıkışıyla önemi azalıp neshi yazını öne çıkmasıyla da kullanılmamıştır.
23.verraki yazısını güzelleştirenler?
Emeviler bilhassa Abbasi zamanındaki verraklar.
24.bu tarza ne isim verilmiştir?
Nesih ten ayırmak için neshi denilmiş ve nesih ve reyhani hatlarının çıkmasına zemin hazırlamıştır.
25.ibnül bevvabdan sonra en önemli sanatkar kimdir?
İbnül bevvabdan sonra sülüs nesih muhakkak reyhani tevki rikayı belirleyen yakut el müstasimidir.
26.kıbletül kküttab diye anılan kimdir?
Yakut
27.yakut ve 6 talebesine ne ad verilmiş?
Esatizei seb’a ( 7 üstat)
28.kufi yazının kaç türü vardır?
3.çeşit. 1)cahiliye devri kufisi (cezm) 2.Asrı saadet kufisi (mekk medeni) 3.celi küfi
29.celi kufin en güzel öreği nerededir?
Kurtuba camii . abdulmelik bin mervan zamanındaki paralarda da bu yazı vardır.
30.cahiliye devri kufisi nerde doğmuştur?
Enbarda doğuğ geometrik özelliğini müsned yazının etkisiyle hirede kazanmıştır.
31.tezyini ve çiçekli kufinin örnekleri hangi eserlerde görülür?
Nayin cami ve sultan hasan medresei
32.örgülü kufi örnekleri nerelerde görülür?
Karatay medresesi sırçalı medrese sivasta 1. keykavusndarüşşifası
33.tevki yazı nerelerde kullanılır?
Sultanlara ait belgelerde sülüs kalemei kalınlığında yazılır.
34.satır sonuna doğru yükselen yazı hangi hattadır?
Tevki
35.tevki yazının gelişmesini ilk tamamlayan yazı olmasının sebebi nedir?
Divanül inşada çok kullanılması.
36.hattı icaze deilen yazı hangisidir?
Rika
37.rika yazısının özellikleri?
Tevki yazının kurallarından çıkmıştır.küçük kağıt ve parşömenlere süratle yazılabilir.
38.tevki yazının sülüsten ne farkı vardır?
Harfler daha yuvarlaktır.
39.muhakkak yazın sülüsten ne farkı vardır?
Harfleri dah büyük ve yayılma istidadı vardır.
40.reyhani yazının özellikleri nedir?
Muhakkak tarzınınnesih gibi ince ve küçük yazılanıdır.
41.reyhaninin nesihten ne farkı vardır?
Nesihe göre bazı harfleri büyük ve geniştir.
42.sülüs yazısı nerelerde kullanılır?
3mm.kamış kalemle yazılan kıta beyit kaside Mushaf yazımında kullanılanen eski yazı türü.
43.ümmül hat olan yazı nedir?
Sülüs…hat öğretimine sülüsle başlanır.
44.kaideleri kırılarak yazılan nesihe ne denir?
Nesih kırması
45.islam aleminde kitap yazısı olarak tercih edilen yazı?
Okunması ve yazılması kolay olduğundan nesih.
46.pirinç tanelerinin üzerine yazılan küçücük yazı türü nedir?
Gubari (ince toz anlamındadır)
47.celi yazı nedir?
Her yazının büyük yazılmış türü.
48.fatih nakkaşhanelerin başına kimi getirmiş?
Baba nakkaş
49.anadolunun yedi büyük üstadı (estaziei rum) kimlerdir?
Hayreddin maraşi* celal amasi *cemal ve celalzade muhyiddin amasi *Abdullah amasi *şeyh Hamdullah * ve oğlu Mustafa dede
50.osmanlı hat sanatını esasları kim tarafından belirlenmiştir?
Şeyh Hamdullah
51.şemsül hat veya yakutı rum diye bilinen kişi kimdir?
Ahmed şemseddin karahisari
52.hafız Osman hangi padişahlara hocalık yapmıştır?
2. Mustafa ve 3. ahmed
53.hilyei şerif düzenleyen ilk hattat kimdir?
Hafız Osman
54.mustafa rakımın üslubu nasıl gelişmiş?
Hafız osmanın sülüs yazısını celi sülüse uyarlamıştır.
55. Osmanlı celi sülüsün en güzel örnekleri hangi eserlerdedir?
Nakşıdil sultan türbesi *zevki kadın sıbyan mektebi *nusretiye camii kuşak yazısı
56.sülüs ve nesihten sonra İslam dünyasında en çok kullanulan yazı?
Ta’lik veya Nestalik
57.osmanlı nestelik ekolünün kurucuları vetakipçileri?
Yesari mehmed esad efendi Yesarizade Mustafa izzet sami efendi ve talebeleri
58.osmanlı talik ekolünün örnekleri?
Nusretiye camii ve sebili * 2.mahmut türbesi * Babıali*alay köşkü*beylerbeyi sarayı kitabeleri
59.osmanlı devletinin resmi yazısı nedir?
Divani yazı
60.hangi yazıların hususiyetlerini taşır divani yazı?
Tevki ve talik
61.osmanlı devletinin kurduğu nizam ve ihtişamı hangi yazı gösterir?
Divani yazı
62.divani yazının en meşhur hattatı kimdir?
Matrakçı Nasuh
63.divani hattının bugünkü şeklini oetaya koyan kimdir?
Taceddin
64.ilk tuğra kime aittir?
Sultan Orhan
65.süratli ve kolay yazma ihtiyacından doğan yazı hangisidir?
Rika
66.kaç çeşit rika vardır?
Babıali memuru mümtaz efendi tarafından geliştirilen eski rika veya Babıali rikası diğeri izzet efendi üslubudur.
67.tenasüp nedir?
Kalem kalınlığına göre harf bünyelerinin en ve boylarıile incalik kalınlık arasındaki orandır.harflerin diğer harf ve kelime içinde uyumu ve yakışmasıdır.
68.terkip nedir?
Harf ve kelimelerin düzenli biçimde birleşmesi.
69.kompozisyon usüle uygun yapılmışsa buna ne ad verilir?
Teşrifatlı.
70.celi yazıları yazmak için nasıl kalem kullanılır?
Kargı veya tahta
71.mushaf ve değerli kitapların yazımında nasıl kalem kullnılır?
Cava kalemi
72.makta nedir?
Kamış kalemlerin uçlarının kesilerek düzeltildiği kemik fildişi sedef gibi maddelerden yapılmış yazı aleti.
73.kağıt yüzeyindeki pürüzleri gidermek için cam veya çakmaktan yapılan malzeme?
Mühre





5.ünite tezhip sanatı soruları:

1.bilinen en eski tezhip örneği nedir?
Makasidül elhan
2.tezhip hangi padişah zamanında çok gelişme göstermiştir?
Fatih sultan Mehmet
3.en parlak devri hangi yüzyıllardır?
15.-16.yy
4.gerileme devri hangi devirdir?
19.yy
5.tezhibi tekrar eski güzelliğine kavuşturan sanatçılar?
Necmettin okyay.Feyzullah dayıdil Süheyl ünver Muhsin demironat rikkat kunt
6.tezhibin başlıca aleti nedir?
kılkalem
7.motiflerin dış sınır kısmına çizilen çizgilere ne denir?
tahrir
8.tezhibin yapıldığı kağıt nasıl olmalıdır?
Uçuk renkli ve aharlı
9.üsluplaştırma nedir?
Sanatçının kendi zevk ve görüşlerini katarak motifi çizmesi
10.bitki kaynaklı motifler?
Hatayi ; yaprak penç goncagül hatayi
11.yaprak motifinin vazifesi?
Farklı çizgi değerleriyle motife hareket katar
12.penç nedir?
Bir çiçeğin kuşbakışı görüntüsünün üsluplaştırılması
13.hatayi ve goncagül nedir?
Çiçeğin dikine kesitinin üsluplaştırılması
14.üsluplaştırılmayan çiçeklere ne ad verilir şükufe
15.hayvan motifleri?
A)efsanevi hayvanlar (ejder simurg ki’lin)- B)üsluplaştırılmış hayvanlar(aslan pars tavşan
16.hayvan motifleri daha çok hangi dönemde görülür?
Orta Asya ve Selçuklu minyatürleri ve Türk bezemeleri
17.çintamani motifin özelliği?
Sembolik düşünce mahsulüdür.2si altta 1i üstte 3 yuvarlak ve 2 dalgalı çizgiden oluşur.
18.güç kuvvet ve saltanat motifi hangisidir?
çintemani
19.münhani ve ruminin en belirgin özelliği?
Nüans verilmeden çizilmesi
20.taş işçiliğine en uygun motif? rumi
21.temel sanat anlayışı çizimi hangi şekildir?
helezon
22.helezonda bitki ve hayvan kaynaklı motifler bir arada olur mu?
Olmaz.aynı desende kullanılmak isteniyorsa ayrı bir helezon çizilir.
23.nihayetsiz genişleme özelliği olan desenler?
Ulama (report)
24.klasik tezhipte en çok kullanılan tarz?
Zemini boyalı klasik tezhip
25.zemini boyalı klasik tezhibin başarısı nerden anlaşılır?
1-tahrirlerin inceliği 2)zemin rengi dalgasız olmalı
3)sap helezonları aynı kalınlıkta 4) altının güzel parlaması
26.zerenderzerin anlamı nedir?
Altın içinde altın
27.halkari nasıl yapılır?nasıl daha zengin gösterilir?
Sulu altınla gölge verilip koyu altınla tahrirlenerek …farklı renkte altın kullanaılarak
28.halkari deseninin zor tarafı nedir?
Motiflere verilen gölgenin derecesinin desenin her yerinde aynen korunması
29.zerşikaf nedir?
Boya ile altının halkaride beraber kullanılması
30.lal mürekkebinin üstüne boya sürülmesiyle yapılan desen?
Foyalı halkari
31.zahriye tezhibi nerede kullanılır?
Esas metnin başladığı ilk sayfanın arkasındaki sayfada
32.metnin başladığı tezhipli sayfaya ne denir?
Serlevha veya dibace
33.ünvan tezhibi nedir?
Tezhipli kısım metnin başladığı ilk sağ sayfada ve sadece yazının üstündeyse buna unvan tezhibi denir
34.durak çeşitleri nelerdir?
Şeşhane(altıgen) mücevher(geçmeli) helezon pençhan e
35.hattat imzası hangi bölümdedir?
hatime
36.ferman’ı diğer eserlerden ayıran özellik?
Yazılı alanın çerçeve içine alınmamasıdır.
37.hilyeleri ilk kim tertib etmiştir?
Hafız osman
38.timur devrinin sanatçıları?
Hacı ali et tebrizi Hüseyin baykara
39.timur devri hangi renk ve deseni kullanır?
Altın ağırlıklı bedahşi laciverdi kırmızı siyah.motif;münhani
40.en eski mesnevi sanatçısı?
Muhlis b.abdullah el-Hindi
41.osmanlı tezhip uslubunun temelleri ne zaman atılmıştır?
Beylikler devri tezhibinde
42.şahnamei firdevsi hangi devrin eseridir?
akkoyunlu
43.karakoyunlular dönemi eseri?
Divan-ı Katip
44.iri ve detaylı hatayi motifi hangi üsluptadır?
Baba Nakkaş üslubu
45.sazyolu üslubunu kim bulmuş?
Tebrizli şahkulu
46.sazyolunun en önemli özelliği?
Zengin yaprak ve hatayi motiflerinin yanında hayvan motifleri kullanılması
47.sazyolu üslubun diğer en belirgin özelliği?
Aharlı kağıt üzerine sadece altın ve is mürekkebiyle yapılır
48.sazyolunun sanatkarları?
Tebrizli şahkulu ve Tebrizli veli can.
49. peri figürleri hangi üsluptadır?
sazyolu
50.kara memi üslubunun eseri?
Muhibbi divanı
51.ali üsküdari hangi tekniği kullanmış?
rugani
52.atayolu üslubunu kim bulmuş?
Hezargradizade ahmed Ataullah
53.rokokoyu Osmanlıya uyduran?
Rokoko üslubunu Osmanlı Türk zevkiyle yoğuran Hezargradizade ahmed ataullah
54.pesend üslubunu 20.y.y da uygulayan?Muhsin demironat
55.memluk devri kahiredeki Kuranı Kerim’i yazan?
İbrahim el Amidi
56.safevi devrinin meşhur sanatkarları?
Abdullah şirazi ve Hasan-ı Bağdadi en meşhurlarıdır..ruzbihan müzehhip nakkaş bihzad ibrihimi sadedin müzehhib


