[umut628]

HADİS TARİHİ VE USULÜ 8 ünite özet
<<SORU CEVAP ŞEKLİNDE ÖZET>>

----------------------------------------------------------------------------


1)Tahammül ve eda nedir?
C)Bir hadisi belli esaslara uyarak öğrenmeye tahammül onu ezberden veya bir kitaptan usulüne uygun olarak rivayet etme eda denir. İkisi bir arada tahammülü’l ilm kavramıyla ifade edilir.

2)Sahabe hadisleri nasıl öğrenmekteydi?
C)Bizzat Hz. Peygamber’den işiterek (muşahafe) onun davranışlarını görerek (müşahade) veya diğer sahabiler vasıtasıyla öğrenmekteydi.

3)Kendisinden hadis yazmak isteyenlere ‘’Bizim Rasulullah’tan ezberlediğimiz gibi siz de ezberleyin’’diyen sahabi kimdir?
C)Ebu Said el-Hudri

4)Kimin zamanında hadis tedvini başlamıştır?
C)Halife Ömer b. Abdulaziz’in emriyle resmi hadis tedvini başlamış ve bu durum yazılı hadis metinlerinin çoğalmasına yol açmıştır.

5)Hadislerin yazıya geçirilmesinin olumsuz yönü ne olmuştur?
C)Ehil olmayanların da hadise el atmasına yol açmıştır.

6)Tashif ve tahrif nedir?
Hadisteki nokta ve harf hatalarıdır.

7)Muhaddislerin hadislerin hatasız naklini temin için aldığı tedbirler nelerdir?
C) –Sahifelerden yapılan istinsahlarda hatalar olacağına dikkat çekmek(Ma’mer b. Raşid mr b. Dinar Haccac b. Ertat Yahya b. Kesir Nafi Eyyub es-Sahtiyani gibi alimler böyle yapmıştır)
-Sema’ ve kıraat metotları geliştirmek.

8) Sahafi kime denir?
C)Hadis âlimleri doğrudan sahifelerden rivayet edenleri sahafi diye tanıtmışlardır.

9)Ehil olmayanların eline geçer endişesiyle kitaplarını imha eden ya da edilmesini vasiyet eden muhaddisler kimlerdir?
C)Urve b. Zübeyr Yahya b. Ebi Kesir Eyyub es-Sahtiyani Hammad b. Seleme Abdullah b. Mübarek.

10)Hadis öğrenim ve öğretim metodları nelerdir?
C)-Sema’ ve kıraat
-İcazet münavele ve mukatebe
-İ’lam vasıyyet vicade

11)Sema’nın terim manası nedir?
C)Hadis hocasının (şeyh) hadisleri okuması talebenin veya talebelerin de bizzat işiterek hadisleri almalarıdır.

12)Terim olarak imla’ nedir?
C)Hocanın hadisi talebeye yazdırmasıdır.

13)Hadis almanın en güvenilir usulü hangisidir?
C)İmla’dır.Hadisleri yazdıran hocaya mümli yazan öğrenciye de müstemli denilirdi.

14)Kıraat nedir?
C)Terim olarak talebenin hadisleri bizzat hadis hocasının okuması veya başkasının okuduğunu işitmesi suretiyle hadisi almasıdır.

15)Arz nedir?
C)Hadis alimlerinin çoğuna göre bir şeyi bir kimseye sunmak göstermek manasındadır. Kıraatla eş anlamlı olarak kullanmışlardır.

16)Hadislerin aslına uygun olarak nakli için en isabetli metot nedir?
C)Sema’dır.

17)İcazet nedir?
C)Sema’ ve kıraat olmaksızın hadis âliminin belli şartlar dahilinde rivayetlerini öğrencisinin rivayet etmesine izin vermesidir.

18)İlk dönemlerde icazet nasıl verilirdi?
C)Sözlü olarak verilirdi.

19)İcazet ne zaman yazılı verilmeye başlandı?
C)Yaklaşık 5. yy.da medreselerin kuruluşundan sonra.

20)Müciz müsteciz mucazün bih nedir?
C)İcazet veren hocaya müciz icazet isteyen öğrenciye müsteciz veya mücazün leh icazete konu olan ve rivayetine izin verilen hadis sahife veya kitaba mücazün bih denir.

