[umut628]

HADİS TARİHİ VE USULÜ 4 ünite özet ve deneme sınavı
4.ÜNİTE TEMEL HADİS KAYNAKLARI ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALAR
Sadece sahih hadisleri bir eserde toplama faaliyeti ilk defa üçüncü asırda Buhari ve Müslim tarafından başlatılmıştır.
Müstahrec türü eserler temel hadis kaynaklarındaki hadisleri ali isnadla elde etmek ve onları daha güçlü kılmak amacını gerçekleştirmek için hazırlandılar.
İbn Mende rivayet ettiği bazı hadislerin ardından bunların Buhari ve Müslim in eserlerinde de bulunduğu açıklamasını yapmaktaydı. Böylece onların hadis konusunda otorite olduklarına ilk işaret eden alim olmuştur.
Buhari ve Müslim in Sahih lerinin İslam dünyasında şöhretinden ilk defa bahseden ise Hakim en-Nisabürü olmuştur.
Kütüb-i sitte Üzerinden yapılan çalışmalar döneminde temel hadis kaynaklarını tamamlayan, bir araya getiren (cem) , birbiriyle mukayese eden (zevaid) , onları açıklayan (şerh) ve hadisin kaynağını gösteren (tahric) eserler yazılmıştır.
TAMAMLAYICI ESERLER
MÜSTEDREK TÜRÜ ESERLER: Müstedrek türü eserler, önceki dönemdeki bir müellifin şartlarına uyduğu halde kitabına almadığı hadisleri toplamak suretiyle onun eksiklerini tamamlayan kitaplardır..
MÜSTEDREK ALE’S-SAHİHAYN: Bu türün en tanınmış çalışması HaKim en Nisaburi nin el-Müstedrek ale’s-Sahihayn isimli eseridir. El Müstedrek te bulunan hadislerin tamamı sahih değildir.
MÜSTAHREC TÜRÜ ESERLER: Müstahrec daha önce telif edilen herhangi bir hadis kitabında bulunan hadisleri , teker teker ele alarak kitap sahibinin senedinden başka bir senedle rivayet etmek suretiyle meydana getirilen hadis kitabıdır. Ebu Avane el-İsferayini nin el-Müsnedü’l-muhrec ala kitabı Müslim b Haccac’ı ile Ebu Nuaym el- İffahani nin en-Müsnedü’l Müstahrec ala Sahihi’l-İmam Müslim’i en tanınmış müstahreclerdir.
DERLEME NİTELİĞİNDE ÇALIŞMAŞAR: Bu çalışma türü, Buhari ve Müslim in Sahihleri bir araya getirmekle başlamıştır.
Buhari ve Müslim in el-Camiu’s sahih lerindeki hadisleri bir araya toplayan eserlerin ilk örneği Cevzaki ye aittir.
KÜTÜB-SİTTE Yİ VE DİĞER BAZI KAYNAKLARI BİR ARAYA GETİREN ÇALIŞMALAR:
EL-CAM’BEYNE’L-USULİ’S-SİTTE: İbn Mac enin Sünen i yerine İmam Malik in el-muvatta ını koyarak Kütüb-i sitenin hadislerini ilk defa bir araya toplayan alim Rezin b. Muaviye olmuştur.
CAMİU’L-USUL Lİ EHADİSİ’R-RESUL: Rezin in hadisleri yerli yerine koymadığını düşünen Mecdüddin İbnü’l Esir onu Camiu’l-usul li ehadisi’r-Resul adıyla yeniden düzenlemiştir.
MESABİHU’S-SÜNNE: Tesbit edilebildiği kadarıyla Kütüb i sitte ve diğer temel hadis kaynaklarını esas alarak hadis kitabı derleyen ilk alim Beğavi nisbesiyle tanınan Hüseyin b.Mes’ud olmuştur.Eserde ilk defa hadislerin isnadları terk edilmiştir. Mesabihu’S-sünne hadislerin isnadında sadece sahabiyi zikredip diğer ravilerin terk edildiği ilk eserdir. Daha sonra telif edilen derlemeler hadis kitaplarında da bu yöntem uygulanmıştır.
CEM’U’L-CEVAMİ’ VE EL-CAMİU’S-SAĞİR: Suyuti önce başta Kütüb- sitte olmak üzere yetmiş hadis kitabındaki bütün hadisleri bir araya getirmek üzere Cem’u’l-cevami ni daha sonra da el-Camiu’S sağir isimli eserini telif etmiştir. Cem’ul – cevami Suyutinin bütün hadisleri toplamak üzere kaleme aldığı eserdir.
