[nurşen35]

HARFLERİN BİTİŞME BİÇİMLERİ
*
EL YAZISINDA BİTİŞMEYLE İLGİLİ ÖZEL DURUMLAR.
*
OSMANLI ALFABESİ İŞARETLERİNİN LATİN ALFABESİNDEKİ KARŞILIKLARI
Ses Yolu: Gırtlağın ortasında bulunan ses dudaklarından başlayıp dudaklara ve burun deliklerine uzanan yoldur.
ARAPÇAYA ÖZGÜ HARFLER
* E ء ع ظ ط ض ص ذ ح -hemze
* Yalnızca Arapçaya özgü olan harfler; ص ع ج ث


FARSÇADAN ALINMIŞ HARFLER
گ ژ چ پ *
ا – 1 : a, e
ب – 2 : b
پ – 3 : p “ Farsçadan alınmıştır.
ت – 4 : t
ث – 5 : s “ peltek s” olarak adlandırılan bu ses yalnızca Arapça kelimelerde bulunur.
ج – 6 : c
چ – 7 : ç
ح – 8 : ha “ Yalnız Arapça kelimelerde bulunur.
خ – 9 : hı
د – 10 : d
ذ – 11 : zel “ peltek z” diye adlandırılmıştır. Arapçaya özgü bir sesin işaretidir.
ر – 12 : r
ز – 13 : z
ژ – 14 : j “ Farsçadan alınmıştır.
س – 15 : sın “ s ”
ش – 16 : şın “ ş “
ص- 17 : sad “ s “ Arapçaya özgü bir sesin işaretidir. Türkçenin kalın sıradan kelimelerinde
س yerine kullanılmıştır.
ض – 18 : dad “ d “ Arapçaya özgü bir sestir. Dolayısıyla yalnızca Arapçadan alınma
kelimeler de kullanılır.
ط – 19 : tı “ Arapçaya özgü bir sesin işaretidir.
ظ – 20 : zı “ Arapçaya özgü bir sesin işaretidir. Kalın sıradan birkaç kelimede ز yerine kullanılmıştır.
ع – 21 : ayın “Arapçaya özgü ünsüz bir sesin işaretidir. Yalnız Arap asıllı kelimelerde karşılaşılır.
غ – 22 : ğayın “
ف – 23 : f
ق – 24 : kaf “ k “ Üç dilde ortak sesin işaretidir.
ك – 25 : kef “ k, g, ğ, n. Farslar g’yi k’den ayırmak için bu harfin “keşide” ( گ ) denilen
çizgisini ikileyerek yazmışlardır.
Öte yandan Türkçenin genizsi n sesini ayırt etmek için de kimi metinlerde üstüne
üç nokta ڭ konulmuş bir ayrı biçim kullanılmıştır.
ل – 26 : lam “ l “
م – 27 : mim “ m “
ن – 28 : nun “ n “
ه – 29 : h
و – 30 : vav v, o, ö, u, ü
ي – 31 : y


YARDIMCI İŞARETLER ( Sesler )
Hareke: Arapçada kısa ünlüleri göstermek üzere kullanılan yardımcı işaretlere verilen addır.
Üstün: : Harfleri a ve e olarak okutur.
Esre: : harfleri ı ve i olarak okutur.
Ötre: : Harfleri o ö u ü olarak okutur.
Şedde: Tek yazılan bir harfi iki kere okutur. ( Havva , belli )
Med: ~ : Arapçada ünlü uzunluklarını göstermek için kullanılmıştır.
Cezm: : Arapçada bir harfin harekesiz okunduğunu gösterir.
Ayrılma Eki ( -dan -den ): Medli Elif: آ


