[enderhafızım]

Soru1: İslam Felsefesi hangi başlıklarla araştırma konusu olabilir
Cevap1 : Ortaya çıktığı tarihî süreçlere göre, doğuş, gelişme ve özgün eserler dönemi ve gerileme dönemi olarak, Coğrafî etkilerine göre doğu ve mağrip İslam felsefe gelenekleri olarak ve Gazali öncesi ve Gazali sonrası dönemler başlıkları altında incelebilir.

Soru2: Gazali’ye karşı yazılan Tehafütu’t-Tehafüt adlı eseri kim nerede yazmıştır
Cevap 2: Endülüs’te İbn Rüşd (ö. 1198)

Soru3: Emeviler döneminde Müslümanların diğer kültürlerin muhtevası içinde en fazla ilgi gösterdiği şey ne olmuştur
Cevap3: Kadim hikmet, felsefe ve bilim konularında yazılı eserler olmuştur.

Soru4: Emeviler döneminde felsefî ilimlerle meşgul olan isimler kimlerdir esrleri nelerdir
Cevap4: İmam Cafer es- Sadık (ö. 765) “Kitabu’l-Cifr ve Halid b. Yezid b. Muaviye (ö.708) Manzumetu Firdevsi’l-Hikme fî İlm’l-Kimya veya Kitabu’r-Rahmeti fi’l-Kimya

Soru5: Emeviler döneminde felsefî ilimlerle meşgul olan isimler hangi konularla igilenmişler
Cevap5: Simya, cifr (gizemli sayılar), tıp, astronomi ve kimya

Soru6: İlimlere duyulan ilgi ve ihtiyaç devlet desteğinde çok sayıda bilginlerin mütercimlerin katkıda bulunacağı büyük çeviri hareketi ile hangi dönemde karşılanmıştır
Cevap6: Abbasiler zamanında karşılanmıştır

Soru7: İslam’da bilimin gelişmesi ne zaman büyük hız kazanmıştır
Cevap7: Abbasilerin iktidara gelmesi ile büyük bir hız ve ivme kazanmıştır

Soru8: Bilimin ilerlemesi hangi etkenlere bağlıdır
Cevap8: Bilim, siyasi istikrar, iktisadi refah, düşünce ve kanaat özgürlüğü, ulaşım ve güvenlik gibi diğer etkenlerin uygun olduğu bir zeminde ilerleme ve gelişme gösterebilir

Soru9: Abbasiler döneminde hangi alanlarda eserler tercüme edilmiştir
Cevap9: Kitap, risale, derleme hacmindeki her türlü tıp, coğrafya, matematik, astronomi, fizik, mantık, metafizik, psikoloji, ahlak, siyaset felsefe ve bilimle ilgili eserler ve astroloji, simya, tılsım, kehanet, cifr gibi gizemli ilimlere dair kitaplar

Soru10 : Müslümanların Helenistik ilim kültürü yanında doğudaki İran Hint, Orta Asya ve Çin’deki ilmi bikrimle de temaslarını artıran temel öğe nedir
Cevap10: Abbasilerin 750’de iktidara gelmesinden sonra Bağdat’ın kurulmasıyla başkentin doğuya taşınması

Soru11: Endülüs’te yetişen İbn Cülcül’ün felsefe tarihi ile İranlı bir felsefe tarihçisi olan İbn Nedim’in bilimle ilgili anlayışları arasında nasıl bir fark vardır
Cevap11: Birisi Mısır ve Grek-Helenistik felsefeyi öne çıkarırken, diğeri doğu ilim mirasını öne çıkarır

Soru12: Emevilerin ilk tanıştıkları Helenistik ve Mısır merkezli ilim anlayışı nerede yer alır
Cevap12: İbn Cülcül’ün eserinin mihverinde yer alır.