KENZÜ’L – UMMAL: Kenzül ummal Ali el-Müttaki el-Hindi nin Suyutiye ait söz konusu iki eseri ile Ziyadetü’l-Cami adlı zeylindeki rivayetleri fıkıh konularına göre alfabetik olarak düzenlediği hadis kitabıdır.
CEM’UL-FEVAİD: Cem’ul-fevaid Rudani diye tanınan Muhammed b Muhammed el-Mağribinin İbnü’l-Esir in Camiu’l-usul ü ile Heysemi’nin Mecma’u’z zevaid ine İbn Mace ve Darimi nin es-Sünen lerini ilave etmek suretiyle on dört temel hadis kitabındaki hadisleri bir araya getirdiği eserdir.
MUKAYESELİ ÇALIŞMALAR:
ZEVAİD KİTAPLARI: Herhangi bir hadis kitabının bir başka hadis eseri veya eserleriyle karşılaştırılıp birincisinin ikincisinden fazla olarak ihtiva ettiği hadisleri bir araya getiren eserlere Zevaid kitapları denilmektedir. İlk zevaid kitapları Moğoltay b. Kılıç ve İbnü’l-Mülakın tarafından hicri sekizinci asırda telif edilmiştir. Zevaid türü eserlerin en tanınmışları Heysemi, Busiri ve İbn Hacer in eserleridir.
MECMA’U’Z ZEVAİD: Bu türün en tanınmış eseri Heysemi nisbesiyle tanınan Ali b. Ebi Bekr in Mecma’u’z-zavaid ve menba’u’l-fevaid adlı kitabıdır.
İTHAFÜ’L-HIYERE: Busuri nisbesiyle tanınan Mısırlı muhaddis Ahmed. Ebi Bekir in ithafü’s-sadeti’l-mehere adıyla da tanınan İthafü’l – hıyere bizevaidi’l-mesanidi’l-aşere isimli kitabında on müsnedin zevaidini yapmıştır.
EL-****LİBÜ’L – Aliye
İbn Hacer el-Askalani nin el-****libü’l-aliye bi – zevaid’il-mesanidi’S-semaniye isimli eseri de günümüze ulaşan önemli zevaidlerindendir.
ZEVAİD TÜRÜ ESERLERİ FAYDALARI:
1:Günümüze ulaşmayan birçok hadisi ihtiva etmek.
2:Farklı kaynaklardaki hadisleri toplayarak tekrarlarını önlemek.
3:Müsned ve mucem türü eserlerdeki hadislerin konularına göre tasnifini yapmak suretiyle istifadelerini artırmak.
4-Müsned ve mucem türü eserlerdeki hadislerin sıhhat durumları hakkında bilgi vermek.
5:Ferd, ğarib ve zayıf olarak bilinen birçok hadislerin kuvvet kazanmasını sağlamak.
6:Zevaidlerde birbirini açıklayıcı ve tamamlayıcı ayrıntılar muhafaza edilerek bazı hadislerdeki kapalılığın giderilmesini sağlamak.
ETRAF ÇALIŞMALARI: Hadislerin baş tarafından bir kısmı zikredilmek suretiyle sahabe adına veya hadis metinlerine göre alfabetik olarak düzenlenen eserler etraf diye isimlendirilmektedir. Bu türün ilk örnekleri olan Halef el-Vasıti ve Ebu Mes’ud ed-Dımaşki nin Etrafü’s- Sahihayn isimli eserleri Buhari ve Müslim in sahihleri ile ilgilidir. Muhammed Şerif Tokadi’nin Müftahu’s-Sahihayn ı da tanınmış etraf türü eserlerdendir.
TAHRİC ÇALIŞMALARI:
Tahric çalışmaları ile de genellikle hadis ilminin dışındaki diğer ilim dallarına ait kitaplarda mevcut hadislerin temel hadis kaynaklarındaki yerlerine işaret eden kitaplar kastedilmektedir.
Zeylani’nin Nasbu’r-raye fi ehadis’l- Hidaye adlı eseri Hanefi mezhebinin en tanınmış metinlerinden biri olan Burhaneddin el-Merginani’nin el-Hidaye si üzerine yapılan bir tahric çalışmasıdır.
Bir diğer tanınmış tahric eseri İmam Gazzali’nin İhyaü ulumi’d-din adlı eseri üzerine Zeynüddin el-Iraki nin çalışmasıdır.
Tahric yöntemi konusunda Türkçe bir çalışma, Salahattin Polat, Habil Nazlıgül ve Süleyman Doğanay tarafından müştereken hazırlanmış olan Hadis Araştırma ve Tenkit klavuzu isimli kitaptır.
BELİRLİ KONULARLA İLGİLİ ÇALIŞMALAR:
