[JAZARİ]

6.ÜNİTE المسجد النبوى Mescdi Nebevî

إن المسجد النبوي الشريف يعدُّ أهم معالم المدينة المنورة Kuşkusuz Mescidi Nebevî-i Şerif Medine-i Münevvere’nin en önemli eserlerinden sayılır.

وله فضل كبير، ومنزلة عظيمة عند المسلمين Mescidi Nebevî’nin, Müslümanların nezdinde büyük bir değeri ve yüce bir yeri vardır.

إذ اختار موقعه رسول الله صلى الله عليه وسلم إثر وصوله إلى المدينة مهاجراً Çünkü onu yerini, muhacir olarak Medine’ye ulaşır ulaşmaz Allah Resûlü (s.a.s.) seçmiştir.

وشارك في بنائه بيديه الشريفتين مع أصحابه رضوان الله عليهم Ashabının yanı sıra (Allah hepsinden razı olsun) mübarek elleriyle yapımına iştirak etmiştir.

وصار مقر قيادته، وقيادة الخلفاء الراشدين من بعده Hem kendi yönetim merkezi, hem de kendisinden sonra Raşit Halifelerin yönetim merkezi olmuştur.

روى البخاري قصة بنائه في حديث طويل عن أنس بن مالك وفيه Yapılış hikâyesini Buhârî, Enes b. Malik’ten gelen uzun bir hadiste şöyle rivayet eder:

"أن النبي صلى الله عليه وسلّم أمر ببناء المسجد “Peygamber (s.a.s.) mescidin yapılmasını emretti.

فأرسل إلى ملأ من بني النجار أصحاب الأرض Toprak sahipleri olan Neccar oğullarından bir gruba şöyle haber gönderdi:

فجاؤوا، فقال: يا بني النجار ثامِنوني بحائطكم هذا Ey Neccar oğulları, bu bahçenizi bana bedel karşılığı satın.

فقالوا: لا والله لا نطلب ثمنه إلا إلى الله Dediler ki: Hayır, vallahi, biz onun bedelini/karşılığını sadece Allah’tan isteriz.

قال: فكان فيه ما أقول لكم كانت فيه قبور المشركين وكانت فيه خِرَب وكان فيه نخل (Enes) Der ki: O arsa üzerinde size anlattığım şeyler vardı. Müşriklerin kabirleri vardı. Harabeler vardı. Hurma ağaçları vardı.

فأمر رسول الله صلى الله عليه وسلّم بقبور المشركين فنبشت وبالخرب فسويت، وبالنخل فقطع Allah Resûlü (s.a.s.) emretti, müşriklerin kabirleri eşildi/dağıtıldı. Hurma ağaçları kesildi.

قال: فصفوا النخل قبلة المسجد وجعلوا عضادتيه (خشبتان مثبتتان على جانبي الباب) حجارة Der ki: Hurma ağaçları mescidin kıble yönüne dizildi. Mescidin kapısının iki yan direği taştan yapıldı.

قال: جعلوا ينقلون ذاك الصخر وهم يرتجزون، ورسول الله صلى الله عليه وسلّم معهم يقولون: اللهم إنه لا خير إلا خير الآخرة فانصر الأنصار والمهاجرة". Yine der ki: Sahabe o taşı taşırlarken şiir okuyorlar, Allah Resûlü de (s.a.s.) onlara iştirak ediyordu: Allahım, âhiret hayrından başka hayır yoktur. Ensar ve Muhacirlere yardım eyle.

وقد وردت أحاديث كثيرة في فضائل المسجد النبوي تبين أهميته ومكانته بين كافة مساجد الإسلام Mescidi Nebevî’nin faziletleri hakkında, onun İslam dünyasındaki sair mescitler içerisindeki önem ve yerini açıklayan bir çok hadis varit olmuştur.

ومن أبرز هذه الفضائل: Bu faziletlerin en önemlileri şunlardır:

أنه يذهب كثير من المفسرين[Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...] - _ftn1 إلى أن المسجد المذكور في قوله تعالى: {لَّمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِيهِ فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَن يَتَطَهَّرُواْ وَاللّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ}(التوبة:108) إنما هو المسجد النبوي Müfessirlerden pek çoğu, Yüce Allah’ın “İlk günden temeli takva (Allah’a karşı gelmekten sakınmak) üzerine kurulan mescit, içinde namaz kılmana elbette daha layıktır.” (Tevbe 108) sözünde zikri geçen mescidin Kuba mescidi olduğu görüşünü savunur.