6.ÜNİTE MİNYATÜR SORU – CEVAP

1.minyatür sanatını yapan kişi?
Musavvir- nakkaş
2.islam dünyasında sistemli el yazmasıüretimi kiminle başlar?
Abbasi halifesi me’mun
3.İslam minyatürlerinin asıl etkileyen düşünce nedir?
Maniheizm
4.İlk Türk minyatür üslubu hangi yy ?
11. – 12. yy Selçuklu minyatür üslubu
5.günümüze ulaşan en eski minyatür örneklerin isimleri?
Artuklu kitabül haşaiş ve kitabüt tiryak
6. Anadolu Selçuklu dönemi minyatür örneği?
Varka ve Gülşah adlı mesnevide yer alır
7. varka ve Gülşah ‘da hangi teknik kullanılmış?
Minai tekniği Selçuklunun en olgun örneğidir
8.Uzakdoğu ve Çin sanatının etkisiyle ortaya çıkan tarzın eserleri?
İbni buhtuşi’ ni Meafiul Hayevan ve de Biruni’ nin El asarul bakıyye
9.ilhanlı üslubu devletin yıkılmasından sonra hagi eserlerle devam etmiş?
Ahmed Musanın Miracname Kelile ve Dimne Şahname
10.islam minyatürlerinin en önemli eserleri hangi dönemdedir?
Timurlular dönemi
11. 14. -15. yy karakoyun ve akkoyunlular dönemi üslubuna ne ad verilir?
Türkmen üslubu
12.Karakoyunlu figürlerinin özlelikleri?
İri başlı ve tıknaz.Tabiat kayalık bir ufuk hattındadır sade manzara açık renkler.
13. Karakoyunlu eserleri?
Feridüddin attar’ı Mantıküt tayr’ı ve Nizamin Hamse’si
14.Safevilerin eserleri?
Sadi Şirazi’nin Külliyat ve Firdevsi’nin Şehname
15.Erken Osmanlı minyatürü eserleri?
Dilsuzname Külliyatı katibi Ahmedi iskendernamesi
16.Türkmen üslubu ve batı hristiyan sanatının kaynaştığı eser?
Kelile ve dimne emir husrevi dııhlevi’nin Hamse
17. Türkmen ve batı hristiyan kaynaşmasının olduğu 2. beyazıd dönemine ait ilginç eser?
Bursalı uzun firdevsi’nin Hz.Süleymanı anlattığı Süleymanname
18.Sultan 2. beyazıd devrini anlatan resimli manzum eser?
Şehnamei Melik Ümmi
19.dönemin tarihi konulu tek eseri olan bu eser kim tarafından resimlendirilmiştir?
Abdullah nakkaş
20.Osmanlı minyatür sanatı hangi sultanlar devrinde özgün üslubuna doğru yol almıştır?
Yavuz s. Selim ve Kanuni s. Süleyman
21.osmanlı minyatürlerin belirgin özellikleri?
*iri sarıklı zayıf yapılı figürler * çiçek kümeleri * yeşil yapraklar * serviye benzer tepesi kıvrık ağaçlar
22. Kanuni döneminin nakkaşı?
Matrakçı Nasuh
23. eserleri?
tarihi sultan beyazıd mecmuai Menazil süleymanname
24. İstanbul tasviri hangi eserin başında yer alır?
Mecmuai menazil
25. Osmanlı padişahlarının manzum tarihleini resmeden eserlere ne ad verilir?
Şehname
26.şehname eserlerine öncülük eden eser?
Şehnameci arif fethullah Çelebinin Tarihi osmanı ali eserinin 5. cildiolan Süleymanname- 5 ayrı nakkaş minyatürlerini yapmıştır.
27.Kanuni döneminin portre sanatçısı?
Nigari mahlasıyla da bilinen Haydar reis
28. Osmanlı klasik tasvir üslubu ne zaman başlar ve sanatçısı kimdir?
16. yy.’ın 2. yarısı - Nakkaş Osman
29. nakkaş osman’ın kişisel üslubuyla resimlendirdiği eseri?
Nüzhetül esrar-ı ahbar der seferi sigetvar- Kanuni’nin Macaristan seferi ve zigetvardaki vefatını anlatır.
30.Sünnet düğünlerini anlatan eserlere ne ad verilir?
Surname
31.ilk kez hangi sultan devrinde yapılmıştır?
3. murat
32.Nakkaş osmanın eserleri?
Zafername Şehnamei selim han şehnamei murad hünername 1 – 2 ve genel İslam tarihi türündeki zübdetüd tevarih sürnamei hümayun
33. Osmanlı padişahlarının dizi halinde portrelerinin yer aldığı eser?
Şemailname veya Kıyafetül insaniye fi şemailül osmaniyye
34.eseri kim yazmış kim resimlendirmiştir?
Seyyid lokman yazıp nakkaş Osman ve diğer nüshayı da nakkaş ali resmetmiştir.
35.doğuya yapılan seferleri anlatan eserlere ne ad verilir?
Gavazatname
36. bu türe örnek eserler?
Nusretname kitabı gencinei fethi gence şecaatname tarihi fethi yemen.
37.safevi kazvin üslubunun etkileri görülen eser?
Mustafa ali nin nusretnamesi
38.Safevi kazvin üslubunun özellikleri?
*resim çerçevesini aşan doğa kesitleri * yuvarlak ince uzun yüzlü figürler * dikey hatlar
39.Siyeri nebi kim tarafından resimlenmiştir?
Nakkaş hasan yönetiminde nakkaşlar ekibi ve nakkaş Osman
40. nakkaş hasanın eser özellikleri nelerdir?
* canlı renkler * figürler kalın siyah kaşlı tombul çehreli * dairesel kompozisyonlar
41.osmanlı eyalet üslubu nedir?
Bağdatta hazırlanan tasavvuf ve peygamberler tarihi konulu el yazmalarının safevi minyatür okulunun etkilerini de taşıyan canlı renkli abartılı ifadeli resim uslubudur.
42.osmanlı eyalet üslubunun eseri?
Camius siyer
43.Murakka hangi sultan devrinde öem kazanmıştır?
sultan 1 . ahmed
44. murakka nedir?
Tek yaprak resim ve minyatürülerin belli bir düzene göre içine yerleştirildiği el yazması formatındaki albümler.
45.murakkaya örnek?
Kalender paşa tarfından yapılan 1 . ahmed albümü
46.1. Ahmet döneminin tarihi konulu tek eseri nedir?
Hoca sadedinin tacüt tevarih
47. Osmanlı minyatür üslubundan ayrılma kimle başlar?
Nakşi
48. nakşiin figür özellikleri?
* figürlerin başları ve sarıkları vücutlarına oranla çok iri * yan ve arkadan tasvir edilenlerde vücutlar çarpık * deforme edilmiş figürlerle resme mizah katmıştır.
49.Batılılaşma dönemi Osmanlı tasvir üslubunun ilk eseri?
Levni’nin Kebir musavver silsilenamesi

