[EyMeN&TaLhA]

2.ünite



PLÜRALİST VE ANTROPOLOJİK DÖNEM


Empedokles’le birlikte felsefe tarihindeki varlığa temel arama anlayışlarında monist yaklaşımların yerini, plüralist (çok ilkeye dayalı) yaklaşımlar almıştır.

Empedokles ilk kez dört unsurdan söz ederek, bu yaklaşımı başlatmıştır.

Anaxagoras, her varlığın kendi cinsinden, sonsuz küçük tohumcuklardan meydana geldiğini söyleyerek ileri bir adım atmıştır.

Demokritos ise evreninin temeline, atom adını verdiği maddenin artık bölünemez parçacıklarını koymuştur.

Varlığı böyle açıklayan Demokritos, atomların ezeli ve ebedi olduğunu ve oluşu düzenleyen herhangi bir tanrısal varlık olmadığını, bütün oluş ve bozuluşların tamamen mekanik ve zorunlu bir şekilde meydana geldiğini ileri sürerek, düşünce tarihinin ilk bilinçli materyalisti olmuştur.

Aslında maharetli şekilde iş yapan anlamında olsa da sonradan para karşılığında bilgi satan manasını kazanan Sofistlik, felsefe tarihindeki ilk şüphecilik akımıdır.

Bilginin duyumlara dayalı olduğunu benimseyen Sofistler, kesin bir bilgi bulunmadığını, bilginin, dolayısıyla da doğrunun kişiden kişiye değiştiğini kabul ederek, rölativizmin temellerini atmışlardır.

Diğer yandan siyaset felsefesiyle ilgili olarak sözleşme ve kuvvet teorilerini de ilk kez Sofistler geliştirmişlerdir.

Sofistlerle çağdaş olan ve onlarla başlayan geleneğe uyan Sokrates, birlikte insan ve sorunları üzerine yoğunlaşmıştır.

Sokrates, her şeyden önce bilginin, insanın kendini bilmesi ve tanımasıyla başlayacağını, ahlakın da bu tanıma sürecine dayalı olduğunu, sadece kendini bilen insanın erdemli olabileceğini ifade etmiştir.

O, bilginin hatırlamaya dayalı bir süreç olduğunu belirterek, her insanın belli bir bilgisi bulunabileceğini, bunun maiotik yöntemle ortaya çıkarılabileceğini belirtmiştir.

Böylece bilgi felsefesinin çok önemli bir problemi olan rasyonalizmi ilk olarak tartışmış ve kendisinden sonra da bu problem günümüze kadar tartışılmaya devam etmiştir.