[nurşen35]

3. Ünite için Bazı Notlar....


Kendisinden sonra gelen ve sıla cümlesi açıklayan isimlere ism-i mevsul denir. Temel ism-i mevsuller şunlardır:

الذي من ما

( Ma) ki o şey
( Men) ki o kimse
( ellezi) ki o


الحخر الذي كسرته

Elhcerullezi kesertühü ( Kırdığım taş )


İsm-i mevsulden sonraki cümleye de '' Sıla cümlesi '' denir.


İsm-i mevsuller ikiye ayrılır.

1. Hususi (Has ) ism-i mevsul
2. Müşterek ism-i mevsul



1. HUSUSİ (HAS ) İSM-İ MEVSUL


Müzekker ve müennesleriyle birlikte müfred , tesniye ve cemileri bulunan ism-i mevsullerdir. Tesniyeleri hariç mebnidirler.

Arapça'da her ism-i mevsulden sonra görüldüğü gibi kendinden önceki kelimeyi açıklayan ve manasını tamamlayan bir ilgi cümlesi mutlaka bulunur.


اعبد الله الذي خلقني


Beni yaratan Allah'a ibadet ederim.

Halekani cümlesi ellezi 'den önce gelen Allah lafzını açıklamaktadır.




2. MÜŞTEREK İSM-İ MEVSUL


Müzekker ve müennesleriyle birlikte müfred , tesniye ve cemileri bulunmayan ism-i mevsullerdir.


من ما اي


Ma: ki o şey

Men: ki o kimse

Eyyü: ki o kimse, ki o şey , herhangi , hangi


من
Hem müzekker hem müennes ortak olmak üzere akıllı varlıklar ( insanlar) için

ما

Genellikle insanlardan başkası için hayvan ve eşya için kullanılır.

نزل من ركب الحافلة

Otobüse binen ( binen kimse ) indi.


Men , Ma ve eyyü ortak ism-i mevsulleri durumuna göre bütün kişileri belirtmek için has ism-i mevsullerin yerine kullanılır. Müfred ve müzekkerleri de aynı olduğu için hem müfred hem de cemi manasına geçer. Hangi şahıs için kullanıldığı ism-i mevsulden sonra gelen sıla cümlesindeki zamirlerden anlaşılır.


جاء من رايته

Gördüğüm kimse geldi ( müzekker )

اي

(Herhangi, hangi ) kelimesinin yerine Men ve Ma konabiliyorsa ism-i mevsul olur ancak mu'rabtır. ( Duruma göre son harekesi değişir) Diğerleri kadar kulanılmaz.


يعجبني اي ادي واجبه

Yü'cübini eyyün edde vecibehu ( Görevini yapan kimse hoşuma gider )

اي

Aynı zamanda isimlere muzaf olur, anlamını muzaf olduğu isimden alır.


يحفظ التميذ اي سورة يختار من القران


Yehfezut tilmizü eyye süratin yehteru minel Kur'ani

( Öğrenci Kur'an'dan seçtiği herhangi bir sureyi ezberler )

اي
Eyyün kelimesinin müennesi (eyyetü)dür. اية