ويستدلون لذلك بما رواه مسلم عن أبي سعيد الخدري رضي الله عنه قال Bu görüşe, Müslim’in Ebû Said el-Hudrî’den naklettiği şu sözünü delil getirirler:

"دخلت على رسول الله صلى الله عليه وسلم في بيت بعض نسائه Hanımlarından birinin evinde bulunan Allah Resûlü’nün (s.a.s.) yanına girdim.

فقلت: يا رسول الله أي المسجدين الذي أسس على التقوى؟ Sordum: Ey Allah’ın Resûlü, iki mescitten hangisi temeli takva üzere kurulan mescittir?

قال: فأخذ كفا من حصباء فضرب به الأرض (Ebû Said) Der ki: Eline bir avuç çakıl taşı alarak yere vurdu.

ثم قال : "هو مسجدكم هذا، لمسجد المدينة"، Sonra şöyle buyurdu: “O, bu mescidinizdir. Medine mescididir.”

وعنه رضي الله عنه أيضاً قال: Yine Ebû Said’den şöyle dediği nakledilmiştir:

"تمارى رجلان في المسجد الذي أسس على التقوى من أول يوم “İki kişi, ilk günden takva üzere kurulan mescidin hangisi olduğunu tartıştılar.

فقال رجل: هو مسجد قباء، وقال الآخر: هو مسجد رسول الله صلى الله عليه وسلم Biri: Kuba mescidi, dedi. Diğeri: Resûlullah’ın (s.a.s.) mescidi, dedi.

، فقال رسول الله صلى الله عليه وسلم: "هو مسجدي هذا" Sonra Allah Resûlü (s.a.s.): “O, benim bu mescidimdir” buyurdu.

قال الإمام النووي رحمه الله: "قوله: "فأخذ كفاً من حصباء فضرب به الأرض، ثم قال: هو مسجدكم هذا لمسجد المدينة" İmam Nevevî (Allah rahmet eylesin) “Eline bir avuç çakıl taşı aldı ve yere vurdu. Sonra: ‘O, sizin bu mescidinizdir. Medine mescididir’ buyurdu” sözü üzerine şu yorumu yapar:

هذا نص بأنه المسجد الذي أسس على التقوى المذكور في القرآن، وردٌ لما يقول بعض المفسرين أنه مسجد قباء Bu, hem Kur’ân’da zikri gecen takva üzere kurulmuş mescitten maksadın bu (Mescidi Nebevî) olduğuna dair açık delil, hem de bazı müfessirlerin onun Kuba mescidi olduğu yönündeki görüşlerine karşı cevaptır.

وأما أخذه صلى الله عليه وسلم الحصباء، وضربه في الأرض؛ فالمراد به المبالغة في الإيضاح لبيان أنه مسجد المدينة" Allah Resûlü (s.a.s.) çakıl taşı alıp yere vurarak onun Medine mescidi olduğunu vurgulu biçimde izah etmeyi kastetmiştir.

غير أنه قد روي عن أبي هريرة رضي الله عنه عن النبي صلى الله عليه وسلم قال Bununla beraber Ebû Hüreyre (r.a.) kanalıyla Peygamber’den (s.a.s.) şöyle buyurduğu nakledilmiştir:

"نزلت هذه الآية في أهل قباء {فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ} قال: كانوا يستنجون بالماء، فنزلت هذه الآية فيهم" “Orada temizlenmeyi seven adamlar vardır. Allah da tertemiz onları sever” (Tevbe 108) âyeti Kubalılar hakkında nazil oldu. Buyurdu ki: Suyla istinca ederler/tuvaletten sonra temizlenirlerdi. Haklarında bu âyet nazil oldu.
وليس بين الحديثين تعارض. Bu iki hadis arasında tearuz/çelişki yoktur.

قال الشيخ ابن عثيمين رحمه الله Üstat İbn Useymin de der ki:

" فالمسجدان: المسجد النبوي ومسجد قباء كلاهما أسس على التقوى من أول يوم İki mescit de; yani hem Mescidi Nebevî hem de Kuba mescidi ilk günden itibaren takva üzere kurulmuştur.