TÜRKÇENİN ÜNLÜ VE ÜNSÜZLERİNİN YAZILIŞI


ÜNLÜLERİN YAZILIŞI
* Dilimizin sekiz ünlüsü için şu dört işaret kullanılmıştır.
ا – ه : a, e و : o, ö, u, ü, ى : ı, i,
1- a ünlüsünün yazılışı:
* Kelime başında, içinde ve sonundaki yazılışları bakımındankurallı değildir, çeşitlenmiştir.
* Kelime başında ön ses olarak bu ünlü çoklukla N ( medli elif ) ile yazılır.
ÖRN// تN at nN ay
* Kelime içinde iç ses olarak yazılması farklılıklar gösteririr.
a) Kelime tek heceliyse ا ile gösterilir.
ÖRN// ات at nC ا alay
b) Kelime iki heceliyse ve her iki hecenin ünlüsü a ise
ÖRN// لاب bal راد dar باتاق batak يابان yaban باتق batak
2- e ünlüsünün yazılışı
ÖRN// ( Ünlülerin yazılışı adlı bölümü kontrol et )
3- ı ve i ünlülerinin yazılışı
ÖRN// ( Ünlülerin yazılışı adlı bölümü kontrol et )
4- yuvarlak ünlülerin yazılışı
ÖRN// ( Ünlülerin yazılışı adlı bölümü kontrol et )
ÜNSÜZLERİN YAZILIŞI
* SIRA: Türkçede yalın ve eklerle genişlemiş kelimelerde bütün hece ünlülerinin kalın yada
ince olmasıyla ortaya çıkan ayrımdır.
MÜSTA’LİYE HARFLER ( Yükseltilmiş Harfler )
* Sıra belirleyici harfler söylendiğinde söyleniş özellikleri bakımından Arapçada bir öbek
oluştururlar ve söylenişleri sırasında dil damağa doğru yükseldiğinden Müsta’liye Harfleri
( Yükseltilmiş Harfler ) adını alırlar. Bunlar ق غ ظ ط ض ص خ harfleridir.
* Arapçada ünsüz harflerden sonra yazılan bütün ünlü harfler uzun okunur.
ق Türkçede kalın sırayı belirler ك ise ince sırayı
ص Türkçede kalın sırayı belirler س ise ince sırayı
ط Türkçede kalın sırayı belirler ت ise ince sırayı
* Fakat bu örnekler ق ve ك gibi kurallaşıp tam anlamıyla gerçek ses değerleriyle kullanılmamıştır.
ÖRN// ديش ve طيش ( dış )


YAZI TÜRLERİ
1-NESİH:
* Bu yazı türü başta Kur’an-ı Kerim olmak üzere dini kitaplarda ve her türlü kitabın
yazılmasında ve çoğaltılmasında XVII. Yüzyıllara kadar Türkler tarafından tercih edilen bir
yazı türüdür. Türklerde bu yazının ilk büyük ustası Şeyh Hamdullah ve ikinci büyük ustası ise
Hafız Osman’dır
2-SÜLÜS:
* Nesihe çok benzer ancak harfleri daha büyük ve çizgileri kalındır. Harflerin gözleri, dişleri ve
ağızları daha belirgin ve gelişmiş bir biçim kazanmış, daha derli toplu bir görünüşe
bürünmüştür. Bu yazı ile hat sanatı oluşmuştur. Levhalarda ve bilhassa kitaplarda ve son
dönem dergi kapaklarında çok kullanılmıştır. En ünlü ustaları Şeyh Hamdullah ve Hafız
Osman’dır.
3- TALİK:
* Eskilik bakımından üçüncü yazı talik bulunur. Harfleri eğik yazılıp ve kuyruk kısımları
uzatılır. Yesâri-zade ‘nin elinde en olgun seviyeye çıkarılmıştır. Bu yazıda hareke
kullanılmazdı. İranlılar Türk talikine nestalik
adını vermişlerdir.
4-RIK’A:
* Günlük işlerde kullanılan, çabuk yazmaya elverişli bir yazı türüdür. Harflerin uzantıları falan
yok edilmiş sade bir yazı türü ortaya çıkmıştır.


ALIONTIDIR