[enderhafızım]

1-FELSEFE NEDİR?
İnsana özgü aklî ya da fikrî çaba olarak “bilgi, varlık ve değerler” hakkında düşünce, bilgi üretme, yargıda bulunma ve sorgulama faaliyetidir.

2-İSLAM FELSFESİ NEDİR?
İslam tarihi içinde ortaya çıkan, İslam medeniyet ve kültürünün yayıldığı coğrafyalarda gelişen, ekseriyetle Müslüman filozoflar ve bilginler tarafından üretilen felsefî eserler, düşünce sistemleri ve tefekkür birikimidir.

3-İSLAM FELSEFESİNE NELER DAHİLDİR?
İslam dinine mensup kişi veya topluluklar arasında veya Müslümanların siyasî hakimiyetine giren coğrafyalarda veya İslam medeniyetinin kültürel etkisine giren bölgelerde yayılan felsefî görüşler, eserler ve bilimsel literatür de “İslam felsefesine” dahildir.

4-“İSLAM” İLE FELSEFENİN DİNÎ, FİKRÎ VE KÜLTÜREL MÜNASEBETİ NASIL KURULABİLİR?
*‘Felsefe’ tarihi açısından, İslam felsefesi, daha eski kültür ve geleneklerden ulaşan düşünce ve bilgi birikimini alarak muhteva ve kapsam itibariyle özgün katkılarla genişleterek zenginleştirmiştir.
* Temel karakteri bakımından, İslam dini ve medeniyetinin aslî düşünce unsurlarına dayandığı için İslamî vasıfları haiz felsefî bir birikimdir.

5- “İSLAM” İLE FELSEFENİN DİNÎ, FİKRÎ VE KÜLTÜREL MÜNASEBETİNDEN DOLAYI ÇAĞDAŞ FELSEFE TARİHÇİLERİ BATI-MERKEZCİ BİR YAKLAŞIMLA -MÜSLÜMANLAR ARASINDA DA TARAFTARLARI BULUNAN- BİR İDDİAYA DESTEKLEYECEK KANITLAR BULMAK AMACIYLA İSLAM FELSEFE LİTERATÜRÜNÜ ARAŞTIRMAYA BAŞLAMIŞLARDIR? BU İDDAA NEDİR?
“İslam kültürüne felsefe zaten yabancı bir unsur olarak kadim Grek felsefesinden yapılan çeviriler aracılığıyla dahil oldu, fakat İslam ile felsefenin uzlaşması mümkün olmadığı için İslam felsefesi Müslümanlar arasında kalıcı bir tesir bırakmadı; Müslüman filozoflar da Grek felsefesini kaybolmaktan kurtaran ve aslî vatanı olan Avrupa’ya intikaline aracılık bir rol üstlendiler.”
YANI ISLAMIYETLE FELSEFYI BAĞDAŞTIRMAMIŞLARDIR.FELSEFENIN MUSLANMALR ARSINDA KALICI TESIR BIRAKMADIĞINI ÖNE SURMUŞLERDİR

6-5. SORUDAKI İDDA KARŞISINDA MÜSLÜMANLARIN TEPKISI NE OLMUŞTUR?
*Bazı Müslümanlar “İslam’ın temel öğretilerini felsefî görüş ve kanaatlerin etkisinden koruma hassasiyetle olumlu bir yargı olarak değerlendirmektedir(FELSEFENİN İSLAMIN TEMEL ÖĞRETİLERIYLE BAĞDAŞMADIGI DÜŞÜNCESINDELER)
*Bazılarına göre ise, tam tersine felsefe İslam düşünce tarihinin aslî bir unsurudur ve muhtelif nedenlerle felsefenin etkisinin azalması, İslam medeniyeti ve kültürü açısından etkileri günümüze kadar süren menfi sonuçlar doğurmuştur.