İSLAM SANATLAR TARİHİ SORU CEVAP DERS ÖZETİ

7.ÜNİTE SORU CEVAPLARI

1.En eski kitap malzemeleri nedir?
Papirüs terbiye edilmiş deri ( parşömen) son olarak ta kağıt.
2.cilt sanatı uygulamasına ne denir?
Teclid
3.cilt sanatını meslek edinenlere ne ad verilir?
Mücellit
4.kap üstlerine kalıp yardımıyla basılan bölümlerden ortadaki yumurtamsı beyzi bölüme neadverilir?
ŞEMSE
5.şemse ismi nerden türemiş olabilir?
Eski kitaplar kare şeklindeydi.şemse bölümü de uyum için yuvarlaktı.şekli dolayısıyla güneşe benzediğinden bu ismi almış olabilir denmektedir.
6.salbek nedir?
Kitap şekli dikdörtgene döndükten sonraşemsenin şekli beyzi olmuş ve alttaki ve de üstteki boşlukları doldurmak için buralara eklenen parçalara denir.
7. dört köşeyi bağlayan bölümlere ne ad verilir?
Köşebend
8.şemse salbek ve köşebendin kenarları nasıldır?
Önceleri düz bırakılırken zamanla DENDAN adı verilen yuvarlak çıkıntılarla cazip hale getirilmiş çukurlara zermürekkeple tığlar çekilmiş.
9.kenar suyundaki desenler kesintisiz işlendiyse hangi adı alır?
YEKPARE SU
10.yuvarlak veya mekik biçimli şekillerle bölündüyse hangi adı alır?
Parçalı veya paftalı su
11.desen yerine hat kullanılırsa hangi adı alır?
Kitabeli su
12.zencerek şeklinin kabın üstündeki çerçeveye çıkması nasıl sağlanır?
Kenar suyunun iki tarafına zencerek demiriyle vurularak bunun ucundaki kabartma zencerek şekli çıkar.
13.takoz nedir?
Normal ölçülerden büyük kitaplar taslanırken 1 yerine 2 kenar suyukonulabilir.kitap yüksekliğinde hala fazlalık varsa üst ve alta TAKOZ adı verilen ek kenar suları konularak bu boşluk kapatılır.
14.miklep nedir?
Alt kaba bağlı olan beşgen şekilli kısım.
15.miklep ne işe yarar?
Eskiden numara konulmayan sayfaların arasına yerleştirilerek ayraç görevi yapar.ayraç olarak kullanılmadığı zamanlarda ise üst kapla kitap gövdesi arasına yerleştirilir.
16.miklep şemsesi nedir?
Miklebin üstünde de kaptaki desen aynen uygulanır.fakat şemse sığmayacağı için ya aynı ya da bir başka yuvarlak kalıp basılır.buna denir.
17.miklebin sağlıklı ölçüsü nedir?
Üst kabın üzerine kapatıldığı zaman çıkıntısı şemsenin tam ortasıyla örtüşmelidir.
18.sertab nedir?
Miklebi alt kaba bağlayan genişliği kitabın boğaz adı verilen kalınlığı ölçüsünde olan kısımdır.
19.Sertabın görevi nedir?
Kitabın boğazını dış tesirlerden korur.
20.sertabın rahat hareket etmesi için ne yapılmıştır?
Her iki uzun kenara deriden yapılmış dudak isimli kısımlar bırakılmıştır.
21.mushaflardaaki sertabın dışına ne basılır?
Desenli kalıp veya “ ona ancak temizlenenler dokunabilir (vakıa 56) “ ayeti kerimesi yazılıp kalıpla basılabilir.
22.batı ciltlerinde kabın sırt dışındaki 3 tarafından birkaç mm lik taşkınlık göstermesinin sebebi nedir?
Batı ciltleri rafa dik olarak konulduğundan kitabın gövdesinin sürtünüp deforme olma riski yüksektir.bu yüzden böyle yapılmıştır.
23.doğu ciltlerinde kitap gövdesiyle üst ve alt kapağın boylarının aynı olmasının sebebi nedir?
Kitaplar rafa yatık durumda birkaç tanesi üst üste birbirine ağırlık vermeyecek şekilde yerleştirildiğinden.
24.şiraze doğu ve batı ciltlerinde nasıldır?
Doğu ciltlerinde ÖRME batı ciltlerinde şerit halinde hazır alınıp yapıştırılır.
25.batı ciltlerinde üst ve alt kap nasıl hazırlanır?
Üst ve alt kaplarla sırt birlikte hazırlanır kitap gövdesi “yan kağıt” yardımıyla kap içine yapıştırılır.
26.doğuda üst ve alt kaplar nasıl hazırlanır?
Üst ve alt kaplar ayrı ayrı taslanır sırt için geniş bırakılmış deri uzantıları ( MUHAT PAYI ) buraya yapıştırılarak tutturulur.
27. muhat payı nedir?
İçine alma payı
28.batı kitap cildi sırta yapışık mıdır?
Hayır bombeli olarak bırakılır.
29.doğuda nasıldır?
Deri sırt kitap gövdesine yapışık ve düzdür.herhangi bir desen veya yazıya ender rastlanır.
30.batı ciltinde üst ve alt kaplar aynı mıdır?
Evet aynıdır.fakat Doğu da alt kaba bağlı Sertab ve mikleb de vardır.
31.kitap ciltlemede ilk iş nedir?
Sahtiyan (keçi derisi) veya MEŞİN ( koyun derisi)nden hangisi isteniyorsa debbağhanede önceden temizlenip kahverengi siyah vişne çürüğü veya ördek başı yeşili bir renge ılık banyoda boyanır.
32.klasik mücellitlikte ilk öğrenilmesi gereken nedir*
Kap için seçilen deri mermer üzerinde “BIÇKI “ yardımıyla iç tarafından yanlamasına traşlanarak kağıt gibi inceltilir.bu çok önemlidir çünkü bir yırtık tüm emekleri yakar.
33.traş esnasında neye dikkat edilmelidir?
Kitabın açılıp kapanan yerine rastlayan derinin daha kalın bırakılmasına dikkat edilmeliki kap çabuk yıpranmasın.
34.kullanılan tutkal neyle yapılır?
Çiriş tozu
35.eskiden mukavva nasıl elde edilirdi?
Kağıtlar bir büyük ahşap levha üzerine usülünce yapıştırılır bu “ murakka germe” işleminin sonunda mukavva elde edilirdi.
36.gömme şemse için kullanılacak kalıpların hazırlanmasına neyle başlanır?
“TARRAH” adı verilen sanatkarların deseni çizmesiyle.
37.eskiden desenler nereye aktarılırdı?
Üst üste yapıştırılarak sertleştirilmiş “manda köselesi” ne aktarılır ve hakkaklar tarafından oyulurdu.
38.sonraları bunun yerini hangi malzeme almıştır?
Sarı pirinç madeninden kalıplar.
39.hangi desenler nerelerde kullanılmıştır?
Hatayi grubu çiçekler rumi çeşitleri bulut gibi tezyini unsurlar şemse salbek köşebend kenar suyu bölümlerine yerine göre uygulanmıştır.
40.forma türü cüzleri üst üste bağlayarak dikmek için hangi malzeme kullanılır?
İbrişim (ipek iplik)
41.şiraze çeşitleri nelerdir?
*geçmeli * tek baklava * çift baklava * sağ sol yolu * sıçan dişi * alafranga
42.şiraze nasıl yapılır?
Her bir cüz içinden bir ibrişim atılır.bütün cüzler bitene kadar bu işlem sürer.son cüzün içinden de geçirilip sırtta düğümlenir bundan sonra da kitabın sırtına DİP KÖSTEĞİ denilen deri yastık yapıştırılır.
43. cendere nerde kullanılır?
Önceden hazırlanmış kaplar dipteki uzantılarından kitabın sırtına önce alt kap sonra üst kap sırasıyla bağlanır.bu işlem için cendere kullanılır..
44.yazma kap nedir?
Zermürekkep ile deri ile kaplanmış kabın üzerine fırçayla desenler işlenip parlatılır.buna denir.(yazma cilt te denir)
45.YEKŞAH kap nedir?
* masif altınlanmış desenlerin üzerinde yekşah demiri yürütülerek çukurlaştırılan ince kanallar açılırsa buna yekşah kap denir.
46.açılan kanallar ne işe yarar?
Altınlı saha üzerinde açılan kanallar buraların daha parlak görünmesi sağlar.
47.ZİLBAHAR kap nedir?
Zermürekkeple kabın üstüne kafes tarzı çizgiler çizilip kesişen yerler nokta demiriyle çukurlaştırılırsa buna denir.