ET-TERĞİB VE’T-TERHİB: Terğib iyiliğe teşvik, terhib ise kötülükten sakındırmak demektir. Münziri et-Terğib ve’t-terhib isimli eserinde iyiliğe teşvik eden kötülüklerden sakındıran hadisleri bir araya getirmiştir.
RİYAZÜ’S-SALİHİN: Riyazü’s-salihin min hadisi seyyidi’l-mürselin olan eserde 1900 civarında hadis bulunmaktadır.Nevevi bu kitabıyla ayet ve hadiseri esas alarak fert, aile ve toplum planında uyulması gereken prensipleri ortaya koymayı amaçlamıştır.
HALK ARASINDA YAYGIN OLAN HADİSLERİ TOPLAYAN ÇALIŞMALAR:
EL-MAKASUDÜ’L HASENE:Sahibi Sehavidir. Eserde halk arasında hadis diye meşhur olan 1356 söz alfabetik olarak incelenmektedir. Zikredilen sözün hadis kitaplarında bulunmamışsa bu duruma işaret etmek üzere ‘’la asle leh’’ aslı yoktur ifadesiyle işaret edilmektedir.
KEŞFU’L-HAFA: Aclunini eseridir. Halk arasında hadis diye dolaşan sözlerin hadis olup olmadığını ortaya koymak amacıyla yazılmış en hacimli eserdir.
ŞERH ÇALIŞMALARI:Hemen hemen hadislerin tamamının ravilerine veya konularına göre kitaplara geçtiği üçüncü asırdan sonra ise hadislerin anlaşılmasına yönelik şerh çalışmaları genellikle kitaplar esas alınarak yapılmaya başlandı.Belli bir kitabı esas alan ilk şerh çalışması hicri dördüncü asırda Hattabi tarafından Buhar inin Sahih i üzerine yapılmıştır. Bir araştırmada Buharin nin el-Camiu’s sahih iyle ilgili 197 şerh çalışması yapıldığı tesbit edilmiştir.
MUVATTA ŞERHLERİ: Üçüncü asırdan itibaren Muvatta üzerine şerh yapılmaya başlanmıştır. Ebu l Velid el Baci önce kaleme aldığı el İstifa adındaki eserini ihtisar etmiş, fıkhi meselelerin Muvatta’daki delillerine işaret edecek şekle getirmiştir.Böyle bir seçim yapıldığı için esere el-Münteka adını vermiştir. Eser Maliki mezhebine göre yazılmış, Ahkam yönü ağırlıklı bir şerhtir.
BUHARİ ŞERHLERİ: Buhar inin el-Camiu’s sahih i üzerine hadis kitapları arasında en çok şerh yazılan eserdir. Buhari şerhleri arasında İbn Hacer el-Askalani’nin Fethu’l Bari bi şerhi Sahihi’Buharisi, Bedrüddin Ayni nin Umdetü’l kari fi şerhi Sahihi’l Buhari si ve Kastallani’nin İrşadü’s-sari li-şerhi Sahihi’l- Buhari si en tanınmış olanlardır.
MÜSLİM ŞERHLERİ: Bilindiği kadarıyla Müslim’in eş-Camiu’s sahih iyle ilgili ilk şerh Mazeri nin el-Mu’lim bi fevaidi Müslim eseridir.Şerhler arasında en muteber kabul edileni Nevevi nin el-Minhac ıdır.
EBU DAVUD ŞERHLERİ: Hattabinin Ebu Davud ın es-Sünen i üzerine yaptığı Mealimü’s Sünen isimli kitabı ilk hadis şeri kabul edilir.
TİRMİZİ ŞERHLERİ: Tirmizinin el’camiu’s sahih i hakkında yapılan şerhler arasında Ebu Bekir İbnü’l-Arabi nin Arizatü’l-ahvezi si ve Mübarekfuri nin Tuhfelü l ahvezi bi şerhi cami i t-tirmizi en tanınmış olanlardır.
NESAİ VE İBN MACE ŞERHLERİ:Nesai nin tesbit edilen ilk şerhi Ali b Abdillah b. Halef en-Ensari ye aittir. Nesainin en tanınmış şerhi ise Suyutinin Zehrur ruba alel Mücteba isimli eseridir.
İbn Macenin tesbit edilen ilk şerhi hicri sekizinci asır alimlerinden Moğoltay b. Kılıç a aittir. İbn Mac enin en tanınmış şerhi ise Suyutinin Misbahu’z-zücace ala Sünen i İbn Mace isimli eseridir.
RAVİ ÇALIŞMALARI: Kütüb-i sitte de adı geçen ravilerin hemen hepsini ihtiva eden ilk çalışma Cemmaili nisbesiyle tanınan Abdülgani b. Abdilvahid el-Makdisi tarafından telif edilmiştir.