7-FELSEFEYİ İSLAM TARİHİNİN ASLİ UNSURU OLARAK GÖRÜLMESININ SEBEBİ NEDİR?
Klasik İslam felsefesi konu ve muhteva itibariyle metafizik ve ilahiyat meselelerden ibaret görülemez. İslam felsefesi aynı zamanda, matematik, tıp, tabiat bilimleri, mantık, ahlak ve siyaset gibi doğa ve beşeri bilimleri de kapsamaktaydı

8-KLASİK FELSEFE GELENEĞİ, TABİAT BİLGİSİNİ ÖZELLİKLEDE TIP YA DA HEKİMLİĞİN TEMEL ŞARTI OLARKA NEYI ELE ALMIŞTIR?
Felsefe ögrenmeyi temel şart kabul etmişlerdir. Felsefenin zayıflaması, aynı zamanda İslam’da tabiat bilimlerinin zayıflaması, tıbbın, matematiğin, astronominin geometrinin zayıflaması, yani kısaca İslam medeniyetinin zayıflaması demektir

9-İSLAM FELSEFESİ İSLAMIN FELSEFI TARAFINI MI ?İFADE EDER?
İslam felsefesi, İslam dininin felsefî boyutunu temsil eden bir düşünce sistematiği olarak telakki edilemez.

10-MÜSLÜMANLARIN FELSEFESİ YADA İSLAMİİ FELSEFE DEMEK DOĞRUMUDUR ?SEBEBİ NEDİR?
Felsefi ilimlerin doğuşunda ve gelişmesinde İslam’ın bariz tesirleri olmasına ve Müslümanların büyük katkıları bulunmasına rağmen muhteva olarak İslam felsefesini, İslamî felsefe veya Müslümanların felsefesi olarak tarif edemeyiz.
Herhangi bir düşünce geleneğini içinde doğduğu kültürel ve coğrafî ortama atıfla adlandırmak açısından felsefî tefekkürün muhtevası üzerinde İslam dinin özgün tesirleri olduğunu ifade eden sıfat ile “İslam felsefesi” uygun bir terimdir.

11-İSLAM FELSEFESİNİN FELSEFİ BOYUTLARI OLAN DİĞER İSLAM İLİMLERİNDEN FARKI NEDİR?
Felsefî bir boyutu olan diğer İslam ilimlerinin aksine İslam felsefesi, İslam dininden ve kültüründen mülhem bir yapıya sahip olmakla birlikte, kadim kültürlerden ve İslam öncesi felsefî geleneklerden de devralınan sorun ve meselelerin açıklanması yorumlanması ve tefekkür edilmesi suretiyle Müslüman veya Müslüman olmayan kişilerin ortak katkısıyla gelişen tamamen beşerî bir düşünce ürünüdür.

12-İSLAM FELSEFESİ TABİRİ KAÇINCI YÜZYILDA ORTAYA ÇIKMAYA BAŞLAMIŞTIR?
HİCRİ 3 YY-MILADİ 8YY.

13-İSLAM DÜŞÜNCE GELENEĞİ NELERİ KAPSAR?
İslam düşüncesi islam dininin temel kaynaklarının yorumlarıyla oluşan fıkhı,kelami ve tasavvufi tefekkür ve felsefe birikimini kapsar

14-GÜNÜMÜZE KADAR İSLAM TARİHİNDE ÖNEMİNİ KORUYAN SORULAR NELERDİR?
*Müslümanlar felsefeye neden ilgi duymuşlardır?
*İslamda felsefeye ihtıyaç var mıdır?

15-BAZILARINA GÖRE İSLAM VE FELSEFENİN YAN YANA GELMESİ NEDEN İMKANSIZDIR?BUNU NASIL AÇIKLAMIŞLARDIR?
Menşei itibariyle vahiy ve nübüvvete inanca dayanan İslam dini ile beşerî tecrübe ve tefekküre dayanan felsefe iki farklı alan olarak görüldüğü için ilk bakışta İslam ile felsefenin yan yana gelmesi dahi imkânsızdır.
Bunun sebebini, İslam felsefesinin doğuşunu, İslam’ın temel inanç esaslarını yeteri kadar tanıyamadan veya dinî bilgileri eksik olan bazı kişi ya da zümrelerin İslam öncesi kültürlerle temaslar sonucu felsefeye ilgi duymaları ile açıklamaktadır.

16-ENDÜLÜSLÜ FİLOZOF İBN RÜŞD DE, AKIL, MUHAKEME ETME VE İSTİDLALDE BULUNMANIN İNSANLAR İÇİN VACİP OLUP KUR’AN’DA TAVSİYE EDİLEN DİNÎ BİR EMİR OLDUĞUNU DÜŞÜNCESİNİN KAYNAĞI NEDİR?
Kur’an ve sünnetin Müslümanları ilme ve araştırmaya teşvik ettiği ve bazı Müslümanların dinî ve ilmî saiklarla mevcut yazılı kaynaklardaki felsefî düşüncelere ilgi ve alaka duydukları söylenebilir. Kuran birçok ayette insanı akletmeye ve tefekküre yöneltir. Kur’an insana ALLAH’ın yarattığı şeyler üzerinde düşünmesini, hakikati araştırmasını talep eder.