48.zilbahar hangi yy da moda olmuştur?
19 . yy da.
49.şükufe cilt nedir?
19. yy da zermürekkep ve gerekirse başka renklerin de ilavesiyle batı tarzı çiçeklerin yer aldığı yazma kitaplara denir.
50.motifler altın rengi sürülmeden deri renginde kalırsa hangi ismi alır?
SOĞUK ŞEMSE
51.alttan ayırma şemse nedir?
Kalıp basmakla çökertilmiş yerlere altın sürülüp kabartma yerler deri rengi kalırsa buna alttan ayırma şemse denir.
52.üstten ayırma şemse nedir?
Kabartma desenlere altın sürülür çökük kısımlar deri rengi kalırsa buna denir.
53.mülemma şemse nedir?
Hem girintili hem çıkıntılı kısımlara zermürekkep sürülürse buna mülemma şemsedenir.
54.mülemma kaplarda cazibe nasıl sağlanmıştır?
Altın kullanımında sarının yanında yeşil de kullanılır parlak ve mat tonlar yan yana kullanılırak cazibe sağlnmıştır.
55.kitap kabında deri renginden başka bir vey birkaç renk yer alıyorsa bu kaplara ne ad verilir?
MÜLEVVEN şemse
56.desenler kabın tamamını kaplıyorsa buna ne ad verilir?
SIVAMA veya YEKPARE
57.yekpare kapların kalıbı nasıldır?
Kabın yarısına basılacak şekildedir.sonra da diğer yarısına basılır.
58.Murassa kap nedir?
Desenin belirli yerlerine çakma yoluyla kıymetli taşlar yer alıyorsa buna murassa kap denir.
59.zerduz ve simduz kap neye denir?
Desenler mukavvaya heüz yapıştırılmadan deri üzerine altın iplikle işlendiyse zerduz gümüş iplikle işlendiyse simduz adını alır.işlem tamamlanınca deri mukavvanın üstüne gerilerek yapıştırılır.
60.müşebbek şemse nedir?
Kabın iç tarafında kullanılan deri üzerinde desenler oygu şekliyle işlenmişse ve sonra zemini zermürekkep veya boya ile renklendirilmiş mukavvaya yapıştırıldıysa buna müşebbek şemse denir. katıa şemse de denir.
61.ebru kap nedir?
Kabın etrafı 1 cm. lik deriyle çevrilip ortası ebru kağıdıyla kaplanmışsa buna denir.
62.ebru kağıdı yerine kadife kumaşla kaplanmışsa buna ne ad verilir?
Kumaş kap..bu kumaş zerduva denilen bi hayvanın kürküne benzediğinden buna zerduva kap ta denir.bunlara nedense çarkuşe de denir.
63.çarkuşe kap nasıl olur?
2 dış köşenin sağlamlaşması için buralara üçgen köşebent deri yapıştırılarak yapılır.
64.rugani kap nasıl yapılır?
Etrafı ince deri üstü kağıt ile kaplanmış kabın zeminine üstübeçle astar çekilir.sonra altın vs. boyalarla çiçek bazen hayvan ve günlük hayattan manzaralar işlenir.rugan (lak) maddesi ince tabakalar halinde akıtma ve fırçayla sürme yoluyla kabın üstüne sürülür.
64.rugani nasıl daha cazip hale getirilir?
İçine arusenkli sedef kırıntıları konarak.
65.rugan ne işe yarar?
Hem işlenen nakışlara albeni kazandırır hem de dış tesirlerden korur.
66.rugani nin diğer adı nedir?
17-18. yy.larda edirne’de çok kullanıldığından EDİRNEKARİ KAP adı da verilir.
67.kitap kabı çeşitleri içinde kalıp kullanmadan yapılanlar hangileridir?
*yazma *yekşah * zilbahar *Şukufe * ebru * müşebbek *rugani * kumaşi kaplar.
68.cönk nedir?
Sırt yüksekliği az sayfa genişliği çok olan kitaplara cönk veya sığır dili denir.
69.İslamiyete giriş öncesi kitap ciltleri hangi eserlerde görülmüş?
Doğu türkistandaki Uygur Türklerinden kalma eserlerde.
70.önceleri kitap kabı olarak ne revaçtaydı?
Üstü altılanmış deriyle kaplı sedir ağacı.
71.Tolunoğulları ve memluklular gibi mısır’daki Türk devletleri kitap kaplarında neler kullanırdı?
Geometrik desenler soğuk damga ısıtılmış aletlerle deri üzerine baskılı şekiller kitabeli kuşaklar.
72.asyadaki unutulmayacak örnekler hangileridir?
Timurluların bıraktığı Herat ciltleri
73.bu sanatın en yüksek seviyesi ne zaman yaşanmıştır?
Timurun oğlu şahruh Herat ve horasan daki valilik döneminde Suriye ve mısırdan gelen mücellitler en yüksek seviyeye çıkarmıştır.
74.kitaphane isimli sanat atölyesi kuran kimdir?
Timurun torunu baysungur (1397-1433)
75.Herat’taki en güzel ciltler hangileridir?
Rugani (lake) ve içi oymalı (müşebbek) ciltler
76.safevi devrinde hangi şehirlerde ne tür kitap cildi önemlidir?
Tebriz Şiraz ve isfaha da kalıpla basılan kitap kapları ve rugani
77.Anadolu Selçuklu devrinin cilt örnekleri?
Günümüze ulaşan çok örnek yoktur.koyu kahve ve vişne çürüğü renk kullanılır * geometrik desenler pek yok * kalıp basmak yerine yürütme demiri * üst ve alt kap desen olarak farklılık gösterebilir.
78.osmanlının ilk örneklerinde hangi tesir vardır?
SELÇUKLU
79.fatih devrinde hangi tesirler görülür?
Timurlu akkoyunlu Karakoyunlu tesirleri…deri rekleri çeşitlenmiş kalıp yerine yürütme demiriyle harika eserler verilmiştir.
80.hangi sultanlar devrinde güzel örnekler vardır?
Kanuni 2.beyazıd 3.murad
81.osmanlı mücellitlerin tarzları nasıldı?
Kabın üstünün tamamen desenli olması yerine arada boşluk bırakmayı tercih etmişler.* şemse * salbek * köşebend* kenar suyu bölümlerinin yer aldığı kaplar farklı ve bol desenli kalıplar kullanılmış.
82.şemse köşebend arası boşluğa ne işlenmiştir?
Zermürekkep ve fırçayla havalı veya çifttahrir denile ince motifler işlenir.
83.kitap kaplarındaki duraklama n zamandır?
17.yy
84.Batı tesiri ne zaman görülür?
27 yıl tahtta kalan 3.ahmed Topkapı sarayında müstakil bir kütüphane yaptırmıştır.bu dönemde batı tesiri görülmekle beraber kimliğini koruyan şaheserler de vardır.RUGANİ kaplar önemlidir.
85.klasikle münasebeti ne zaman kopmuştur?
19.yy
86.hangi tarz kaplar yaygındır bu dönemde?
Kolaya kaçıldığı için yazma kaplar.zilbahar ve şükufe ye de çok rastlanır.gömme şemse arasıra yapılsa da eski asaleti yoktur.
87.klasik tarzının yaygınlaşması için hangibirim açılmıştır?
1936 da devlet güzel sanatlar akademisine bağlı türk tezyini sanatları şubesi.
88. cemaati mücellidan-ı hassa nedir?
Padişaha mahsus mücellitler topluluğu
89.hangi rütbeler vardı?
Sermücellit * serbölük * seroda * serkethüda * kethüda
90.16.yy sermücelitleri?
Yedikuleli alaattin * mehmed çelebi * Süleyman çelebi
91. 17. yy sermücellitleri?
Karamehmed * abdi *Mehmet yadigar * pir Davut * Cafer eyyubi *ali Yusuf * Süleyman
92.18.yy sermücellitleri?
Hasan * Mehmet halife * hatif Ali
93.önemli rugani kap yapanlar?
Yusuf mısri * ali üsküdari * ahmed hazine * çakeri ( 18.yy)
94.kayda değer diğer Osmanlı mücellitleri?
*solak Süleyman * Hüseyin çelebi * Mustafa çelebi * hacı said * aşık Osman * Kasımpaşalı hafız * Kasımpaşalı tosun * Salih * Ragıp * hacı ahmed * Tevfik * hidayet * nureddin * kadri
95..son yy da ki ustalar?
Devlet güzel sanatlar akademisinde öğreten Bahattin TOKATLIOĞLU Necmeddin Okyay Sacid Okyay İslam Seçen