21)İcazet türleri nelerdir?
C) a)Muayyen icazet: Hocanın talebesine rivayetlerinin yazılı olduğu belli bir kitabı rivayet etmesi için izin vermesi-Bu kabul edilmiştir.
b)Kitap belirtmeden verilen icazet: Bazı âlimler kabul etmiş bazıları etmemiştir.
c)Umumi icazet:Alimlerin çoğu bu tür icazeti doğru bulmamıştır.
d)Belirsiz bir kitap için veya belirsiz bir şahsa verilen icazet: Geçersizdir.
e)Şarta bağlı icazet: Kabul edilmemiştir.
f)Doğmamış çocuğa verilen icazet: Kabul edilmemiştir.
g)Mümeyyiz olmayan çocuğa verilen icazet: Âlimlerin çoğu kabul etmemiştir.
h)İleride elde edilecek rivayetlere verilen icazet: Geçersizdir.
I)İcazetle elde edilen hadisleri veya kitabı rivayet etmeye verilen icazet: Bazı alimler kabul etmiştir.

22)Münavele nedir?
C)Hadis hocasının hadislerini ihtiva eden kitabını rivayet etmesi için talebesine elden vermesi veya kitabın kendisine ait olduğunu ifade etmesidir.

23)İcazetli münavele nedir?
C)Hoca rivayet hakkına sahip olduğu hadisleri öğrencisinde kalmak veya yazıp iade etmek üzere verirken bunları rivayet etmesine de izin vermesidir.

24)İcazetsiz münavele nedir?
C)Hocanın talebeye nüshayı verirken rivayetine izin verip vermediğini söylememesidir.

25)Mükatabe nedir?
C)Hadis hocasının rivayet hakkı bulunan hadislerinin tamamını veya bir kısmını yakında ya da uzakta bulunan bir kimseye göndermesidir.

26)İcazet münavele mukatebe metodlarıyla rivayet hakkı verirken –kısaca- nelere dikkat edilirdi?
C)Hadis alimleri yazılı metinleri kontrol eder varsa hataları düzeltir ve hadis öğrencisinin güvenirliğine dikkat ederdi.

27)İ’lam nedir?
C)Hadis hocasının hadis veya hadis kitabını rivayeti için herhangi bir açıklamada bulunmadan öğrenciye göstererek bunları sema’ yoluyla aldığını ifade etmesidir.

>>>İ’lam hadis rivayeti için sağlıklı ve yaygın bir metot değildir.

28)Vasiyyet nedir?
C)Hadis hocasını n rivayet ettiği bir kitabı ölümünden veya seyahate çıkmadan önce birisine vasiyet etmesidir.

29)Vicade nedir?
C)Bir kişinin herhangi bir ravinin hadis kitabı müellifinin el yazısı ile yazılmış kitabını veya bazı hadislerini bulup ele geçirmesidir.

30)Rivayet döneminde hadisler sırasıyla hangi metotlarla nakledilirdi?
C)Çoğunlukla sema ve kıraat metotlarıyla bunlara imkan bulunmadığında icazet münavele mukatabe metotlarıyla nakledilirdi.İ’lam vasiyet ve vicade metotlarına nadiren başvurulurdu.

31)Nakil döneminde hadis rivayetinde izlenen metotlar nelerdir?
C)İcazet metodu yaygınlaşmış ve vicade metodu kullanımı da artmıştır.

32)Rivayet lafızları niçin kullanılmıştır?
C)Hadisin hangi metotla rivayet edildiğini belirtmek için kullanılmıştır.

33)Hicri 3. Asırda en çok kullanılan lafız hangisidir?
C)An haddesena ahberena.

34)Sema metoduna delalet eden en üstün lafız hangisidir?
C) Semi’tü’dür.Bunun dışında haddeseni ve haddesena.

35)Kıraat metoduna delalet eden lafızlar hangileridir?
C) Kara’tü kara’na ala fülan aradtü ahbereni ahberena

36)İcazet metoduna delalet eden lafızlar hangileridir?
C)Ecaze li enbeena a’tani habbereni habberena

37)Münavele metoduna delalet eden lafızlar hangileridir?
C)a’tani defaa ileyye kitabehu.

38)Mükatabe metoduna delalet eden lafızlar hangisidir?
C)Ketebe ileyye fülan.

39)Vasiyyet metoduna delalet eden lafız hangisidir?
C) Evsa ileyye

40)Vicade metoduna delalet eden lafızlar hangileridir?
C) vecedtü vecettü bi hatti fülan kara’tü fi kitabi fülan kara’tü fi kitabi fülan bi hattihi belegani.