17-“EY RABBİMİZ! ONLARA, ARALARINDAN SENİN AYETLERİNİ OKUYACAK, ONLARA KİTAP VE HİKMETİ ÖĞRETECEK, ONLARI TEMİZLEYECEK BİR PEYGAMBER GÖNDER.”(2, BAKARA, 129) “SEN, RABBİNİN YOLUNA HİKMET VE GÜZEL ÖĞÜTLE ÇAĞIR...”(16, NAHL, 125) BU AYETLERDE GEÇTİĞİ BAĞLAMDA HİKMET’İN ANLAMLARI NELERDİR?
*Hukm mastarından ,yargıda bulunmak
*İhkam mastarından,engellemek sakındırmak sağlam olmak

18-HİKMET NEDİR?
Bir bilgi türü olarak hikmet, insanı iyiye yönlendiren ve kötüden alıkoyan ilim veya yargıdır.

19-HAKİM NEDİR?
Doğru bilgi sahibi, iyi ve kusursuz eylemde bulunan bilge kişi ve isabetli hüküm veren kimsedir

20-ALLAHIN İSİM VE SIFATLARINDAN BİRİSİ OLARAK GEÇEN HAKİM NEDENDİR?
O’nun her şeyi bilen, eşyayı kusursuz ve sağlam yaratan, hükmün kendisine ait olmasındandır

21-İNSANİ HİKMET NEDİR?
Varlıklar hakkında doğru bilgi sahibi olup, her türlü münasebetinde ilmi ile eylemlerinin uyumlu olmasını ifade eder

22-AHLAKİ BİR ERDEM OLARAK NAZARİ BİLGİ NEDİR?
Kişinin görüş ve davranışlarında dengeli olma, orta yol üzerinde olma, adaletli olma haline işaret eder.

23-RAGIP EL-İSFAHANİ MÜFREDAT'INDA ‘HİKMET’ KAVRAMINI NASIL AÇIKLAR?
“ilim ve amel ile hakka isabet etmek veya ulaşmak” olarak tanımlar. İsfahanî hikmetin nazarî bilgiden ziyade amelî bilgi oluşunu vurgular

24-İLK İSLAM FİLOZOFU OLAN KİNDİ’YE GÖRE HİKMET NEDİR?
Hikmet düşünme gücüne ait bir fazilettir. Hikmet külli varlıkların hakikatini bilme ve bu bilgiyi hakikat doğrultusunda gerektiği gibi kullanmaktan ibarettir. Kindi’ye göre en yüksek hikmet metafiziktir.

25-FARBIYE GÖRE HİKMET NEDİR?
Hikmeti, en üstün ilim olarak, yani “yüce şeyleri akletmek” olarak tanımlamıştır. Bu tanıma göre felsefî düşüncenin nazarî olarak ulaşabileceği en gerçek bilgi hikmettir.Farabi’ye göre nazari hikmet, insana gerçek mutluluğun ne olduğunu; amelî hikmet de bu mutluluğu elde etmenin yollarını gösterir

26- METAFİZİK ANLAMINDAKİ HİKMET NEDİR?
Hikmet, diğer ilimlerin dayandığı ilkeleri kapsayan en önde gelen ilimdir

26-İBNİ SİNAYA GÖRE HİKMET NEDİR?
İbni Sina’ya göre de “hikmet” metafizik ilmidir. Çünkü metafizik, “en üstün malumun en üstün bilgisi”, “en doğru ve en kesin bilgi” ve “varlıkların ilk sebeplerinin bilgisi” şeklinde hikmetin üç tanımını da kapsamaktadır.