7. ÜNİTE DEVAM EBRU
1.ebru ne sanatıdır?
kitreli su üzerine serpilen boyalarla bezenmiş kağıt ve bunu hazırlama sanatıdır.
2.menşei hakkında ne söylenebilir?
8.asırda çin’de liu 12.yy da japonya’da suminagashi adlı sulu çalışmalar çağatay lehçesiyle ebre adını alıp türkistanda ortaya çıkan bi sanattır.
3.ebru farsçada ne demektir?
kaş
4.ebruculuğun irandaki adı nedir?
Ebrbad
5.”türkkağıdı” veya “Türk mermer kağıdı” tabiri nasıl oluşmuştur?
Avrupalı seyyahlar istanbuldan alıp kendi memleketlerine götürdükleri ebru kağıtları önce Almanya sonra Fransa ve İtalya da bu adı alarak benimsenmiştir.
6. toprak boyaların özelliği nedir?
Tabiattaki renkli toprak ve kayalardan elde edilir yağ barındırmaz ve suda erimezler.
7.ebru teknesinin özellikleri nelerdir?
Kağıdın en ve boyuna göre 6 cm. derinliğinde çinko veya galvanizden hazırlanmış dikdörtgen tekne.
8. kitre neden kullanılır?
Teknedeki suya kıvam vermek ve serpilen boyaların çökmesini önlemek amacıyla kullanılır.
9. kitre nerden elde edilir ve yapısı nasıldır?
Geven isimli çalı sınıfıdan bir Anadolu bitkisinin salgısıdır…krem renginde düzgün olmayan şeritler ve plakalar halindedir.

