[EyMeN&TaLhA]

7.ÜNİTE

B- ŞERU’ MEN KABLENA (İSLÂM ÖNCESİ ŞERİATLAR)

İnsanlığa gönderilen son Peygamber Hz. Muhammed (sav)’den önceki peygamberler vasıtasıyla gönderdiği dinî hükümlere Şeru’ men kablena/İslâm öncesi şeriatlar diyoruz. iki kısma ayrılır:

1) Kur’an-ı Kerim’de ve Sünnet’te yer almayan hükümler: Bunların bağlayıcı olmadığı hususunda ittifak edilmiştir.

2) Kur’an-ı Kerim ve Sünnet’te yer alan hükümler: Bu hükümler ise üç ayrı kısımda değerlendirilmektedir.

a) Kur’an ve Sünnet’te geçmekle birlikte bizden öncekilere mahsus olduğu ve bizim için geçerli olmadığı açık bir şekilde ifade edilen hükümlerdir.

b) Bizden öncekilere farz kılındığı halde, bizim için de geçerli olduğu Kur’an ve Sünnet’te açık bir şekilde ifade edilen hükümlerdir. Bu hükümlerin bizim için de geçerli ve bağlayıcı olduğu hususunda ihtilaf yoktur.

c) Kur’an ve Sünnet’te bizden öncekilere meşru olduğu belirtilen, ancak bizim hakkımızda hükmün devam ettiğine veya kaldırıldığına dair bir ifade yer almayan hükümlerdir.

C- SEDD-İ ZERÂİ’

1) Tarifi ve Çeşitleri : Sedd-i Zerâi’ ise, “mefsedete götüren yolların kapatılması” anlamına gelmektedir.

İslam, bir şeyi kötü ve zararlı görüp yasakladıktan sonra, ona götüren vasıta ve davranışları da yasaklar.
Bu açıdan kulun fiilleri şu şekilde değerlendirilir:

a) Mahiyeti itibariyle mefsedete, kötülüğe götüren fiiller: adam öldürme, zina, içki içme ve iftira gibi
b) Mahiyeti itibariyle mefsedet olmayan, ancak bazı durumlarda kötülüğe götüren fiiller: Asıl Sedd-i Zerâi’nin konusu olan bu fiillerdir, bunlar üç kısımda değerlendirilir.

1- Aslen caiz olmakla birlikte, nadiren kötülüğe yol açan fiiller: Üzümün sarhoşluk veren içki yapılmasında kullanılma ihtimalinden dolayı bağcılık ve üzüm satışı yasaklanamaz.

2- Kötülüğe ve harama yol açması kesin olan fiiller: Şarap imalatçısına üzüm satmak, kumarhane işletene iş yerini kiraya vermek gibi fiillerdir.

3- Kötülüğe ve harama yol açması muhtemel olan davranışlar: Faizli bir muamelede bulunmak için alış-verişin vesile olarak kullanılması ki, buna “Bey’u’l-İyne” denilmektedir.

2) Sedd-i Zerâi’nin Kaynak Değeri : Sedd-i Zerâi delilini bütün fakihler prensip olarak benimsemekle birlikte, uygulamada mezhebler arasında bazı farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Hanefi ve Şafiiler objektif delilleri ve şeklî şartları esas aldıkları için, kesin veya çok kuvvetli sebep-sonuç ilişkisi olmadan Sedd-i Zerâi ilkesini işletme cihetine gitmemişlerdir. Maliki ve Hanbeliler ise aksi görüşte olup, harama vesile olma ihtimali ortaya çıkınca, o fiili yasaklama cihetine gitmişlerdir. Bu delili bütün fakihler kabul etmekle birlikte, ilkenin yorum ve uygulamasında bazı farklı değerlendirmeler bulunmaktadır.

Özet : Sedd-i Zerai’, mefsedete götüren vesilelerin yasaklanıp, kötülüğe alet olmalarının önlenmesidir. Aslında helal ve caiz olan bir fiilin kötülüğe vasıta olmasından dolayı yasaklanmasıdır.


alıntıdır