27-İBN RÜŞD ‘E GÖRE HİKMET NEDİR?
Hikmeti felsefî burhan yöntemi olarak tarif eder. “Rabbinin yoluna hikmet ve güzel öğütle davet et ve onlarla en güzel şekilde tartış” (Nahl, 125) ayetini dikkate alarak İbn Rüşd şu sonuç çıkarır: İlahî tebliğin anlaşılması ve yorumlanmasında “hikmet yolunu,” felsefe; “güzel öğüt yolunu,” vaaz ve nasihat; “en güzel şekilde tartışma yolunu da,” Kelam ilmi temsil etmektedir

28-MÜSLÜMAN FİLOZOFLARA GÖRE FELSEFE YADA HIKMET NEDİR?
‘varlıkların nihaî sebebinin bilgisi’; hakîm ya da bilge kişi de ‘erdemlilik ve mutluluğun bilgisi’ne kesin delillerle ulaşıp, aklî kemali elde eden ve ayrıca bu bilgiye uygun davranarak kendisi bizzat amelî kemale ulaşan ve dolayısıyla da kendisini gerçekleştiren insandır.

29-FELSEFE,İSLAM GELENEGİNDE NASIL YER ALMIŞTIR?İLİM VE HİKMETİN DURUMU NEDİR?
Felsefe İslam düşünce geleneği içinde ilim ve hikmet birbirinin tamamlayıcısı olarak anlaşılmıştır. Kur’an ve Sünnet’ten öğrenilen ilim yanında, hikmet ya da felsefe de varlıkları ve olayları idrak etmek, maddî ve mânevî manaları kavramak yöntemi olarak kabul edilmiştir. Beşerî çabalarla elde edilen birçok ilim, ortak bir adla felsefe olarak anılmıştır.

30-FELSEFENİN KONULARI NELERDİR?AÇIKLAYINIZ?
Felsefenin konuları en genel manada “bilgi, varlık ve değerdir”. Matematik, tabiat ilimleri ve metafizik varlığı ve çeşitli varlık alanlarını konu edinir. Ahlak ve siyaset gibi ilimler değerler alanını konu edinir. Bilgi sorunu aynı zamanda felsefî ilimleri yöntemi olan mantıkla da ilgilidir

31-İSLAMİYETTE İLİM VE HİKMETİ ARAMA ÇABALARI NE ZAMAN VE NASIL BAŞLAMIŞTIR ?
İslam'da erken bir tarihten itibaren Müslümanların ilim ve hikmeti arama ve bulma çabası içine girmişlerdir.
İslam’da ilimlerin ve felsefenin İslam’ın hazırladığı kültürel ve siyasi ortamda yetişen kimseler tarafından beşerî ve toplumsal ihtiyaçları karşılamak, varlığın ve evreni kavramak için girişilen maksatlı faaliyetler sonucu doğduğu ve geliştiği açıklanmıştır.

32-ARİSTOTELESİN ETKISIYLE İSLAM FILOZOFLARININ YAPTIĞIGENEL FELSEFE TANIMI NEDİR?İÇERİĞİ NELERDİR?
Felsefe, hakikatin araştırılması, hakikatin bilgisidir. Aristo’ya göre amelî (pratik) bilginin amacı eylemdir; çünkü eylem insanı, “nasıl olduğunu araştırsa bile ezelî-ebedî olanı değil, ancak nisbî ya da göreceli nesneleri ve şu anda göz önünde bulunan varlıkları inceler.” Nazarî bilgide ise insanın amacı hakikate ulaşmaktır. Yani felsefe, varlıkların değişmez ve ezeli olan ilk ve nihai nedenlerinin bilgisidir. Dolayısıyla ezeli-ebedi şeylerin ilkeleri her zaman en hakiki şeylerdir. Çünkü düşüncenin kanunları ile varlıkların kanunları arasında bir ilişki vardır ve bilgi sayesinde kurduğu bu ilişki nispetince de insan hakikati kavrar.

33-KİNDİ FELSEFE TANIMINDA KİMİN ETKISINDE BIR TANIM YAPMIŞTIR?
Kindi ilk İslam fılozofudur.Aristotelesın tanımı çerçevesınde felsefesyı ‘insanın gücü ölçüsünde varlıkların hakikatini bilmesi’olarak tanımlar.Felsefe ona göre hikmet sevgisidir.

34-GENEL FELSEFE TARIHINDEKİ 3 FELSEFE TANIMLARI NELERDİR?
*Yöntemini, konusunu ya da amacını vurgulayan tanımlara göre felsefe, aklî ve mantıkî yöntemlere dayanarak tutarlı, nesnel ve kapsamlı bir düşünme tarzıdır. Aklî ve mantıkî kurallara göre araştırmaya uygun olan meseleler ve konular üzerinde düşünme faaliyetlerine erken dönemlerde “felsefe” adı verilmiştir. Sözgelişi hareketi konu edinen fizik gibi doğa bilimlerine “tabiat felsefesi” denilmiştir
*Varlıkları bilme, açıklama ve anlama amacıyla yapılan araştırma ve inceleme sonucunda ulaşılan kuramlardır
*Gerçekliğin bütünü ve insanın bu gerçeklik içindeki yeriyle ilgili kapsamlı bir görüştür.

