CÜMLE ANALİZİ
Bu başlığa ilişkin sorular aslında cümlede anlam konusu içinde yer alan bütün başlıkların sorulmaya çalışıldığı sorulardır.doğrudan sorulamayan kimi başlıklar bu soru tipi sayesinde seçeneklerde yer alabilmektedir.bu tip sorular çözülürken seçeneklerden verilen cümleler tek başına düşünülerek hareket edilmelidir.çeldiricilere düşmemek için önce seçenek,ardından parçadaki cümle okunmalıdır.
ÖRNEK SORU:
(I) Ankara'da köpek balıklarıyla yüzmek istermisiniz? (II) ''Ankara'',''köpek balığı'' ve ''yüzmek'' sözcükleri ancak bir şakadan yanyana gelebilir,deyip ciddiye almamazlık etmeyin bu soruyu.(III) Ankara'da yeni açılan devasa akvaryumdan söz ediyorum. (IV) Türkiye'nin bu en büyük akvaryumunda 12 bin balık yaşıyor. (V) bugüne kadar balıkla ilişkisi tava ve ızgarayla sınırlı olan Ankaralılar için alışılmadık bir yer...
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?(KPSS-2012)
A) I'incide,merak uyandırışmaya çalışılmıştır
B) II'incide,uyarıda bulunulmuştur
C) III'üncüde,açıklama yapılmıştır
D) IV'üncüde,kanıtlanabilir veri kullanılmıştır
E) V'incide,kesinlik belirtilmiştir
ANLAMLARINA GÖRE CÜMLELER
A.OLUMLU CÜMLE
1.BİÇİMCE(YAPICA) VE ANLAMCA OLUMLU CÜMLE
Bir cümlenin yüklemi üzerinde ''yok,değil,-me,-siz'' ek yada sözcükleri yoksa o cümle biçimce olumludur..
oğlu da babası gibi hırsızdı.
2.BİÇİMCE OLUMLU-ANLAMCA OLUMSUZ CÜMLE
Bu cümlelerde yüklem üzerinde ''yok,değil,-me,-siz'' ek yada sözcükleri yer almaz ancak yüklemde ifade edilen durum gerçekleşmemiştir.
ne arayan ne soran var
NOT: ''ne...ne'' bağlacıyla bağlanan cümlelerdeki yüklemler olumlu olmak zorundadır.aksi takdirde anlatım bozukluğuna neden olur
B.OLUMSUZ CÜMLE
1.BİÇİMCE VE ANLAMCA OLUMSUZ CÜMLE
Bu cümlelerde yüklem üzerinde ''yok,değil,-me,-siz'' ek yada sözcüklerinden biri vardır ve yükleme ifade edilen durum gerçekleşmemiştir.
onun niye böyle davrandığını anlamış değilim.
2.BİÇİMCE OLUMSUZ ANLAMCA OLUMLU CÜMLE
Bu cümlelerde yüklem üzerinde ''yok,değil,-me,-siz'' ek yada sözcükleri yer alır ancak yüklemde ifade edilen durum gerçekleşmiştir.
ben onun ne mal olduğunu bilmez miyim?
C.SORU CÜMLESİ
1.GERÇEK(ASIL) SORU CÜMLESİ
yanıt bekleyen soru cümleleridir.
buraya ne zaman geldi?
2.SÖZDE SORU CÜMLESİ
yanıt bekleyen soru cümleleridir ancak bu cümlelerinden sonuna soru işareti getirilir..cümleye onay,şaşkınlık,rica,sitem gibi anlamlar katar.
şu parayı uzatır mısın ? > (rica)
NOT: SÖZDE SORU CÜMLELERİNİN SONUNA SORU İŞARETİ (?) GETİRİLEBİLECEĞİ GİBİ NADİR DE OLSA KİMİ CÜMLELERDE ÜNLEM İŞARETİ (!) DE GETİRİLEBİLİR
CÜMLE TAMAMLAMA
Bu tip sorularda cümlenin tamamının iyi anlaşılması gerekir.doğru yanıt bulunmaya çalışılırken cümle içinde -verilmişse- bağlayıcı öğeler (edatlar,bağlaçlar,işaret zamirleri vb.) dikkat edilmesi gerekir.
ÖRNEK SORU:
Şiir,yalnızca acıları,yoksunlukları,mutsuzlukları dile getirmemelidir.----?
bu sözler,aşağıdakilerden hangisiyle sürdürülemez?
A) gerçekte de sevinçle hüzün,ölümle yaşam yan yana karşımıza çıkmazmı
B)türk halk müziğinde uzun havalardan sonra oyun havalarına geçilmezmi
C)okuyucunun şiirden alacağı hazzı sınırlamaya gerek varmı
D)günümüzde insan yaşamının trajik yönlerini yansıtan eserler de ilgi çekiyormu
E)şiir okuyucusunu karamsarlığa itmenin bir anlamı varmı