Soru13: Dört halife döneminde fethedilen, Mısır, Suriye, Irak ve İran gibi bölgelerde hangi kültürel gelenekler vardı
Cevap13: Mısır, Eski Yunan, Hint ve Orta Asya ilim ve kültürel gelenekleri

Soru14: M. Lapidus, tespitine göre adı geçen bölgelerdeki yaygın dinî ve felsefî akımlar nelerdir
Cevap14: Irak’ın bir kısmı ve İran’ın tamamı, Manicilik ve Mazdekcilik gibi mezhepleri de kapsayan Zerdüştlük dinine bağlıydı. Irak’ın diğer parçalarıyla Bizans’ın batı bölgelerinin tamamı, Hıristiyanlığın birkaç değişik seklinden birine bağlıydı. İslam’ın gelişiminin arifesinde, Kıpti kilisesi Mısır kilisesiydi; Monofizist kilisesi Suriye kilisesiydi; Nesturi kilisesi ise, Irak’ta yaygınlaşmıştı. ”

Soru15:Kadim ilimler(ulumu kadime)ve evvelilerin ilimleri(ulumu evail)nedir arasındaki fark nedir
Cevap15: Tercümeler yoluyla Müslümanlar arasında tanınmaya başlayan bilimlere denir. Yunan filozofların adları ve eserleri bilindiği için onlardan alınan ilimlere kadim ilimler;anonim ya da
doğudan alınan ilimler ve eserlerin kime ait olduğu bilinmeyen ilimlere ise öncekilerin ilimleri ya da hikmet denir

Soru16: İslam felsefesinin ortaya çıkış nedeni nedir
Cevap16: İslam felsefesi önceleri doğa bilimlerine yönelik bir merak ile ortaya çıktı.

Soru17: Tabiat filozoflarına nispet edilen kitaplar hangileridir
Cevap17: Tabiatın Sırları,İnsan Tabiatı,Rüya Tabirleri

Soru18: İbn Nedim kimleri tabiat filozofları arasında sayar. Bu isimlerin ortak özelikleri nedir
Cevap18: İbn Nedim yeni-Platoncu olarak bilinen ve esas itibariyle bazı metafizik veya mantık şerhleri yazan, bazıları da tılsım, büyü, astroloji gibi gizemli ilimler üzerine yazan ‘Ptolemy el- Garib’ Teon, Teofrastus, İamblicus, Porfiri ,Simplicus ve Plotinus gibi yeni-Platoncu yazarları tabiat filozofları arasında sayar. Bu isimlerin ortak özeliklerinden biri de ‘fizik’ kelimesini Stoacı anlamda tabiatın manevi ilkesi (logos) olarak kullanmalarıdır

Soru19: Bu isimler arasında Teofrastus ve Porfiri yi diğerlerinden ayıran özellikleri nedir
Cevap19: Porfiri’nin mantık şerhi olan İsagoji’si ve Teofrastus’un bitkiler ve taşlar hakkındaki kitapları hariç, adı geçen yazarların hiç birinin tabiat felsefesi hakkında bilinen bir eseri yoktur.

Soru20: Abbasiler döneminde en önemli kültürel gelişme nedir
Cevap20: 832’de Abbasilerin kurduğu Beytu’l-Hikme’de sürdürülen tercüme faaliyetlerinde önemli görevler alan Müslümanlar yanında Hristiyan Sabiîler ve Zerdüştler arasında Arapçanın ortak bir bilim dili haline gelmesi en önemli kültürel gelişmedir.

Soru21: Akdeniz havzasındaki birçok merkeze elçiler ve vazifeli kişiler göndererek “kadim ilimleri” ihtiva eden kitapları getirterek uzman bir heyet tarafından çevrilmesini sağlayan Kadim dünyada vücuda getirilen her türlü bilimsel ve felsefî değeri olan tüm kitapların derlendiği bir kütüphaneyi Bağdat’ta kuran halife kimdir
Cevap21: Halife el-Me’mun (ö. 833)

Soru22:Abbasiler döneminde Arapçaya en erken çevrilen ilk kitapların konusu nedir
Cevap22: Matematik, simya, astroloji ve tıp Arapçaya en erken çevrilen kitapların konuları ar asındadır.Bunların yanında maliye gibi idari; miras, vergi, arazi ölçümü gibi hukuki, mesafe, iklim ve hava şartlarını tahmin gibi askerî; ölçü, tartı birimlerini sabitlemek gibi ticari; tarım, ulaşım, şehircilik, mimarî, sağlık vb. sahalarda uygulama imkanı olan matematik ve geometri, tıp, astronomi sayılabilir.

