 Cevap: Zelle nedir?
Sözlükte "sürçme, sürçüp kayma, yanılma, yanlış, ufak suç, ayrılmak ve uzaklaşmak" demektir. Dinî literatürde ise bu terim daha çok peygamberlerin hataları için kullanılmaktadır. Peygamberlerin kendilerine has bazı sıfatları vardır. Bu sıfatlarla normal insanlardan seçilip ayrılırlar. Onlar nübüvvetten önce bile hırsızlık, yalancılık, dolandırıcılık, putlara tapma, ahlâk dışı ilişkiler ve benzeri şeylerden uzak tutulmuşlardır. İşte onlar için öngörülen sıfatlardan biri de ismet sıfatıdır. Buna göre peygamberlerin suçsuz ve günahsız olmaları gerekir. Zira günah işlemek nübüvvet makamı ile bağdaşmaz. Onların kem gözlü ve hain bakışlı olmaları bile caiz değildir.
Kelâm ekolleri genel anlamda peygamberlerin masum ve günahsız oldukları hususunda görüş birliği içindedirler. Bazı âyet ve hadislerde geçen ifadelerden ötürü peygamberlerin küçük günah işleyip işlemeyecekleri konusunda ihtilaf söz konusu olmuştur. Mutezile ve Şia'ya göre peygamberlerin ismeti tam ve mükemmeldir. Büyük ve küçük bütün günahlardan uzaktırlar. Mâtüridîlere göre peygamber, küçük büyük bütün günahlardan, her türlü küfür ve şirkten uzaktır. Bununla birlikte çok küçük, hafif hatalar, zelle türünden sürçmeler onlardan sadır olabilir. Ancak tebliğde kesin olarak günahsızdırlar. Râzî ve Cürcanî'ye göre, dalgınlık veya unutkanlıkla bazı küçük hataların peygamberden sadır olması mümkündür. Her peygamberin biri kulluk, diğeri de peygamberlik olmak üzere iki vasfı vardır. Peygamberlik vasfında hata etmezler. Çünkü vahyin kontrolündedirler. Ancak kulluk vasfında hata edebilirler. Bununla birlikte yaptıkları hatalarda kasıt söz konusu değildir.
|