[EyMeN&TaLhA]

2.ÜNİTE

1- Fıkıh Usulünün İslami İlimler İçindeki Yeri Ve Önemi: Fıkıh usulü ilminin, İslami ilimlerin hepsiyle yakından ilgisi bulunmakla birlikte, bu ilmin yakından ilgili olduğu veya verilerini kullandığı ilimler kapsamında, başta fıkıh olmak üzere, tefsir, hadis, kelam, Arap dili ve edebiyatı bilimleri sayılır. Ayrıca özellikle hukuk mantığı tahlilleri açısından fıkıh usulü ilminin faydalandığı ilimlerden biri de mantıktır.

2- Fıkıh Usulü İlminin Doğuşu : İslami ilimler içinde erken tedvin edilen ilimlerden birisidir. Fıkıh usulü ilmine dair bize kadar ulaşan ilk sistematik kitabın, İmam Şafii’nin “er-Risale” isimli eseridir.

3- Fıkıh Usulüne Dair Klasik Literatürün Metot Açısından Tanıtımı : Fıkıh usulü literatürünün yazımında takip edilen bu üç metot Şunlardır:
a- Mütekellimin Metodu,
b- Fukaha Metodu,
c- Bu İki Metodu Mezceden Karma Metot.

Mütekellimin Metodu : Hanefi fakihlerce fazlaca önemsenmemiştir. Genellikle kelam alimi de olan fakihlerin yazdığı fıkıh usulü kitaplarının yazımında takip edilen metoda kelamcılar (mütekellimin) metodu denildiği gibi, İmam Şafii’nin er-Risale’si bu metotla yazılan ilk kitap olması ve sonrakilere de büyük ölçüde model teşkil etmesi sebebiyle, bu metoda Şafiiyye metodu da denilmiştir.

Fukaha Metodu : Hanefi fakihler tarafından geliştirilmiş olması sebebiyle Hanefiyye metodu diye de isimlendirilmiştir. Furu’a dair örneklerden fıkıh usulü kurallarına ulaşma hedeflendiğinden, bu metot tüme varım metodu olarak da tanıtılmaktadır.
Fukaha Metoduna Göre Yazılmış Usul Kitaplarından Bazıları :

1- Ebu’l-Berekât en- / Nesefî el-Menâr : Bu eser, Hanefi fıkıh kültüründe üzerine en fazla Şerh ve haşiye yazılan fıkıh usulü kitaplarından birisidir. Bu eser aynı zamanda Hanefi ekolüne göre eğitim verilen medreselerde en fazla okutulan fıkıh usulü kitaplarından birisidir.

Karma Metot : Bu alanda üçüncü bir metod da her iki metodun mezcedilip birleştirildiği karma (memzuc) metottur.

4- Fıkıh Usulü Kitaplarının Sistematiği Hakkında Genel Bilgiler
Bazı müellifler fıkıh usulü kitaplarında, bu ilmi oluşturan kaideleri dört ana başlık altında sistematize ederek işlemektedirler.

Bu ana başlıklardan birincisi, Şer'î Hüküm;
ikincisi, şer'î Hükmün Kaynağı (Hakim);
üçüncüsü, Hükme Konu Olan Fiiller (el-Mahkum fih);
dördüncüsü ise, Mükellef ve Ehliyeti (el-Mahkumu Aleyh) şeklindedir.


alıntıdır