1-Sadece sahih hadisleri bir eserde toplama faaliyeti ilk defa 3. Asırda kimler tarafından başlatılmıştır ?

A-Buhari-Tirmizi
B-Buhari-Müslim
C-Tirmizi-Müslim
D-İmam Malik-Tirmizi

2-Temel hadis kaynaklarındaki hadisleri ali isnadla elde etmek ve onları daha güçlü kılmak amacını gerçekleştirmek için hazırlanan eserlere ne denir ?

A-Müstedrek
B-Zevaid
C-Müstahrec
D-Mevzuat

3-Hadis çalışmalarının merkezini oluşturan eser ?

A-Kütübi erbaa
B-Sünenler
C-Sahihayn
D-Kütübi sitte

4-Kütübi sitte sışındaki eserlerden daha kolaylıkla istifade etme ve bu eserlerde olup , kütübi sitte ‘ de olmayan hadislerin bir araya toplanması ihtiyacı hangi tür çalışmaların ortaya çıkmasına yol açtı ?

A-Zevaid
B-Müstahrec
C-Müstedrek
D-Etraf

5-‘’ Rivayet döneminden uzaklaştıkça söz konusu ilimlerde ( akaid ve fıkıh ) isnad kullanımı azalmış hadislerin kaynaklarına işaret etme geleneği terk edilmişti . ‘’
Bu durum farklı konularda yazılan eserlerde bulunan hadislerin kaynağını gösterme ihtiyacını ortaya çıkardı .
Hangi tür eserle bu amaçla telif edildi ?

A-Zevaid
B-Müstahrec
C-Tahric
D-Etraf

6-Buhari ve Müslim’in el-Camiu’s Sahih’leri hangi ismle anılmaktadır ?

A-Sahihayn
B-Kütübi Sitte
C-Müstahrec
D-Sahihun

7-Kütübi erbaa diye anılan eserlerde kimin süneni yoktur ?

A-Ebu Davud
B-Buhari
C-İbn Mace
D-Tirmizi
8-Kütübi Sitte’de eseri bulunanlar doğru verilmiştir ?

A-İmam Malik-Buhari-Müslim-Tirmizi-Nesai-İbn Mace
B-Ahmed b. Hanbel-Buhari-Tirmizi-Ebu Davud-Nesai-Müslim
C-Ebu Davud-İbn Mace-Nesai-Tirmizi-Buhari-Müslim
D-Ebu Davud-Nesai-İmam Şafii-Tirmizi-Buhari-Müslim

9-Buhari ve Müslim’in hadis konusunda otorite olduklarına işaret eden alim ?

A-İbnu’l Kayserani
B-Hazimi
C-İbn Mace
D-İbn Mende

10-Buhari ve Müslim’in sahihlerinin İslam dünyasında şöhretinden ilk defa bahseden ?

A-Hakim en-Nisaburi
B-İbn Mende
C-Hazim
C-İbn Hazm

11-‘’ Kütübi sittenin her biri için ehline malum olan bir üstünlüğü vardır . Bu kitaplar insanlar arasında meşhur olmuş ve İslam beldelerine yayılmıştır .’’ diyen alim ?