Soru23: Özgün eserler veren filozofların başında gelen Kindi,nerede yetişmiştir
Cevap23 : Abbasiler döneminde Bağdat’ta oluşan bu zengin kültür ortamında yetişmiştir.

Soru24: 10. Yüzyıldan itibaren çevre beyliklerde ve coğrafyalara yayılan felsefi ilimlerin tahsil edilebileceği merkezler arasına katılan bölgeler hangileridir ve burlarda yetişen önemli isimler kimlerdir
Cevap24: Endülüs, Mısır, Suriye, İran, Horasan, Harezm, Herat ve Türkistan bölgeleridir.Farabi, Süleyman es-Sicistani, İbn Sina, Gazali gibi düşünürler bu bölgelerde yetişmiştir..

Soru25: Gazali eğitimini nerede tamamlamış Abbasi halifelerinin hizmetine nerede katılmıştır
Cevap25: Gazali eğitimini Tus’ta tamamlayıp Bağdat’ta Abbasi Halifelerinin hizmetine girmiştir.

Soru26: Kimin döneminde Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey, 1055’de Bağdat’a gelerek Abbasi hilafetini siyasi koruma altına almıştı.
Cevap26: Gazalinin döneminde

Soru27: Nizamiye Medreseleri hangi dönemde kurulmuştur adını nereden almaktadır
Cevap27:Selçuklular döneminde ve adını Selçuklu veziri Nizamü’l-Mülkten alır

Soru28: Selçuklu Türkleri zamanında medreselerde,hastanelerde ve rasathanelerde hangi ilimler okutuluyordu
Cevap28 : Tıp hastanelerde, geometri, matematik ve astronomi rasathanelerde, mantık, matematik ve metafizik gibi felsefî ilimler de medreselerde okutulmaya başaladı

Soru29 : Azerbaycan’daki Merağa’dan Çin’deki Han Balık (Pekin)’e kadar 99 rasathane kuran Moğol hüküdarı kimdir Cevap29:Hülagu (Cengiz Han’ın oğlu)

Soru30: Selçuklular için hazırlanan takvimi hesaplayan astronomi heyetinin başkanı kimdir
Cevap30: Ömer Hayyam

Soru31: Anadolu Selçuklularında medreselerde müfredatı şekillendiren eserler hangileridir
Cevap31: el-İşarat ve’t-Tenbihat Esiruddin Ebherî'nin Hidayetu’l-Hikme’si Urmevî ve Kazvinî gibi alimlerin eserleri Kutbuddin Razî'nin eseri “el-Muhakematu beyne Şerheyi’l-İşarat Seyfeddin Amidî (ö. 1233), kelamî açıdan hem Fahreddin Razi’yi hem de İbn Sina metafiziğini eleştirdiği Keşfu’l-Temvihat fi Şerhi’l-Tenbihat adlı eseri Şemseddin Semerkandî ( Beşaret el-işarat) ve Ekmeleddin Nahcivânî (ö/y. 1302 ) ve Siraceddin Urmevî “Kitabu't-Telvîhâti’l-Levhiyye ve’l- Arşiyye

Soru32: İşrakîliğin kurucusu kimdir
Cevap32: Şihabeddin Sühreverdî

Soru33: Osmanlı ilim hayatı kimler tarafından şekillenmiştir.
Cevap33: Maveraünnehir, İran, Mısır, Suriye ve Irak olmak üzere İslam coğrafyasının farklı bölgelerinde tahsil gören veya buralardan göç eden ulema tarafından