فمسجد قباء أسس من أول يوم نزل فيه الرسول صلى الله عليه وسلم تلك القرية Kuba mescidi Allah Resûlü’nün (s.a.s.) o köye indiği ilk günden beri takva üzere kurulmuştur.

وكذلك مسجد المدينة أسس من أول يوم وصل النبي صلى الله عليه وسلم إلى المدينة Aynı şekilde Medine mescidi de Peygamber’in (s.a.s.) Medine’ye ulaştığı ilk günden beri takva üzere kurulmuştur.

فكلاهما أسس من أول يوم". Dolayısıyla her ikisi de ilk günden beri takva üzere kurulmuştur.”

إن النبي صلى الله عليه وسلم نوّه بفضله، وأشار إلى مزاياه Peygamber (s.a.s.) Mescidi Nebevî’nin faziletini beyan etmiş, ayrıcalıklı özelliklerine işaret etmiştir.

فتراه يذكر فضل الصلاة فيه، وزيادة ثوابها على غيرها فيما سواه سوى المسجد الحرام Orada namaz kılmanın faziletini, Mescidi Haram dışındaki sair mescitlere göre orada namaz kılmanın daha sevap olduğunu zikrettiğini görürsün.

فعن أبي هريرة رضي الله عنه أن النبي صلى الله عليه وسلم قال Ebû Hüreyre’den (r.a.) nakledildiğine göre Peygamber (s.a.s.) şöyle buyurmuştur:

"صلاة في مسجدي هذا أفضل من ألف صلاة فيما سواه إلا المسجد الحرام" Benim bu mescidimde kılınan bir namaz, Mescidi Haram hariç diğer mescitlerde kılınan bin namazdan daha faziletlidir.”


وتارة يذكر فضيلة من أتاه قاصداً التعلم في جوانبه، أو التماس العلم في حلقه Bazen de (Allah Resûlü), köşelerinde ilim öğrenmek veya ders halkalarında ilim aramak maksadıyla oraya gelenlerin faziletini zikreder.

فعن أبي هريرة رضي الله عنه قال: سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول Nitekim Ebû Hüreyre’den (r.a.) şöyle dediği nakledilmiştir: Ben Allah Resûlü’nü (s.a.s.) şöyle buyururken işittim:

"من جاء مسجدي هذا لم يأته إلا لخير يتعلمه أو يعلمه؛ فهو بمنزلة المجاهد في سبيل الله، ومن جاء لغير ذلك فهو بمنزلة الرجل ينظر إلى متاع غيره" “Sadece öğreneceği ya da öğreteceği bir ilim sebebiyle benim bu mescidime gelen kimse, Allah yolunda cihat eden mücahit mertebesinde olur. Bunun dışında bir amaçla gelen ise, ancak başkasının eşyasına bakan kimse
konumunda olur.”

وتارة يذكر أن شدَّ الرحال حتى ولو كانت من الأماكن البعيدة لا تكون إلا إلى ثلاثة مساجد من بينها المسجد النبوي الشريف Bazen de (Allah Resûlü), uzak yerlerden bile olsa, aralarında Mescidi Nebevî-i Şerifin de bulunduğu sadece üç mescide ziyaret için gidileceğini zikreder.

فعن أبي هريرة رضي الله عنه أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: "لا تشد الرحال إلا إلى ثلاثة مساجد: مسجدي هذا، والمسجد الحرام، والمسجد الأقصى". Ebû Hüreyre’den (r.a.) nakledildiğine göre Allah Resûlü (s.a.s.) şöyle buyurmuştur: Ancak üç mescide ziyaret için yolculuk yapılır; benim bu mescidim, Mescidi Haram ve Mescidi Aksa.”

كما أن من فضائل المسجد النبوي وجود الروضة الشريفة التي يقول فيها النبي صلى الله عليه وسلم: "ما بين منبري وبيتي روضة من رياض الجنة، ومنبري على حوضي". Allah Resûlü’nün, hakkında: “Minberimle evim arası, cennet bahçelerinden bir bahçedir. Minberim Havzımın başındadır.” buyurduğu Ravza-i Şerif’in içinde bulunması da Mescidi Nebevî’nin faziletlerindendir.