35-İBNİ SİNANIN ESERLERİ NELERDİR?
Bütün felsefî ilimleri kapsayan eseri el-Şifa, tıp ilmi ile ilgili müstakil eseri ise el-Kanun fi’t-Tıb dır.

36-İSLAM NEDİR?
‘İslam’ kelimesi bir dinin adını temsil ettiği gibi, bir medeniyet, kültür ve düşünce geleneği, bir coğrafya ve beşerî bir topluluğa işaret eden zengin çağrışımlar yüklü bir kavramdır

37-FARABIYE GÖRE FELSEFENIN GEÇMİŞİ NASILDIR?
Farabi de, felsefenin evvela Hind’te başladığını, daha sonra Kildanîler arasında şöhret kazandığını ve oradan Mısır’a ve Greklere (Yunan) intikal ettiğini bize bildirir.

38-COĞRAFYA HAKKINDA EN ERKEN BILGILER KIMDEN ALINIR?
STRABO COĞRAFYASI

39-FELSEFE-HİKMET İLİŞKİSİS NEDİR?
İlk bakışta eş anlamlı gibi görünsede felsefe ile hıkmet arasında eksık girişimlilik vardır.Felsefe hikmeti kapsamakla birlikte, hikmet felsefe ile tam olarak müteradiftir denilemez.

40-ÇAĞDAŞ İSLAM FELSEFECİLERİNİN AKSİNE ‘İSLAM FELSEFESİ’İSLAM FİLOZOFLARI’ TABIRLERINI ILK KULLANANLAR KİMLERDİR?
*XIV. yüzyılda Tâcüddîn es-Subkî ‘nin Mu'îdü'n-Ni'am adlı eseri
? Farabi ve İbn Sînâ gibi “bu ümmet içinde yetişmiş olan filozoflar” için “İslam filozofları (hükemâi'l-İslâm)” tabirinin kullanıldığını ve bu filozofların yolundan gidenlerin varlığından bahisle onların felsefî görüşlerine “İslam felsefesi (el-hikmetü’l-islâmiyye)” denildiğine rastlanmaktadır.
*Gazzâlî’nin de “filozoflardan olan bazı İslâm metafizikçilerine (ba'du'l-ilahiyyin el-İslâmiyyin mine'l-felâsife)dıyerek atıfta bulunmuştur.
*İslam filozofu tabirlerine çoğu felsefe tarihi kaynaklarında rastlamak mümkündür. “İslâm hakîmleri veya filozofları (hükemâü'l-islâm veya felâsifetü'l-islâm)” ya da “İslam felsefecileri (el-mütefelsifetü'l-islâmiyye)” gibi ifadeler yanında 'Müslüman filozoflar' (felâsifetü'l-müslimîn) gibi tabirlerin İslam düşünce tarihinde evvelden beri kullanılmaktadır.

41-İSLAM FELSEFESININ ARAP FELSEFSİ OLARAK ADLANDIRMASININ SEBEBİ NEDİR?
Felsefi metinlerinin dilinin Arapça olduğu gerkeçesiyle bu ismı savunmuşlardır

42-ARAP FELSEFESİ DÜŞÜNCESİNİ SAVUNANLAR KİMLERDİR?
H. Ritter, J. Schacht, M. Horten, M. Wilpert, J. Kraemer, Tâhâ Hüseyin, Mahmûd el-Hudeyrî, Dimitri Gutas ve P. Adamson gibi araştırmacılar olmak üzere Avrupalı ve bazı Arap yazarlar İslâm medeniyeti içinde gelişen felsefe ve felsefî eserleri tanımlamak için "Arap felsefesi" veya "Arapça felsefe" ibarelerini kullanmayı tercih etmişlerdir.

43- ESKİDEN BERİ KULLANILAN İSLAM FİLOZOFLARI VE İSLAM FELSEFESİ TABİRLERİ NELERDİR?
* hükemâü’l-islam * felâsifetü’l-islam *el-mütefelsifetü’l islâmiyye * flâsifetü’l müslimin