Soru34: XV. yüzyılda Fâtih Sultan Mehmed'in isteği ile Tehafüt tartışması yeniden başlatılmış ve zamanın âlim ve düşünürlerinden bazıları buna eserleriyle katkıda bulunmuşlardır. Fatih’in tertip ettiği tartışmaya eserleriyle katılan alimler kimlerdi
Cevap34: Hocazâde Muslihiddin Mustafa (ö. 1488 )Tehafütü’l-Felasife ve Alâeddin Ali Tûsî (ö. 1482) Kitâbu'z-Zuhr. İbn Kemal'in Haşiye alâ Tehâfüti'l-Felâsife Muhyiddin Muhammed Karabaği (ö. 1535) de Ta’lika ala Tehafuti’l-Felasife li Hocazade Mestçizâde’nin yazdığı el- Hilâfiyyat ve'l-Vifâkiyyat Musa Kazım Efendi (öl. 1918)’nin yazdığı “İbn Rüşd’ün Felsefi Metodu ve İmam-ı Gazali ile Bazı Konulardaki Münazarası tehafüt tartışmalarına katılan dğer eserlerdir

Soru35: Bu dönemde yaygınlaşan felsefe karşıtlığının toplum hayatı için yol açtığı olumsuzlukları eserindekaleme alan kimdir
Cevap35: Kendisini “İşrâkî meşrep" olarak tanıtan meşhur Kâtib Çelebi (ö. 1656) Mîzânü'l-Hak

Soru36: Osmanlı uleması arasında felsefî ilimlerin müfredat dışı bırakılmasını sağlayanlar kimlerdir
Cevap36: Yaygınlaşan Selefi anlayışı temsil eden Kadızâdeliler hareketi

Soru37: Osmanlı döneminde klasik tasnifte felsefî ilimler olarak geçen matematik, tıp astronomi gibi ilimlere tekrar dönülmesi nerede ve ne zaman başlar
Cevap37: 18.yüzyılda askeri mühendislik okullarında başlar ayrıca Felsefe eğitimi ile yeni tarz eğitim kurumu olan Darü’l-Fünun da tekrar karşılaşırız. Rıza Tevfik ten İzmirli İsmail Hakkı’ya kadar felsefe okunması 1933 de kapanan Darülfünun İlahiyat Fakültesinin kapanması ve daha sonra Ankara ilahiyat Fakültesinin Kurulması ile İslam felsefesi yeniden okutulmaya başlanmıştır.

Soru38: Bir dilin ortak bir felsefe dili haline gelmesinin temel şartı nedir
Cevap38 : İfade imkanları ne kadar geniş olursa olsun, farklı bilim alanları ile ilgili ıstılah ve kavramlar üzerinde bir mutabakatın oluşması

Soru39: Müslümanlar arasında felsefî ilimleri öğrenerek çeşitli alanlarda ihtisas yapan uzman kimselerin yetişmeye başlaması hangi dönemdeolmuştur
Cevap39: Abbasiler döneminin ikinci asrında

Soru40: Endülüs’te felsefe ve ilme olan alaka ne zaman başalmıştır
Cevap40: Sâid el-Endülîsî (ö. 1070) Tabâkatu’l Umem adlı eserinde Endülüs’te felsefe ve ilme olan alakanın dokuzuncu yüzyılda beşinci Emevi hükümdarı Muhammed b. Abdurrahman (852- 886)'nın saltanatı sırasında başladığını bildirir.

Soru41: Mağrip ya da Endülüs felsefesinin en önemli özelliği nedir
Cevap41:Doğuda gelişen felsefî gelenekten farklılaşmasıdır.

Soru42: Batı Avrupada çağdaş felsefenin ve bilimlerin gelişmesine zemin hazırlayan etken nedir
Cevap42: Endülüs kanalıyla daha rasyonel ve daha bilim ağırlıklı bir felsefenin Avrupa’ya intikali ve İbn Rüşd’çülüğün yayılması.