A-Dihlevi
B-Mizzi
C-İbn Haldun
D-İbnu’s Salah

12-Temel hadis kaynaklarının otorite kazanmalarında sıhhat ve şöhretin belirleyici olduğuna dikkat çeken kimdir ?

A-İbnu’s Salah
B-Şah Veliyullah ed-Dıhlevi
C-Mizzi
D-Sıddık Hasan Han

13-Kütübi Sitte hakkında yazdığı eserlerinde el-Hıtta fi zikri’s Sıhahi’s sitte ismini kim vermiştir ?

A-Mizzi
B-İbnu’s Salah
C-ed-Dıhlevi
D-Sıddık Hasan Han

14-Buhari ve Müslim’in Sahihlerini eleştiren doğru verilmiştir ?

A-Darekutni – ed Dıhlevi
B-İbn Hazm – ed Dıhlevi
C-Darekutni- İbn Hazm
D-İbn Haldun – İbn Hazm

15-Müstedrek türünün en tanınmış çalıması kime aittir ?

A-Hakim en-Nisaburi
B-Darekutni
C-Ebu Nuaym
D-Ebu Avane

16-Hakim en-Nisaburi el-Müstedrek’te hadisleri hangi şartlara göre zikretmemiş ?

A-Hadisçilere göre sahih olan hadisler
B-Buhari ve Müslim’in şartlaruna uygun olupta kitaplarında zikretmedikleri hadisler
C-Buhari ve Müslim’in sadece birinin şartına uygun olupta kitaplarında zikretmedikleri hadisler
D-en-Nisaburi’ye göre sahih olmayıp bu duruma işaret etmek amacıyla zikrettiği hadisler

17-Telhisü’l Müstederk adını verdiği eserinde el-Müstedrekteki hadislerin sağlamlık derecesini gözden geçiren kimdir ?

A-Darekutni
B-Zehebi
C-en-Nisaburi
D-Ebu Avane

18-Sahihaynı bir araya getiren eserlerden hangisi ravilerine göre düzenlenmiştir ?

A-el Müsned / İbnü’d Deybe
B-el Müsned / Berkani
C-el cem beynes sahihayn / Humeydi
D- el cem beynes sahihayn / Cevzaki

19-Sahihaynı bir araya toplayan eserlerin ilk örneği kime aittir ?

A-İbnü’d Deyba
B-Berkani
C-Humeydi
D-Cevzaki

20-İbn Mace’nin Süneni yerine İmam Malik’in Muvatta sını koyarak Kütübi Sitte’nin hadislerini ilk defa bir araya toplayan alim ?

A-Rezin
B-Cevzaki
C-Berkani
D-Humeydi

21-Kütübi Sitte ve diğer temel hadis kaynaklarını esas alarak hadis kitabı derleyen ilk alim ?
A-Darekutni
B-Mizzi
C-Hüseyin b. Mesud
D-Hakim en-Nisaburi

22-Hadislerin isnadında sadace sahabiyi zikredip diğer ravilerin terk edildiği ilk eser ?

A-Mişkatü’l Mesabih
B-Mesabihu’s Mefatih
C-Mirkatü’l Mefatih
D-Teysiru’l Vusul

23-İlk zevaid kitapları telif edenler doğru verilmiştir ?

A-Moğoltay b. Kılıç – İbn Hacer
B-İbn Hacer / Busıri
C-Busırı / Heysemi
D- İbnü’l Mulakkın / Moğoltay b. Kılıç

24-Mecma’u’z Zevaid türünün en tanınmış eseri kime aittir ?

A-Heysemi
B-Taberani
C-İbn Mace
D-İbn Hıbban

25-Hadislerin baş tarafından bir kısmı zikredilmek suretiyle sahabe adına veya hadis metinlerine göre alfabetik olarak düzenlenen eserlere ne ad verilir ?

A-Etraf
B-Zevaid
C-Müstahrec
D-Müstedrek

26-Hadislerin kaynaklarını bulmayı kolaylaştıran mucem ve hadis CD’lerinin henüz ortaya çıkmadığı dönemlerde bu hizmeti hangi kitaplar karşılamaktaydı ?

A-Mustahrec
B-Mucem
C-Zevaid
D-Etraf

27-Kütübi Sitte’de adı geçen ravilerin hemen hepsini ihtiva eden ilk çalışma kime aittir ?