8. ÜNİTE TÜRK ÇİNİ SANATI

1.toprak evani veya çini evani neye denir?
pişmiş topraktan yapılan çanak ve çömleğe eskiden verilen isim.
2.günümüzde topraktan yapılma kullanım eşyalarına ne ad verilmektedir?
Seramik veya keramik
3.seramiği meydana getiren maddeler nelerdir?
Kaolin kuvars veya silika
4.bunların bileşim miktarı ve pişme derecelerine göre aldıkları isimler?
Toprak evani * çini * porselen * cam
5.tümü killi topraktan yapılan en sert seramiğe ne ad verilir?
Porselen
6.cam hangi maddelerin karışımından oluşur?
Silisyum asidi alkali toprak alkalili oksitlerin karışımından.
7.cam nasıl oluşur?
Cam kumu soda veya potas kireç ve renk verici veya ağartıcı maddelerden oluşan karışımın eritilip yüksek ısıda eritilmesiyle.
8.kaşi veya çini nedir?
Daha çok levha halinde mimari tezyinatta kullanılan duvar kaplama malzemesi.
9.topraktan yapılan kullanım eşyası?
Seramik toprak evani veya çini evani
10.çanak çömlek sanatı kimlere dayanır?
Asurlular
11.Türkler kaçıncı yy dan beri bu sanatı bilmektedir?
Orta asyadaki araştırmalara göre 8.yy.dan itibaren
12.çini sanatı kitabelerde ve binalarda yapı malzemesi olarak kullananlar?
Uygurlar karahanlılar gazneliler
13.İslam öncesi Türk topluluklarından hangilerinde görülmektedir?
Göktürkler ve Kırgızlar
14.Bizanslılar çiniyi tercih etmişler midir?
Hayır. Çini yerine mozaik kullanmışlardır.
15.bizanstan etkilenerek mozaik kullanan?
Emeviler
16.levha halindeki çini üretimi ilk defa nerde üretilmiştir?
Samerrada
17.mimari yüzeydeki ilk örnek?
Kayverandaki sidi Ukbe camiinin mihrabında
18.Abbasiler kullanmış mıdır?
Evet. Çini ve toprak evaninin yanı sıra duvar kaplamalarında kullanılan levha halindeki çinilerde de gelişme göstermişlerdir.
19.Müslümanları perdahlı çini veya seramik üretimine sevk eden nedir?
Ortadoğu da porselen yapımının bilinmemesi ve yeterli hammaddenin olmaması.
20.böylece nasıl kaplar yapılmıştır?
Topraktan kalaylı veya altın kaplanmış görünümü veren evaniler
21.perdahlı çinilerin en erken tarihli örnekleri nerdedir?
Abbasiler devrinde 9. yy da Samerrada rastlanmıştır.
22.bu çiniler nasıldır?
Sarımtırak beyaz renkli iri gözenekli hamurdan yapılmıştır.
23.11. yy dan itibaren tek renkli çinileri kullananlar?
Karahanlılar......günümüze Özkent te bulunan örneklerin azı ulaşmıştır.
24.ilhanlılar döneminde ki çini özellikleri nelerdir?
sırlı tuğla ve firuze renkli çiniler ayrıca siyah beyaz ve kobalt mavisi de kullanılmıştır.
25.Mısırda fatimilerden sonra sanatkarlar nereye yönelmiş?
İrana…rey cürcan kaşan ve sava da perdahlı çini üretimini canlandırmışlardır.
26.kabartma tek renkli sır altı çinilerin ilk örneğine nerde raslanır?
Sultan 3.mesud sarayında.12. ve 14. yy da da sultaniye ve sultanabadda revaç bulmuştur.
27.timurlular neye hız vermişlerdir?
Seramik evani de duraklama görülürken kaşi üretimine hız vermişlerdir.
28.cephe kubbe ve minareleri firuze laciverd yeşil renkli çinilerle bezenmiş eserler?
Semerkand bibi hanım camii (1404) guri emir türbesi ve Tebriz gökmescid (1465)
29.hangi teknik ilk olarak Timurlularda görülür?
Cuerda seca.. eski kaynaklarda lakabi denilen renkli sır tekniği.
30.safeviler döneminde dini yapılar nasıl süslenmiş?
Çini mozaik tekniğiyle adeta tepeden tırnağa giydirilmiş.
31.hakim renkler?
Firuze mavi laciverd…..siyah beyaz yeşil kahverengi ve mora çalan renkler de vardır.
32.iranda kaçarlar döneminde çini yerini ne almış?
Renkli sır tekniği
33. hindistanda kullanılan nedir?
13. yy dan sonra sırlı tuğla
34.delhi ve Babür döneminde renkli sırlı tuğla üretiminin en önemli merkezi?
Mültan
35.anadoluda en eski sayılabilecek örnekler nerdedir?
Siirt ulu camii ve minaresi * Divriği kale camii nin taç kapısı * Konya 2. Kılıçaslan türbesi
* tokattaki n.yağıbasanın yaptırdığı çukur medrese * kayseri ulu camiinin minaresi
36.şerefe altlarındaki mukarnas bezemelere hangi yy da rastlanır?
13. yydan itibaren
37.anadolu Selçuklularında nasıldı?
Yapı dışında renkli sırlı tuğla ve kaşigeri (çini mozaik) kullanılmıştır…ancak irandaki gibi yapı dışında çini mozaike çok yer verilmemiştir.
38.en güzel örnekleri?
Sivastaki gök medrese ve battalgazideki eski Malatya ulu camii çini mozaikleri
39anadolu Selçuklularında çini mozaik nerelerde kullanılmış?
Kubbe içi kasnakta geçiş unsurlarında kemerlerde eyvanlarda mihraplarda sandukalarda pencere üstlerinde
40.çini mozaik tekniğinin en iyi örnekleri?
Konya alaaddin camii * Ankara ahi şerafeddin camii * Sivas gökmedrese mescidimihrapları
41. çini mozaikte Selçukluların ulaştığı en yüksek seviyeyi gösteren yapı?
Konya Karatay medresesi
42. Selçukludaki sivil yapı ve dini yapılarda kullanılan çini tekniklerinde ne gibi farklılıklar vardır?
Sivilde : perdahlı çiniler ve insan hayvan figürleri…dini yapılarda düz renkli çinilerde kesilerek düzenlenmiş geometrik kompozisyonlar yazı ve ileri derecede üsluplaştırılmış rumi bezemeler.
43.türk oturuşu adı verilen figürlerin olduğu yapı?
Alaaddin keykubadın yaptırdığı KUBADABAD SARAYI.ayrıca çift kartal çift ejder balık tavus kuşu insan hayvan karışımı mitolojik yaratık motifleri
44.beylikler döneminin en iyi eserleri?
Beyşehirdeki EŞREFOĞLU camii
45.renkli sır tekniğiyle üretilmiş çinilere anadoluda lk nerede rastlanır?
Bursa YEŞİLCAMİİ ve ÇELEBİ MEHMET TÜRBESİ nde
46.çini mozaik sanatının Osmanlıda son olarak görüldüğü yapılar?
Edirne şah melek camii * istanbulda fatih’in Çinili Köşk’ü * Mahmud paşa türbesi
47. mavi beyazlı sır altı tekniğinin en güzel örnekleri?
İstanbul Fatih camiive Manisa valide sultan camii …17.yyın sonunda bu tarzda gerileme olmuş.
48.türk çini sanatında bu tekniğin en son görüldüğü eser?
Hürrem sultan türbesi
49.osmanlı en önemli çini üretim merkezi?
İZNİK
50.çinide esas heyecan verici gelişme ne zaman görülmüş?
16. yyın 2. yarısı çok renkli (elvan) sıratlı tekniğinin gelişmesiyle İznik çinilerinde yaşanmış.bundan sonra da diğer tüm teknikler terkedilmiş.
51.türk çini sanatının zirvesine ilk defa ne zaman ulaşılmış?
İstanbul Süleymaniye camiinde hafif kabarık mercan kırmızısı renkli İznik kaşileriyle ulaşılmış.
52.çini sanatına kaynak olabilecek tüm desenlerin işlendiği eser?
Rüstem paşa camii
53.türk çini sanatı klasik devri eserleri?
İbrahim paşa camiinin çinileriyle başlar * Süleymaniye * Rüstem paşa * Sokullu Mehmet paşa * Üsküdar atik valide camii çinileri izler.
54.edirne Selimiye camiin çinileri nerede üretilmiştir?
1572 tarihli fermandan anlaşıldığı üzere özel siparişle İznik atölyelerinde.
55.dönemin gözde yapıları?
* İstanbul atik valide * ramazan efendi * Mehmet ağa * takkeci İbrahim ağa camileri* haseki Hürrem sultan türbesi
56.İznik çinisi son sözünü hangi eserle söylemiştir?
1600 tarihli Sultan Murad türbesiyle
57. en parlak dönemin sonlarına ait en çok örneğin bulunduğu son büyük yapı?
Sultan Ahmet camii
58.çok büyük ölçülü yekpare çini levhalar nerede görülür?
Topkapı sarayında 1640 tarihli sünnet odasında
59. Osmanlı çini sanatında duraklamanın görüldüğü eserler?
Topkapı sarayındaki Bağdat ve revan köşkleri * Üsküdar çinili camii * yeni valide camii
60. kütahyanın başarısı gösteren yapı?
Çinili camii
61. 17. yy da kabe tasvirli çini levhalar hangi yönden önemlidir?
Usta kitabesi bulundurmaları yönünden
62. İznik çiniciliği tarihteki yerini ne zaman almıştır?
18. yy ın başlarında
63. İstanbul tekfur sarayındaki çini atölyesi kimin gayretleriyle kurulmuş?
Sultan 3. Ahmet ve Damat İbrahim paşa
64.hangi eserler bu atölyenin çinileriyle süslenmiş?
Sultan 3. ahmed çeşmesi ve hekimoğlu ali paşa camii
65.bu atölyede üretime neden son verilmiştir?
İstenilen netice alınamamıştır..sırlrı mavimtrak bir renk almış sırda çatlaklar belirmiş renklerde akma ve solmalar görülmüş
66.hangi teknikle üretim yapılıyordu bu atölyede?
Sıraltı tekniğiyle.arı ve turuncu renklerde ilk kez burada yapılmış
67.ülkemizi çini ihtiyacı nerden karşılanmaktadır?
18. yy dan günümüze Kütahyadan karşılanmaktadır.
68.çini ve seramik yapımında kullanılan malzemeler nelerdir?
* ana hamur * boya veya madeni oksit * sır tabakası
69.çini hamuru hangi karışımdan oluşur?
* kaolin (arıkil) * kuvars *feldspat grubu hammaddeler
70. bunların haricinde hangi malzemeler kullanılabilir?
*dolomit * talk *boksit * şamot * mermer tozu
71.türk ismiyle bütünleşmiş her devirde en çok beğenilen renk?
Firuze ( turkuvaz)
72.sır nedir?
Seramik hamurunun üzerine sürülen pişince eriyerek hamurun üstünü kaplayan ona camsı görüntü kazandıran koruyucu şeffaf tabaka.
73.sır nelerden meydana gelir?
Silis kuvars kurşun oksit
74. seramik sırlarında aranan en büyük özellik?
Üzerine çekildiği hamurla fiziki ve kimyevi olarak uyumlu çalışmasıdır.
75. parlak sır nasıl elde edilir?
Çini düşük sıcaklıkta ve uzun süre pişmeli
76.mat ve renkli sırlar nasıl yapılır?
Sır içine çinko katılırsa mat maden oksitler katılırsa renkli sır elde edilir
77.çini sanatının başlangıcı neyle olmuştur?
Sırlı tuğlanın ortaya çıkmasıyla
78.çini mozaiklerin büyük levhalara göre avantajı nedir?
Büyük levhalar daha çok düz yüzeylerde kullanılırken mozaikler hem düz hem eğri yüzeylerde kullanılabilir.
79.en eski çini bezeme tekniği nedir?
Çini mozaik tekniği
80. kaynağını nereden almıştır?
Sırlı tuğla süslemeden
81. düz renkli levhalardan kesilen parçalar nasıl bir araya getirilir?
Kesilen parçalar arka kısma doğru hafifçe pahlandıktan sonra sırlı yüzeyler alta gelecek şekilde belli kalıplar içerisine muntazaman yerleştirilir arkasına harç dökülür.harç kuruyunca kalıbın şeklini alan parçalar duvara yapıştırılır.
82.ince ayrıntıların işlenmesinde ve usta imzalarında hangi teknik kullanılır?
Düz renkli çinilerin üzerine desen çini üzerindeki sırlı tabaka kazınarak ve kazınan kısımlara başka malzeme doldurulup tesviye edilerek işlenir…bu durumda düz çiniler çini mozaik görünümü kazanır.işte bu teknik kullanılır.
83. perdahlı çini (luster tekniği) nerede ortaya çıkmıştır?
Samerrada
84.çini üzerinde madeni bir pırıltı elde etmek için hangi tekitken yararlanılır?
Perdahlı çini
85.perdahlı çini daha çok nerelerde kullanılır?
Sivil yapılar ve kap kacak yapımında
86. nerelerde yaygındır?
Suriye ırak iran ve Anadolu
87.mertabani batılı kaynaklarda hangi adla geçer?
Selahaddini eyüzyılubi ye nisbetle SELADON adını alır.
88.mertabani nerelerde kullanılır?
Duvar kaplama çinilerinde değil evani yapımında
89.özelliği nedir?
Zehirli yiyecekler karşı duyarlı olduğu söylenir.suikast girişimlerine karşı saraylarda rağbet görmüştür.
90.. ne renktir?
Yeşilimtrak
91.sıraltı tekiği kimlerce kullanılmıştır?
13. yy da Anadolu Selçukluları ..esas gelişmesini 16.yy ın 2. yarısında Osmanlıda tamamlamış en yaygın çini tekniğidir.
92. sıratlı ve sırüstü tekniklerinin bir arada kullanılmasıyla çok renkli satıh oluşturma tekniği nedir?
MİNAİ
93. bu tekniğe neden helf reng denilmiştir?
sıraltı ve sırüstüne 7 rengin bir arada tatbik edilebilmesinden.
94.örneklerine nerede rastlanır?
Anadoluda sadece Konya alaaddin köşkünde rastlanır.daha çok İranda kulanılır.basra rakka ve kaşan’da çok görülür.
95.renkli sır tekniğinin diğer adları?
Çağdaş yayınlarda CUERDA SECA ( aslında cuerda seca lakabinin yanında çok kaba ve ilkel kelmaktadır.yanlış tercüme sonucu bu adı almıştır) eski kaynaklarda ise LAKABİ
96.ilk kez nerede kullanılmış?
Timurlularda
97.bu teknikte ne tür nakışlar yapılır?
İnce ve kıvrımlı nakışlar
98.lakabi tekniğinde renkler birbirinden nasıl ayrı tutulur?
Cuerda seca da iplik yöntemiyle ayrı tutulurken lakabide iplik kullanılmayıp desenlerin etrafı balmumu veya nebati yağ ve manganez karışımıyla tahrirlenerek renkler birbirinden ayrı tutulur.
99.çok renkli ( elvan ) tekniğinin ayırıcı özelliği?
Yarım asır kadar varlığını sürdürecek MERCAN KIRMIZISI nın kullanılmasıdır…bu teknikte sarı renk devre dışı bırakılmıştır.
100.bu tekniğin en üst seviyesi hangi yapıda görülür?
Sultan 3. Murad türbesinde
101.anadoluda çini mozaik süslemenin görüldüğü ilk önemli yapılardan biri ve ustası?
Sivastaki Keykavus 1. darüşşifasında bulunan İzzeddin Keykavusun türbesi..ustası MARENDLİ AHMED tebrizden gelmiştir
102.eski Malatya ulu camide usta imzasını nerede görüyoruz?
Kubbesi eyvanı ve orta avlusunun duvarlarındaki çini mozaiklerde …en dikkati çeken yakub b. Ebubekir el malati….bu isme hem merkez kubbenin orueduğu ana mekanı eyvana bağlayan kemer içinde hem de eyvanın orta avluya bakan kemer başında rastlanıyor.
103.osmanının son devir çinilerine en güzel örnek hangisidir?
Hafız emin ustanın elinden çıkan eyüpteki Sultan Reşat Türbesi

