[Medineweb]

hadis tarihi-3.hafta özetidir.

TESPİT DÖNEMİ–1

Hadîs Tarihi: hadislerin Hz. Peygamber’den günümüze kadar nasıl ve hangi şartlarda ulaştıklarını ele alan hadis bilgi koludur.

Hadisler, günümüze gelinceye kadar başlıca dört aşama geçirmişlerdir. Bunlar:

1- Tesbit Dönemi

2- Tedvin Dönemi

3- Tasnif Dönemi

4- Tehzip Dönemi

Bunlardan ilk üçü mutekaddimûn dönemi, dördüncüsü muteahhırûn dönemi diye de bilinir.

1- Tesbit Dönemi: Bu dönemde hadislerin sözlü ve yazılı olarak öğretilmesi, öğrenilmesi, halk arasında yayılması, böylece hafızalarda ve değişik yazı malzemeleri üzerinde Tesbit edilip koruma altına alınması çalışmaları yapılmıştır. Hicri 1. yüzyılın sonlarına kadar devam eder. Sahabe ile büyük tâbiûnun yaşadığı dönemdir.

Tesbit Döneminin belli-başlı hadis faaliyetleri:

Hadîs Öğrenimi: Bu dönemde hadis öğretim ve öğrenimi için Hz. Peygamber ve sahabe-i kiramın yoğun faaliyetleri vardır.

Hz. Peygamber’in Faaliyetleri: Hz. Peygamber, hadislerin kaynağı olması sebebiyle onların öğretilmesi ve halk arasında yayılmasında büyük gayret sarf etmiştir. Gerektiğinde tek tek insanlara anlatıyor, gerektiğinde kalabalık arasında tebliğ yapıyordu. Panayır, hac, ticaret kervanlarına ilgi gösterip toplu anlatmaya gayret ediyordu. Uzak yerlere dine davet mektupları gönderiyordu. Sahabeyi diğer insanlara bunları ulaştırması için teşvik ediyordu.

Sahabenin Faaliyetleri: peygamberin teşvikiyle pek çok sahabe peygamberden aldığını her yerde nakletmeye başlamıştır. Bu konuda Ebu Hureyre meşhurdur. Hanım sahabeler de çok fedakâr çalışmışlardır. Hz.aişe en tanınmışıdır. Uzak bölgelerden gelerek öğrendiklerini yine uzak bölgelere taşıyanlar da vardı sahabeden. Duyulmayan hadisleri duyanlardan almaya çalışanlar da vardır. Nöbetleşe sohbet, vaaz, hutbelere katılanlar vardır.

Hadîs Öğreniminin Güvenilirliği: hadis öğretiminin güvenilirliği için pek çok çareye başvurulmuştur. Bunlar:

1- Hadis rivayetini azaltma (yanlış naklederim korkusuyla çekinmişlerdir)

2- Hadis rivayet edenden şahit isteme(ihtiyat açısından aynı hadisi uyan 1 şahit)

3- Hadis rivayet edene yemin ettirme

4- Hadisi Kur’ an ve önceden bildikleri hadis ile karşılaştırma

5- Hadisi ilk duyan kimseden almaya çalışma. Er-Rihle fi talebi’l-hadis denilen bu faaliyetlerde hadisi mevcut en eski ravisinden öğrenmek, böylece hata ihtimallerini azaltmak gayesi vardır.

6- Hadisin ravilerini inceleme.

Hadis uydurma fitnesi, Sahabe döneminin sonlarına doğru ortaya çıkan bir fitnedir. Sened, hadisin onu rivayet eden kimselerin isimlerinin sırayla zikredildiği kısmıdır.

Hadîs Öğrenim Usulleri:

semâ: yani hocadan işitme yoluyla alınmışlardır. Kıraat: yani, talebenin okuyup hocanın dinlemesi yoluyla alınmıştır. Kitabet: yani, yazılı olarak verme, gönderme usulleri de kullanılmıştır.