41)Rivayet metotlarının hepsine delalet eden lafızlar hanfileridir?
C) an-enne fülan kale.

42)Hadis âlimleri hangi lafızla yapılan rivayetleri hoş görmemiştir ve niçin?
C) kale.Çünkü bu lafız hicri 2. Ve 3. Asırlarda genellikle munkatı’(isnadı kopuk)rivayetlere veya tedlise delalet ederdi.

43)Rivayet metotlarının kullanımdaki mastarları nelerdir?
C) haddesena için tahdis ahberena için ihbar an için an’ane.

44)Hadis rivayet etmek için yapılan yolculuğa ve bunu yapana ne denirdi?
C)Bu yolculuğa er-Rihle fi talebi’l-hadis yolculuğu yapana rahhale cevvale tavvafü’l-ekalim denirdi.

45)Hadis yolculuklarının en yoğun olduğu ve sona erdiği dönem nedir?
C)Yoğun olduğu2.-4. Yy.
5.yy.da medreselerin 6. Yy.da ise darulhadislerin açılmasıyla bu yolculuklar önemli ölçüde son bulmuştur.

46)Kitapların naklinde uygulanan kurallar nelerdir?
a)Hata düzeltilmeden hatalı kısım üzerine dikkat çekmek için sah işareti konur.
b)sah işareti konur ve kenara doğrusu yazılır.
c)Hatalı kısmın üstüne yazıya temas etmeyecek şekilde çizgi çizilir.
d)Hatalı kısmın üzeri çizilerek iptal edilir.
e)Hatalı kısmın başına ve sonuna (0…0)şeklinde boş daire konulur.
f)Hatalı kısma yan yana noktalar(…)konulur.
g)Hatalı kısma < > şeklinde işaret edilir.
h)Hata yapılan kısma sehv kelimesi yazılır.

47)Keşt ve mahv nedir nasıl değerlendirilir niçin?
C)Yazının bıçak gibi keskin bir aletle kazınması keşt mürekkebin ıslak parmak veya bez parçasıyla silinmesi mahv’dır. Bunlara ısrarla karşı çıkılmıştır.Çünkü yazılı metinler ehil olmayan kişilerce hatalı olarak düzeltilebilir.

48)Lahak nedir?
C)Metin içerisinde tespit edilen noksanlıkların yazının okunmasını engellememesi için kitabın kenarına ilave edilmesidir.

49)Sema’ ve kıraat kayıtları nedir?
C)Nüshanın hocadan alındığının yer ve zamanı bildiren ve öğrenciye rivayet hakkı veren bir belgedir.

50)İcazet kaydı nedir?
C)Öğrencinin bu nüshayı rivayet yetkisinin bulunduğunu ifade eden belgedir.

51)Belağ kaydı nedir?
C)Yazma eserlerde metnin kontrolden geçtiğini ifade eder.

52)Mukabele nedir?
C)Eserin farklı yollarla gelen rivayetlerini ve farklılıklarını bir araya getirme işlemidir.İşlemin sonunda mukabele kaydı düşülür.

53)Arapçada benzer harf ve kelimelerin yanlış okunmasını önlemek amacıyla yazılan kitaplar ve müellifleri kimlerdir?
C) Askeri’nin Tashifü’l Muhaddisin Hattabi’nin İslahu galati’l Muhaddisin

54)Müttefik ve müfterik isimli kitaplar niçin yazılmıştır?
C)İsimleri aynı olduğu için karıştırılan ravileri ayırt etmek için yazılmıştır.

55)Mü’telif ve muhtelif isimli kitaplar niçin yazılmıştır.
C)Yazılışları aynı okunuşları farklı isimlerin karıştırılmasını ayırt etmek için yazılmıştır.

56)Mübhemat kitapları niçin yazılmıştır?
C)İsnatlarda adı geçen kimliği kapalı isimlerin kimliklerini ayırt etmek için yazılmıştır.

57)Hadis kitabı okuma usulleri nelerdir?
-Okuyup geçme yöntemi: Genellikle bir hadis kitabının sahanın uzmanı âlimler arasında okunması durumunda uygulanır.
-Açıklama ve araştırma yöntemi: Bir hadis kitabının talebelere okunması durumunda uygulanır.
-Geniş açıklamalı yöntem: Bir hadis kitabının halka yönelik okunması durumunda uygulanır. Bu yöntem daha çok kıssacıların başvurduğu bir usuldür.







alıntıdır