9. ÜNİTE DİĞER SANATLAR

1.Türk ahşap sanatının seçkin örnekleri nerelerdedir?
İstanbul Topkapı Sarayında *Türk ve İslam eserleri müzesinde * Ankaradaki Etnoğrafya Müzesinde
2. ahşap sanatında kullanılan ağaçlar nelerdir?
Ceviz sedir abanoz gül ıhlamur kestane meşe ve çam
3.ağaç işleme teknikleri ?
Oyma kabartma ve kakma olarak özetlenebilen teknikler : * düz satıhlı ve yuvarlak satıhlı derin oyma * eğri kesim * şebekeli oyma ( ajur ) * düz satıhlı ve kabartmalı kakma
4. düz satıhlı oyma tekniği nasıl uygulanır?
Sanatçının yüzeyden zemin içlerine doğru bıçağını dik tutarak çalışmasıyla oluşur
5.yüzeydeki kabartmanın yuvarlaklığını sağlayacak biçimde serbest hareketlerle çalışması hangi tekniktir?
Yuvarlak satıhlı derin oyma
6.şebekeli derin oyma ( ajur ) nasıl uygulanır?
Yüzeyi daha içten oymak ve bazı fazlalıkları dışarı çıkarmak suretiyle
7.türklerin ahşapla mazisinin çok eskilere dayandığını ortaya çıkaran?
Arkeolojik kazılarda Radloff’un 1865 te Altay Kurgalarında ve rudenkonun 1947-1949 yıllarındaki Pazırıkta buldukları ahşap eşyalar.
8.günümüze ulaşmış erken dönem İslam ahşap sanatı örneklerinde etkili olan?
Dönemin mimari eserlerinde kullanılan KABARTMA TAŞ tezyinatı
9.bunun örnekleri?
Berlin İslam eserleri müzesinde teşhir edilen Müşetta sarayı kabartmalı taş duvarlarındaki akantus ve asma yaprakları erken ve müteakip dönem ahşap eserlerinde OYMA tekniğiyle uygulanmıştır….fatimi dönemi el ezher camiinin ahşap kapısı da örnektir…
10.Selçukluda kullanılan teknikler nelerdir?
* oyma / kabartma *şebekeli oyma * çatma (kündekari) boyama
11 Selçuklu dönemi ağaç oyma işçiliğini yansıtan örnekler nelerdir?
Türk ve İslam eserleri müzesinde üzerinde sultan Keykavus b.Keyhüsrevin adı bulunan RAHLE ve Konya Mevlana müzesindeki rahle…
12.Konya Mevlana müzesinde sergilenen 1278 tarihli Selçuklu rahlesi hangi tekniğin örneğidir?
Esasını oyma tekniğinden alan yüzeydeki desenin oyulan yuvası içine başka bir ağaç parçasının tutkalla yerleştirilmesi tekniğinin örneğidir.
13.kündekari tekniği nasıl uygulanır ?
Bir ahşap iskelet üzerindeyan yana getirilen geometrik ahşap parçalarla bunları birbirine bağlayan oluklu ahşap kirişler tutkal ve çivi kullanılmadan iç içe geçirilerek uygulanır.
14. kündekarin özelliği nedir?
İklim şartları ve zamanın getirdiği eskimeile parçalar kuruyup ufalsa da yerinden düşüp ayrılmaz
15.kündekari tekniğiyle yapılmış örnekler?
* Konya Alaaddin camiinin Ahlatlı bir ustaya ait 1155 tarihli Siirt Ulu camiinin Abdülfettah isimli ustaya ait 1191 tarihli Divriği ulucamiinin Tiflisli Ahmede ait 1241 tarihli minberleri
16.derin oyma tekniğindeki örnekler nelerdir?
12 – 14. yy llara ait Alaaddin Camii Malatya ve Kayseri Ulucamii Ankara Aslanhane Camii minberleri * Birgi ulucamii pencere kanatları * Ankara Hacı Bayram Türbe kapısı * Ahi şerafeddin sandukası
17.Beylikler ve erken Osmanlı devri örnekleri?
* 1306 Ankaralı davuda ait Çorum ulu camii minberi
*1320 Muzafferüddin e ait Birgi ulucamii minberi
*1367 Kastamou kasabaköy Camii kapı kanatları
*1376 Antepli Hacı Mahmad Fakihe ait Manisa ulucamii
*1399 Bursa Ulucamii minberleri
18.olağanüstü incelikte işlenen derin oyma tekniğiyle meydana getirilen eserler?
Konya Sadreddin Konevi Camii ve Bursa yeşil camiinin pencere kanatları Karaman imaret camii nin kapı kanatları
19.minber kürsü aksamı rahle ve korkuluklarda kullanılan teknik?
Şebekeli oyma tekniği
20.şebekeli oyma tekniğinde nasıl kompozisyonlar oluşturulmuş?
Çevresi oyulan palmet lotus ve kıvrık dallardan oluşan desenlerin en ince uçlardan birbirine bağlandığı zengin kompozisyonlar meydana getirilmiş.
21. Osmanlı döneminde ortaya çıkan yeni teknkler?
Tasarlanan desenin çeşitli malzemelerden kesilip hazırlanan parçaları uygun bıçaklarla oyularak hazırlanan çukur zemine yapıştırılır…ayrıca kesilip kullanıma hazır hale getirilen sedef fildişi v.b. malzemenin Çukur açmadan tutkalla mozaik biçiminde yan yana getirildiği uygulama da vardır…
22.osmanlı devrine ait en eski fildişi kakmalı eser?
2. beyazıd dönemine ait 1505 tarihli Kur’an mahfazasıdır.ayrıca Sedefkar Mehmet Ağa tarafından Sultan 1.ahmed için hazırlanan sedef bağa zebercet yakut ve zümrüt kakmalı taht ta gözalıcıdır.
23.ağaç ve kemiğin de kakma sanatında kullanıldığını gösteren eserler?
Fatih ve Yenicamii ile Beylerbeyi Hamidi Evvel camilerindeki 3-4 asır evvelinden kalma vaaz kürsüleri.
24.boyama dahil pek çok farklı tekniğin bir arada kullanıldığı Saltanat kayıkları nerededir?
İstanbul deniz müzesinde
25.15. ve 16. yy en güzel ahşap örnekleri?
Edirne 2. beyazıd camii Topkapı hazine dairesi kapları Bağdat ve revan köşkü kapıları
26. bu dönemde devreye giren teknikler?
Çiçekli bezemenin yanında Rumiler benek motifi fildişi kakma tekniğive bazı yazı frizleri
27.barok ve rokoko üsluplarının da etkisi altında kalarak yaygınlaşan teknikler?
17. ve 18. yy da sedef bağa ve fildişi kakma ve özellikle sedef mozaik teknikleri
28.Edirnekari boyama teknikleri uygulanan eserler?
19. yy da dolap kapakları çekmeceler lambalık ve kavukluklar ile tavan göbekleri
29.ahşap camilerin e eski örneklerine hangi yy da rastlanır?
13.yy
30.osmanlı öncesinden kalma metal eşyalar hangi malzemeden yapılır?
Tunç veya pirinçten
31.madeni eşya yapımında kullanılan teknikler?
Dökme ve dövme
32. eserin tezyini değerini belirleyen nedir?
Obje üzerindeki kabartma desenler
33. kabartma desenler neyle sağlanır?
Alet yardımıyla yüzeyden derine inerek ya da metal parçanın tersinden dövülmesiyle sağlanır.bazen de yüzeyde oluşturulan çukurların çeşitli maddelerle doldurulmasıyla…
34.osmanlıda görülen diğer teknikler nelerdir?
Oyma kakma çalma kazıma vidalama altın kaplama (tombak)savatlama zincir işi takı ve tören eşyasında kullanılan telkari ve mine.
35.bu tekniklerin uygulamasında hangi aletler kullanılır?
Ayak çarkı mengene demirci makası pense eğe ve kalem
36.maden sanatının eserleri nerelerde sergilenmektedir?
Topkapı sarayı askeri müze Türk ve İslam eserleri müzesi
37.halı sanatının Türk menşeili olduğu nu teyit eden?
Rudenko tarafından kazılarda bulunmuş olan m.ö.5-3. yy lara ait PAZIRIK halısı ve doğu türkistanın eski şehirlerinde ve turfanda 1900 lü yılların başında ortaya çıkan halı parçaları.
38.Pazırık halısının özellikleri?
1 89 x 2 m. Boyutlarında kareye yakın desimetreküpü 36 bin düğüm içeriyor…eser LENİNGRAD ERMİTAJ müzesinde sergilenmektedir.bubüyüklüğe bu kadar ince ve çok sayıda Gördes/ Türk düğümü o devir için çok şaşırtıcıdır.
39.Konya Alaaddin Camiindeki halılar kim tarafından fark edilmiştir?
1905 te Alman konsolosu LOYVED tarafından…üçü bütün 5 i parça halindeki bu halılar şu an İstanbul Türk ve İslam sanatları müzesinde bakım ve korumaya alınmıştır…
40.bu halıların özellikleri nelerdir?
En büyüğü 15 metre kare…koyu mavi ve kırmızı zemin üzerindeki desenler bu renklerin açık tonlarıyla oluşturulmuş.geometrik şekiller egemen ancak yeryer bitkisel motifler de var.etrafında kufi tarzı süslemede güzellik katmaktadır.
41.1930 da fark edilen 3 Anadolu Selçuklu halısı nerde fark edilmiştir?
Beyşehir Eşrefoğlu camiinde..konya müzesi koleksiyonlarında yerini almıştır…
42.15. yy ın sonlarında görülen halılar?
Daha çok geometrik desenlerin hakim olduğu HOLBEİN halıları
43.bu halılar ismini nerden alır?
Ressam holbeinin resimlerine konu olduklarından bu ismi almışlardır…batı Anadolu ve Uşakta dokunmuşlardır…
44.16. yy dan 19. yya kadar bu bölgede üretilen halıların özellikleri?
Renk ve desen olarak fevkaladedir…madalyonlu ve yıldızlı şeklinde iki tiptir..motif tasarımında biçim tekrarları yoluyla SONSUZLUĞA dikkat çekilir…
45.osmanlı saray halılarında görülen tesirler?
Bir dönem uygulanan düğüm sistemi ile İRAN tesiri Mısırın fethi ile de Memluk etkisi …
46.etkilere rağmen kendi özgün üslubunu kaybetmen bu halılar hangi halıların şekillenmesinde rol oynamıştır?
İngiltere İspanya ve Portekiz halılarının
47.seccadelerin üretimleri nerelerde olmuştur?
Konya Bergama Gördes kula Ladik Milas ve Kırşehir
48.anadolu Selçuklu mimarisinde ana malzeme nedir?
Taş
49.taş nerelerde kullanılmıştır?
Eserlerin taç kapılarında büyük bir ustalık ve ince bir zevkle yoğurup anadoluya has bir üslup oluşturmuşlardır…
50.taç kapıların şekillendirilmeleri nasıldır?
Dikdörtgen çerçeveye göre şekillenen kapı üst kısmında sivri bir kemerle başlar etrafı yoğun süsleme yazı kuşaklarıvb. Tezyini öğelerle bezenmiş dikdörtgen niş ile tamamlanmaktadır.bu özellikleri ile benzersiz bir ihtişam ifade ederler…
51.müslüman sanatkarın ruh inceliği gösteren eserler?
Erzurum çifte minareli medrese Sivas gökmedrese Divriği ulu camii Konya ince minareli medresenin taç kapılarındaki tezyinat.
52.taç kapılarda kullanılan motifler?
Bitkisel motifler geometrik desenler geçmeler çokgenler yıldızlar rozetler…..y assı ve işlemeli olanlar kadar kabarık ve içi boşaltılmış olanlar da vardır…
53.kale görünümlü anıtsal yapıların özellikleri?
*Duvarlar yontulmuş taşlarla sade şekilde yapılır.
*pencereleri az ve küçüktür.
*bu sade yapıların ihtişamını ince işçilikleriyle TAÇ KAPILAR temsil eder.
54.taç kapıların özellikleri?
Hayranlık uyandıran mimarileri karakteristik süslemeleri dikkat çeker..çok büyüktürler.bazen duvardan bile yüksektirler.her kapı kendi dekor ile tektir.mimarileri tek renkli ve geometrik dekore edilmiştir…
55.divriği ulu camiinin kuzey kapısında hangi süsleme vardır?
Açılmış durumda betimlenmiş büyük lotus yaprakları
56.hurma ağaçları nerelerde kullanılmıştır?
Sivas gökmedrese Erzurum çifte minareli medrese
57.bu süslemelerin yanında ayrıca kullanılan süslemeler?
Bazı hayvan figürleri sadeleştirilerek kullanılmıştır.örneğin bir yılan bir çok eğri ve doğru çizgilerin birleşmesiyle bir sürü silme ve küçük sütunlara dönüşmüştür.
58.taş üzerine oymalarda örneklerine çok rastlanan motifler?
RUMİ….kufi ve sülüs yazı da kullanılmıştır.
59.selçuklu taş yapılarda görülen figürler?
İnsan ve hayvan figürleri sırt sırta vermiş kartal kuş kadın ve erkek insan başları…KAYSERİ DÖNER KÜMBETTE ise aslan resimleri vardır.
60.kubbelerde ne kullanılmış?
Tuğla
61. tuğlaları farklı dizilerek hangi motifler yapılmış?
şerit motifleri baklavalar döne döne giden hareketler..bazılarının ise kubbe içi parlak renkli çinilerle kaplanmıştır.
62.erken dönem Osmanlı mimarisinde Anadolu Selçuklu geleneğini sürdüren yapı?
Bursa yeşil camii taç kapısı
63.osmanlı sonrasında bu ihtişam yerini neye bırakmış?
Zamanla daha mütevazi kapılara…kapı yerine yapı iç hacim genişliği ve yüksekliği itibarıyla büyütmüşlerdir.
64.osmanlıda mukarnas taş işçiliğinin gözdeleri?
Mihraplar minberler cümle kapıları şerefeler….sütun başlıkları da kendine özgüdür…şerefe ve mahfil şebekeleri mermerden oyma geometrik geçmeleriyle dikkat çeker.
65.kitabeler nasıl yazılardan oluşur?
Sülüs ya da talik celisi ile kabartma tekniğinde işlenmiş yazılardan.