ومن فضائله أنه شهد معظم أحداث السيرة النبوية التي هي جوهر الدين، وأساس بنائه، وأصل نشأته Dinin özünü, temelini ve doğuşunu temsil eden Hz. Peygamber’in hayatındaki olayların çoğuna tanıklık etmiş olması da Mescidi Nebevî’nin faziletlerindendir.

ففي هذا المسجد الكريم كانت خُطب النبي صلى الله عليه وسلم البليغة الموجزة، المؤثرة المعبرة Peygamber’in (s.a.s.) beliğ, özlü, etkili ve meramı eksiksiz ifade eden hutbeleri bu mescitte okunmuştur.

وفيه دروس العلم والتربية، وفيه إمامته صلى الله عليه وسلم بالمسلمين ليلاً ونهاراً لأداء الصلاة Eğitim ve öğretim dersleri, Allah Resûlü’nün (s.a.s.) gece ve gündüz Müslümanlara namaz kıldırmak için yaptığı imamlığı yine bu mescitteydi.

وفيه كان استقبال الوفود الكثيرة التي وفدت على النبي صلى الله عليه وسلم لإعلان الإسلام، أو للمفاوضة في أمر، والمناقشة حول قضية. Müslümanlığını ilan etmek ya da bir meseleyi görüşmek, bir konuyu tartışmak için Peygamber’e (s.a.s.) gelen onca heyet de orada karşılanırdı.

وفي هذا المسجد الكريم حصلت معجزات نطقت بصدق رسول الله صلى الله عليه وسلم كحنين الجذع إليه. Yine, hurma kütüğünün sızlanması gibi Allah Resûlü’nün (s.a.s.) doğruluğunu gösteren bir takım mucizeler bu yüce mescitte meydana gelmiştir.

فعن جابر بن عبد الله رضي الله عنه قال: " كان المسجد مسقوفا على جذوع من نخل ، فكان النبي صلى الله عليه وسلم إذا خطب يقوم إلى جذع منها ، فلما صنع له المنبر وكان عليه ، فسمعنا لذلك الجذع صوتا كصوت العشار ، حتى جاء النبي صلى الله عليه وسلم فوضع يده عليها فسكنت." Cabir b. Abdullah’tan şöyle dediği nakledilmiştir: “Mescidin tavanı hurma kütüklerinden yapılmıştı. Peygamber (s.a.s.) hutbe vereceği zaman bir hurma kütüğünün yanında dururdu. Onun için minber yapılıp da (hutbede) minbere çıkınca, o hurma kütüğünden deve böğürmesi gibi ses duyduk. Bunun üzerine peygamber (s.a.s.) geldi ve elini onun üzerine koydu. Ondan sonra (kütük) sustu.

أنه مهبط كثير من الوحي ففي هذا المسجد الكريم نزل جبريل الأمين بالوحي أكثر من أي مكان آخر Burası birçok vahyin indiği yerdir. Bu yüce mescitte güvenilir elçi Cebrail, başka herhangi bir yerden daha çok vahiy indirmiştir.

يلقي في روع النبي صلى الله عليه وسلم وقلبه كلامَ الله تعالى، وأوامره ونواهيه وأحكامه. Peygamber’in (s.a.s.) yüreğine ve kalbine Yüce Allah’ın sözlerini, emirlerini, yasaklarını ve hükümlerini ilham ediyordu.

أنه كان منطلقاً لكثير من الغزوات التي غيَّرت وجه التاريخ: (Peygamber) Tarihin yönünü değiştiren gazvelerinin birçoğuna buradan hareket ederdi.

ففيه عُقدت ألوية كثيرة للجهاد كأحد والأحزاب وتبوك ومؤته والفتح، وطرحت قضايا مصيرية للمسلمين، وقضي فيه أمور خطيرة، وخلافات مهمة. Uhud, Hendek (Ahzab), Tebük, Mute, Mekke’nin Fethi gibi birçok savaş için cihat bayrağı burada açılmış, Müslümanların geleceğini ilgilendiren bir takım konular burada görüşülmüş, bazı önemli davalar ve mühim anlaşmazlıklar burada çözülmüştür.

Doç. Dr. Adem Yerinde