[Esin Kızılay]

umut628 Üyemizden Alıntı

Gerçekleri kavramak ve onları karşılaştırarak sonuçlar elde etmek, sırf akılla mümkündür; bilginin kaynağı olarak akıl, tartışılmaz bir önceliğe ve üstünlüğe sahiptir. İnsanın, bilinçli olarak yaptığı iş ve eylemler rastgele değil, bilakis il­ke­lere dayanır. İlkeler ise insan aklının ürünüdürler.

Buna göre deneyin konusu olan “madde”, “neden” ve “yargı” bile akıl tarafından üretildikleri için gerçeğin saptanmasında esas olan de­ney değil, akıldır. Dolayısıyla insanın en gizli duygularında bile mate­matiksel ilişkile­rin bulunduğunu savunan ve aynı zamanda deneyi de hiçe saya­cak kadar yargıyı soyut bir nedenselliğe dayandıran rasyona­lizme göre "Allah, melek, ruh, cin, kıyamet, cennet, cehennem ve mu­cize gibi ger­çekler, ina­nılacak şeyler değildir."

Şu halde vahyi bir çırpıda inkâr eden rasyonalizm, sonuç itibariyle ma­teryalist bir düşünce akımıdır ve yorum gerektirmeyecek bir kesin­likle kü­fürdür.

Vâkıa, İslâm da akla gerektiği kadar önem vermiştir. Nitekim Kur’ân-ı Kerîm’in birçok âyeti “akletmez misiniz?!” ve “akletmezler mi?!” şeklindeki uyarılarla bitmektedir. Ancak aklın rolü ve görevi, hiç kuşkusuz sınırlıdır. Çünkü aklın da çok kere yanıldığı, bir gerçektir. Ne var ki ilk İslâm aydınlarından bazı şahsiyetler, aklı aşırı derecede ön plâna çıkarmış, bu yüzden ümmetin çoğunluğundan ayrılmışlardır. Bunlar İslâm tarihine Mu’tezilîler olarak geçmişlerdir.

Akıl elbette ki belli sınırlarda ölçü olabilir. Bu sınırlar içinde “akılcı” olduğunu, ya da “akılcı hareket etmek” gerektiğini söyleyen Müslümanı materyalist an­lamda akıl­cılıkla suçlamanın imkanı yoktur. Ancak akılcılığın - bi­limsel anlamda- söz konusu olduğu her yerde İslâm'ın ölçüleri hatır­lanmalıdır.

teşekkürler..