10.ÜNİTE TÜRK DİN MUSİKİSİ SORU CEVAPLARI

1.musikiyi birbirine benzemeyen çeşitli seslerden meydana gele icra” olarak tanımlayan kimdir?
PİSAGOR
2.ibni sinaya göre musiki nedİr?
Birbiriyle uyumlu olup olmadığı yönünden sesleri ve bu sesler arasındaki zaman sürelerini araştıran matematiksel bir ilimdir.
3.sesleri kulağa hoş gelecek şekilde düzenleme sanatı olarak taımlayan düşünür?
JEAN JACQUES ROUSSECAU
4.musikiyi sesler aracılığıyla birbirini takip eden güzel hisleri ifade etme sanatı olarak tanımlaya? EMMANUEL KANT
5.Ana hatlarıyla musiki nasıl tarif edilebilir?
Bir duygu bir düşünce veya tabii bir olayı tarif etmek gayesiyle ahenkli seslerin belli bir sanat anlayışı içerisinde ritimli/ritimsiz şekilde estetik olarak bir araya getirilme sanatı.
6.bir milletin ahlaki yönüyle nasıl idare edildiğini anlamak istiyorsanız o milletin musikisini inceleyiniz sözü kime aittir?
FİLOZOF KONFİÇYUS
7.” Müzik yerle gök arasındaki her varlığı hiç kimsenin dayanamayacağı bir kudretle sarsar “ sözü kime aittir?
İngiliz edebiyatçısıWİLLİAM SHAKESPCARE
8.mevlana musikinin önemini hangi sözlerle belirtmiştir?
Allah aşıkları için ruhun gıdasıdır.Zira musikide gerçek sevgiliye kavuşma ümidi vardır.
9.müzik insanı Allah’a en fazla yaklaştıran şeydir ve bütün felsefelerin üstündedir” sözü kime aittir?
Alman besteci LUDWİG VAN BEETHOVEN
10. “ musiki doğrudan doğruya ruha hitab eder ruh da kendisini ancak musikinin desteğiyle en iyi şekilde ifade edebilir” sözü kime aittir?
Alman edebiyatçı JOHANN WOLFGANG VAN GOETHE
11.musikinin seslerin doğal taklidinden doğduğunu iddia eden kimdir?
LUCRECE
12.arapların sesle yaptığı nağmeye ne ad verilirdi?
Terennüm
13.şiirle söylediklere nağmeye ne ad verilirdi?
GINA
14.arap musikisinde Hz.Osmana kadar hangi formlar icra edilirdi?
HUDA ve NASB
15.DAHA SONRA HANGİ FORMLAR İCRA EDİLMEYE BAŞLANDI?
SİNAD ve HEZEC
16.hicaz’da profesyonel okuyucular ( MUGAANNİLER) hangi dönemde çıkmıştı?
Hz.Osman devri
17.dört halife devrinin sonlarında düzenlenen form ve özellikleri?
EL GINAÜ’L MUTKAN (veya gınaür rakik) adlı form….o zamana kadar icra edilen musiki formlarından sanat değeri yüksek aruza dayanan ve ağır ritmle seyreden bir formdur.
18.musiki halife saraylarına hangi dönemde girmiştir de bu sayede devlet adamlarının musikiye ilgisi artmıştır?
EMEVİLER devri
19.bu devirde meşhur olan okuyucular?
* tuveyz * azzetül meyla * gariz * said b. Miscah * ibni muhriz * ebu said cemile * ibni süreyc * mabed ve delal
20. İslam aleminde ilk musiki nazariyesini yazan kimdir?
YUNUS EL KATİB
21. yunus el katip arap musikisinin 4 temel taşı olarak kimleri söyler?
*said b. Miscah * ibni muhriz * gariz *ibni süreyc
22.greklere ait nazari musiki eserlerinin tercümesine ne zaman başlanmıştır?
ABBASİLER DÖNEMİNDE
23.bu tercümeler nerede yapılmıştır?
Bir tür İslam üniversitesi olan BEYTÜLHİKME De
24. Beytülhikme kim tarafından yaptırılmıştır?
830 da halife MEMUN tarafından
25.abbasiler döneminde bestecilik yönüden zengin repertuvarın oluştuğu nasıl anlaşılabilir?
Musikişinas Yahya el mekki nin kaleme aldığı KİTABÜL EGANİ nin 12 bin besteyi içine aldığından.
26.bu dönemin önemli musikişinasları?
*Yahya el mekki * ibn cami * İbrahim el mevsıli * ishak el mevsıli * İbrahim b. Mehdi *ziryab *barsüma
27.musiki teorisi üzerinde çalışan ilk İslam filozofu?
YAKUB BİN İSHAK KİNDİ..
28.kindi’nin çalışmaları?
* musikiye dair 10 risale yazmıştır * arap musikisinde ilmi ekolün kurucusudur. * ebced harflerine dayalı nota sistemi kurmuştur. * musikiyi felsefe mantık geometri aritmetik ilimleriyle birlikte değerlendirmiştir.
29. Kindiden sonra çalışmaları günümüze ulaşan İslam filozofu kimdir?
FARABİ
30.iyi bir icracı olan farabinin yazdığı üç eserden en genişi ?
EL MUSİKAL KEBİR ( batı ve İslam dünyasında musiki teorisi ve felsefesi hakkında yazılmış en sistemli eserlerden biridir)
31.eserde nelerden bahsedilmiş?
* Greklerin bu konularda ileri sürdüğü fikirler açıklanmış *onlardan eksik olarak ulaşan bilgiler düzenlenerek tamamlanmış * musiki aletleri konusunda da en kapsamlı eser
32. musiki konusunda farabiden sonra ki en ciddi çalışmalar?
Muhammed b. Ahmed el Harizmi nin MEFATİHUL ULUM * trigonometrinin kurucusu Ebul Vefa el Buzcani nin “ika” ya dair eserleri
33. X. yy da Basrada dini siyasi felsefi ve ilmi amaçlarla ortaya çıkan İHVANI SAFA nın bu konulardaki düşünceleri nerde yer alır?
İhvanı safa risaleleri adlı külliyatın musiki bölümünde
34.ibni sina hangi eserlerinde musikiye uzun yer vermiştir?
* eş-şifa * an necat * danişname i Alai
35.bu alanda eser verenler?
İbni sinanın talebesi ibni zeyle fahreddin er razi *nasiruddinii tusi
36.musikişinasların hayatlarını anlatan eserler?
Mesudinin miracüz zeheb *ebul ferec el isfahaninin el egani
37.13. yy da musiki alanında yeni bir dönem başlatan?
Fizik alimi safiyuddin el urmevinin yazdığı Kitabul etvar fi marifetin nagam vel evtar eseri
38. eski Türklerdeki dini nitelikli 3 büyük ayin?
1- avlarının bereketli olması için düzenlenen ve sığır adı verilen sürgün av ayinleri
2-şeylan şilan şölen çeşn yahut toy denilen kurban ayinleri
3-ölen kişinin ruhunu n dinlenmesini sağlamak amacıyla düzenlenen ve yuğ adı verilen umumi matem ayinleri
39.Türklerin musiki aletleriyle icra ettikleri terennümlere ne ad verilir?
GÖK veya KÖK
40.sesli okunanlarına ne denirdi?
IR ve DULE
41.şiirle beste yapma hangi halife devrindedir?
HZ.Ömer devrinden itibaren
42 Hz.Peygamber efendimizin “ sana Davuda verilen mizmarlardan biri verilmiş” buyurdukları sahabe kimdir?
Ebu musa el eşari
43.güzel ses Kuran’ın metninin önüe geçmeye başlayınca hangi ilimler ortaya çıktı?
Tecvit ve kıraat ilimleri
44.önceden bestelenmemiş eserlere ne denir?
İrticali veya doğaçlama
45.dini musiki kaç bölümde incelenmiş?
2 bölümde.1- cami musikisi 2- tekke (tasavvuf) musikisi
46.cami musikisinin icracıları kimlerdir?
İmam ve müezzin
47.imam ve müezzinlerin birbirini takip eden okumalarda dikkat etmeleri gereken?
Aynı makamları veya birbirine uyuşan makamları ve dizileri kullanmaya özen göstermeleri
48.bütün müezzinlerin katılımıyla icrs edilen müezzinlik faaliyeti?
Cumhur müezzinliği








Umarım size bu şekilde yardımcı olabilmişimdir. ) BAŞARILAR..