[Medineweb]

7. HAFTA
Kütüb-i Sitte
İslam aleminde ittifakla kabul edilmiş altı hadis kitabı vardır. Bu eserler Kutub-i sitte (altı kitab)
adıyla meşhur olmuştur. Bu altı kitabın her birinin kendine özgü önemli hususiyetleri bulunmaktadır. İlk
ucu cami‘ diğerleri ise sünen olan bu eserler sırasıyla şunlardır:

Buhârî ve el-Câmi‘u’s-sahîh’i:
Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail el-Buhari, 194 yılında Buhara’da doğdu.
Buhari’nin en meşhur ve ismiyle özdeşleşen eseri el-Câmi‘u’s-sahîh’idir. Kısaca Sahîh-i Buhârî veya
sedece Buhârî diye de bilinen bu eserin tam ismi şoyledir: el-Câmi‘u’l-müsnedü’s-sahîhu’l-muhtasaru min
umûri Resûlillahi -sallellahu aleyhi ve sellem- ve sünenihi ve eyyâmih.

Buhârî’nin “Ta‘lîk”leri
: Sahîh’de 1341 muallak merfû hadis vardır. Bunlar kitabın beşte birini
teşkil ederler. Ancak bu muallakların buyuk bir kısmı kitabın başka bir yerinde muttasıl olarak da rivayet
edilmiştir. Kitabın hiçbir yerinde vasledilmemiş olanların sayısı 159’dur. Kitapta ayrıca mevkûf ve maktû
muallaklar da vardır. Bu hadisleri ilk olarak ciddi bir şekilde inceleyip onlara bu ismi veren Darekutni (o.
385) olmuştur.
Sahîhân: Buhari ve Muslim bu iki eseri hadis kitaplarının en meşhur, en sahih eserleridir. Onlar
sahîhân ismiyle müstesna bir alakaya mazhar olmuşlardır.

Buhârî’deki Hadîs Sayısı: Buhari bu kitabını 600 bin hadisten3 sectiği hadislerle meydana
getirmiştir. İbn Hacer’in sayımına gore Sahîh’de tekrarsız 2761 merfû hadis vardır. Bunların 23’u sülâsî,
159’u tamamen muallakdır. Sahîh’deki merfû hadisler tekrarlarla birlikte 9082’ye ulaşır.
Şerhleri arasında İbn Hacer’in Fethu’l-ârî, Ayni’nin Umdetu’l-karî, Kastallani’nin İrşâdu’s-sârî, Keşmiri’nin Feyzu’l-bârî isimli eserleri meşhurdur.

Müslim ve el-Câmi‘u’s-sahîh’i:
Ebu’l-Huseyn Muslim ibnu’l-Haccac el-Kuşeyri en-Nisaburi, 202 yılında (204 ve 206 tarihleri de verilir.) Nisabur’da doğdu.
Onun, Buhari’ninki gibi, kendisiyle ozdeşleşen eseri el-Câmi‘u’s-sahîh5 , Sahîh-i Müslim veya kısaca
Müslim diye bilinir. Ona el-Müsnedü’s-Sahîh de denir. Muslim bu eserini 300 bin hadisten seçtiği
hadislerle meydana getirmiştir. Muhammed Fuad Abdulbaki’nin numaralamasına göre içinde tekrarsız
3033 hadis vardır. Bunların 820’si Buhârî’de yoktur.

Tirmizî ve el-Câmi‘u’s-sahîh’i:
Ebu Isa Muhammed b. Isa b. Sevre et-Tirmizi, 209 yılında Tirmiz’de doğdu.
es-Sünen ismiyle de bilinen el-Câmi’u’s-sahîh sahihlik bakımından kütüb-i sittenin 3. veya 5.
sırasında kabul edilir. Esere sadece, iki hadis haric8, kendisiyle herhangi bir fakihin amel etmiş olduğu
hadisler alınmıştır.

Ebû Dâvûd ve Sünen’i:
Ebu Davud Suleyman İbnu’l-Eş‘as el-Ezdi es-Sicistani, 202 veya 203 yılında Sicistan/Horasan’da doğdu.
Hadis ve İslam Hukuku’nda birçok eser veren Ebu Davud’un, ismiyle özdeşleşen eseri Sünen’idir.
O, bu eserini 500 bin hadisten seçerek 20 yılda tamamladı. İçinde, bir baskısındaki numaralamaya göre
5274 hadis bulunmaktadır. Ebu Davud’un bu eseri yazmaktaki gayesi, fakihlerin delil olarak kullandıkları
hadisleri toplamaktı.

en-Nesâ’î ve Sünen’i:
Ebu Abdirrahman Ahmed b. Şuayb en-Nesai, 214 veya 215 yılında Horasan’ın Nesa şehrinde doğdu.
Nesai önce, içinde zayıf hadislerin de bulunduğu büyük bir sünen kitabı yazmış9, sonra bundan
zayıf olanları çıkarıp kendisine göre sahih10 olan hadislerden oluşan el-Müctebâ (veya el-Müctenâ) isimli
eserini meydana getirmişti11. Muellifin kütüb-i sitte icinde yer alan eseri, es-Sünenü’s-suğra ismiyle de
bilinen bu el-Müctebâ’dır.

İbn Mâce ve Sünen'i: Ebu Abdillah Muhammed b. Yezid el-Kazvini, İbn Mace diye meşhur olup 209 yılında Kazvin’de doğdu. es-Sünen: İbn Mace’nin bu eseri, 6. asır başlarında İbn Tahir el-Makdisi’nin onu Şurûtu’leimmeti’s-
sitte isimli eserine almasıyla kütüb-i sitteye dahil olmuş oldu. Daha önce kütüb-i hamse tabiri
meşhurdu.