A-İbn Hacer
B-Zehebi
C-Mizzi
D-Cemaili

28-Tezhibü’l Kemal üzerine yapılan en geniş ve önemli çalışma kime aittir ?

A-Bakıllani
B-Zehebi
C-İbn Hacer
D-Mizzi

29-İyiliğe teşvik eden kötülüklerden sakındıran hadisleri bir araya getiren et-Terğib ve’t-Terbih adlı eser kime aittir ?

A-Nevevi
B-Zehebi
C-Münziri
D-Mizzi

30-Riyazü’s Salihin adlı eser hakkında verilen bilgilerden hangisi yanlıştır ?

A-1900 civarında hadis bulunmaktadır .
B-İslam dünyasında genel kabul görmüştür.
C-Hadis metinleri kaynaklarında geçtiği gibi nakledilmiştir .
D-Eser Münziri’ye aittir .

31-Bir hadisin veya bir kitaptaki hadislerin temel hadis kaynaklarındaki yerlerini tesbit ederek değişik açılardan tenkidini ve değerlendirmesini yapmaya ne ad verilir ?

A-Tahric
B-Zevaid
C-Şer
D-Cem

32-Belli bir kitabı esas alan ilk şerh çalışması hicri 4. Asırda kim tarafından yapılmıştır ?

A-Bakıllani
B-Cüveyni
C-İbn Hacer
D-Hattabi

33-Hangisi Muvatta’nın şerhidir ?

A-el-Minhac
B-el-İstizkar
C-İrşadü’s Sari
D-Fethu’l Bari

34-Hadis kitapları arasında en çok şerh yazılan eser ve yazar ?

A-Edu Davud –Sünen
B-Tirmizi – el Camiu’s Sahih
C-Buhari - el Camiu’s Sahih
D-İmam Malik – Muvatta

35-Buharinin el Camiu’s Sahih’inin ilk şerhi kime aittir ?

A-Zehebi
B-Mizzi
C-Hattabi
D-Nevevi

36-Umdetu’l Kari ile verilen bilgilerden hangisi yanlıştır ?

A-Bu şerh Ayni’ye aittir .
B-Şafii mezhebi görüşlerine göre yazılmıştır .
C-Şerhler arasında yorum bakımından en genişidir .
D-Şerhler arasında alimlerin görüşlerine ne çok yer veren eserdir .

37-Müslim’in el Camiu’s Sahih inin ilk şerhi kime aittir ?

A-Hattabi
B-Kadı İyaz
C-Mazeri
D-Nevevi

38-Ebu Davud’un es-Sünen’i üzerine yaptığı Mealimü’s Sünen isimli ilk hadis şerhi olan eser kime aittir ?

A-Nevevi
B-Mizzi
C-Kadı İyaz
D-Hattabi

39-Nesai’nin tesbit edilen ilk şerhi kime aittir ?

A-Ali b. Abdillah
B-Suyuti
C-Moğoltay b. Kılıç
D-Cemmaili

40- İbn Mace’nin tesbit edilen ilk şerhi kime aittir ?

A-Moğoltay b. Kılıç
B-Ali b. Abdillah
C-Suyuti
D-Cemmaili

41-Rivayet döneminden günümüze gelemeyen bazı kitaplarda bulunan hadislere hangi eserlerle ulaşılabilir ?

A-Etraf
B-Zevaid
C-Cem
D-Mucem

42-Halk arasında yaygın olan hadislerin sahih mi mevzu mu olduğunu araştıran çalışmalara ne ad verilir ?

A-Keşşaf
B-Ezkar
C-Keşfu’l hafa
D-Mesasidul Hasene

43-Aşağıdakilerden hangisi zayıf raviler hakkında eser kaleme alan müelliflerden birisidir ?

A-Mizzi
B-Suyuti
C-Zehebi
D-Ayni

CEVAP ANAHTARI

1-B
2-C
3-D
4-A
5-C
6-A
7-B
8-C
9-D
10-A
11-B
12-B
13-D
14-C
15-A
16-A
17-B
18-C
19-D
20-A
21-C
22-B
23-D
24-A
25-A
26-D
27-D
28-B
29-C
30-D
31-A
32-D
33-B
34-C
35-C
36-B
37-C
38-D
39-A
40-A
41-B
42-C
43-C




alıntıdır